Η Περιφερειακή Διεύθυνση Π.Ε. & Δ.Ε. Κ. Μακεδονίας και το Τμήμα Κινηματογράφου της Σχολής Καλών Τεχνών του Α.Π.Θ. συνδιοργάνωσαν στις 24, 25 και 26 Ιουνίου 2016 στη Θεσσαλονίκη το 1ο Πανελλήνιο Επιστημονικό Συνέδριο με Διεθνή Συμμετοχή με τίτλο “Οπτικοακουστικός Γραμματισμός στην Εκπαίδευση” υπό την αιγίδα του Υπουργείου Παιδείας, Έρευνας και Θρησκευμάτων και του Υπουργείου Πολιτισμού και Αθλητισμού.
Σκοπός, χώρος διεξαγωγής, πρόγραμμα κεντρικών ομιλιών, πρόγραμμα εισηγήσεων, πρόγραμμα εργαστηρίων στην 4η ανακοίνωση.
Εισήγηση 1: “Οπτικοακουστικός γραμματισμός στη 2η ξένη γλώσσα”
Εισηγήτρια: Δημητριάδου Χριστίνα
Σύνοψη:
ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΕΦΑΡΜΟΓΗΣ:
Βαθμίδα Εκπαίδευσης: Α/θμια
Τάξη: ΣΤ’ (τμήμα γερμανικής γλώσσας)
Χρονολογία εφαρμογής: 2014-15
Διάρκεια εφαρμογής: τρίμηνο
Στο 9ο ΔΣ Νάουσας, οι μαθητές της ΣΤ’ τάξης δημιούργησαν μια ταινία μικρού μήκους στο μάθημα της γερμανικής γλώσσας ως μέρος ενός διαθεματικού προγράμματος με θέμα την ενδοσχολική βία και τίτλο «Video-Projekt-Διαμάχες στο σχολείο», που εντάχθηκε στο πλαίσιο της οργάνωσης δράσεων για την Πανελλήνια Ημέρα κατά της Σχολικής Βίας.
ΣΤΟΧΟΙ – ΕΠΙΔΙΩΞΕΙΣ:
Γενικός σκοπός: Παραγωγή ενός ολιγόλεπτου βίντεο στο μάθημα των γερμανικών, ώστε να συνεισφέρει στη διαδικασία συνειδητοποίησης του φαινομένου της βίας στο δημοτικό.
Ειδικότεροι στόχοι:
Απόκτηση δεξιοτήτων
α) επικοινωνιακών: οι μαθητές ακολούθησαν τη λογική μιας δραματικής πράξης και κατανόησαν τις συμπεριλαμβανόμενες σε αυτήν σκηνές, έμαθαν τους διαλόγους των σκηνών, συμμετείχαν σε θεατρικό παιχνίδι ρόλων, χρησιμοποίησαν τη γλώσσα ως κύριο εκφραστικό εργαλείο, άρθρωσαν το λόγο με καθαρότητα και σαφήνεια.
β) τεχνολογικών: οι μαθητές έμαθαν να χειρίζονται βιντεοκάμερα, Η/Υ και γνώρισαν βασικές λειτουργίες του Movie Maker, όπου επεξεργάστηκαν το ψηφιακό υλικό .
γ) κοινωνικών: οι μαθητές παρήγαγαν έργο συνεργατικά, ασκήθηκαν σε δημοκρατικές διαδικασίες λήψης αποφάσεων, προώθησαν στάσεις και συμπεριφορές ενάντια στη βία και το σχολικό εκφοβισμό.
δ) γλωσσικών: οι μαθητές διεύρυναν τις λεξικολογικές και γραμματικές τους γνώσεις στη γερμανική γλώσσα, βελτίωσαν την κατανόηση του ακουστικού και γραπτού & την παραγωγή προφορικού και γραπτού λόγου.
Η ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΑ ΤΗΣ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑΣ:
Διαθεματικό ομαδοσυνεργατικό project με οπτικοακουστικά μέσα.
- ΣΥΝΟΠΤΙΚΗ ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΤΩΝ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΩΝ:
Εισαγωγή στο θέμα:
Ανάγνωση του βιβλίου του Μερκούριου Αυτζή «Ο Ορφέας και οι νταήδες με τα κίτρινα ποδήλατα» (θέμα: εκφοβισμός)
Συζήτηση στην τάξη: χαρακτήρες, πλοκή, χωροχρόνος
Αφήγηση από την οπτική άλλων χαρακτήρων του βιβλίου
Εντοπισμός των σημείων αναφοράς στη βία
Ανάλυση της σειράς των γεγονότων
Αναζήτηση της πιθανής αιτίας πίσω από τη βίαιη συμπεριφορά των παιδιών
Εξωτερίκευση συναισθημάτων, προσωπικών βιωμάτων
Βιωματικά εργαστήρια:
Διερεύνηση της σχολικής βίας με παιχνίδια ρόλων
Αφηγηματολογικές δραστηριότητες:
Συγγραφή περίληψης στα ελληνικά
Μετάφραση με τη βοήθεια λεξιλογίου στα γερμανικά
Εικαστικές δημιουργίες:
Επιλογή σκηνών και οπτικοποίηση μέσω ζωγραφικής
Δημιουργική γραφή:
Συγγραφή και ανταλλαγή φανταστικών ηλεκτρονικών μηνυμάτων στα γερμανικά με θέμα τον πρωταγωνιστή. Μετάφραση στα γερμανικά.
