5ο ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ
Τίτλος: «Ώρα για παιχνίδι!»
(διάρκεια: 4 ώρες)
ΔΡΑΣΗ 1η-ΠΑΙΧΝΙΔΙ 1ο: «Τα αγαπημένα μου φαγητά»
Αυτή η δραστηριότητα μπορεί να ενσωματωθεί εύκολα στην καθημερινή εκπαιδευτική πρακτική του Νηπιαγωγείου, καλύπτοντας πολλαπλά γνωστικά αντικείμενα και ενισχύοντας την ολιστική ανάπτυξη των παιδιών. Οι μαθητές/-τριες εκφράζουν με τη σειρά το αγαπημένο τους φαγητό και παράλληλα προσπαθούν να πουν σε ποια ομάδα τροφίμων ανήκει.
Σύνδεση με Πρόγραμμα Σπουδών
ΚΥΡΙΩΣ
Α ́ Θεματικό Πεδίο:
Παιδί και Επικοινωνία
Θεματική Ενότητα:
Α.1 Γλώσσα
Υποενότητες:
Α.1.1.Προφορική Επικοινωνία
Γνώσεις:
Να αναγνωρίζουν λεξιλόγιο (λειτουργικό λεξιλόγιο, λεξιλόγιο με λέξεις υψηλής συχνότητας χρήσης, ορολογία γνωστικών αντικειμένων) που συναντάται σε διάφορα επικοινωνιακά πλαίσια.
Να αναγνωρίζουν ότι ο προφορικός λόγος αποτελεί ένα σύστημα που απαρτίζεται από επιμέρους γλωσσικές μονάδες (φωνολογικές, μορφολογικές).
Δεξιότητες:
Να κάνουν περιγραφές με λογική σειρά και συνέπεια.
Να διατυπώνουν και να συνοψίζουν επιχειρήματα για την τεκμηρίωση απόψεων.
Στάσεις:
Να εμπλουτίζουν το λεξιλόγιό τους.
Να υιοθετούν κριτική στάση απέναντι σε πληροφορίες και σε απόψεις των άλλων.
ΕΜΠΛΕΚΟΜΕΝΑ
Β΄ Θεματικό Πεδίο: Παιδί, Εαυτός και Κοινωνία
Δ΄ Θεματικό Πεδίο: Παιδί, Σώμα, Δημιουργία και Έκφραση
ΣΚΟΠΟΣ:
Να συνεργαστούν οι μαθητές/-τριες και να συζητήσουν για τις διατροφικές τους συνήθειες.
Με την ανταλλαγή απόψεων και την περιγραφή των τροφίμων της αρεσκείας τους, μαθαίνουν να εκφράζουν τους εαυτούς τους, να δηλώνουν τις επιθυμίες και τις προτιμήσεις τους και να τις συγκρίνουν με αυτές των άλλων. Μέσα από ένα ομαδικό παιχνίδι, όπως αυτό που περιγράφεται ακολούθως, έχουν τη δυνατότητα να εξoικειωθούν με τις ομάδες τροφίμων και να εμπεδώσουν όσα πραγματεύτηκαν στο 3ο Εργαστήριο.
ΥΛΙΚΑ:
Μπάλα/μπαλόνι ή λούτρινο αντικείμενο
ΔΡΑΣΗ:
Ερώτηση: «Παιδιά, είδαμε ότι οι υπερασπιστές έχουν αγαπημένα τρόφιμα και ροφήματα. Πάμε να παίξουμε ένα παιχνίδι όπου θα αποκαλύψει ο καθένας μας το αγαπημένο του φαγητό!»
Περιγραφή παιχνιδιού: «Οι μαθητές/-τριες παίζουν ένα παιχνίδι στο οποίο εκφράζουν τις προτιμήσεις τους για τα αγαπημένα τους φαγητά, ταξινομώντας τα στη σωστή διατροφική ομάδα. Στην αρχή, στέκονται σε κύκλο στη μέση της αίθουσας, ενώ ο/η εκπαιδευτικός τους/τις εξηγεί ότι θα μιλήσουν για το αγαπημένο τους φαγητό από κάθε ομάδα τροφίμων. Στη συνέχεια, κάθε μαθητής/-τρια λέει με τη σειρά το αγαπημένο του/της τρόφιμο και οι υπόλοιποι/-ες προσπαθούν να πουν σε ποια ομάδα τροφίμων ανήκει. Αφού το βρουν, ο/η μαθητής/-τρια που έπαιξε προηγουμένως δίνει την μπάλα στον/στην διπλανό/-ή του/της».
