Μήνας: Ιανουάριος 2021

Δημοσιεύθηκε στην ΓΛΩΣΣΑ Ε΄

Βιβλία – βιβλιοθήκες

Δημοσιεύθηκε την από ΜΗΤΣΟΠΟΥΛΟΣ ΑΝΤΩΝΙΟΣ

Τα φανταστικά ιπτάμενα βιβλία του κου Μόρρις Λέσμορ

Ο Μόρρις Λέσμορ αγαπούσε τις λέξεις, τα βιβλία, όταν όμως ο αέρας και η βροχή τα σκόρπισε όλα, ακόμα και τις λέξεις, εκείνος δεν ήξερε τι να κάνει μόνος σε μια κατεστραμμένη και σκοτεινή πόλη. Το μόνο που του απέμεινε ήταν ένα βιβλίο. Με αυτό το βιβλίο στο χέρι άρχισε να περιπλανιέται, ώσπου συνάντησε μια κυρία που πετούσε στον ουρανό κρατώντας ένα σμήνος από βιβλία. Η κυρία αυτή έστειλε στον Μόρρις το αγαπημένο της βιβλίο και αυτό τον οδήγησε σε ένα μέρος με πολλά βιβλία που έδωσε και πάλι φως και χρώμα στη ζωή του! Από τότε ο Μόρρις Λέσμορ  δεν έφυγε από εκείνο το μέρος, δεν αποχωρίστηκε τα αγαπημένα του βιβλία μέχρι το τέλος…

«Τα φανταστικά ιπτάμενα βιβλία του κου Μόρρις Λέσμορ» είναι ένα βιβλίο που μικροί αλλά και μεγάλοι το αγαπούν !

Όσο για την ταινία δεν χρειάζεται να πούμε πολλά, αρκεί μόνο να αναφέρουμε τα βραβεία που έχει πάρει. Αφού κέρδισε πάνω από δώδεκα φεστιβάλ ταινιών, η ταινία βραβεύτηκε με Oscar καλύτερης ταινίας animation μικρού μήκους στα 84α Academy Awards.

ΠΑΤΗΣΤΕ ΠΑΝΩ ΣΤΗΝ ΕΙΚΟΝΑ ΚΑΙ ΠΕΤΑΞΤΕ ΣΤΟ ΜΑΓΙΚΟ ΚΟΣΜΟ ΤΩΝ ΒΙΒΛΙΩΝ !!!

ΤΩΡΑ ΘΑ ΜΑΣ ΞΕΝΑΓΗΣΕΙ ΣΤΟ ΜΑΓΙΚΟ ΚΟΣΜΟ ΤΩΝ ΒΙΒΛΙΩΝ Η ΑΓΑΠΗΜΕΝΗ ΜΑΣ ΑΓΓΕΛΙΚΗ ΒΑΡΕΛΛΑ

ΑΦΙΣΑ 2004
ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΣΥΜΜΕΤΟΧΗ

 

Δημοσιεύθηκε στην ΘΡΗΣΚΕΥΤΙΚΑ Ε΄

Οι Τρεις Ιεράρχες

Δημοσιεύθηκε την από ΜΗΤΣΟΠΟΥΛΟΣ ΑΝΤΩΝΙΟΣ

Στις 30 Ιανουαρίου, κάθε χρόνο, γιορτάζουμε τη μνήμη των Τριών Ιεραρχών, όπως καθιερώθηκε από το 1100 μ.Χ.. Η γιορτή τους, από το 1842, λέγεται και Γιορτή των Γραμμάτων, μια και οι Τρεις Ιεράρχες ήταν Μεγάλοι Δάσκαλοι αλλά και Πατέρες της Εκκλησίας. Οι Τρεις Ιεράρχες είναι: ο Μέγας Βασίλειος, ο Ιωάννης ο Χρυσόστομος και ο Γρηγόριος ο Θεολόγος.

Η γιορτή τους είναι γιορτή της παιδείας και των γραμμάτων, γιορτή των δασκάλων και των μαθητών. Είναι γιορτή τόσο Σχολική όσο και Χριστιανική.

Σχολική είναι, γιατί οι Τρεις Ιεράρχες, ήταν άνθρωποι μορφωμένοι, σοφοί δάσκαλοι, φημισμένοι ρήτορες και συγγραφείς. Πρόσφεραν πάρα πολλά στα γράμματα, διαθέτοντας ολόκληρη  την περιουσία τους.

Χριστιανική είναι, γιατί και οι τρεις ήταν ευσεβείς Ιεράρχες, επιφανείς θεολόγοι, με κοινωνική προσφορά και φιλανθρωπικό έργο, που διέθεσαν τη ζωή τους στην πίστη τους για το Χριστό.

Μελέτησαν τους αρχαίους κλασικούς συγγραφείς και φιλοσόφους, και κατόρθωσαν να  συμφιλιώσουν το Αρχαίο Ελληνικό Πνεύμα με την Χριστιανική Πίστη. Απέρριψαν τα ειδωλολατρικά στοιχεία και κράτησαν τις αρχές της διαλεκτικής σκέψης της ελληνικής παιδείας, ακολουθώντας τη συμβουλή του Αποστόλου Παύλου «να δοκιμάζουμε τα πάντα αλλά να κρατάμε το καλό». Έστησαν έτσι γέφυρες ανάμεσα στο κλασικό και το σύγχρονο, ανάμεσα στη γνώση και την αρετή, ανάμεσα στην αναζήτηση της επιστημονικής αλήθειας και την πραγματική αλήθεια της αγάπης, ανάμεσα στη θεωρία και στην πράξη, τον Ελληνισμό και το Χριστιανισμό. Δικαιολογημένα η εποχή τους ονομάστηκε: «Χρυσός Αιώνας της Εκκλησίας».

Το έργο των Τριών Ιεραρχών είναι πολύ μεγάλο. Όλοι οι φτωχοί, οι άρρωστοι, τα ορφανά και οι ηλικιωμένοι έβρισκαν καταφύγιο κοντά τους. Η μεγάλη τους καρδιά και η χριστιανική ψυχή τους γίνονταν στέγη για όσους είχαν ανάγκη. Ήταν τόση η καλοσύνη και η φιλανθρωπία τους, που δεν υπολόγισαν τα πλούτη και τα χρήματά τους. Τίποτα δεν κράτησαν για τον εαυτό τους. Όλα τα υπάρχοντά τους τα διέθεσαν για να δώσουν χαρά στους συνάνθρωπούς τους. Πολλές φορές οι Ιεράρχες με τα ίδια τους τα χέρια, έδεναν τις πληγές των αρρώστων. Τίποτε δεν τους φόβιζε. Ακόμη και τους λεπρούς περιποιούνταν.

ΑΣ ΓΝΩΡΙΣΟΥΜΕ ΤΟΥΣ ΤΡΕΙΣ ΜΕΓΙΣΤΟΥΣ ΦΩΣΤΗΡΕΣ : 

Μέγας Βασίλειος

Γεννήθηκε το 330 μ.Χ. στην Νεοκαισάρια του Πόντου. Ανήκε σε οικογένεια ευσεβών ανθρώπων. Ο πατέρας του ήταν Ρήτορας και Διδάσκαλος, η μητέρα του, η Εμμελεία ήταν κόρη μάρτυρα του Χριστιανισμού, η δε  γιαγιά του (μητέρα του πατέρα του) Μαρκίνα ήταν μαθήτρια του Γρηγορίου του  Θαυματουργού. Η ευσεβής μητέρα του και γιαγιά του έπαιξαν αποφασιστικό ρόλο στην Αγωγή του Βασιλείου. Τα πρώτα γράμματα του τα δίδαξε ο πατέρας του. Μετά φοίτησε στις Σχολές της Καισαρείας της Καππαδοκίας η οποία υπήρξε η δεύτερη πατρίδα του, και του Βυζαντίου. Τέλος στην Φιλοσοφική Σχολή των Αθηνών την ονομαστή Νεοπλατωνική στην οποία αργότερα φοίτησε και ο Ιουλιανός “ο Παραβάτης”, ο κατόπιν Αυτοκράτορας του Βυζαντίου. Σπούδασε Ρητορική, Φιλοσοφία, Γεωμετρία, Αστρονομία, Ιατρική, Γραμματική…

 Επέστρεψε στην Καισαρεία το 366 μ.Χ. περίπου, βαφτίστηκε και αποφάσισε να ακολουθήσει τον Μοναχικό Βίο. Aφού μοίρασε την περιουσία του στους φτωχούς, αποσύρθηκε σε έρημη περιοχή  κοντά στην Νεοκαισάρια του Πόντου.   Το 362 μ.Χ. ο Επίσκοπος Καισαρείας Ευσέβιος, καλεί τον Βασίλειο κοντά του και τον χειροτονεί Διάκονο, μετά σε Πρεσβύτερο (Ιερέα) για να τον έχει βοηθό στην εξάσκηση των ποιμαντορικών του καθηκόντων.Το 370 μ.Χ. έγινε Επίσκοπος μετά τον θάνατο του Ευσέβιου. έγινε πρότυπο Εκκλησιαστικού Ποιμένα. Αγωνίστηκε κατά του Αρειανισμού (Αίρεσης της εποχής εκείνης) . Όταν ξέσπασε λιμός (=πείνα) το 368 μ.Χ. στην Καισαρεία όχι μόνο βοηθούσε το ποίμνιό του αλλά ίδρυσε συγκρότημα φιλανθρωπικών ιδρυμάτων: Φτωχοκομείο, Γηροκομείο, Ορφανοτροφείο, Νοσοκομείο, το οποίο και υπήρξε το πρώτο οργανωμένο Νοσοκομείο της εποχής αυτής η περίφημη ΒΑΣΙΛΕΙΑΔΑ. Ο υπέρ ασκητικός βίος του Βασιλείου και η ακούραστη Εκκλησιαστική και Κοινωνική Δράση του κλόνισαν την ευαίσθητη υγεία του, και πέθανε την 1η Ιανουαρίου του 379 μ.Χ. σε ηλικία 49 ετών.  Ήδη από την εποχή που ζούσε τον αποκαλούσαν Μέγα για την πίστη του, την σοφία του, την σωφροσύνη του και ιδιαίτερα για την φιλανθρωπία του και γενναιοδωρία του.

Γρηγόριος ο Ναζιανζηνός

Γεννήθηκε το 328 μ.Χ. κοντά στη Ναζιανζό στο χωριό Αριανζό. Ο πατέρας του Γρηγορίου έγινε και αυτός Επίσκοπος Ναζιανζού. Η μητέρα του ευσεβής χριστιανή Νόνα έκανε χριστιανό τον άνδρα της και αυτή πρώτη δίδαξε το παιδί της στον Χριστιανισμό μεγαλώνοντάς τον σωστά. Πρώτοι Διδάσκαλοι του Γρηγορίου ήταν ο εξάδελφός του και ο θείος του από την μητέρα του Αμφιλόχιος. Κατόπιν φοίτησε στις Σχολές της Καισαρείας της Καππαδοκίας και Καισαρείας Πόντου, στην Παλαιστίνη και Αλεξάνδρεια όπου και γνώρισε μεγάλες Χριστιανικές Προσωπικότητες όπως τον Μέγα Αθανάσιο, Μέγα Αντώνιο, Δίδυμο τον τυφλό κ.λ.π.