Καταγραφή ιστορίας σαν ποίηση
Συγγραφή διαλόγων (θέμα: αν το θύμα αποφάσιζε να μιλήσει;). Μετάφραση στα γερμανικά .
Καταχώριση φανταστικών γεγονότων στο “ημερολόγιο του πρωταγωνιστή”
Καλλιτεχνικές δημιουργίες:
Κατασκευή φιγούρων των συναισθημάτων
Συγκέντρωση υλικού σε βιβλίο
Έβδομη τέχνη:
Συγκέντρωση ιδεών σε σενάριο (ελληνική & γερμανική εκδοχή) – δημιουργία ταινίας μικρού μήκους: «Σπάσε τη σιωπή».
Παρουσίαση (PowerPoint – φωτογραφίες – slideshows – ταινία)
Σχολική εκδήλωση ξενόγλωσσων προγραμμάτων - ΔΙΔΑΚΤΙΚΟ ΥΛΙΚΟ:
Βιβλίο Μερκούριου Αυτζή (αφόρμηση)
Φύλλα εργασίας (Βιωματικά εργαστήρια)
Παραγωγή πλούσιου υλικού (περίληψη, ηλεκτρονικά μηνύματα, διάλογοι, ποίηση, μετάφραση, ζωγραφική, ημερολόγιο, εικαστικές δημιουργίες, δημιουργία βιβλίου, 7η τέχνη )
Ερωτηματολόγιο (ανατροφοδότηση) - ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ:
Διαγνωστική
Διαμορφωτική
Τελική
Αυτό-αξιολόγηση εκπαιδευτικών
Ανατροφοδότηση (ερωτηματολόγιο μαθητών)
Αξιολόγηση κοινού (σχολική κοινότητα & γονείς, ημέρα εκδήλωσης)
Συμμετοχή: 12ο Διεθνές Φεστιβάλ Κινηματογράφου Νάουσας. Διάκριση μαθητικής ταινίας: επεξεργασία εικόνας & οπτική σύνθεση.
Εισήγηση/Παρουσίαση PowerPoint
Εισήγηση 2: “Διδασκαλία ταινίας τεκμηρίωσης στην ερευνητική εργασία Α’ Λυκείου”
Εισηγήτριες: Δημητριάδου Χριστίνα, Καβαλλάρη Δέσποινα
Σύνοψη:
ΣΤΟΧΟΙ – ΕΠΙΔΙΩΞΕΙΣ:
Ενταγμένη στο θεματικό κύκλο «Τέχνη και Πολιτισμός» και στοχεύοντας στον εγγραμματισμό στην οπτικοακουστική, στα μέσα και τον κινηματογράφο, η πρόταση θα συνεισφέρει στην καλλιέργεια της δεξιότητας “ανάγνωσης” και παραγωγής μιας ταινίας τεκμηρίωσης.
Οι εκπαιδευόμενοι αναμένεται να:
αναπτύξουν την ικανότητα να αξιολογήσουν την αξιοπιστία των ΜΜΕ και ειδικότερα των ντοκιμαντέρ σε σύγκριση με το δελτίο ειδήσεων· κατανοήσουν ότι η “αλήθεια” διαφοροποιείται από την “ακρίβεια”· αναπτύξουν τις δεξιότητες κατανόησης προφορικού και παραγωγής προφορικού και γραπτού λόγου· ενδυναμώσουν τη δυνατότητα αντίληψης του κινηματογράφου ως μορφή τέχνης· ενισχύσουν τον οπτικοακουστικό τους εγγραμματισμό· αναπτύξουν κριτική στάση απέναντι στο μιντιακό “κείμενο”· αξιοποιήσουν γνώσεις για την παραγωγή ντοκιμαντέρ.
