Ιούνιος

Η 26η Ιουνίου καθιερώθηκε ως «Παγκόσμια Ημέρα κατά των Ναρκωτικών και της Παράνομης Διακίνησής τους» στις 7 Δεκεμβρίου 1987 από τη Γενική Συνέλευση του ΟΗΕ προκειμένου να ευαισθητοποιήσει την παγκόσμια κοινή γνώμη για τις επιπτώσεις από τη χρήση των ναρκωτικών ουσιών και την παράνομη διακίνησή τους, αλλά και για να τιμήσει τον κινέζο μανδαρίνο Λιν Τσε Χσου (1785-1850), που απαγόρευσε το εμπόριο οπίου στην Καντώνα, με αποτέλεσμα να προκληθεί ο Πρώτος Πόλεμος του Οπίου το 1839.

Περίπου 269 εκατομμύρια άνθρωποι έκαναν χρήση ναρκωτικών στον κόσμο το 2018, ήτοι 30% περισσότεροι από το 2009, ενώ περισσότεροι από 35 εκατομμύρια χρήστες υποφέρουν από ιατρικά προβλήματα.

Η ναρκωτική ουσία της οποίας έγινε η μεγαλύτερη χρήση το 2018 ήταν η κάνναβη, με περίπου 192 εκατομμύρια χρήστες. Τα οπιοειδή παρέμειναν ωστόσο οι πιο επιβλαβείς ναρκωτικές ουσίες. Οι θάνατοι που συνδέονται με την κατάχρησή τους αυξήθηκαν κατά τη διάρκεια της τελευταίας δεκαετίας κατά 71%, επισημαίνεται τέλος στην έκθεση του ΟΗΕ.

Το 2019 το ΚΕΘΕΑ προσέφερε 14.556 θέσεις θεραπείας σε ανθρώπους με πρόβλημα εξάρτησης από τα ναρκωτικά και τις οικογένειές τους στον δρόμο, στις μονάδες του στην κοινωνία και στις φυλακές.

Οι 8 στους 10 στα προγράμματα απεξάρτησης είναι άνδρες με μέση ηλικία τα 31 έτη. Είχαν την πρώτη επαφή με τις ουσίες σε ηλικία 16 ετών, οι 9 στους 10 δοκιμάζοντας κάνναβη. Ως κύρια ουσία χρήσης, για την οποία ζητούν βοήθεια από το ΚΕΘΕΑ αναφέρουν την ηρωίνη και τα οπιοειδή (41,7%), την κάνναβη (36%) και με αυξητική τάση τα τελευταία χρόνια την κοκαΐνη (14,2% το 2019 έναντι 7,3% το 2015). Οι μισοί είναι άνεργοι, 1 στους 3 αναφέρει σοβαρά ψυχολογικά ή ψυχιατρικά προβλήματα και οι 4 στους 10 έχουν δικαστικές εκκρεμότητες.

Το γράφημα αποτυπώνει στοιχεία για τη χρήση ναρκωτικών στην Ελλάδα, την Ευρώπη και τον κόσμο / ΑΠΕ-ΜΠΕ / Δημοσιογραφική επιμέλεια: Δημ. Φραγκουλιώτης

Σε παγκόσμιο επίπεδο, η πρόσβαση σε υπηρεσίες υγείας είναι πιο περιορισμένη για τις γυναίκες με διαταραχές χρήσης ναρκωτικών: αν και 1 στα 3 άτομα που χρησιμοποιούν ναρκωτικά είναι γυναίκα, μόνο 1 στα 5 άτομα στη θεραπεία ναρκωτικών είναι γυναίκα.

Επιπλέον, αναλογικά περισσότερες γυναίκες από τους άνδρες βρίσκονται στη φυλακή για αδικήματα που σχετίζονται με τα ναρκωτικά.