 Τέλος ήλθε στην Αθήνα το 350 μ.Χ. και φοίτησε στην ακμάζουσα ακόμα Φιλοσοφική Σχολή στην οποία ήλθε και ο Βασίλειος τον οποίον ήδη γνώριζε από την Καισαρεία, και η φιλία τους αναπτύχθηκε στον ανώτατο βαθμό. Ο Γρηγόριος παρακολούθησε μαθήματα Ρητορικής και Φιλολογίας. Ευδόκησε τόσο πολύ στις σπουδές του ώστε στο τέλος του έδωσαν καθηγητική έδρα όπου δίδαξε 1 – 2 χρόνια. Νοστάλγησε όμως την πατρίδα του και γύρισε πίσω. Εργάστηκε για λίγο καιρό ως ρητοδιδάσκαλος και μετά βαφτίστηκε και αποσύρθηκε από τα εγκόσμια. Έφυγε και πήγε στην έρημο κοντά στον Πόντο στον ισάδελφό του Βασίλειο μελετώντας και γράφοντας προσευχόμενος. Τέσσερα χρόνια αργότερα γύρισε στην Ναζιανζό και έφερε την Εκκλησιαστική αταξία σε Τάξη. Το 361 – 362 χειροτονήθηκε Πρεσβύτερος (ιερέας) μετά από παράκληση του πατέρα του ο οποίος ήταν Επίσκοπος της περιοχής. Από την Β΄ Οικουμενική Σύνοδο ο Γρηγόριος ανακηρύχθηκε Αρχιεπίσκοπος Κωνσταντινουπόλεως. Επειδή αμφισβητήθηκε η εκλογή του από δύο Επισκόπους, τους Επίσκοπο Αιγύπτου και Επίσκοπο Μακεδονίας, αποσύρθηκε στο πατρικό του κτήμα στην Αριανζό. Σπάνια έκτοτε απομακρυνόταν ή ταξίδευε παρά σε εξαιρετικές περιπτώσεις όπως π.χ. την 1η Ιανουαρίου του 382 μ.Χ. όπου πήγε στην Καισαρεία και εκφώνησε τον επιτάφιο λόγο στον φίλο του Μέγα Βασίλειο. Πέθανε το 391 μ.Χ. αφήνοντας την περιουσία του στην Εκκλησία της Ναζιανζού. Η Εκκλησία τιμώντας τον του έδωσε την προσωνυμία του Θεολόγου και τον κατέταξε μεταξύ των Αγίων.

Ιωάννης ο Χρυσόστομος

 Μέγας Πατέρας της Εκκλησίας.

Γεννήθηκε το 344 μ.Χ. στην Αντιόχεια της Συρίας. Από πολύ μικρός έμεινε ορφανός από πατέρα. Τον μεγάλωσε με Χριστιανική Αγωγή η μητέρα του Ανθούσα. Διδάσκαλοί του ήταν ο Φιλόσοφος Ανδραγάθιος και ο ρήτορας Λιβάνειος ο οποίος ήταν ειδωλολάτρης.Σε ηλικία 20 ετών βαφτίστηκε Χριστιανός. Από τότε άρχισε γι’ αυτόν η περίοδος περισυλλογής Πνευματικής αλλά και της συστηματικής Θεολογικής μελέτης. Σπούδασε στην Θεολογική Σχολή Αντιοχείας. Μετά από 6 χρόνια Ασκητικής ζωής, αναγκάστηκε να γυρίσει στην Αντιόχεια για λόγους υγείας, όπου χειροτονείται το 381 μ.Χ. από τον Επίσκοπο Μελέτιο, σε Διάκονο και το 386 σε Πρεσβύτερο (Ιερέα). Για χρόνια κηρύσσει τον Θείο Λόγο.

Λόγω της ρητορικής του ικανότητας ονομάστηκε  “Χρυσόστομος”: Το 397 μ.Χ. εκφωνεί τους περίφημους 21 λόγους του “εις τους ανδριάντας”. Με τους λόγους του αυτούς ενθαρρύνει τους Αντιοχείς οι οποίοι είχαν καταστρέψει τους ανδριάντες του Αυτοκράτορα στην πόλη τους, λόγω της αύξησης των φόρων και φοβούνταν την τιμωρία τους από αυτόν. Στον τελευταίο του λόγο της ημέρας του Πάσχα, τους ανακοίνωσε με χαρά την αμνηστία που είχε δώσει ο Αυτοκράτορας.Το 397 μ.Χ. γίνεται Πατριάρχης Κων/πόλεως – τον είχε καλέσει ο Αυτοκράτορας Αρκάδιος.   Ο Ιωάννης ο Χρυσόστομος ζούσε λιτά απέφευγε τις δημόσιες εμφανίσεις, φρόντιζε για τους αρρώστους και τους φτωχούς. Συγχρόνως κατηγορούσε κάθε κατάχρηση και υπερβολή. Αυτή η αυστηρή στάση του προκάλεσε πολλές αντιδράσεις και ο Πατριάρχης Αλεξανδρείας Θεόφιλος επιτέθηκε κατά του Χρυσοστόμου.Μετά από 70 μέρες πορείας εξορίστηκε στο Κουκουσόν της Αρμενίας. Από τον τόπο της εξορίας του εξακολουθούσε να αλληλογραφεί με το ποίμνιό του. Μεγάλο ενδιαφέρον έδειξε για τον Ιωάννη τον Χρυσόστομο ο Αυτοκράτορας της Δύσης Οντύριος και ο Πάπας Ιωάννης.  Οι εχθροί του όμως από αντίδραση κατάφεραν να διαταχθεί νέα μεταφορά του στην Πιτυούντα, ανατολική όχθη της Μαύρης Θάλασσας. Ο Ιωάννης δεν άντεξε τις ταλαιπωρίες, πέθανε στον δρόμο στα Κομανά του Πόντου στις 14 Σεπτεμβρίου 407 μ.Χ.Το 438 μ.Χ. μεταφέρθηκε η σωρός του στην Κων/πουλη. Η μνήμη του εορτάζεται στις 13 Νοεμβρίου και επίσης στις 30 Ιανουαρίου μαζί με τους άλλους Ιεράρχες Μ. Βασίλειο και Γρηγόριο Ναζιανζηνό.

ΔΕΙΤΕ ΕΔΩ ΕΝΑ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟ ΒΙΝΤΕΟ ΓΙΑ ΤΟΥΣ ΤΡΕΙΣ ΙΕΡΑΡΧΕΣ 

ΚΑΙ ΑΚΟΥΣΤΕ ΕΔΩ ΤΟ ΑΠΟΛΥΤΙΚΙΟ 

ΣΠΟΥΔΑΙΑ ΛΟΓΙΑ ΤΩΝ ΤΡΙΩΝ ΙΕΡΑΡΧΩΝ

Όλη η σοφία και η μεγαλοσύνη των τριών μέγιστων φωστήρων φανερώνεται στα παρακάτω σπουδαία λόγια τους:

ΜΕΓΑΣ ΒΑΣΙΛΕΙΟΣ

  1. «Όπως οι μέλισσες διαλέγουν το νέκταρ από τα λουλούδια, έτσι κι εσείς να διαλέγετε αυτά που διαβάζετε. Να κρατάτε τα καλά και τα ωφέλιμα»
  2. «Κι όπως από την τριανταφυλλιά κόβετε το τριαντάφυλλο, παραμερίζοντας τα αγκάθια, έτσι κι εδώ θα κρατάτε το χρήσιμο και θα πετάτε το βλαβερό»
  3. «Είναι αποτελεσματικότερη η παιδαγωγία που γίνεται με λογικό και ήπιο τρόπο, παρά εκείνη που έχει ως αιτία της το θυμό και την οργή»
  4. «Να προσέχετε με ποιους συναναστρέφονται τα παιδιά, να προσέχετε ποιους κάνουν φίλους. Όπως ο μολυσμένος αέρας, όταν τον εισπνεύσουμε, αφήνει μέσα μας -χωρίς να τα βλέπουμε- μικρόβια της αρρώστιας, έτσι και το κακό περιβάλλον αφήνει μέσα στην ψυχή του παιδιού τη μόλυνσή του»
  5. «Ο άρτος που κατακρατείτε, ανήκει στον πεινασμένο. Τα ρούχα που εσείς φυλάτε στις αποθήκες σας, ανήκουν σ’ αυτούς που δεν έχουν. Τα παπούτσια που μένουν αχρησιμοποίητα στο σπίτι σας, ανήκουν στους ξυπόλυτους»
  6. «Το χρυσάφι δεν βρέθηκε για να δενόσαστε μ’ αυτό, αλλά για να λύνετε τους δεμένους»
  7. «Οι γονείς οφείλουν να φροντίζουν για τη μόρφωση των παιδιών τους περισσότερο από οτιδήποτε άλλο»
  8. «Οι γονείς που δεν φροντίζουν για τη μόρφωση των παιδιών τους θεωρούνται φονιάδες, γιατί η μόρφωση είναι που θα καλλιεργήσει την ψυχή των παιδιών»
  9. «Όταν ένας άνθρωπος συνηθίσει να ακούει άσχημα λόγια, θα φτάσει και σε άσχημα έργα»
  10. «Άνθρωπος που δεν συμβουλεύεται άλλον, μοιάζει με ακυβέρνητο πλοίο, που έχει παραδοθεί στη δύναμη των ανέμων»
  11. «Απ’ όλους τους θησαυρούς, τα πλούτη και τα αγαθά που αποκτά ο άνθρωπος στη ζήση του, μονάχα η αρετή δεν σβήνει με τα χρόνια, δεν φθείρεται, μένει αιώνια»
  12. «Ο δάσκαλος πρέπει να είναι πρότυπο διαγωγής, έμψυχος νόμος, κανόνας αρετής»
  13. «Μην απελπίζεσαι στον αγώνα σου. Σκόνταψες; Μην σταματάς, συνέχισε. Έπεσες; Στρέψε το βλέμμα στον ουρανό και ξαναρίξου στη μάχη»
  14. «Τρία πράγματα είναι απαραίτητα στον άνθρωπο: παιδεία, εργασία και υγεία»

ΙΩΑΝΝΗΣ Ο ΧΡΥΣΟΣΤΟΜΟΣ

  1. «Οι γονείς που δε φροντίζουν για τη μόρφωση των παιδιών τους θεωρούνται φονιάδες, γιατί η μόρφωση είναι που θα καλλιεργήσει την ψυχή του παιδιού»
  2. «Όποιος επιπλήττει τους νέους, χωρίς συγχρόνως να τους παρηγορεί, τους κάνει σκληρότερους. Διότι δεν μπορούν να σηκώσουν το φορτίο των συνεχών ελέγχων και γι΄ αυτό και με βιαιότητα αντιδρούν. Για να προλάβουμε, λοιπόν, τους πόνους που προκαλούν οι έλεγχοι, πρέπει να τους συνοδεύουμε με λόγια καλοσύνης»
  3. «Πολύ πιο εύκολα μπορεί κανείς να σηκώσει με τους φίλους του την πιο ανυπόφορη συμφορά, παρά μονάχος του την πιο μεγάλη ευτυχία».
  4. «Θα πω για κάποιον ότι με αγαπάει, όχι μόνο όταν με επαινεί, αλλά κι όταν με ελέγχει, για να με διορθώσει»
  5. «Η φιλόστοργη μητέρα που αγαπάει το παιδί της, το συμβουλεύει διαρκώς και το παρακινεί στο καλό»
  6. «Ο δάσκαλος πρέπει να διδάσκει, όχι μόνο με λόγια, αλλά και με έργα»
  7. «Δεν χωράει αναβολή το θέμα της αγωγής»
  8. «Όπως ένα χρυσοΰφαντο ένδυμα είναι ωραίο να το βλέπει κανείς, πολύ δε καλύτερό του φαίνεται όταν το φορεί, έτσι και οι εντολές του Θεού. Είναι καλές και ωφέλιμες και από όλους επαινούνται. Αλλά φαίνονται πολύ καλύτερες, όταν κανείς τις εφαρμόζει»
  9. «Ένα παιδί με πίστη στην καρδιά, μπορεί ν’ αλλάξει όλο το σπίτι του, όλη την τάξη του, όλη τη συντροφιά του». Μπορεί να τ’ αλλάξει όλα»

