Δημοσιεύθηκε στην ΠΑΣΧΑ

ΜΕΓΑΛΗ ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ

Γιέ μου, σπλάχνο τῶν σπλάχνων μου, καρδούλα τῆς καρδιᾶς μου,
πουλάκι τῆς φτωχιᾶς αὐλῆς, ἀνθὲ τῆς ἐρημιᾶς μου,
πῶς κλείσαν τὰ ματάκια σου καὶ δὲ θωρεῖς ποὺ κλαίω
καὶ δὲ σαλεύεις, δὲ γρικᾷς τὰ ποὺ πικρὰ σοῦ λέω; ….
(Επιτάφιος του Γιάννη Ρίτσου)

Η Μεγάλη Παρασκευή είναι μέρα απόλυτου πένθους για όλη την Χριστιανοσύνη, απόλυτης αργίας και νηστείας, η μέρα που γίνεται η κορύφωση του Θείου Δράματος, όπου κορυφώνονται τα Πάθη του Χριστού.

Η Μεγάλη Παρασκευή αναπαριστά τη δίκη του Ιησού από τον Πόντιο Πιλάτο, τη μαρτυρική του πορεία προς τον Γολγοθά και τη Σταύρωση.Τη Μεγάλη Παρασκευή γίνεται η Σταύρωση. Ο Ρωμαίος Διοικητής Πόντιος Πιλάτος δικάζει τον Ιησού, το πλήθος αποφασίζει φωνάζοντας «άρον άρον σταύρωσον Αυτόν» την σταύρωσή Του, ενώ ο ίδιος ο Πιλάτος «νύπτει τας χείρας» του. Ο Χριστός περιπαίζεται, του φορούν αγκάθινο στεφάνι και πορφύρα. Παραδίδει το πνεύμα Του πάνω στον Σταυρό και ο Ιωσήφ ο Αριμαθαίας κάνει την Αποκαθήλωση και ενταφιάζει τον Θεάνθρωπο. 

Σε όλες τις εκκλησίες μέχρι λίγο πριν τις 11:00 το πρωί τελείται η λειτουργία των Μεγάλων Ωρών, όπου οι γυναίκες μοιρολογούν και κλαίνε για τον Χριστό ενώ άλλοι προσκυνούν και αποτείνουν φόρο τιμής στον σταυρωθέντα Χριστό. Την ημέρα αυτή ομάδες παιδιών γυρνούν από σπίτι σε σπίτι και τραγουδούν το μοιρολόι «Σήμερα μαύρος ουρανός», γνωστό και ως «Μοιρολόι της Παναγίας». Σε πολλές περιοχές της χώρας τα κορίτσια της ομάδας κρατούν ένα στεφάνι, πλεγμένο με λουλούδια εποχής, το οποίο στη συνέχεια το εναποθέτουν είτε στον Επιτάφιο. Απ’ τα ξημερώματα τις ίδιας μέρας ετοιμάζεται ο επιτάφιος και τελείται ολονυχτία στις περισσότερες εκκλησίες της Ελλάδας. Όλη την ημέρα οι καμπάνες χτυπούν πένθιμα σε όλη την Ελλάδα και παραδοσιακά απαγορεύεται πάσα εργασία και γίνεται αυστηρότατη νηστεία και απαγορεύεται και η κατάποση του λαδιού. Το βράδυ ψάλλεται ο Εσπερινός της Μεγάλης Παρασκευής και γίνεται η Αποκαθήλωση του Εσταυρωμένου. Ακολούθως, τοποθετείται στο Ιερό Κουβούκλιο ένα ύφασμα πάνω στο οποίο έχει κεντηθεί ή ζωγραφιστεί ο Χριστός, νεκρός. Το ύφασμα αυτό λέγεται Επιτάφιος. Ο Επιτάφιος στολίζεται με λουλούδια και περιφέρεται γύρω από την εκκλησία και τους δρόμους, ενώ οι πιστοί ακολουθούν από πίσω –  περιφορά του Επιταφίου- ενώ οι καμπάνες χτυπούν πένθιμα όλη την ημέρα.  Η κατανυκτική μυσταγωγία της περιφοράς του Επιταφίου θέλει κάθε χρόνο την ετοιμασία της. Ο στολισμός του έχει ιδιαίτερο εθιμοτυπικό και δημιουργούσε πάντα μια ευγενή άμιλλα μεταξύ των ενοριών, για ένα εντυπωσιακό αποτέλεσμα. Στις εκκλησίες ψάλλονται μερικοί από τους ωραιότερους ύμνους, τα εγκώμια της Μ. Παρασκευής  . Διαβάστε και ακούστε …

«Η ζωή εν τάφω…»

  1. Η ζωή εν τάφω κατετέθης, Χριστέ, και Αγγέλων στρατιαί εξεπλήττοντο, συγκατάβασιν δοξάζουσαι την σην.