Παροτρύνουμε τους/τις μαθητές/-τριες να συμβουλεύονται τις εικόνες των ομάδων τροφίμων προς διευκόλυνσή τους, υπενθυμίζοντας να αναφέρουν τον λόγο (π.χ.: γιατί είναι νόστιμο/μυρίζει τέλεια/ταιριάζει με το φαγητό που μου αρέσει, κ.λπ.). Ενθαρρύνουμε τη δημιουργικότητα και την ποικιλία στα τρόφιμα, ώστε να ειπωθούν τρόφιμα από όλες τις ομάδες, καθώς και τη χρήση επιθέτων ή άλλων λέξεων που περιγράφουν τους λόγους που τους αρέσει το φαγητό που επέλεξαν.
ΔΡΑΣΗ 2η-ΠΑΙΧΝΙΔΙ 2ο: «Τα…καφέ μήλα!»
Η δραστηριότητα αυτή μπορεί να ενσωματωθεί με πολλούς τρόπους στην καθημερινή εκπαιδευτική πρακτική του Νηπιαγωγείου, καλύπτοντας ένα ευρύ φάσμα γνωστικών αντικειμένων και ενισχύοντας την ολιστική ανάπτυξη των παιδιών. Παράλληλα, προσφέρει ευκαιρίες για εξερεύνηση και κοινωνική αλληλεπίδραση.
Σύνδεση με Πρόγραμμα Σπουδών
ΚΥΡΙΩΣ
Γ ́ Θεματικό Πεδίο:
Παιδί και Θετικές Επιστήμες
Θεματική Ενότητα:
Γ.2 Φυσικές Επιστήμες
Υποενότητες:
Γ.2.2 Ύλη και Φαινόμενα
ΕΜΠΛΕΚΟΜΕΝΟ
Α ́ Θεματικό Πεδίο:
Παιδί και Επικοινωνία
Θεματική Ενότητα:
Α.1 Γλώσσα
Υποενότητες:
Α.1.1.Προφορική Επικοινωνία
ΣΚΟΠΟΣ:
Να ενημερωθούν οι μαθητές/-τριες μέσω της επιστήμης για την υγιεινή διατροφή. Σε αυτή τη δράση συνδυάζεται η διατροφή με την επιστήμη. Οι εκπαιδευόμενοι/-ες μαθαίνουν ότι τα κομμένα μήλα γίνονται καφέ όταν είναι εκτεθειμένα στον αέρα χωρίς να αλλοιώνεται η γεύση τους, καθώς και τι μπορούν να κάνουν για να το αποτρέψουν.
ΥΛΙΚΑ:
- Δύο μήλα (ιδανικά όχι ξινόμηλα)
- Λεμόνι
- Μαχαίρι
- Πιάτο
- Στίφτης
- Άδειο βάζο με βιδωτό καπάκι
- Πλαστικό σακουλάκι τροφίμων
- Τάπερ φαγητού
ΔΡΑΣΗ:
«Παιδιά, η Ντόκτορ Πέλι λατρεύει τα πειράματα και μας στέλνει ένα για να το κάνουμε μέσα στην τάξη. Είναι το πείραμα με τα καφέ μήλα!»
Mέρος 🅰️
Ο/Η Παιδαγωγός κόβει ένα μήλο σε κομμάτια και το αφήνει στο πιάτο μέχρι αυτό να γίνει καφέ. Οι μαθητές/-τριες αναρωτιούνται και συζητούν: Γιατί έγινε αυτό; Δοκιμάζουν κομμάτια μήλου που έχουν γίνει καφετί*. Έχουν διαφορά στη γεύση τώρα;
Mέρος 🅱️
Ο/Η Παιδαγωγός κόβει το δεύτερο μήλο σε κομμάτια και χωρίζει τους/τις μαθητές/-τριες σε ομάδες. Αυτοί/-ές παρατηρούν τι γίνεται στα κομμάτια μήλου:
Α) Όταν μπουν σε ένα πλαστικό σακουλάκι τροφίμων που είναι καλά κλεισμένο.
Β) Όταν μπουν σε τάπερ φαγητού που είναι καλά κλεισμένο.
Γ) Όταν μπουν σε ένα βαζάκι μαρμελάδας με το βιδωτό καπάκι κλειστό.
Δ) Όταν μπουν σε ένα πιάτο κι η κομμένη επιφάνεια ραντιστεί με χυμό λεμόνι.