ΓΡΗΓΟΡΙΟΣ ΘΕΟΛΟΓΟΣ

  1. «Τίποτα αντάξιο δεν υπάρχει του πιστού φίλου»
  2. «Σε καμιά περίπτωση της ζωής σου να μην κάνεις φίλο τον άνθρωπο τον πονηρό, γιατί σε ψυχές διεφθαρμένες, τίποτα απ’ τα καλά δεν είναι αξιόπιστο».
  3. «Πιο πολύ πρέπει να θυμάσαι τον Θεό, παρά να αναπνέεις. Χωρίς την αναπνοή, δεν μπορούμε να ζήσουμε. Πολύ περισσότερο, δεν μπορούμε να ζήσουμε χωρίς προσευχή»
  4. «Το πιο γλυκό πράγμα και όνομα είναι η ειρήνη, που ενώ όλοι την επαινούν μόνο λίγοι τη στηρίζουν»
  5. «Ωραία αρετή η φιλανθρωπία, η διατροφή των φτωχών, η ανακούφιση του ανθρώπινου πόνου…»
  6. «Κάνε τον Θεό αρχή και τέλος κάθε πράγματος »
  7. «Να μην μοιάζετε με τη ραγδαία βροχή, αλλά την ήρεμη. Η πρώτη παρασύρει το έδαφος, η δεύτερη μπαίνει βαθειά στη γη και τη γονιμοποιεί»
  8. «Πώς να θυμηθώ τη ζωή εκείνη στην Αθήνα, χωρίς να δακρύσω; Κυριαρχούσαν στην ψυχή μας οι ίδιες ελπίδες… Ο καθένας θεωρούσε την πρόοδο του άλλου, σαν δική του πρόοδο. Και τόσο ήμασταν ψυχικά ενωμένοι, ώστε φαινόμασταν σαν να ήμασταν μια ψυχή σε δύο σώματα»

Δημοσιεύθηκε στην ΓΕΩΓΡΑΦΙΑ Ε΄

Οι ποταμοί της Ελλάδας

Δημοσιεύθηκε την από ΜΗΤΣΟΠΟΥΛΟΣ ΑΝΤΩΝΙΟΣ

Η Ελλάδα έχει πολλούς ορμητικούς ποταμούς, οι περισσότεροι από τους οποίους έχουν μικρό μήκος. Η ορμητικότητά τους οφείλεται στο γεγονός ότι διασχίζουν μικρή απόσταση ξεκινώντας από το βουνό μέχρι να φθάσουν χαμηλότερα στο επίπεδο της θάλασσας. Η ποσότητα νερού που μεταφέρουν είναι διαφορετική από εποχή σε εποχή. Πολύ νερό μεταφέρουν κυρίως το φθινόπωρο και το χειμώνα, όταν παρατηρούνται έντονες βροχοπτώσεις. Οι πηγές των μεγαλύτερων ποταμών βρίσκονται στην οροσειρά της Πίνδου, η οποία καθορίζει την κατεύθυνση της ροής τους προς το Αιγαίο και το Ιόνιο πέλαγος.

Τα μέρη ενός ποταμού

Πηγές: Από εδώ ξεκινά το ποτάμι. Το τμήμα αυτό του ποταμού βρίσκεται ψηλά στα βουνά, στα οποία πέφτουν περισσότερες βροχές και χιόνια. Σ΄ αυτό το σημείο το ποτάμι είναι ορμητικό, γιατί το έδαφος έχει μεγάλη κλίση.

Η κυρίως ροή είναι το πιο μεγάλο μέρος του ποταμού που ξεκινά από τις πηγές και φθάνει μέχρι τη θάλασσα. Συνήθως βρίσκεται σε κάποια πεδιάδα. Το ποτάμι ρέει πιο αργά. Το πλάτος του μεγαλώνει πολύ, γιατί συγκεντρώνει τα νερά πολλών παραποτάμων.

Το μέρος που ενώνονται δυο ποταμοί λέγεται συμβολή.

 

 

 

Μαίανδροι λέγονται οι συνεχείς κλειστές στροφές του ποταμού

 

 

Η εκβολή ενός ποταμού είναι το τελικό του τμήμα, εκεί που τα νερά του καταλήγουν στη θάλασσα. Στις εκβολές το αλμυρό νερό της θάλασσας αναμιγνύεται με το γλυκό νερό του ποταμού. Τα διάφορα υλικά που μεταφέρονται με τα νερά του ποταμού και καταλήγουν στις εκβολές δημιουργούν αμμώδεις «γλώσσες» ξηράς που εισέρχονται στη θάλασσα και σχηματίζουν τα δέλτα των ποταμών. 

Το δέλτα έχει μεγάλο οικολογικό ενδιαφέρον, γιατί συγκεντρώνονται σπάνια πουλιά και πολλά είδη φυτών.Το νερό στις διάφορες τοποθεσίες ενός δέλτα μπορεί να είναι γλυκό, υφάλμυρο ή αλμυρό. Για να σχηματιστεί ένα δέλτα, πρέπει να υπάρχει ευνοϊκός συνδυασμός παραγόντων που σχετίζονται με τα γνωρίσματα του ποταμού και της θαλάσσιας ακτής. Δέλτα, για παράδειγμα, μπορεί να σχηματίσουν και ποταμοί που εκβάλλουν σε λίμνες.

Τα  κυριότερα ποτάμια της Ελλάδας

Ένας σημαντικός αριθμός μεγάλων ποταμών της Ελλάδας είναι διασυνοριακοί όπως ο Αξιός, ο Νέστος, ο Στρυμόνας και ο Έβρος οι οποίοι πηγάζουν στις γειτονικές βαλκανικές χώρες, ενώ ο Αώος πηγάζει στην Ελλάδα και καταλήγει στην Αδριατική. Ο μεγαλύτερος ποταμός της χώρας είναι ο Έβρος, ενώ από τους ποταμούς που βρίσκονται εξολοκλήρου στην Ελλάδα μεγαλύτεροι είναι  ο Αλιάκμονας, ο Αχελώος και ο Πηνειός (Θεσσαλίας).

Α/Α ΠΟΤΑΜΙΑ ΧΙΛΙΟΜΕΤΡΑ ΓΕΩΓΡΑΦΙΚΟ  ΔΙΑΜΕΡΙΣΜΑ
1 Αλιάκμονας 299 Μακεδονία
2 Αχελώος 220 Στερεά Ελλάδα
3 Πηνειός (Θεσσαλικός) 205 Θεσσαλία
4 Έβρος 204 (480) Θράκη
5 Νέστος 130 (243) Θράκη – Μακεδονία
6 Στρυμόνας 118 (392) Μακεδονία
7 Θύαμις (Καλαμάς) 115 Ήπειρος
8 Αλφειός 110 Πελοπόννησος
8 Άραχθος 110 Ήπειρος
10 Ενιπέας (Θεσσαλικός) 84 Θεσσαλία
11 Ευρώτας 82 Πελοπόννησος
12 Λούρος 80 Ήπειρος
13 Σπερχειός 80 Στερεά Ελλάδα
14 Εύηνος 80 Στερεά Ελλάδα
15 Ταυρωπός (Μέγδοβας) 78 Θεσσαλία- Στερεά Ελλάδα
16 Αξιός 76 (380) Μακεδονία
17 Αώος 70 (260) Ήπειρος
18 Εχέδωρος ( Γαλλικός ) 70 Μακεδονία
19 Λάδωνας 70 Πελοπόννησος
20 Μόρνος 70 Στερεά Ελλάδα
ΒΟΙΔΟΜΑΤΗΣ , Ο ΠΟΤΑΜΟΣ ΜΕ ΤΑ ΠΙΟ ΚΑΘΑΡΑ ΝΕΡΑ ΣΤΗΝ ΕΥΡΩΠΗ.
ΑΛΙΑΚΜΟΝΑΣ , Ο ΜΕΓΑΛΥΤΕΡΟΣ ΣΕ ΜΗΚΟΣ ΠΟΤΑΜΟΣ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΑΣ
ΠΕΤΡΙΝΟ ΓΕΦΥΡΙ ΣΕ ΠΟΤΑΜΟ
ΕΔΕΣΣΑΙΟΣ ΠΟΤΑΜΟΣ , ΚΑΤΑΡΡΑΚΤΗΣ

Ας ξεκινήσουμε το ταξίδι ! Για να δούμε που βρίσκονται τα μεγαλύτερα ποτάμια της Ελλάδας .

ΔΕΙΤΕ ΕΔΩ ΕΝΑ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟ ΒΙΝΤΕΟ  .

Επίσης μπορείτε να δείτε  ΕΔΩ    και  ΕΔΩ εκπαιδευτικά βίντεο με τα μεγαλύτερα ποτάμια μας . 

ΜΥΘΟΛΟΓΙΑ ΚΑΙ ΠΟΤΑΜΟΙ 

Οι ποταμοί, σύμφωνα με την ελληνική μυθολογία  ήταν ποτάμιοι θεοί, γιοι του Ωκεανού και της Τηθύος. Αποτελούν θέμα των λαϊκών μας παραδόσεων. Θρύλοι θέλουν αλλόκοτα πλάσματα να ζωντανεύουν στα νερά των ποταμών.

Ποταμός Αχελώος

Ο Όμηρος τοποθετεί τον Αχελώο πριν από τον Ωκεανό. Οι θάλασσες, οι πηγές και τα νερά που πηγάζουν από την γη προέρχονται από αυτόν. Αντίθετα ο Ησίοδος συγκαταλέγει τον Αχελώο στα παιδιά της Τηθύος και του Ωκεανού, στις ποτάμιες θεότητες. Κόρες του ήταν οι Σειρήνες, οι Νύμφες και πολλές άλλες πηγές  (Κασταλία, Καλλιρρόη κλπ).