  2. Η ζωή πώς θνήσκεις; πώς και τάφω οικείς; του θανάτου το βασίλειον λύεις δε και το Άδου τους νεκρούς εξανιστάς.

  3. Μεγαλύνομέν σε, Ιησού Βασιλεύ, και τιμώμεν την ταφήν και τα πάθη σου, δι ών έσωσας ημάς εκ της φθοράς.

  4. Μέτρα γης ο στήσας, εν σμικρώ κατοικείς, Ιησού παμβασιλεύ, τάφω σήμερον, εκ μνημάτων τους θανόντας ανιστών.

  5. Ο Δεσπότης πάντων καθοράται νεκρός και εν μνήματι καινώ κατατίθεται, ο κενώσας τα μνημεία των νεκρών.

  6. Δακρυρρόους θρήνους επί σε η Αγνή, μητρικώς, ω Ιησού, επιρραίνουσα, ανεβόα˙ Πώς κηδεύσω σε, Υιέ;

  7. Προσκυνώ το Πάθος, ανυμνώ την Ταφήν, μεγαλύνω σου το κράτος φιλάνθρωπε, δι’ ων λέλυμαι παθών φθοροποιών.

  8. Οίμοι φως του Κόσμου! Οίμοι φως το εμόν! Ιησού μου ποθεινότατε έκραζεν, η Παρθένος θρηνωδούσα γοερώς.

  9. Ανυμνούμεν Λόγε, σε τον πάντων Θεόν, συν Πατρί και τω Αγίω σου Πνεύματι και δοξάζομεν την θείαν σου Ταφήν.

  10. Μακαρίζομέν σε, Θεοτόκε αγνή, και τιμώμεν την ταφήν την τριήμερον του Υιού σου και Θεού ημών πιστώς.

  1. Χριστέ, Συ, που είσαι η ζωή, τοποθετήθηκες στον τάφο (ως νεκρός), και οι στρατιές των αγγέλων αισθάνονταν κατάπληξη και δοξολογούσαν την άπειρη ταπείνωσή Σου.

  2. Συ, Κύριε, που είσαι η ζωή, πώς πεθαίνεις; Και πώς κατοικείς στον τάφο; Αλλ’ όμως (με το θάνατό σου) καταργείς το βασίλειο του θανάτου, και επαναφέρεις στη ζωή τους νεκρούς, που κατείχε (ως αιχμαλώτους) ο άδης!

  3. Σε δοξάζουμε με μεγάλη δόξα, ω Ιησού Βασιλιά, και τιμούμε την ταφή και τα Πάθη Σου, με τα οποία έσωσες εμάς από το θάνατο.

  4. Συ, που καθόρισες τα μέτρα, σύμφωνα με τα οποία κατασκευάστηκε η γη, ω Ιησού, Βασιλιά των πάντων, κατοικείς σήμερα σ’ ένα μικρό τάφο! Αλλ’ όμως, ανασταίνεις από τα μνήματα τους νεκρούς.

  5. Ο Κύριος των πάντων παρουσιάζεται νεκρός και σε καινούργιο μνήμα τοποθετείται Αυτός, που άδειασε τα μνήματα από τους νεκρούς (επειδή τους ανάστησε)!

  6. Η αγνή Μητέρα Σου, ω Ιησού, θρηνώντας με άφθονα δάκρυα, Σε ράντιζε με αυτά και κραύγαζε: Με ποια αντοχή να Σε κηδέψω, ω Γιε μου;

  7. Προσκυνώ το Πάθος Σου, φιλάνθρωπε Κύριε, υμνολογώ την ταφή Σου, και δοξάζω με μεγάλη δόξα τη δύναμή Σου˙ γιατί με όλα αυτά εγώ έχω λυτρωθεί από τα θανατηφόρα πάθη.

  8. Αλίμονο σε μένα, ω φως του κόσμου! Αλίμονο σε μένα, ω δικό μου φως, Ιησού μου πολυαγαπημένε! Φώναζε η Παρθένος, βγάζοντας θρηνητικές κραυγές.

