Σε συνέχεια του διδακτικού σεναρίου «Είσαι το άλλο μου μισό» που υπάγεται στο Θεματικό Πεδίο «Παιδί, Εαυτός και Κοινωνία» της Θεματικής Ενότητας «Προσωπική και Κοινωνικο-συναισθηματική Ανάπτυξη», στη Δ΄ Φάση του «Εμπλουτισμού» υλοποιήθηκαν και οι ακόλουθες τρεις δραστηριότητες, που υπάγονται στο εμπλεκόμενο πεδίο «Παιδί και Δημιουργία» του Προγράμματος Σπουδών.

Δραστηριότητα 1

Τίτλος: «Οι μαγικές λέξεις -Λαϊκά Παραμύθια της Τσεχίας»

Δημιουργός: Μαρινέλα-Μαρίνα Σεντουκά

Ανάπτυξη

Κατά τη διάρκεια του 19^ου αιώνα συγγραφείς παιδικών  παραμυθιών κατέγραψαν με τον δικό τους μοναδικό τρόπο λαϊκά παραμύθια της Τσεχίας, τα οποία μέχρι τότε διασώζονταν από γενιά σε γενιά μέσω του προφορικού λόγου.

Πρωταγωνιστές αυτών ήταν πολύ συχνά, μεταξύ άλλων, και τα εξής πρόσωπα:

α) Ο δράκος -ο κακός χαρακτήρας της υπόθεσης- η έμπνευση του οποίου προέρχεται από την αρχαία ελληνική μυθολογία.

β) Η πριγκίπισσα, το θύμα που κινδυνεύει φυλακισμένο στη σπηλιά του δράκου.

γ) Ο ήρωας -είτε ευγενής με βασιλική καταγωγή, είτε γιος μιας φτωχής χήρας- που καταφέρνει χάρη στις αρετές που τον διακρίνουν να ελευθερώσει την πριγκίπισσα.

Πάνω σε αυτή τη βασική ιδέα έχουν δημιουργηθεί και συνεχίζουν μέχρι και σήμερα να δημιουργούνται πολυπληθείς παραλλαγές με εντυπωσιακή ποικιλία ανάλογα με το μήνυμα/ηθικό δίδαγμα που επιθυμεί να περάσει ο/η δημιουργός.

Η επιλογή του παραμυθιού με τίτλο «Μαγικές λεξούλες» εξυπηρετεί τον στόχο μας, που αφορά στον τρόπο που επικοινωνούμε κι εκφραζόμαστε με ευγένεια απευθυνόμενοι στον συνομιλητή μας, χρησιμοποιώντας συγκεκριμένες λέξεις και φράσεις.

Για να πετύχουμε ένα ευχάριστο και ζωντανό αποτέλεσμα στη δική μας παραλλαγμένη απόδοση του παραμυθιού μέσω του κουκλοθεάτρου, βασίστηκα στους στίχους  του τραγουδιού που ακούγεται στο ακόλουθο βίντεο κι έγραψα στίχους που αποδίδουν με ελεύθερο τρόπο το νόημά του στην ελληνική γλώσσα.

Αφόρμηση: το video Štístko a Poupěnka – Kouzelná slůvka *:

https://video.link/w/hE04d

Τραγούδι/ποίημα:

Η γλώσσα έχει δύναμη

οι λέξεις μαγικές

όλα μπορούν να συμβούν

«σε παρακαλώ» αν λες.

Κάθε πόρτα ξεκλειδώνει

με μία «καλημέρα»

και μ’ ένα σου χαμόγελο

θα ομορφαίνει η μέρα.

Η «συγνώμη» βάλσαμο

τα δάκρυα στεγνώνει

και το λάθος που έγινε

κι εκείνο το διορθώνει.

Λίγα ή πολλά σαν παίρνω

πάντα «ευχαριστώ»

την αγάπη ανταποδίδω,

φίλοι μου σας αγαπώ!

* το video ανακτήθηκε από τον χρήστη  Štístko a Poupěnka (και δημιουργήθηκε στο VideoLink), 25/09/2022. Χρησιμοποιείται μόνο για εκπαιδευτικούς σκοπούς.

Κείμενο κουκλοθεάτρου:

Λήψη αρχείου

Ποίμα:

Λήψη αρχείου

Δραστηριότητα 2

Τίτλος: «Ο Πύργος της αγάπης»

Δημιουργός: Χαρίκλεια Καλλιανίδου

Ανάπτυξη

Οι μαθητές/μαθήτριες κόβουν χρωματιστές λωρίδες χαρτονιών. Παίζουν με τη διάταξή τους, καταλήγοντας στη δημιουργία ενός εικαστικού πύργου μοντέρνας τεχνικής, στον οποίο ο/η παιδαγωγός προσθέτει τέσσερις χρωματιστές καρδιές. Στην ολομέλεια, οι μαθητές/μαθήτριες καλούνται να σκεφτούν λέξεις με θετικό πρόσημο για να περιγράψουν την αλληλεπίδρασή τους κατά τη δημιουργία του. Τα μεγάλα νήπια τις καταγράφουν (αντιγραφή) και τις κολλούν στο ομαδικό εικαστικό κάδρο.