Ο Αχελώος είχε αρκετές μορφές. Συνήθως απεικονίζεται από την μέση και κάτω σαν ψάρι, γενειοφόρος με κέρατα στο κεφάλι του. Άλλες μορφές του ποτάμιου αυτού θεού ήταν σαν φίδι, σαν ταύρος και σαν ανθρωπόμορφο ον με κεφάλι ταύρου που από τα γένια του έτρεχαν πολλά νερά

Αχελώος και Ηρακλής

Γνωστός είναι ο μύθος της πάλης του με τον Ηρακλή για χάρη της Δηιάνειρας. Ο Ηρακλής όταν πήγε στον Άδη συνάντησε τον Μελέαγρος αδελφό της Δηιάνειρας και γιο του Οινέα. Αυτός του ζήτησε σαν χάρη να παντρευτεί την αδελφή του. Ο ήρωας δεν αθέτησε την υπόσχεση του και πήγε στην Καλυδώνα όπου βασίλευε ο Οινέας. Εκεί όμως ένας επίμονος μνηστήρας, ο Αχελώος, ζητούσε την κόρη του Οινέα παίρνοντας διάφορες μορφές. Έγινε μάχη και ο ποτάμιος θεός, παρά τις συνεχείς μεταμορφώσεις του, έχασε. Τότε ο Ηρακλής του απέκοψε το δεξί του κέρατο (έκλεισε τη μία εκβολή του ποταμού) και από το αίμα που έρρευσε γεννήθηκαν οι Σειρήνες. Το κέρατο αυτό δεν το κράτησε ο Ηρακλής. Ο Αχελώος σε αντάλλαγμα του έδωσε το κέρας της Αμάλθειας (το νέο πλούσιο γόνιμο έδαφος) που στην συνέχεια ο ήρωας δώρησε στον Οινέα. Ο ποταμός-Θεός είχε νικηθεί και ο Ηρακλής νυμφεύθηκε την Δηιάνειρα. Βέβαια ο μύθος αυτός και κατά τον Διόδωρο αλλά και τον Στράβωνα ερμηνεύει τις προσπάθειες των αρχαίων εκεί κατοίκων να τιθασεύσουν την ορμή του ποταμού (κέρας) περιφράσσοντάς τον με μεγάλα έργα (μεταμορφώσεις ποταμού) και να τον μετατρέψουν σε γόνιμο ποταμό (γάμος του Ηρακλή).

Αλιάκμονας

Ποταμός της δυτικής Μακεδονίας, ο μεγαλύτερος σε μήκος ποταμός της Ελλάδας, που πηγάζει σε ελληνικό έδαφος. Το όνομά του είναι σύνθετη λέξη και προέρχεται από τη λέξη “άλς” (άλας, θάλασσα) και “άκμων” (αμόνι).
Γιος του Ωκεανού και της Τηθύος, σύμφωνα με την ελληνική μυθολογία. Σύμφωνα με άλλη εκδοχή ήταν γιος του Παλαιστίνου (βασιλιά της Θράκης) και της Πιερίδας (κόρης του Πίερρου, βασιλιά της Πιερίας ) και εγγονός του Ποσειδώνα.
Μια αρχαία παράδοση λέει ότι, όσα πρόβατα έπιναν νερό από τον Αλιάκμονα άλλαζαν χρώμα και γίνονταν λευκά. Η παράδοση αυτή επιβεβαιώνεται από μια καταγραφή του Λατίνου συγγραφέα Πλίνιου (23-79 μ.Χ.), που μεταφρασμένη από τα λατινικά λέει: “Ωσαύτως εν Μακεδονία, όσοι θέλουσι να έχωσι πρόβατα λευκά άγουσιν εις τον Αλιάκμονα, όσοι δε μέλανα εις τον Αξιόν”.”

Αχέροντας                                                            

  Τα μυστηριώδη του σπήλαια, τα θολά του νερά και η πορεία του ανάμεσα στις επικίνδυνες και σκοτεινές χαράδρες, εξήραν τη φαντασία των αρχαίων μας προγόνων, οι οποίοι τον ταύτισαν με τον Άδη και τον θεώρησαν την κύρια οδό προς αυτόν. Εξάλλου η ίδια η λέξη Αχέρων δεν είναι τυχαία αφού τα συνθετικά της ,”αχέα – ρέων”, δηλώνουν αυτόν που φέρνει τις πίκρες και τα δάκρυα.
Σύμφωνα με την αρχαία παράδοση λοιπόν, ο   Αχέρων κατέληγε στην Αχερουσία, λίμνη που ήταν ιδιαιτέρως παγερή, χωρίς ίχνος ζωής γύρω της. Τις Πύλες του Άδη φρουρούσε ο άγριος και άσπλαχνος σκύλος Κέρβερος που είχε τρία κεφάλια, χαίτη από φίδια και αγκαθωτή ουρά. Ο βαρκάρης-χάροντας παραλάμβανε τις ψυχές των νεκρών και τις μετέφερε με τη βάρκα του στον Κάτω Κόσμο. Το αντίτιμο για το ταξίδι στον Άδη ήταν ένας οβολός, γι’ αυτό και οι αρχαίοι Έλληνες ενταφίαζαν τους νεκρούς τους με το αντίστοιχο ποσό. Η ψυχή που δεν μπορούσε να πληρώσει ήταν καταδικασμένη να περιπλανιέται και να βασανίζεται αιώνια στις όχθες του ποταμού. Ακόμα, υπήρχε εκεί κοντά στις εκβολές του το νεκρομαντείο. Σ’ αυτό μαζεύονταν όλοι οι θνητοί που ήθελαν να συναντήσουν κάποιον δικό τους νεκρό. Για να γίνει αυτό περνούσαν τον ποταμό και άφηναν στο νεκρομαντείο ως ανταμοιβή διάφορα προϊόντα όπως: λάδι, κρασί, σιτάρι και καλαμπόκι, γάλα. Ύστερα ζητούσαν όποιον ήθελαν να δουν και αυτός περνούσε την Πύλη και μπορούσαν έτσι να τον δουν. Στο χωριό Γλυκή, που διασχίζεται από τον Αχέροντα, συνηθίζεται να πιστεύουν έναν τοπικό μύθο. Αυτός ο μύθος λέει ότι στον Αχέροντα ζούσε ένας δράκος, ο οποίος πίκραινε το νερό του ποταμού, με αποτέλεσμα να μην είναι πόσιμο.Κάθε Δεκαπενταύγουστο γίνονταν θυσίες στο δράκο. Αυτός έτρωγε δεκαπέντε κορίτσια από το χωριό. Αυτό, όμως, το μαρτύριο το σταμάτησε ο Άγιος Ιωάννης, ο οποίος σκότωσε το δράκο και από τότε άρχισε να τρέχει γλυκό νερό και από αυτό το χωριό ονομάστηκε Γλυκή. Γενικά ο Αχέροντας είναι ένα πολύ όμορφο ποτάμι που το επισκέπτονται πολλοί τουρίστες. Εκεί μπορείς να κάνεις πολλές δραστηριότητες όπως: κολύμπι, πεζοπορία στα όμορφα βουνά που τον περιβάλλουν και ράφτιγκ.

Αλφειός

Ο σημαντικότερος ποταμός της Πελοποννήσου. Το όνομά του ετυμολογείται από το αρχαίο ρήμα “αλφάνω”, που σημαίνει πλουτοδοτώ, προσφέρω πλούτο, εξ ου και η λέξη “τιμαλφή”.Λατρευόταν κυρίως στην Ηλεία, Μεσσηνία και Αρκαδία. Κάποτε σκότωσε τον αδελφό του Κέρκαφο και τον καταδίωκαν οι Ερινύες. Φτάνοντας στον ποταμό Νίκτυμο, έπεσε μέσα κι από τότε πήρε το όνομά του.Σύμφωνα με τον Παυσανία, ο Αλφειός ήταν κυνηγός που αγάπησε την Αρεθούσα-νύμφη των πηγών και των δασών, αλλά εκείνη δεν τον ήθελε. Για να τον αποφύγει πήγε στην Ορτυγία, νησί κοντά στις Συρακούσες και μεταμορφώθηκε από την Άρτεμη σε πηγή πλούσια σε γάργαρο νερό. Ο Αλφειός από τον μεγάλο του έρωτα μεταμορφώθηκε σε ισχυρό υποθαλάσσιο ποταμό, την ορμητικότητα του οποίου δεν μπόρεσε να εμποδίσει ούτε ο Αδρίας (Αδριατικό Πέλαγος) και μέσω των νερών της θάλασσας έφτασε στην Ορτυγία, κοντά στην αγαπημένη του.Ο Όμηρος τον αποκαλεί “ΙΕΡΟΝ ΡΟΟΝ ΑΛΦΕΙΟΙΟ”.

Πηνειός

Πηνειός ή Σαλαβριάς, ποταμός της Θεσσαλίας. Οι πηγές του βρίσκονται στην  Πίνδο. Ο Πηνειός, θεός του ομώνυμου ποταμού, κατοίκησε στην Θεσσαλία. Από την Κρέουσα (πηγή), κόρη του Ουρανού και της Γης, απόκτησε ένα γιο τον Υψέα (παραπόταμος) και μια κόρη την Στίλβη. Σύμφωνα με άλλο μύθο, ήταν πατέρας της νύμφης Δάφνης, η οποία, όταν την κυνήγησε ο θεός Απόλλωνας και την έφτασε, μεταμορφώθηκε στο ομώνυμο φυτό. Από τον Όμηρο χαρακτηρίζεται “αργυροδίνης”.

Δημοσιεύθηκε στην ΓΛΩΣΣΑ Ε΄

ΜΟΥΣΙΚΑ ΟΡΓΑΝΑ

Δημοσιεύθηκε την από ΜΗΤΣΟΠΟΥΛΟΣ ΑΝΤΩΝΙΟΣ

Γνωρίστε τα μουσικά όργανα και τον ήχο που παράγουν … μέσα από τα παρακάτω βίντεο.

Ας ξεκινήσουμε το ταξίδι μας … από τα αρχαία ελληνικά μουσικά όργανα ! ΠΑΤΗΣΤΕ ΠΑΝΩ ΣΤΗΝ ΕΙΚΟΝΑ !

 

Συνεχίζουμε το ταξίδι μας ….. γνωρίζοντας τα παραδοσιακά μουσικά όργανα της χώρας μας ! ΠΑΤΗΣΤΕ ΠΑΝΩ ΣΤΗΝ ΕΙΚΟΝΑ !

Σειρά έχει η ορχήστρα ! Ας γνωρίσουμε τώρα τα μουσικά όργανα της συμφωνικής ορχήστρας ! ΠΑΤΗΣΤΕ ΠΑΝΩ ΣΤΙΣ ΕΙΚΟΝΕΣ !

Δημοσιεύθηκε στην ΓΛΩΣΣΑ Ε΄

Τραγούδια και στίχοι

Δημοσιεύθηκε την από ΜΗΤΣΟΠΟΥΛΟΣ ΑΝΤΩΝΙΟΣ

Αν όλα τα παιδιά της γης
Στίχοι: Γιάννης Ρίτσος
Μουσική: Αγγελική Καψάσκη
Τραγούδι: ​Παιδική Χορωδία Σπύρου Λάμπρου

Μια βραδιά στο Πόρτο Λίλι
Στίχοι: Μαριαννίνα Κριεζή
Μουσική: Νίκος Κυπουργός
Τραγούδι: Σπύρος Σακκάς

Το «Εδώ Λιλιπούπολη» ήταν μια παιδική ραδιοφωνική σειρά που ξεκίνησε το 1976 και διήρκεσε μέχρι το 1980. Η σειρά ακουγόταν στο Τρίτο Πρόγραμμα της Ελληνικής Ραδιοφωνίας, το οποίο ήταν την περίοδο εκείνη υπό τη διεύθυνση του Μάνου Χατζιδάκι. Η εκπομπή θεωρείται στις μέρες μας «θρυλική» τόσο για την πρωτοτυπία και την ποιότητά της, όσο και για την επίδραση της στη γενικότερη περίοδο.