  9. Υμνούμε, Λόγε, Εσένα, το Θεό των πάντων, μαζί με τον Πατέρα και το Άγιό Σου Πνεύμα, και δοξάζουμε τη θεία Σου ταφή.

  10. Σε μακαρίζουμε, αγνή Θεοτόκε, και με πίστη τιμούμε την τριήμερη ταφή του Υιού Σου και Θεού μας.

«Άξιον Εστί…»

  1. Άξιόν εστί, μεγαλύνειν σε τον Ζωοδότην, τον εν τω Σταυρώ τας χείρας εκτείναντα και συντρίψαντα το κράτος του εχθρού.

  2. Άξιόν εστί, μεγαλύνειν σε τον πάντων Κτίστην˙ τοις σοις γαρ παθήμασιν έχομεν, την απάθειαν ρυσθέντες της φθοράς.

  3. Όμμα το γλυκύ και τα χείλη σου πώς μύσω Λόγε; πώς νεκροπρεπώς δε κηδεύσω σε; φρίττων ανεβόα Ιωσήφ.

  4. Ήλιος φαιδρός, απαστράπτει μετά νύκτα, Λόγε˙ και συ δ’ αναστάς εξαστράψειας μετά θάνατον φαιδρώς ως εκ παστού.

  5. Γη σε πλαστουργέ, υπό κόλπους δεξαμενή τρόμω, συσχεθείσα Σώτερ τινάσσεται, αφυπνώσασα νεκρούς τω τιναγμώ.

  6. Μύροις σε, Χριστέ, ο Νικόδημος και ο ευσχήμων, νυν καινοπρεπώς περιστείλαντες, φρίξον, ανεβόων, πάσα γη.

  7. Έκλαιε πικρώς, η πανάμωμος Μήτηρ σου, Λόγε, ότε εν τάφω εώρακε σε τον άφραστον και άναρχον Θεόν.

  8. Ύμνοις σου, Χριστέ, νυν την σταύρωσιν και την ταφήν τε, άπαντες πιστοί εκθειάζομεν, οι θανάτου λυτρωθέντες ση ταφή.

  9. Άναρχε Θεέ, συναϊδιε Λόγε και Πνεύμα, σκήπτρα των Ανάκτων κραταίωσον, κατά πολεμίων ως αγαθός.

  10. Τέξασα ζωήν, Παναμώμητε αγνή Παρθένε, παύσον Εκκλησίας τα σκάνδαλα και βράβευσον ειρήνην ως αγαθή.

  1. Είναι πρέπον να δοξάζουμε με μεγάλη δόξα Εσένα, που δίνεις τη ζωή, ο Οποίος άπλωσες τα χέρια Σου επάνω στο Σταυρό και (μ’ αυτόν τον τρόπο) συνέτριψες τη δύναμη του εχθρού (Διαβόλου).

  2. Είναι πρέπον να δοξάζουμε με μεγάλη δόξα Εσένα, τον Δημιουργό των πάντων˙ διότι, με τα δικά Σου Παθήματα, παίρνουμε εμείς την απαλλαγή από τα πάθη, αφού λυτρωνόμαστε από τη φθορά.

  3. Ο Ιωσήφ φώναζε συγκλονισμένος από ιερή συγκίνηση: Τα γλυκά Σου μάτια και τα χείλη Σου πώς να κλείσω, Λόγε του Θεού; Πώς να κηδέψω Εσένα (τον αθάνατο Θεό μου) με τρόπο που ταιριάζει στους νεκρούς;

  4. Ο ήλιος ακτινοβολεί με λαμπρότητα (το πρωί) μετά από το σκοτάδι της νύχτας˙ και Συ, Λόγε του Θεού, μακάρι να ακτινοβολήσεις με λαμπρότητα μετά από το θάνατό Σου, αφού σηκωθείς (και βγεις από τον τάφο), σαν να βγαίνεις από νυφικό δωμάτιο.

  5. Η γη, όταν δέχτηκε Εσένα, το Δημιουργό, μέσα στα στήθη της, κυριεύτηκε από τρόμο, Σωτήρα, και σείστηκε απότομα˙ με τον κλονισμό της δεν κάνει να ξυπνήσουν οι νεκροί.

  6. Ο Νικόδημος και ο διακεκριμένος (λόγω της κοινωνικής του θέσης) Ιωσήφ, αφού Σε στόλισαν, Χριστέ, με μύρα με τρόπο πρωτοφανή (γιατί ποτέ άλλοτε δε νεκροστολίστηκε Θεάνθρωπος), φώναζαν: Φρίκη σε ολόκληρη τη γη.