Στην Ευρωπαϊκή Ένωση (Ετήσια Ευρωπαϊκή Έκθεση για τα Ναρκωτικά 2019), περίπου 96 εκατομμύρια ενήλικες ή ποσοστό 29% των Ευρωπαίων ηλικίας 15-64 ετών εκτιμάται ότι έχει κάνει χρήση παράνομης ουσίας κατά τη διάρκεια της ζωής τους. Δοκιμή χρήσης ουσιών αναφέρεται πιο συχνά από άνδρες (57,8 εκατομμύρια) παρά από γυναίκες (38,3 εκατομμύρια).

Η πιο διαδεδομένη ουσία είναι η κάνναβη (55,4 εκατομμύρια άνδρες και 36,1 εκατομμύρια γυναίκες), ενώ οι εκτιμήσεις για χρήση άλλων ουσιών τουλάχιστον μία φορά κινούνται σε πολύ χαμηλότερα επίπεδα: 12,4 εκατομμύρια άνδρες και 5,7 εκατομμύρια γυναίκες έκαναν χρήση κοκαΐνης, 9,3 εκατομμύρια άνδρες και 4,6 εκατομμύρια γυναίκες έκαναν χρήση MDMA (ναρκωτικό τύπου «έκσταση») και 8,3 εκατομμύρια άνδρες και 4,1 εκατομμύρια γυναίκες έκαναν χρήση αμφεταμινών. Τα επίπεδα χρήσης κάνναβης τουλάχιστον μία φορά διαφέρουν σημαντικά μεταξύ των χωρών και κυμαίνονται από περίπου 4% των ενηλίκων στη Μάλτα έως 45% στη Γαλλία.

Η χρήση ουσιών τον τελευταίο χρόνο πριν από την έρευνα αποτελεί δείκτη της πρόσφατης χρήσης και, κατά κανόνα, απαντά συχνότερα στους νεαρούς ενήλικες. Εκτιμάται ότι 19,1 εκατομμύρια νεαροί ενήλικες (ηλικίας 15-34 ετών) έκαναν χρήση ναρκωτικών τον τελευταίο χρόνο (16%), με τον αριθμό των ανδρών (20%) να είναι σχεδόν διπλάσιος εκείνου των γυναικών (11%).

Το πιο δημοφιλές ναρκωτικό στην Ελλάδα είναι αναμφισβήτητα η κάνναβη, καθώς το 11% των ενηλίκων (15-64) έχουν κάνει χρήση έστω μία φορά σε όλη τη ζωή τους.

Όσον αφορά στην κοκαΐνη, το 1,3% των ενηλίκων 15-64 ετών έχουν κάνει χρήση έστω μία φορά σε όλη τη ζωή τους, το 1% των μαθητών ηλικίας 15-16 ετών δηλώνει πως έχει κάνει χρήση έστω μία φορά σε όλη τη διάρκεια ζωής.

Οι λεγόμενες «νόμιμες εξαρτήσεις», από το αλκοόλ, τα τυχερά παιχνίδια, το διαδίκτυο και τις εφαρμογές του, για τις οποίες το ΚΕΘΕΑ προσέφερε 1.689 θέσεις θεραπείας το 2019, προσδίδουν στο πρόβλημα της εξάρτησης νέες όψεις, διευρύνοντας τον αριθμό, τα χαρακτηριστικά και τις ανάγκες όσων έχουν ανάγκη από βοήθεια.

Η αύξηση της ανεργίας και η έλλειψη οικονομικών ευκαιριών ενδέχεται να ωθήσουν «τους φτωχούς και τους μη προνομιούχους να στραφούν σε παράνομες δραστηριότητες που συνδέονται με τα ναρκωτικά –είτε πρόκειται για την παραγωγή τους είτε για την διακίνησή τους», αναφέρει η υπηρεσία του ΟΗΕ στην ετήσια έκθεσή της. 

Το επόμενο διάστημα, σύμφωνα με το ΚΕΘΕΑ, οι επιπτώσεις της πανδημίας σε ψυχοκοινωνικό και οικονομικό επίπεδο μπορεί να οδηγήσουν σε επιδείνωση του φαινόμενου των εξαρτήσεων. Ψυχοπιεστικές καταστάσεις όπως το lockdown αυξάνουν το άγχος και την κατάθλιψη και ενισχύουν την καταφυγή σε νόμιμες και παράνομες ουσίες ή άλλες μορφές εθισμού ως μια μορφή αυτοθεραπείας.