Ο τίτλος αντλεί το όνομα από το κλασικό βιβλίο Τα ταξίδια του Γκιούλιβερ, όπου οι Λιλιπούτιοι αναφέρονται ως μικρόσωμοι άνθρωποι. Η εκπομπή, η οποία ήταν καθημερινή, ήταν μουσικά επενδυμένη με τραγούδια ευρηματικότατων στίχων. Η Μαριανίνα Κριεζή ήταν η στιχουργός των τραγουδιών. 

Τα μικρά παιδιά
Στίχοι: Αρλέτα
Μουσική: Αρλέτα
Τραγούδι: Αρλέτα

Δημοσιεύθηκε στην ΓΛΩΣΣΑ Ε΄

ΜΟΥΣΙΚΗ

Δημοσιεύθηκε την από ΜΗΤΣΟΠΟΥΛΟΣ ΑΝΤΩΝΙΟΣ

Η λέξη μουσική, σύμφωνα με τα γραπτά των αρχαίων Ελλήνων ποιητών και φιλοσόφων παράγεται από το «Μούσα».

Το Μούσα πάλι, παράγεται από το μαούσα = Μούσα. Το «μα» είναι ρίζα του ρήματος μάω-μω = επινοώ ή ψάχνω ή ζητώ διανοητικά. 
Η λέξη μουσική, στη σημερινή εποχή, σημαίνει την τέχνη των ήχων, αντίθετα με τους αρχαίους Έλληνες οι οποίοι έδιναν στη λέξη μουσική διαφορετικό νόημα. Εννοούσαν την αδιάλυτη ενότητα ήχου και λόγου, κάτι που δεν ισχύει στις μέρες μας.Με την άθληση γυμνάζεται το σώμα, ενώ με τη μουσική το πνεύμα.

Κύρια συστατικά της μουσικής:
   1) ο ήχος, χωρίς αυτόν δεν μπορεί να νοηθεί μουσική και σε αυτόν ακριβώς περιέχονται τα άλλα στοιχεία, όπως η χροιά (το ιδιαίτερο χρώμα που ξεχωρίζει την μια φωνή από την άλλη, το ένα όργανο από το άλλο), η εκπομπή που ο ήχος παίρνει το επιθυμητό ύψος, την οξύτητα ή τη βαρύτητα, η ένταση, δηλαδή η ενδυνάμωση του ήχου, και, τέλος, η διάρκεια, που εξαρτάται από την παράταση ή την παύση των παλμικών δονήσεων, που κάνουν τον ήχο.
   2) ο ρυθμός, δηλαδή ο τρόπος διαδοχής των χρονικών στοιχείων, με μετρικές μονάδες, που ξεχωρίζουν καθαρά μεταξύ τους.
  3)  η  μελωδία, που παρουσιάζει τη διαδοχή των ήχων, που προχωρούν ξεχωριστά και σύμφωνα με κάποια λογική σειρά.
   4) η αρμονία, που είναι η ταυτόχρονη εκφορά, η συνήχηση περισσότερων φθόγγων.

Τα μουσικά όργανα μπορούν να κατηγοριοποιηθούν στις εξής κατηγορίες.

Α.  Το σύστημα ταξινόμησης Χόρνμποστελ-Ζαξ (ή Ζακς-Χόρνμποστελ)  καθιερώθηκε από τους μουσικολόγους Φον Ε. Χόρνμποστελ (1914) και Κ. Ζακς (1940), και διακρίνει τα όργανα στις εξής κατηγορίες:

  • χορδόφωνα, όπου ο ήχος δημιουργείται θέτοντας τεντωμένες χορδές σε ταλάντωση (λ.χ., βιολί)
  • αερόφωνα, όπου ο ήχος δημιουργείται από αέρα που ταξιδεύει μέσα σε όργανο με σωληνοειδές σχήμα (λ.χ., κλαρινέτο)
  • μεμβρανόφωνα, τα οποία φέρουν στρογγυλές μεμβράνες προς κρούση (λ.χ., τύμπανο)
  • ιδιόφωνα, τα οποία παράγουν ήχο μέσω της κρούσης (λ.χ., μεταλλόφωνο)
  • ηλεκτρόφωνα, τα οποία παράγουν ήχο μέσω ηλεκτρονικού κυκλώματος ( συνθετητής ή συνθεσάιζερ)

Β.  Άλλη  μέθοδος ταξινόμησης με ελληνική προέλευση , που είναι διαδεδομένη στη Δύση και διακρίνει τα όργανα σε

  •  έγχορδα,
  •  κρουστά 
  •  πνευστά.

Έγχορδα ονομάζονται τα μουσικά όργανα τα οποία διαθέτουν χορδές για την παραγωγή του ήχου. Τέτοια όργανα είναι: η κιθάρα, το μπάσο, το βιολί, το βιολοντσέλο, η βιόλα, το σαντούρι, το κανονάκι, το μπουζούκι, η άρπα, η λύρα κ.α.

  • Τα κρουστά είναι μεγάλη οικογένεια μουσικών οργάνων. Ονομάζονται έτσι επειδή ο παραγόμενος ήχος προκαλείται χτυπώντας το όργανο (ή μέρος αυτού) με κάποιο ειδικό εξάρτημα (λ.χ., μπαγκέτα) ή με τα χέρια. Τα κρουστά όργανα ταξινομούνται σε δύο κύριες υποκατηγορίες,
  • τα μεμβρανόφωνα (τα τυμπάνια, το νταούλι, το ταμπούρο ) και
  • τα ιδιόφωνα ( τα κύμβαλα ή πιατίνια, το ξυλόφωνο, οι καστανιέτες, το ντέφι ).

Τα πνευστά είναι τα μουσικά όργανα στα οποία η παραγωγή ήχου είναι συνέπεια της δόνησης ενός σώματος ή μιας στήλης αέρα. Τα πνευστά διαιρούνται σε δύο κύριες κατηγορίες, αναλόγως με τον ειδικότερο τρόπο ηχοπαραγωγής, το σημείο δηλαδή κατά το οποίο δημιουργείται η δόνηση αυτή καθεαυτή.

  1.  Τα ξύλινα πνευστά αποτελούν ομάδα πνευστών μουσικών οργάνων και ως όρος χρησιμοποιείται στο πλαίσιο της συμφωνικής ορχήστρας καθώς και άλλα μουσικά σύνολα. Ονομάζονται έτσι όχι επειδή απαραίτητα είναι φτιαγμένα από ξύλο αλλά κυρίως επειδή είτε παλαιότερα κατασκευάζονταν παραδοσιακά από ξύλο (π.χ. φλάουτο), είτε επειδή ο ήχος τους συγγενεύει με τον ήχο των ξύλινων πνευστών.Τα ξύλινα πνευστά θεωρούνται από τα παλαιότερα γνωστά μουσικά όργανα. Τα πρώτα ευρήματα, που χρονολογούνται από την παλαιολιθική εποχή (περίπου 20.000 π.Χ.), είναι ορισμένα πρωτόγονα φλάουτα, φτιαγμένα από κούφια κόκαλα μεγάλων ζώων. Είχαν μία μόνο τρύπα και παρήγαγαν ένα μοναδικό ήχο (όπως ακριβώς συμβαίνει όταν φυσάμε στο στόμιο ενός μπουκαλιού). Η συμφωνική ορχήστρα περιλαμβάνει φλάουτα και πίκολο, όμποε και αγγλικό κόρνο, κλαρινέτα και μπάσο κλαρινέτο, φαγκότα και κόντρα φαγκότο. Μερικές φορές συμπεριλαμβάνεται στην ορχήστρα και το σαξόφωνο.Τα ξύλινα πνευστά χωρίζονται στις εξής κατηγορίες:
    • Στα πνευστά με απλό επιστόμιο:
    1. Φλάουτο(σε διάφορες τονικότητες)
    2. Πίκολο
    • Στα πνευστά με μονή γλωττίδα:
    1. Κλαρινέτο(σε διάφορες τονικότητες)
    2. Μπάσο κλαρινέτο
    3. Σαξόφωνο(σε διάφορες τονικότητες)
    • Στα πνευστά με διπλή γλωττίδα:
    1. Όμποε
    2. Αγγλικό κόρνο
    3. Φαγκότο
  2.  Τα χάλκινα πνευστά αποτελούν κατηγορία πνευστών οργάνων της συμφωνικής ορχήστρας, της μπάντας και άλλων μουσικών συνόλων, συνδυαζόμενα συχνά με τα ξύλινα πνευστά. Όπως δηλώνει και η ονομασία τους, είναι φτιαγμένα από χαλκό ή ορείχαλκο.

Χωρίζονται σε τέσσερις βασικές ομάδες:

  • Τρομπέτες– για υψηλές φωνές
  • Κόρνα– για μεσαίες ή χαμηλές φωνές
  • Τρομπόνια– για χαμηλές φωνές
  • Τούμπα– για χαμηλές φωνές

Η ΜΟΥΣΙΚΗ ΣΤΗΝ ΑΡΧΑΙΟΤΗΤΑ 

Ο Απόλλωνας, ο θεός της Μουσικής είχε συνοδεία του εννέα Μούσες που προστάτευαν τη Μουσική και τις άλλες τέχνες, σαν την ποίηση, το τραγούδι, το χορό. Τα ονόματα τους  ήταν Κλειώ, Ευτέρπη, Μελπομένη, Ερατώ, Θάλεια, Τερψιχόρη, Πολύμνια, Ουρανία, Καλλιόπη. Αποστολή τους να διδάξουν στους θνητούς τις τέχνες που προστάτευαν και ήταν καλές με όσους τους σέβονταν όμως άλλο τόσο σκληρές με όσους δεν τους έδιναν σημασία ή τολμούσαν να τις συναγωνιστούν.
Όταν ο Θάμυρις τόλμησε να τα βάλει μαζί τους, καθώς πίστεψε ότι μπορούσε να τις ξεπεράσει στη μουσική τέχνη. Τότε οι Μούσες τον τιμώρησαν πολύ σκληρά στερώντας του όχι μόνο το ταλέντο αλλά και το φως του. Την ίδια τύχη είχαν και οι Πιερίδες νύμφες που τόλμησαν να τις συναγωνιστούν σε διαγωνισμό τραγουδιού. Το αποτέλεσμα ήταν να χάσουν αλλά και να μεταμορφωθούν σε πουλιά με απαίσιο κράξιμο. Σε παρόμοιο μουσικό αγώνα οι εννέα Μούσες νίκησαν και τις τερατόμορφες σειρήνες που μάγευαν με το τραγούδι τους, τους ναυτικούς. Μουσικός διαγωνισμός είχε καθιερωθεί προς τιμή του θεού Απόλλωνα στα Πύθια τη μεγάλη γιορτή που γινόταν στους Δελφούς.