  7. Έκλαιγε πικρά η πάναγνη Μητέρα Σου, Λόγε, όταν είδε στον τάφο Εσένα, τον απερίγραπτο και χωρίς (χρονική) αρχή Θεό.

  8. Όλοι οι πιστοί, που λυτρωθήκαμε με την ταφή Σου από το θάνατο, εγκωμιάζουμε τώρα, Χριστέ, με ύμνους τη σταύρωσή Σου και την ταφή Σου.

  9. Άναρχε Θεέ, συνάναρχε Λόγε και Άγιο Πνεύμα, την εξουσία των αρχόντων ενίσχυσε εναντίον των εχθρών, ως αγαθός που είσαι.

  10. Καθαρότατη αγνή Παρθένε, Συ που γέννησες τη ζωή (δηλαδή το Χριστό), σταμάτησε τα σκάνδαλα της Εκκλησίας και ειρήνευσέ την, ως αγαθή που είσαι.

«Αι γενεαί αι πάσαι…»

  1. Αι γενεαί πάσαι, ύμνον τη Ταφή σου, προσφέρουσι Χριστέ μου.

  2. Καθελών του ξύλου, ο Αριμαθείας, εν τάφω σε κηδεύει.

  3. Μυροφόροι ήλθον, μύρα σοι, Χριστέ μου, κομίζουσαι προφρόνως.

  4. Δεύρο πάσα κτίσις, ύμνους εξοδίους, προσοίωμεν τω Κτίστη.

  5. Ους έθρεψε το μάννα, εκίνησαν την πτέρναν, κατά του ευεργέτου.

  6. Ιωσήφ κηδεύει, συν τω Νικοδήμω, νεκροπρεπώς τον Κτίστην.

  7. Ω γλυκύ μου έαρ, γλυκύτατόν μου Τέκνον, πού έδυ σου το κάλλος;

  8. Υιέ Θεού παντάναξ, Θεέ μου πλαστουργέ μου, πώς πάθος κατεδέξω;

  9. Έρραναν τον τάφον αι Μυροφόροι μύρα, λίαν πρωί ελθούσαι.

  10. Ω Τριάς Θεέ μου, Πατήρ Υιός και Πνεύμα, ελέησον τον κόσμον.

  11. Ιδείν την του Υιού σου, Ανάστασιν, Παρθένε, αξίωσον σους δούλους.

  1. Όλες οι γενιές (των ανθρώπων) προσφέρουν, Χριστέ μου, ύμνο στην ταφή Σου.

  2. Ο Ιωσήφ, που καταγόταν από την Αριμαθαία, αφού Σε κατέβασε από το ξύλο του Σταυρού, Σε τοποθετεί στον τάφο.

  3. Γυναίκες μυροφόρες ήρθαν (στον τάφο Σου), Χριστέ μου, φέρνοντας με πολλή προθυμία μύρα για να Σε αλείψουν.

  4. Ελάτε, όλα τα δημιουργήματα, να προσφέρουμε επικήδειους ύμνους στο Δημιουργό.

  5. Αυτοί, τους οποίους (με το πρόσωπο των προγόνων τους) έθρεψε (στην έρημο) το μάννα (που με θαύμα έβρεξε ο Θεός), σήκωσαν τη φτέρνα κατά του Ευεργέτη τους (για να Τον κλωτσήσουν).

  6. Ο Ιωσήφ μαζί με το Νικόδημο κηδεύει το Δημιουργό, όπως αρμόζει σε νεκρό.

  7. Ω γλυκιά μου άνοιξη, γλυκύτατό μου παιδί, πού βυθίστηκε και χάθηκε η ωραιότητά Σου;

  8. Υιέ του Θεού, Βασιλιά των πάντων, Θεέ μου, Δημιουργέ μου, πώς καταδέχτηκες να υποστείς Παθήματα;

  9. Οι μυροφόρες, Σωτήρα, αφού ήρθαν πολύ πολύ πρωί, ράντισαν με αρώματα τον τάφο Σου.

  10. Ω Αγία Τριάδα, Θεέ μου, Πατέρα, Υιέ και Άγιο Πνεύμα ελέησε τον κόσμο.

  11. Αξίωσε, Παρθένε, εμάς τους δούλους Σου να δούμε (και να γιορτάσουμε) την Ανάσταση του Υιού Σου.

ΠΗΓΗ

http://dim-antip.kyk.sch.gr/GreatWeek.htm

Ακούστε ΕΔΩ τα γνωστά εγκώμια