Μετά από 10, 30 και 60 λεπτά οι μαθητές/-τριες κοιτάζουν εάν τα κομμάτια μήλου έχουν αλλάξει χρώμα. Ζωγραφίζουν σε ένα κομμάτι χαρτί με ποιον τρόπο έχουν αποθηκεύσει τα κομμάτια μήλου και αυτά που ραντίσανε με χυμό λεμόνι. Δίπλα σε αυτές τις ζωγραφιές, ζωγραφίζουν τις παρατηρήσεις τους σε σχέση με το πώς αλλάζουν τα χρώματα των κομματιών μήλου.
💡Πληροφορία:
Το κομμένο μήλο γίνεται καφέ ως μια φυσική αντίδραση που συμβαίνει όταν η κομμένη επιφάνεια του μήλου έρχεται σε επαφή με το οξυγόνο στον αέρα. Τα ένζυμα στο μήλο αντιδρούν με μόρια οξυγόνου, με αποτέλεσμα το σχηματισμό καφέ χρωμάτων. Tα κομμάτια μήλου που ραντίζονται με χυμό λεμονιού θα παραμείνουν ανοιχτόχρωμα για περισσότερο σε σχέση με τα υπόλοιπα κομμάτια.
Όταν κόβουμε το μήλο, το εσωτερικό του έρχεται σε επαφή με το οξυγόνο του αέρα. Το μήλο περιέχει δύο ουσίες, την τυροσίνη και την ταννίνη, οι οποίες όταν εκτεθούν στο οξυγόνο οξειδώνονται και συμβαίνουν τα εξής: από τη μία η τυροσίνη μετατρέπεται σε μελανίνη και η ταννίνη σε πολυφαινόλη. Το αποτέλεσμα στην εμφάνιση του μήλου είναι αυτό που θα παρατηρήσετε στα κομμάτια με το μήλο που δεν χρησιμοποιήσατε το λεμόνι (στην πλαστική σακούλα, στο τάπερ φαγητού και στο βάζο), δηλαδή ότι το εσωτερικό του μήλου γίνεται πιο σκουρόχρωμο. Ο αέρας δεν μπορεί να εισχωρήσει πιο εσωτερικά από την επιφάνεια του μήλου για αυτό και μαυρίζει μόνο η επιφάνεια. Ο χυμός λεμονιού καθυστερεί τη διαδικασία αλλαγής χρώματος, επειδή περιέχει βιταμίνη C, η οποία δρα ως ασπίδα προστατεύοντας το μήλο από την οξείδωση.
Αν και η οξείδωση αυτή δεν καθιστά το μήλο επικίνδυνο για κατανάλωση, μπορεί να επηρεάσει τη γεύση, την υφή και την εμφάνιση του μήλου, καθιστώντας το λιγότερο ελκυστικό. Ωστόσο, σημειώνεται ότι ο χρωματισμός αυτός είναι αποκλειστικά θέμα εμφάνισης και δεν υποδηλώνει ότι το μήλο είναι χαλασμένο ή επιβλαβές για κατανάλωση.
ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ:
Η αξιολόγηση των μαθητών/μαθητριών γίνεται μέσω του βαθμού ενδιαφέροντος και συμμετοχής τους: α) στις επιλεγμένες δράσεις, β) στους πειραματισμούς, την παρατήρηση κι την εξαγωγή συμπερασμάτων και γ) σε συζήτηση, κατά την οποία η παιδαγωγός εντοπίζει/διαπιστώνει τις γνώσεις που αποκτήθηκαν και εμπεδώθηκαν από αυτούς/αυτές.
__________
Οι δραστηριότητες και το υλικό ανακτήθηκαν από τις εργαλειοθήκες (toolboxes) «Τροφή για Δράση» του Διεθνούς Πανεπιστημίου της Ελλάδος σε συνεργασία με το Ινστιτούτο Κοινωνικής και Προληπτικής Ιατρικής (ΙΚΠΙ) και τη UNICEF, στο πλαίσιο του Εθνικού Δικτύου Συνεργαζόμενων Φορέων για τη Δημόσια Υγεία της Εθνικής Δράσης κατά της Παιδικής Παχυσαρκίας, η οποία υλοποιείται από το Υπουργείο Υγείας σε συνεργασία με τη UNICEF στο πλαίσιο του Εθνικού Σχεδίου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας Ελλάδα 2.0 με τη χρηματοδότηση της Ευρωπαϊκής Ένωσης – NextGenerationEU.
Ενίοτε εμπλουτίστηκαν από τις παιδαγωγούς, λαμβάνοντας υπ’ όψιν τις ανάγκες και τα ενδιαφέροντα των εκπαιδευόμενων.
__________
Εικόνα άρθρου: “Φελίς”, ιχνογράφημα με μαρκαδόρους και κηροπαστέλ, έργο μαθήτριας. Η Φελίς είναι μία από τις Υπερασπίστριες του Προγράμματος