Ο μύθος του Ορφέα

 Ο θρυλικός μουσικός και η κακότυχη γυναίκα του

Ο Ορφέας ήταν ξακουστός μυθικός ποιητής και μουσικός από τη Θράκη. Ήταν γιος του  του Οίαγρου, του βασιλιά της Θράκης και της μούσας Καλλιόπης. Ήταν ένας πολύ προικισμένος μουσικός, που είχε μαθητεύσει  στον Απόλλωνα . Τραγουδούσε και έπαιζε λύρα τόσο ωραία, που δεν γοήτευε μόνο ανθρώπους και ζώα, αλλά έκανε ακόμα και τις πέτρες να μαζεύονται γύρω του να τον ακούσουν.
 Ψάλτης με μαγικές δυνάμεις, γνώριζε επίσης τα μυστικά του σύμπαντος. Γι’ αυτό ο Ιάσονας τον κάλεσε, σύμφωνα με τη συμβουλή του Χείρωνα, για να πάρει μέρος στην Αργοναυτική εκστρατεία.  Με τα τραγούδια του, εμπόδισε τους φίλους του να υποκύψουν στο κάλεσμα των Σειρήνων. Όταν ολοκληρώθηκε η εκστρατεία επέστρεψε στην πατρίδα του, την Πιερία….
Κάνοντας μια βόλτα στο δάσος, όπως συνήθιζε, συνάντησε τη νύμφη Ευρυδίκη με την οποία ερωτεύτηκε και παντρεύτηκε. Ενώ η νιόπαντρη νύμφη έπαιζε στους αγρούς, τη δάγκωσε φίδι και σκοτώθηκε. Η θλίψη του Ορφέα ήταν απερίγραπτη. Οι μουσικές του έγιναν μοιρολόγια και ο απαρηγόρητος νέος περνούσε τις μέρες του θρηνώντας και παίζοντας λυπημένες μελωδίες με τη λύρα του. Η μουσική του γέμισε θλίψη και συγκίνησε ακόμα και τους Θεούς, οι οποίοι τον λυπήθηκαν και αποφάσισαν να του δώσουν άδεια να κατέβει στον κάτω κόσμο για να συναντήσει την αγαπημένη του. Για μια ακόμη φορά η λύρα του αποδείχθηκε «θαυματουργή», αφού όταν έφτασε στις πύλες του ‘Αδη, έπαιξε μια μελωδία, μάγεψε τον τρομερό Κέρβερο και αυτός του επέτρεψε να περάσει. Το ίδιο συνέβη και όταν συνάντησε τον Πλούτωνα, τον Θεό του Κάτω κόσμου. Ακούγοντας τη μουσική του Ορφέα, ο Πλούτωνας πείστηκε να του δώσει πίσω την Ευρυδίκη και να την πάρει μαζί του στη Γη. Κάτι τέτοιο δεν είχε συμβεί ποτέ και σύμφωνα με τον μύθο ο μεγάλος έρωτας του ζευγαριού σε συνδυασμό με τη μελωδία του Ορφέα, «λύγισαν» τον Πλούτωνα, ο οποίος έθεσε έναν όρο. …

Είπε στον Ορφέα πως στη διαδρομή μέχρι τη Γη, την Ευρυδίκη θα συνόδευε ο Ερμής. Ο Ορφέας έπρεπε να προχωράει μπροστά και ο φτεροπόδαρος Θεός, με την αγαπημένη του να τον ακολουθούν. Απαγορευόταν όμως να γυρίσει έστω και για μια στιγμή το κεφάλι του προς τα πίσω και να δει την Ευρυδίκη, αλλιώς θα την έχανε για πάντα. Ο Ορφέας δέχτηκε και προκειμένου να κερδίζει πάλι την αγαπημένη του, ήταν βέβαιος πως θα μπορούσε να κάνει υπομονή σε όλη τη διαδρομή. Όμως, λίγο πριν φτάσουν στο τέλος, ο Ορφέας δεν άντεξε. Παρασύρθηκε από την αγάπη του. Η απόλυτη ησυχία τον έκανε να σκεφτεί πως κάτι είχε συμβεί και η Ευρυδίκη με τον Ερμή είχαν σταματήσει να τον ακολουθούν. Γύρισε το κεφάλι του προς το μέρος τους και αμέσως η Ευρυδίκη εξαφανίστηκε και επέστρεψε στον Άδη. Ο Ορφέας έμεινε για πάντα μόνος και απαρηγόρητος, γνωρίζοντας ότι έχασε την αγαπημένη του από δικό του λάθος. Τριγυρνούσε σε όλη την υπόλοιπη ζωή του στο δάσος και έπαιζε θλιμμένες μελωδίες. Σύμφωνα με τον μύθο, πολλές νύμφες προσπάθησαν να τον γοητεύσουν, αλλά ο Ορφέας δεν θέλησε ποτέ καμία άλλη εκτός από την Ευρυδίκη. Τη γυναίκα που έχασε, επειδή δεν μπόρεσε να ελέγξει την αδυναμία του….

ΔΕΙΤΕ ΕΔΩ ένα  επεισόδιο της γαλλικής σειράς “Les grands mythes” αφιερωμένης στην ελληνική μυθολογία και στον μουσικό Ορφέα .

ΔΕΙΤΕ ΕΔΩ ένα αnimation της όπερας Ορφέας και Ευρυδίκη , από παιδιά των τάξεων Γ, Δ, Ε, ΣΤ του 66ου Δημοτικού Σχολείου Θεσσαλονίκης .

Δημοσιεύθηκε στην ΙΣΤΟΡΙΑ Ε΄

Η Αγία Σοφία, ένα αριστούργημα της αρχιτεκτονικής

Δημοσιεύθηκε την από ΜΗΤΣΟΠΟΥΛΟΣ ΑΝΤΩΝΙΟΣ

Ιστορικό της Αγιά – Σοφιάς

Ο Μέγας Κωνσταντίνος αρχικά, στην τοποθεσία αυτή, έχτισε έναν σχετικά μικρό ναό. Αργότερα αυτόν τον ναό, τον μεγάλωσε ο γιος του Κώνστας (εγκαινιάστηκε το 360 μ.Χ.). Ύστερα όμως από αρκετά  χρόνια, ο λαό εξοργισμένος για την εξορία του Αγίου Ιεράρχου, Ιωάννου του Χρυσοστόμου, έκαψε το ναό (404 μ.Χ.). Τον ξανάκτισε (413/415 μ.Χ.) ο αυτοκράτορας Θεοδόσιος Β’, αλλά πάλι κάηκε, αυτή την φορά από τους στασιαστές, κατά τη «Στάση του Νίκα» (532 μ.Χ.).

    Μόλις αποκαταστάθηκε η τάξης, αμέσως ο αυτοκράτορας Ιουστινιανός (527-565 μ.Χ.) αποφάσισε να χτίσει νέο, αλλά ασύγκριτα πιο ευρύχωρο και μεγαλοπρεπέστερο ναό. Γι’ αυτό τον λόγο ανέθεσε στον μαθηματικό Ανθέμιο τον Τραλλιανό, και τον αρχιτέκτονα Ισίδωρο το Μιλίσιο, τα σχέδια του ναού αφιερωμένο στην «Του Θεού Σοφία». Ακόμα, αναγκάστηκε ν’ απαλλοτριώσει και ν’ αποζημιώσει όλα τα γύρω οικοδομήματα.

    Συγκέντρωσε ότι πιο πολύτιμα και σπάνια υλικά βρήκε, απ’ όλη την -τότε γνωστή ως- οικουμένη:  Πράσινα μάρμαρα από την Κάρυστο, ροδόχροα με λευκές φλέβες από τη Φρυγία, ανοιχτόμαυρα με γαλάζιες φλέβες από το Βόσπορο, κόκκινα με λευκά στίγματα από τη Θήβα της Αιγύπτου, και μάρμαρα με διάφορους άλλους χρωματισμούς από διάφορες περιοχές.

    Αλλά και το διακοσμητικό υλικό ήταν πρώτης τάξης: οι πολύτιμες πέτρες, το χρυσάφι και ασήμι. 

Κτίσιμο και περιγραφή του ναού

Οι εργασίες του ναού, ξεκίνησαν στις 23 Φεβρουαρίου 532 και τελείωσαν στις 27 Δεκεμβρίου 537 (δηλαδή, 5 χρόνια, 10 μήνες και 4 ημέρες , οπότε και έγιναν τα εγκαίνια της Αγίας Σοφίας. Για το χτίσιμο εργάστηκαν 10.000 εργάτες και τεχνίτες, ενώ ο ίδιος ο Ιουστινιανός επέβλεπε την πορεία των εργασιών και το συνολικά κόστος για το χτίσιμο, έφτασε τα 360 εκατομμύρια χρυσές δραχμές.

    «Δόξα τω Θεώ τω καταξιώσαντι με τοιούτον έργο επιτελέσας. Νεκίκηκά σε, Σολομών!» αναφώνησε –κατά την παράδοση– με ασυγκράτητο ενθουσιασμό ο Ιουστινιανός όταν πρωτοαντίκρυσε το επιβλητικό εσωτερικό με το άπλετο φωτισμό. Από τα 100 παράθυρα και τα 1.000 καντήλια το φως ν’ αντανακλά στους 107 κίονες από λευκά και πολύχρωμα μάρμαρα με εξαιρετικά κιόκρανα και μαζί με τον πλούσιο διάκοσμο, φαντασθείτε, τι θαυμαστή! τι εκπληκτική! τι απερίγραπτη! υπερκόσμια ατμόσφαιρα παρουσίαζε! Προσθέστε τώρα και 525 κληρικούς που ορίστηκαν να υπηρετούν την «Μεγάλη Εκκλησιά» και ψάξτε να βρείτε κοσμητικά επίθετα για να  περιγράψουν αυτό το «θαύμα»!!! Οι Βυζαντινοί αποκαλούσαν το ναό επίγειο ουρανό ή δεύτερο στερέωμα «αγγέλων την των χειρών του Θεού ποίησιν».

      Ο Ιουστινιανός, για να γιορτάσει όλος ο πληθυσμός της Κωνσταντινούπολης τα εγκαίνια του ναού της Αγίας Σοφίας, διέταξε και σφάξανε χίλια βοοειδή, δέκα χιλιάδες αρνιά, εξακόσιες αίγες, χίλια χοιρίδια και είκοσι χιλιάδες όρνιθες και όλα αυτά, παρασκευάστηκαν και μοιράστηκαν στον κόσμο που πανηγύριζε.

      Σχετικά με την εξυπηρέτηση των ναών αναφέρεται ότι μόνο η Αγία Σοφία, επί Ιουστινιανού, είχε χίλιους κληρικούς. Τον έβδομο αιώνα είχαν περιοριστεί σε εξακόσιους και η Νεαρά του Ηρακλείου αναφέρει:

Πρεσβυτέρους       80

Διακόνους           150

Διακόνισσες         40

Υποδιακόνους       70

Αναγνώστες        160

Ψάλτες              25

Θυρωρούς          75

    Η Αγία Σοφία είναι ορθογώνιο οικοδόμημα 78,16 μέτρων μήκους και 71,82 πλάτους. Ο τρούλος, σε ύψος 54 μέτρων, γεννά το αίσθημα ότι αιωρείται. Στηρίζεται πάνω σε τέσσερις πεσσούς που σχηματίζουν τετράγωνο και συνδέονται μεταξύ τους με τόξα. Η διάμετρός του είναι 31 μέτρα και έχει στη βάση του 40 παράθυρα. Οι πεσσοί κρύβονται πίσω από δύο κιονοστοιχίες που χωρίζουν το ναό σε τρία κλίτη, με αποτέλεσμα να φαίνονται μόνο τα γιγάντια τόξα.

    Ο γυναικωνίτης βρίσκεται στον δεύτερο όροφο του ναού. Ο εσωνάρθηκας με το κύριο μέρος του ναού επικοινωνεί με 9 πύλες, απ’ αυτές οι τρεις μεσαίες ονομάζονται βασιλικές, ενώ η μεσαία είναι πιο πλατειά και πιο ψηλή.

