Ώρα ανατολής και δύσης Ηλίου για όλο τον χρόνο(επιλέξτε έτος):
https://www.stigmap.gr/anatoli-dysh-iliou-2025.php
Πληροφορίες για τον καιρό:
https://www.meteo.gr/index.cfm
Πληροφορίες για τη Σελήνη
Αστρονομικές πληροφορίες:
Το αληθινό μέγεθος των κρατών:
Πληροφορίες για την Ευρωπαϊκή Ένωση:
Ψάχνεις δωρεάν χάρτες για να φτιάξεις μια ωραία δραστηριότητα για τα παιδιά;
Το d-maps.com είναι ένας ιστότοπος γεμάτος από χάρτες! Είτε ενδιαφέρεσαι για τη γεωγραφία της Ελλάδας, είτε για οποιαδήποτε άλλη περιοχή του κόσμου, μπορείς να κατεβάσεις μια ποικιλία από χάρτες διαλέγοντας εσύ τα χαρακτηριστικά που θέλεις να περιλαμβάνουν!
Παρακάτω ακολουθούν μερικά παραδείγματα…
-Έχετε δει τον Ήλιο;
-Ναιαι!
-Ωραία, από πού ανατέλλει κάθε πρωί όταν έρχεστε στο σχολείο;
Οι απαντήσεις ποικίλλουν από την αμήχανη σιωπή μέχρι κάποιες τελείως λάθος απαντήσεις.
Ενώ όλοι έχουμε δει τον Ήλιο, κανείς εκείνη τη στιγμή δεν ξέρει να πει από πού ανατέλλει και πού δύει ο Ήλιος…
Οπότε εκεί πρέπει να επιστρέψουμε στο πολύτιμο μάθημα του προσανατολισμού, που πρέπει να γίνεται απαραίτητα έξω.
Πίσω στα βασικά: βορράς (μπροστά), νότος (πίσω), ανατολή (δεξιά), δύση (αριστερά).
Μόλις παρατηρήσουμε από πού ξεπροβάλλει ο Ήλιος κάθε πρωί, μπορούμε να προσανατολιστούμε πλέον!
Έπειτα, καλό είναι να βάλουμε ένα σημάδι στην αυλή του σχολείου (πχ. ο ιστός της σημαίας) και να παρατηρήσουμε τις αλλαγές της σκιάς του μέσα στη μέρα… Σε ποια θέση πήγε ο Ήλιος; Πώς είναι η σκιά που είδαμε πριν; Μεγάλωσε ή μίκρυνε; Προς τα πού δείχνει η σκιά;
Τα παιδιά αρχίζουν και κοιτούν τον ουρανό με θαυμασμό, αρχίζουν και κατακτούν αυτά που κάποτε ήταν αναγκαίες δεξιότητες επιβίωσης στη φύση.
Αφού φτάσουμε σε αυτό το σημείο εξοικείωσης, μια πολύ όμορφη δραστηριότητα είναι η κατασκευή ηλιακού ρολογιού με απλά υλικά. Τα παιδιά απλά σημειώνουν τη σκιά από ένα ξύλινο καλαμάκι, καθώς και την ώρα που καταγράφουν τη μέτρηση. Στο τέλος συγκρίνουν τις διάφορες σκιές και κάνουν παρατηρήσεις και προβλέψεις για τις σκιές που θα μπορούσαν να καταγράψουν εάν έμεναν μέχρι το απόγευμα.
Μια φορά κι έναν καιρό, στο Δημοτικό Σχολείο του Πύργου Τριφυλίας, φτιάξαμε σταλακτίτες στο πλαίσιο του μαθήματος της Φυσικής.
Όχι, δεν επισκεφθήκαμε καμία σπηλιά, ούτε φτιάξαμε ανθρακικό ασβέστιο σε χημικό εργαστήριο!
Αφού χωριστήκαμε σε τέσσερις ομάδες, ακολουθήσαμε οδηγίες και κατασκευάσαμε τέσσερις μηχανισμούς για τεχνητούς σταλακτίτες!
Στις φωτογραφίες βλέπετε διάφορες φάσεις της δημιουργίας του σταλακτίτη.
Τα υλικά του μυστικού μηχανισμού: δύο ποτηράκια, νερό, ένα πιάτο, πλαστελίνη, ένα κομμάτι σπάγγου, αρκετό αλάτι και ΥΠΟΜΟΝΗ!
(Η υπομονή είναι απαραίτητη, διότι εάν πειράζετε κάθε τόσο τον μηχανισμό είναι πιθανόν να καταστρέψετε τους σταλακτίτες! Και προσοχή ιδιαίτερα στους σταλακτίτες των άλλων ομάδων! Μπορεί να προκληθούν παρεξηγήσεις! Το λέω επειδή ΤΟ ΕΧΩ ΔΕΙ ΝΑ ΣΥΜΒΑΙΝΕΙ… Υπομονή, λοιπόν!).