Η ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΑ ΤΗΣ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑΣ:
Διερευνητική, Διεπιστημονική, Διαθεματική Ομαδοσυνεργατική Εργασία με οπτικοακουστικά μέσα διάρκειας τετραμήνου
- ΣΥΝΟΠΤΙΚΗ ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΤΩΝ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΩΝ:
1)ΑΦΟΡΜΗΣΗ
Οι μαθητές σχεδιάζουν την εικόνα ενός δελτίου ειδήσεων. Δημιουργείται λίστα στον πίνακα ή διαδικτυακό mindmapping εργαλείο των στοιχείων με τα οποία αναγνωρίζουμε το είδος. Ψηφιακή εικόνα ή clip παρωδίας δελτίου ειδήσεων & σχετική συζήτηση ενισχύουν την κατανόηση. Εισάγεται η έννοια «ντοκιμαντέρ» και οι μαθητές περιγράφουν ντοκιμαντέρ που έχουν δει.
2)ΑΝΑΛΥΣΗ ΝΤΟΚΙΜΑΝΤΕΡ
Η ολομέλεια παρακολουθεί & αναλύει ολιγόλεπτο ντοκιμαντέρ (αφήγηση, θεματολογία, πλάνα,…). Παράγονται λίστες που συνοψίζουν τις «συμβάσεις» του είδους.
3)ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΕΩΝ
Οι μαθητές μελετούν συνεντεύξεις σκηνοθετών ντοκιμαντέρ: α) ολομέλεια β) κατά ομάδες, εξετάζοντας στόχο και βαθμό αλήθειας των ντοκιμαντέρ.
4)ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΝΤΟΚΙΜΑΝΤΕΡ- ΣΥΝΔΕΣΗ ΜΕ ΜΑΘΗΜΑ
Οι μαθητές παρακολουθούν ιστορικό ντοκιμαντέρ: εξετάζουν τον οπτικοακουστικό τους εγγραμματισμό βάσει ερωτηματολογίου (πνευματική ιδιοκτησία, οικονομικά, αξιοπιστία,…). Γίνεται σύνδεση με το κεφάλαιο ιστορίας «Μ. Κωνσταντίνος: Εκχριστιανισμός και ισχυροποίηση της ρωμαϊκής Ανατολής» και σύγκριση των μεθόδων που αναπτύσσουν τα δύο είδη (βιβλίο και ταινία) για να χειριστούν το θέμα.
5)ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ
Οι ομάδες αξιοποιούν νέες γνώσεις και παράγουν «πολυτροπική έκθεση» με θέμα: «Μια ταινία τεκμηρίωσης λέει μια αλήθεια, αλλά όχι ΤΗΝ αλήθεια».
6)ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ
Διεξάγεται συζήτηση: ΜΜΕ – ανθρώπινες «κατασκευές» – κώδικες – μηνύματα – σκοπός – αξίες – παραποίηση,… . Οι ομάδες παρακολουθούν απόσπασμα ενός δελτίου ειδήσεων, συμπληρώνουν το φύλλο εργασίας «Ντοκιμαντέρ & Δελτίο ειδήσεων – Ομοιότητες και διαφορές» και αναπτύσσουν ερευνητική έκθεση επί του συνολικού υλικού.
7) ΜΕΤΑΦΟΡΑ ΓΝΩΣΗΣ
Δημιουργία ταινίας τεκμηρίωσης
8) ΑΝΑΤΡΟΦΟΔΟΤΗΣΗ/ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ
Στρογγυλή τράπεζα: Αναστοχασμός
Οι δημιουργίες προβάλλονται στη σχολική κοινότητα.
- ΔΙΔΑΚΤΙΚΟ ΥΛΙΚΟ:
Εργαστήριο ΤΠΕ
Ψηφιακή εικόνα ή clip (παρωδία δελτίου ειδήσεων: εντοπισμός συμβάσεων)
Curitiba: The Smart City (διαδίκτυο, ανάλυση ντοκιμαντέρ)
Συνέντευξη του σκηνοθέτη Σταύρου Ψυλλάκη (διαδίκτυο: κείμενο & βίντεο, ανάλυση στην ολομέλεια)
Κατάλογος 10 συνεντεύξεων σκηνοθετών (διαδίκτυο, μελέτη ανά ομάδες)
Βιβλίο ιστορίας Α’ Λυκείου & Ντοκιμαντέρ «Μέγας Κωνσταντίνος» ~ History Channel (διαδίκτυο, σύνδεση με μάθημα ιστορίας)
Ερωτηματολόγιο (οπτικοακουστικός εγγραμματισμός)
Ενδεικτική λίστα λογισμικών επεξεργασίας βίντεο
Φύλλο εργασίας «Ντοκιμαντέρ & Δελτίο ειδήσεων-Ομοιότητες και διαφορές» (συμπεράσματα) - ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ:
Συλλογική ερευνητική έκθεση, Πολυτροπικές εκθέσεις , Ταινίες τεκμηρίωσης (ενδεχόμενη συμμετοχή σε μαθητικό φεστιβάλ κινηματογράφου)
Άλλο σχετικό υλικό
Εισήγηση/Παρουσίαση PowerPoint