    Μπροστά στον εξωνάρθηκα υπήρχε μία μεγάλη αυλή, εκεί βρισκόταν η φιάλη του εξαγνισμού μια καρκινική (= φράση που διαβάζεται και αντίστροφα) επιγραφή που έγραφε:

«ΝΙΨΟΝ ΑΝΟΜΗΜΑΤΑ ΜΗ ΜΟΝΑΝ ΟΨΙΝ».

Δυστυχώς δεν σώζεται σήμερα.

    Ο τρούλος της Αγίας Σοφίας κατέρρευσε το Μάη του 558, και ξανακτίσθηκε από τον Ισίδωρο, συνώνυμο ανιψιό, του αρχιτέκτονα της. Αργότερα πάλι, το 867 συγκεκριμένα, ράγισε ο τρούλος μετά από σεισμούς, και τον επισκεύασε ο αυτοκράτορας Βασίλειος Β’. Όμως την  μεγαλύτεροι συμφορά συνολικά που βρήκε την Αγία Σοφία, ήταν το 1204 όταν οι Φράγκοι κυρίεψαν και λεηλάτησαν την Πόλη.

    Σήμερα η Αγία Σοφία έχει συληθεί και ως ένα βαθμό παραμορφωθεί. Εξωτερικά έχουν προστεθεί τέσσερις μιναρέδες και εσωτερικά έχουν καλυφθεί τα μωσαϊκά με σοβά. Το 1935 μετατράπηκε σε μουσείο. 

ΤΟ ΧΤΙΣΙΜΟ ΤΗΣ ΑΓΙΑΣ ΣΟΦΙΑΣ(Θρακικός θρύλος)

Ένας νεοελληνικός θρύλος από τη Θράκη μας πληροφορεί για το πως χτίσθηκε η Αγια Σοφιά στην Κωνσταντινούπολη από τον αυτοκράτορα Ιουστινιανό μετά το 530 π.Χ.  Ας δούμε λοιπόν αυτόν τον ίδιο το θρακικό θρύλο.

      «Ήταν ο καιρός που ο βασιλιάς στην Πόλη είχε αποφασίσει να χτίσει την Αγιά Σοφιά. Είχε καλέσει τον πρωτομάστορα, και ο τελευταίος είχε κάμει ένα, και ύστερα άλλο, και ύστερα άλλα σχέδια, πως να χτιστή η μεγάλη εκκλησιά. Κανένα όμως δεν ευχαριστούσε το βασιλιά. Ήθελε κάτι άλλο, πολύ πιο σπουδαίο. Και ο πρωτομάστορας όλο και σκεφτόταν τι νέο σχέδιο να φτιάσει. Μια Κυριακή, την ώρα που τελείωνε η λειτουργία, ζύγωσε πρώτος ο βασιλιάς να πάρει το αντίδωρο, εκείνο όμως του ξεφεύγει από το χέρι και πέφτει χάμω. Μια στιγμή αργότερα παρουσιάζεται μιά μέλισσα που φτεροκοπούσε προς το ανοιχτό παράθυρο, κρατώντας το πεσμένο αντίδωρο του βασιλιά. Βγάνει αμέσως διαταγή  ο βασιλιάς, όσοι έχουνε μελίσσια να τ’ ανοίξουνε και να ψάξουν, για να βρεθεί. Ψάχνει και ο πρωτομάστορας στα δικά του τα μελίσσια και τι βλέπει; Είχανε κάτσει οι μέλισσες μέρες πριν και είχανε φτιάξει με το κερί μέσα στην κυψέλη μιαν εκκλησιά πανέμορφη και σκαλιστή και μεγαλόπρεπη, που δεν είχε την όμοια της σ’ ολόκληρη την Οικουμένη. Όλες οι λεπτομέρειες είχανε γίνει στην εντέλεια, μέσα κι’ έξω στην εκκλησία. Η πόρτα της ανοιχτή, ο τρούλος έτοιμος, οι κολώνες στη θέση τους, ως και η Άγια Τράπεζα τελειωμένη. Την είχαν αποτελειώσει σ’ όλα της την εκκλησιά, και απάνω στην Άγια Τράπεζα της είχε φέρει εκείνη η μέλισσα και είχε αποθέσει το αντίδωρο του βασιλιά .Είδε την εκκλησιά ο πρωτομάστορας και θαύμασε με το τέλειο σχέδιό της. Την είδε κατόπι και ο βασιλιάς και έγινε όλος χαρά. Το σχέδιο, που είχανε φτιάξει οι μέλισσες, έγινε το σχέδιο που χτίστηκε η Αγιά Σοφιά!!!». (βλ. Κ. Ρωμαίος, ΕΛΛΑΣ, λαογραφία-γεωγραφία-ιστορία, τομ. 2ος, σελ. 653).

  ΠΑΝΕΛΛΗΝΙΟΙ ΘΡΥΛΟΙ ΤΗΣ ΑΓΙΑ ΣΟΦΙΑΣ

  1. Ο ΜΑΡΜΑΡΩΜΕΝΟΣ ΒΑΣΙΛΙΑΣ

Όταν μπήκαν οι Τούρκοι στην Πόλη, άγγελος Κυρίου άρπαξε το βασιλιά και τον πήγε σε μια σπηλιά βαθιά στη γη κάτω, κοντά στη Χρυσόπορτα. Εκεί μένει μαρμαρωμένος ο βασιλιάς και καρτερεί να κατεβεί ο άγγελος στη σπηλιά, να τον ξεμαρμαρώσει. Και θα σηκωθεί πάλι ο βασιλιάς και θα μπει στην Πόλη και θα διώξει τους Τούρκους ως την Κόκκινη Μηλιά.

  1. Ο ΠΑΠΑΣ ΤΗΣ ΑΓΙΑ-ΣΟΦΙΑΣ

Την ώρα που μπήκαν οι Τούρκοι στην Αγια-Σοφιά δεν είχε τελειώσει ακόμα η λειτουργία. Ο παπάς που έκανε τη λειτουργία πήρε αμέσως το Άγιο Δισκοπότηρο, ανέβηκε στα κατηχούμενα, εμπήκε σε μια θύρα και η θύρα έκλεισε αμέσως. Είναι θέλημα Θεού ν’ ανοίξει μόνη της η θύρα, όταν έλθει η ώρα, και θα βγει από κει ο παπάς, να τελειώσει τη λειτουργία στην Αγια-Σοφιά, όταν θα πάρουμε πίσω την Πόλη.

  1. Η ΑΓΙΑ ΤΡΑΠΕΖΑ ΤΗΣ ΑΓΙΑ-ΣΟΦΙΑΣ

Την μέρα που πάρθηκε η Πόλη, έβαλαν σ’ ένα καράβι την Άγια Τράπεζα της Αγια-Σοφιάς, να την πάει στην Φραγκιά, για να μην πέσει στα χέρια των Τούρκων.

Εκεί όμως στη θάλασσα του Μαρμαρά άνοιξε το καράβι και η Άγια Τράπεζα εβούλιαξε στον πάτο. Στο μέρος εκείνο η θάλασσα είναι λάδι, όση θαλασσοταραχή και κύματα κι αν είναι γύρω. Και το γνωρίζουν το μέρος αυτό από τη γαλήνη, που είναι πάντα εκεί, και από την ευωδία που βγαίνει. Πολλοί μάλιστα αξιώθηκαν να την ιδούν στα βάθη της θάλασσας. (βλ. ΓΙΟΒΑΝΗ, Μεγάλη εγκυκλοπαίδεια, εκδ. 1982, τομ. 1ος, σελ. 97).

  1. ΤΑ ΨΑΡΙΑ ΤΟΥ ΜΠΑΛΟΥΚΛΗ

Την ημέρα που έπεσε η Πόλη ένας γέροντας τηγάνιζε ψάρια, και όταν του είπαν «Εάλω η Πόλις», είπε πως για να πιστέψει πως έπεσε η Πόλη, έπρεπε να βγουν τα ψάρια από το τηγάνι. Και Ω! του θαύματος, έτσι έγινε. Πότε άραγε θα ολοκληρωθεί το τηγάνισμα των ψαριών που είναι τηγανισμένα μόνο από την μία τους πλευρά;

ΔΗΜΟΤΙΚΟ ΤΡΑΓΟΥΔΙ  ΣΧΕΤΙΚΑ ΜΕ ΤΗΝ ΑΓΙΑ-ΣΟΦΙΑ

  1. ΤΗΣ ΑΓΙΑΣ ΣΟΦΙΑΣ

Στην Αγια-Σοφιά αγνάντια

βλέπω τα ευζωνάκια.

Τα ευζωνάκια τα καημένα

μες στους ήλιους μαυρισμένα,

κλέφτικο χορό χορεύουν

και τ’ αντίπερα αγναντεύουν.

Κι αγναντεύοντας την Πόλη

τραγουδούν και λένε:

 

«Πάλι θα γένει δικιά μας

να η μεγάλη εκκλησιά μας.

Τούτα είν’ οι χρυσοί της θόλοι

αχ κατακαημένη Πόλη.

Στην κυρά την δέσποινά μας

πες να μην λυπάται,

στις εικόνες να μην κλαίνε

τα ευζωνάκια μας το λένε».

Κι ο παπάς που είναι κρυμμένος

μέσα στ’ άγιο βήμα,

τα ευζωνάκια δεν θ’ αργήσει

να βγει να τα κοινωνήσει,

και σε λίγο βγαίνουν τ’ Άγια

μέσα σε μυρτιές και βάγια

Δημοσιεύθηκε στην ΘΡΗΣΚΕΥΤΙΚΑ Ε΄

Άγιος Αντώνιος ο Μέγας

Δημοσιεύθηκε την από ΜΗΤΣΟΠΟΥΛΟΣ ΑΝΤΩΝΙΟΣ

Μέγας Αντώνιος (17 Ιανουαρίου)

 Γεννήθηκε στην Αίγυπτο το 251 μ.Χ. (ή το 264), στο χωριό Κόμα της  Αιγύπτου, από γονείς ευλαβείς και πλούσιους. Έζησε στα χρόνια των αυτοκρατόρων Διοκλητιανού, Μαξιμιανού, Μ. Κων/νου και των παιδιών του.

Σαν παιδί ο Αντώνιος παρουσίασε πλούσια εσωτερικά χαρίσματα. Οι γονείς του ήταν ευσεβείς και πλούσιοι χριστιανοί. Δυστυχώς, όταν ο Αντώνιος ήταν 20 περίπου ετών, οι γονείς του πέθαναν, αφήνοντας ορφανούς αυτόν και την μικρότερη αδερφή του. Ο Άγιος Αντώνιος ανέλαβε έτσι την επιμέλεια της αδερφής του χωρίς όμως – παρά την μεγάλη λύπη του – να σταματήσει στιγμή να ασχολείται με την Αγία Γραφή και τον Θεό. Ακούοντας στην εκκλησία τα λόγια του Χριστού που είπε στον πλούσιο νέο: «πώλησον τα υπάρχοντά σου και δος πτωχοίς και δεύρο ακολούθει μοι» αμέσως μοίρασε τα υπάρχοντά του στους φτωχούς, αφού φύλαξε τα απολύτως απαραίτητα για την συντήρηση της μικρής του αδελφής.