Γεμίζουμε τα ποτήρια με νερό (αλλά όχι μέχρι πάνω) και διαλύουμε μέσα τους αρκετό αλάτι. Έπειτα, βυθίζουμε τον σπάγγο σε κάθε ποτήρι, ώστε να φτάνει μέχρι τον πάτο. Τέλος, στερεώνουμε τον σπάγγο με λίγη πλαστελίνη και τοποθετούμε τα ποτήρια σε τέτοια απόσταση, ώστε ο σπάγγος να σχηματίζει καμπύλη (χωρίς όμως να ακουμπά κάτω). Ανάμεσα στα ποτήρια βάζουμε ένα πιάτο, γιατί πρόκειται να τρέξει νερό…
Σημείωση: Εμείς τότε χρησιμοποιήσαμε πλαστικά υλικά μιας χρήσης, αλλά σκέφτομαι τώρα ότι εκείνο το πλαστικό ακόμα δεν έχει λιώσει… Και ίσως τα παιδιά της τάξης μου να γεράσουν και τα ποτηράκια ακόμα να μην έχουν διασπαστεί τελείως!! ΤΡΟΜΑΚΤΙΚΟ,Ε;
Γι αυτό εσείς μπορείτε να υιοθετήσετε μια πιο οικολογική συμπεριφορά και να χρησιμοποιήσετε κανονικά πιάτα και ποτήρια που ίσως να είναι παλιά και να μην χρειάζονται στο σπίτι!
Το όνομά του σου τα λέει όλα:
το stellarium είναι ένα πρόγραμμα που ασχολείται με τα αστέρια!
Το απίθανο είναι ότι διατίθεται εντελώς δωρεάν και πλέον μπορείτε να χρησιμοποιήσετε και την online εκδοχή, το stellarium web!
Είναι το απόλυτο εργαλείο για να κολλήσετε στα παιδιά τον πυρετό της αστρονομίας και της αστροπαρατήτησης! Ουσιαστικά πρόκειται για μια εξομοίωση του ουρανού κάθε στιγμή. Μπορείτε να δείτε τον ουρανό και να παρατηρήσετε τα αστέρια, τη Σελήνη και τους πλανήτες. Οι ρυθμίσεις που μπορείτε να κάνετε είναι πολλές και αξίζει να αφιερώσετε χρόνο για να πειραματιστείτε με το πρόγραμμα. Αξίζει να “παίξετε” με την τοποθεσία και να παρατηρήσετε τον ουράνιο θόλο από πολλές διαφορετικές πόλεις που να ανήκουν σε διαφορετικά ημισφαίρια. Επίσης, υπάρχει μια ρύθμιση που σου επιτρέπει να δεις τον ουρανό με ή χωρίς τη γήινη ατμόσφαιρα (κυρίως αυτό έχει θεαματικά αποτελέσματα όταν είναι ημέρα). Ακόμα μια πολύ ενδιαφέρουσα ρύθμιση αφορά τους αστερισμούς: μπορείτε να δείτε τον τον Λέοντα, τον Ωρίωνα και πολλούς άλλους με καλλιτεχνικές αναπαραστάσεις!
Η καλύτερη-κατά τη γνώμη μου- ρύθμιση αφορά τη ροή του χρόνου. Επηρεάστε πόσο αργά ή γρήγορα θα κυλάει ο χρόνος ή, αν θέλετε, αψηφήστε τους νόμους της φύσης και κάντε ένα ταξίδι στο χρόνο! Με ένα ταξίδι στο κοντινό μέλλον μπορείτε να δείξετε στους μαθητές/ριές σας πώς θα μοιάζει ο ουρανός το βράδυ!
Κάποτε είχα βάλει τα παιδιά ανά τακτά χρονικά διαστήματα να καταγράφουν σε ειδικές φόρμες σε τι φάση βρίσκεται το φεγγάρι! Σας το προτείνω ανεπιφύλακτα!
Το Stellarium έχει πολλές δυνατότητες για αρχάριους αλλά και για πιο προχωρημένους στην αστρονομία και αστροπαρατήρηση.
Ωστόσο, αυτό που μας ενδιαφέρει στην εκπαίδευση είναι να κάνουμε τα παιδιά να σηκώσουν το κεφάλι και να κοιτάξουν τον ουρανό!