Εκτιμάται ότι τα επόμενα χρόνια μπορεί να ενταθούν στη χώρα μας φαινόμενα ανάλογα με αυτά που παρατηρήθηκαν από το 2010 και μετά, λόγω της κρίσης, όπως η εμφάνιση πιο φθηνών και επικίνδυνων ναρκωτικών, η αύξηση της αστεγίας, η εξάπλωση μολυσματικών ασθενειών, η μείωση του κινήτρου για θεραπεία και η μεγέθυνση των δυσκολιών κοινωνικής και εργασιακής ένταξης για όσους απεξαρτώνται. Σε τέτοιες συνθήκες είναι επίσης πιθανόν η γενικευμένη ανασφάλεια και η οργή να βρουν διέξοδο στην επιθετικότητα απέναντι σε όσους διαφέρουν ή βρίσκονται στο περιθώριο, οδηγώντας σε στοχοποίηση κοινωνικά αδύναμων ομάδων, όπως οι εξαρτημένοι χρήστες.

Το κλείσιμο συνόρων και οι άλλοι περιορισμοί που οφείλονται στις προσπάθειες για τη διαχείριση της πανδημίας του νέου κορονοϊού έχουν ήδη προκαλέσει αύξηση των τιμών και μείωση της καθαρότητας των ναρκωτικών ουσιών, επισημαίνεται επίσης στην έκθεση του ΟΗΕ.

Στο πλαίσιο της Παγκόσμιας Ημέρας κατά των Ναρκωτικών για το 2018, ο ΟΚΑΝΑ και τα Κέντρα Πρόληψης των Εξαρτήσεων και Προαγωγής της Ψυχοκοινωνικής Υγείας, σε συνεργασία και με άλλους φορείς, διοργανώνει εκδηλώσεις σε όλη την Ελλάδα.

Μια σειρά από εκθέσεις, ημερίδες, συναυλίες, παραστάσεις, ενημερωτικές δράσεις, διαδραστικές παρεμβάσεις, προβολή ταινιών, εκδηλώσεις αποφοίτησης, αθλητικές δράσεις θα πραγματοποιηθούν με στόχο την ενημέρωση και ευαισθητοποίηση της ευρύτερης κοινότητας σε θέματα εξαρτήσεων. Δείτε τις εδώ

Σύμφωνα με το ΚΕΣΑΝ όσοι ασχολούνται με την Πρόληψη των Εξαρτήσεων γνωρίζουν καλά πως η καλύτερη απάντηση ενάντια στις σύγχρονες απειλές κατά της ζωής είναι η ενίσχυση της έννοιας της «κοινότητας» σε όλους τους τομείς της καθημερινότητάς.

Κοινότητα σημαίνει συνεργασία, αλληλοκατανόηση, αλληλοϋποστήριξη, σεβασμός, μοίρασμα και συμμετοχή. Η κοινότητα ενδυναμώνει ψυχικά και συμβάλλει στην ανθεκτικότητα μικρών και μεγάλων ώστε να ανταπεξέρχονται στις δυσκολίες της καθημερινής ζωής.

Η μεγαλύτερη πρόκληση και το μεγάλο ζητούμενο αυτής της περιόδου (του covid 19) ήταν – και εξακολουθεί να είναι φυσικά – η αναζήτηση νέων τρόπων σύστασης και ενδυνάμωσης των κοινοτήτων.

Δείτε τον απολογισμό των δράσεων του ΚΕΣΑΝ εδώ ή παλαιότερων ετών εδώ

Πηγές:

 https://www.sansimera.gr/worldays/44 © SanSimera.gr

https://www.xronos.gr/epikairotita/kethea-gia-tin-pagkosmia-imera-kata-ton-narkotikon

https://www.cnn.gr/news/kosmos/story/224847/pagkosmia-hmera-kata-ton-narkotikon-h-xrisi-stin-ellada-kai-ton-kosmo