Άρχισε να ζει ασκητική ζωή, με αυστηρή νηστεία, αγρυπνώντας, τρώγοντας ελάχιστα και εργαζόταν βοηθώντας όσους είχαν ανάγκη. Στη συνέχεια απομακρύνθηκε στην  έρημο και κλείστηκε σε ένα τάφο που είχαν σκάψει ειδωλολάτρες. Η τροφή του ήταν ελάχιστη που του έφερνε ένας συνασκητής του. Εκεί υπερνίκησε, με τη Χάρη του Θεού, φοβερούς πειρασμούς και το σκληρό πόλεμο των δαιμόνων. Σε ηλικία 35 ετών αποσύρθηκε ολομόναχος στην έρημο στα ερείπια ενός φρουρίου και έμενε σε σπήλαιο σε απόλυτη ησυχία χωρίς να δέχεται κανένα παρά μόνο ένα γνωστό του, ο οποίος του έφερνε κάθε έξι μήνες ψωμί.

Μετά από είκοσι ολόκληρα χρόνια ασκήσεως και αφού έφθασε σε ύψη πνευματικής τελειώσεως άρχισε να δέχεται μαθητές. Ίδρυσε δύο μοναστήρια: το ένα ανατολικά του Νείλου, στο Πισπίρ, και το άλλο στη αριστερή όχθη. Χάρη στον Άγιο Αντώνιο η έρημος έγινε πόλη κατοικημένη από πλήθος μοναχών που προσπαθούσαν να μιμηθούν την αγγελική ζωή.

Κατά το διωγμό του Μαξιμίνου (307-313 μ.Χ.), ήλθε στην Αλεξάνδρεια, ποθώντας να κατακτήσει το στεφάνι του μαρτυρίου, ενθαρρύνοντας και διακονώντας τους πιστούς, τους Ομολογητές και τους Μάρτυρες. Μετά τον διωγμό ξαναγύρισε στην έρημο. Για περισσότερη ησυχία αποσύρθηκε πιο βαθιά προς το μέρος της Ερυθράς θάλασσας στο όρος Κολζίμ, που σήμερα λέγεται Όρος Αγίου Αντωνίου.

 Όλη η Αίγυπτος τον θεωρούσε πατέρα και ιατρό της, η φήμη του έφθασε μέχρι τους βασιλείς, τόσο ώστε ο Μέγας Κωνσταντίνος και οι γιοί του, Κωνστάντιος και Κώνστας, έγραφαν σ’ αυτόν, σαν να ήταν πατέρας τους.

Ο Μέγας Αντώνιος, αφού έζησε εκατόν πέντε χρόνια, κοιμήθηκε το 356 μ. Χ. Ο Βίος του γραμμένος από τον Μέγα Αθανάσιο προσφέρει ένα τέλειο πρότυπο της οδού που πρέπει να ακολουθήσουν οι εραστές του Θεού για να φθάσουν στην τελειότητα της χριστιανικής ζωής.

Δημοσιεύθηκε στην ΓΕΩΓΡΑΦΙΑ Ε΄

ΚΛΙΜΑ – ΚΑΙΡΟΣ

Δημοσιεύθηκε την από ΜΗΤΣΟΠΟΥΛΟΣ ΑΝΤΩΝΙΟΣ

ΚΛΙΜΑ

είναι οι καιρικές συνθήκες ( θερμοκρασία, βροχή, υγρασία, άνεμοι, χιόνι κ.τ.λ.) που επικρατούν σε έναν τόπο σε κάθε εποχή κι επαναλαμβάνονται σχεδόν ίδιες για πολλά χρόνια.

ΚΑΙΡΟΣ

είναι οι καιρικές συνθήκες που επικρατούν σε έναν τόπο σε μια συγκεκριμένη χρονική περίοδο (λίγες ημέρες) καθορίζουν τον καιρό του τόπου αυτού.

Οι επιστήμονες που ασχολούνται με την πρόγνωση του καιρού, δηλαδή οι μετεωρολόγοι, καθημερινά συλλέγουν πολλά στοιχεία, για να μπορούν να μας πληροφορούν με βεβαιότητα για τον καιρό που θα επικρατήσει στις διάφορες περιοχές τις επόμενες ημέρες. Δείτε τα μετεωρολογικά όργανα που χρησιμοποιούν : ΕΔΩ 

Τα δελτία καιρού  προβλέπουν τις καιρικές συνθήκες που θα επικρατήσουν σε μια περιοχή για τις επόμενες ημέρες.  Τα σύμβολα μας δίνουν πληροφορίες για τη θερμοκρασία,  δηλ. πόσο ζεστός ή κρύος είναι ο καιρός σε μια περιοχή, για τις βροχές, την υγρασία ή τους ανέμους που παρουσιάζονται στην περιοχή αυτή κατά τα επόμενα εικοσιτετράωρα. Μας πληροφορούν δηλαδή για τις καιρικές συνθήκες, που δηλώνουν τον καιρό για ένα μικρό χρονικό διάστημα. 

ΚΑΝΕΤΕ ΤΩΡΑ ΛΙΓΗ ΕΞΑΣΚΗΣΗ ΓΙΑ ΝΑ ΞΕΧΩΡΙΣΕΤΕ ΤΟΝ ΚΑΙΡΟ ΑΠΟ ΤΟ ΚΛΙΜΑ !

ΠΑΤΗΣΤΕ ΕΔΩ

Δημοσιεύθηκε στην ΕΞ ΑΠΟΣΤΑΣΕΩΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ Ε΄ ΤΑΞΗ, ΘΡΗΣΚΕΥΤΙΚΑ Ε΄

ΤΑ ΘΕΟΦΑΝΕΙΑ

Δημοσιεύθηκε την από ΜΗΤΣΟΠΟΥΛΟΣ ΑΝΤΩΝΙΟΣ

Τα Θεοφάνεια γιορτάζουμε την βάπτιση του  Ιησού Χριστού από τον Ιωάννη τον Πρόδρομο ή Βαπτιστή. Το όνομα Θεοφάνεια προκύπτει από τη φανέρωση των τριών προσώπων της Αγίας Τριάδας, η οποία συνέβη σύμφωνα με τρεις σχετικές ευαγγελικές περικοπές. Η εορτή των Θεοφανείων λέγεται επίσης και Επιφάνεια και Φώτα ή Εορτή των Φώτων. Στην Ελλάδα ο αγιασμός γίνεται για πρώτη φορά την παραμονή των Θεοφανίων και λέγεται «Μικρός Αγιασμός» ή «Πρωτάγιαση» ή «Φώτιση».  Με την Πρωτάγιαση, ο ιερέας γυρίζει όλα τα σπίτια και με το Σταυρό και ένα κλωνί βασιλικό «αγιάζει» ή «φωτίζει» (ραντίζει) τους χώρους των σπιτιών για να φύγει μακριά κάθε κακό.

 Ο μεγάλος αγιασμός γίνεται ανήμερα τα Θεοφάνεια στις 6 Ιανουαρίου. Μια μεγάλη πομπή σχηματίζεται και παίρνει το δρόμο που οδηγεί στη θάλασσα ή σε κάποιο ποτάμι, μπορεί και σε μια δεξαμενή. Μπροστά τα εξαπτέρυγα, πίσω οι παπάδες με τα καλά τους άμφια, ύστερα οι αρχές του τόπου και παραπίσω το πλήθος. Στις πόλεις η πομπή γίνεται πιο πλούσια με τη μουσική και τη στρατιωτική παράταξη.

Όταν γίνει ο αγιασμός, ρίχνει ο παπάς το Σταυρό στο νερό, πραγματοποιώντας έτσι τον Αγιασμό των Υδάτων. Το πιάσιμο του Σταυρού γίνεται από κολυμβητές, τους λεγόμενους Βουτηχτάδες, κατά την τελετή της Κατάδυσης του Τιμίου Σταυρού. Νεαρά κυρίως άτομα βουτούν στα παγωμένα νερά για να πιάσουν τον Σταυρό και να λάβουν την ευλογία του ιερωμένου, αλλά και να δεχθούν τις τιμές και τις ευχές των συντοπιτών τους. Οι καμπάνες ηχούν χαρμόσυνα, το ίδιο και οι σειρήνες των πλοίων. Όλοι οι πιστοί πίνουν με ευλάβεια από τον αγιασμό, συμβολικά με τρεις γουλιές, και ραντίζουν μ’ αυτόν τα σπίτια, τα δέντρα, τα χωράφια και τα ζώα τους.

ΑΚΟΥΣΤΕ ΕΔΩ ΤΟ ΑΠΟΛΥΤΙΚΙΟ ΤΩΝ ΘΕΟΦΑΝΕΙΩΝ

Ο Αγιασμός στη χώρα μας έχει και την έννοια του καθαρμού, του εξαγνισμού των ανθρώπων, καθώς και της απαλλαγής του από την επήρεια των δαιμονίων.  Ο λαός πιστεύει πως είναι ο καιρός, η γιορτή που φεύγουν οι καλικάντζαροι γιατί φοβούνται την αγιαστούρα του παπά. Ο τρόμος τους αρχίζει από την παραμονή των Φώτων που γίνεται ο μικρός αγιασμός. Γι αυτό και το έθιμο του λαού λέει:

Στις πέντε του Γενάρη
Φεύγουν οι καλικάντζαροι

Αλλά ο μεγάλος τους τρόμος είναι τα Φώτα.

Φεύγουν τότε λέγοντας:

Φεύγετε να φεύγουμε
κι έφτασε ο τουρλόπαπας
με την αγιαστούρα του
και με τη βρεχτούρα του…

Επίσης τα παιδιά γυρίζουν από σπίτι σε σπίτι και ψέλνουν τα κάλαντα !

 ΠΑΝΕΛΛΗΝΙΑ ΚΑΛΑΝΤΑ ΤΩΝ ΦΩΤΩΝ: ΑΚΟΥΣΤΕ ΕΔΩ 

 Σήμερα τα Φώτα κι ο Φωτισμός,

η χαρά μεγάλη κι ο αγιασμός.

Κάτω στον Ιορδάνη τον ποταμό

κάθετ’ η κυρά μας η Παναγιά.

Καλημέρα, καλημέρα.

Καλή σου μέρα, αφέντη με την κυρά.

 

Όργανo βαστάει, κερί κρατεί

και τον Αϊ-Γιάννη παρακαλεί.

Αϊ-Γιάννη αφέντη και βαπτιστή,

βάπτισε κι εμένα Θεού παιδί.

Ν’ ανεβώ επάνω στον ουρανό,

να μαζέψω ρόδα και λίβανο.

 

Σήμερα τα Φώτα κι οι Φωτισμοί

και χαρές μεγάλες και αγιασμοί.

Καλημέρα, καλημέρα.

Καλή σου μέρα, αφέντη με την κυρά.

 

Κάτω στον Ιορδάνη τον ποταμό

κάθεται η Κυρά μας, η Παναγιά.

Σπάργανα βαστάει, κερί κρατεί

και τον Αϊ-Γιάννη παρακαλεί:

– Άγιε Γιάννη, Αφέντη και Βαπτιστή,

δύνασαι βαπτίσεις Θεού παιδί;

– Δύναμαι και θέλω και προσκυνώ

και τον Κύριό μου παρακαλώ.

Ν’ ανέβω πάνω στον ουρανό,

να μαζέψω ρόδα και λίβανο.

– Άγιε Γιάννη Αφέντη και Βαπτιστή,

έλα να βαπτίσεις Θεού παιδί.

Ν’ αγιαστούν οι κάμποι και τα νερά,

ν’ αγιαστεί κι ο αφέντης με την κυρά.