Να αρχίσουν να καταλαβαίνουν πώς κινούνται οΉλιος, η Σελήνη αλλά και η ίδια η Γη. Να συνειδητοποιήσουν πώς οι ναυτικοί χρησιμοποιούσαν τα αστέρια ως χάρτη για τα ταξίδια τους, αλλά και να βιώσουν (έστω και μέσω προσομοίωσης) την απεραντοσύνη του Σύμπαντος. Γι’ αυτό και μπορείτε να το χρησιμοποιήσετε πραγματικά σε κάθε τάξη προσαρμόζοντας τις δραστηριότητες στο επίπεδο των παιδιών.
Αυτό που ξεχωρίζει το Stellarium από άλλες ίσως προσομοιώσεις είναι το ότι σε ωθεί προς τη φύση. Το πρόγραμμα στον υπολογιστή γίνεται η αφορμή για να βγεις έξω και να παρατηρήσεις τον ουρανό! Μάλιστα, τα παιδιά ενθουσιάζονται και αποκτούν μια αυτοπεποίθηση που πηγάζει από την καλύτερη κατανόηση του φυσικού κόσμου.
Καλές εξερευνήσεις!
Μπορείτε να κατεβάσετε το πρόγραμμα από εδώ:
Τον 
Απρίλιο του 2018 στο Δημοτικό Σχολείο Πύργου Τριφυλίας βγήκαμε στην αυλή με τα παιδιά της Ε’ και Στ’ τάξης για να μάθουμε παίζοντας. Στόχος ήταν να συνδέσουμε τις γνώσεις μας για τα ηφαίστεια (Γεωγραφία) με την εξουδετέρωση (Φυσική). Μα… τι σχέση μπορεί να έχουν αυτά μεταξύ τους;! Κι όμως έχουν! Θα δείτε παρακάτω…
Αφού χωριστήκαμε σε τέσσερις ομάδες, κάναμε διαγωνισμό για το ποιο ηφαίστειο θα κάνει τη μεγαλύτερη έκρηξη και να τα αποτελέσματα!
Αφού χωριστήκαμε σε τέσσερις ομάδες, παρασκευάσαμε πρώτα το μυστικό μείγμα που θα βοηθούσε τα ηφαίστειά μας να εκραγούν. Μέσα σε ένα πλαστικό ποτήρι μιας χρήσης βάλαμε αρκετή ποσότητα από υλικά που ήταν βάσεις: σόδα και υγρό πιάτων. (Μέσα ρίξαμε επίσης και λίγη κόκκινη τέμπερα, ώστε να δώσουμε ένα πιο ρεαλιστικό χρώμα στη λάβα μας).
Έπειτα βγήκαμε στην αυλή του σχολείου και συνεργαστήκαμε για να φτιάξουμε τα ηφαίστεια. Μέσα στον κρατήρα τοποθετήσαμε το ποτηράκι. Τα παιδιά δεν είχαν ξαναδεί εξουδετέρωση, οπότε δε φαντάζονταν πώς θα προκληθεί η έκρηξη. Όταν τα ηφαίστεια ήταν έτοιμα, φέραμε μερικά μπουκάλια που περιείχαν υδατικό διάλυμα οξικού οξέος (δηλαδή ξίδι διαλυμένο σε νερό…). Ρίξαμε απότομα το διάλυμα από πάνω μέσα στον κρατήρα και- μπουμ!- έγινε η έκρηξη! Κόκκινο υγρό ξεχύθηκε με βία από τον κρατήρα!
Συνήθως τέτοιες δράσεις είναι πολύ προσφιλείς στα παιδιά, γιατί περιλαμβάνουν συνεργασία, χειρωνακτική δουλειά και σε ψυχολογικό επίπεδο προσφέρουν εσωτερικά κίνητρα για μάθηση. Ωστόσο, είναι πολύ εύκολο μια τέτοια διδασκαλία να ξεφύγει από τους στόχους της και να περιοριστεί στις εντυπωσιακές δραστηριότητες… Η ουσία όμως βρίσκεται στην ανασκόπηση και στην ανάλυση των όσων γίνονται. Η συζήτηση μπορεί να γίνεται κατά τη διάρκεια των δραστηριοτήτων, αλλά και μετά. Θα μας διευκόλυνε ιδιαιτέρως σε αυτό εάν τραβούσαμε βίντεο, ώστε να είμαστε σε θέση αργότερα να παρατηρήσουμε και να σχολιάσουμε τι πήγε καλά, τι όχι και να εξηγήσουμε διάφορες απορίες.
Συνοψίζοντας, με την πρόταση που παρουσιάσαμε προσεγγίζουμε διαθεματικά το θέμα των ηφαιστείων και της εξουδετέρωσης, ενώ παράλληλα η διδασκαλία γίνεται βιωματικά!
Σημείωση:
Το άρθρο αυτό αφιερώνεται με πολλή αγάπη στους μαθητές και τις μαθήτριές μου από τον Πύργο Τριφυλίας.