Δραστηριότητα 3

Τίτλος: «Τα κομφετί της αγάπης»

Δημιουργοί: Χαρίκλεια Καλλιανίδου – Μαρινέλα-Μαρίνα Σεντουκά

Ανάπτυξη

Παρουσιάζεται στην ολομέλεια η ακόλουθη εικόνα:

Οι μαθητές/μαθήτριες, αφού την περιγράψουν, καλούνται να αφουγκραστούν τα μηνύματά της. Οδηγούμενοι/ες σε καταστάσεις προβληματισμού, διατυπώνουν σκέψεις, εξάγουν συμπεράσματα, και αναζητούν προτάσεις επίλυσης. Η εικόνα μοιράζεται σε έκαστο/εκάστη μαθητή/ μαθήτρια που παρεμβαίνει στο μουντό ασπρόμαυρο κάδρο, προσθέτοντας πολύχρωμα «κομφετί αγάπης» τεχνικής πουαντιγιέ (Pointille), τα οποία συμβολικά αναπαριστούν τις προτάσεις επίλυσης της προβληματικής κατάστασης που προηγουμένως εξέφρασαν.

* Η εικόνα-φύλλο εργασίας (αγνώστου δημιουργού) ανακτήθηκε από το διαδίκτυο. Χρησιμοποιείται μόνο για εκπαιδευτικούς σκοπούς. Τα πνευματικά δικαιώματα ανήκουν στον/στην δημιουργό αυτής.

Τίτλος διδακτικού σεναρίου: «Είσαι το άλλο μου μισό»
Δημιουργός: Χαρίκλεια Καλλιανίδου
Βαθμίδα – Πλαίσιο – Τάξη: Πρωτοβάθμια Εκπαίδευση – Νηπιαγωγείο.
Θεματικό Πεδίο και Θεματική Ενότητα:
Β. Παιδί, Εαυτός και Κοινωνία
Β.1. Προσωπική και Κοινωνικο-συναισθηματική Ανάπτυξη
Θεματική Υποενότητα:
Β.1.3.: Διαπροσωπικές Σχέσεις
i. Αλληλεπίδραση-Επικοινωνία
ii. Ανάπτυξη και διατήρηση σχέσεων
Γνώσεις
❖Να αναγνωρίζουν τους σκοπούς της επικοινωνίας στο πλαίσιο της αλληλεπίδρασης (i).
❖Να αναγνωρίζουν τις προϋποθέσεις συνεργασίας ανά ζεύγη (ii).
Δεξιότητες
❖Να ακούν με ενδιαφέρον και κατανόηση τα λεγόμενα των άλλων (i).
❖Να διατυπώνουν κανόνες για την ομαλή διεξαγωγή μιας συζήτησης (i).
❖Να διευκολύνουν την αλληλεπίδραση και την επικοινωνία με βάση τους στόχους και το πλαίσιο αυτής (π.χ. παιχνίδι, εργασία) (i).
❖Να προτείνουν και να εφαρμόζουν κανόνες και στρατηγικές συνεργασίας (ii).
❖Να ελέγχουν την εφαρμογή κανόνων που έχουν από κοινού συμφωνηθεί (ii).
Στάσεις
❖Να αλληλεπιδρούν με παιδιά που έχουν ίδιες και διαφορετικές αντιλήψεις και απόψεις (i).
❖Να σέβονται τους συμμετέχοντες στην επικοινωνία και να αναγνωρίζουν τη συμβολή τους στην αλληλεπίδραση (i).
❖Να απολαμβάνουν τη συναναστροφή και τη συνεργασία με τα άλλα παιδιά (ii).
❖Να επιδεικνύουν διάθεση επίλυσης προβλημάτων (ii).
❖Να ενθαρρύνουν την εξεύρεση αμοιβαία ικανοποιητικών λύσεων (ii).
Α΄ΦΑΣΗ-ΕΞΟΙΚΕΙΩΣΗ
Δραστηριότητα: Οι μαθητές/μαθήτριες συγκεντρώνονται στον χώρο συζήτησης και ο/η εκπαιδευτικός τους ενθαρρύνει να αναφερθούν στη σπουδαιότητα της φιλίας-συνεργασίας με τους άλλους, εφαρμόζοντας τη ρουτίνα σκέψης Think/Puzzle/Explore (Σκέφτομαι/Προβληματίζομαι/Διερευνώ). Θέτοντας βοηθητικές ερωτήσεις, ενθαρρύνει την έναρξη συζήτησης με καταιγισμό ιδεών, η καταγραφή των οποίων γίνεται με τη βοήθεια του διαδικτυακού εργαλείου εννοιολογικής χαρτογράφησης Bubbl.us.

Β΄ ΦΑΣΗ-ΕΠΙΣΚΟΠΗΣΗ
Δραστηριότητα: Στον χώρο της συζήτησης, μα σε δεύτερο χρόνο, συγκεντρώνεται η ολομέλεια των μαθητών/μαθητριών και συγκροτούν ζεύγη συνεργασίας/αλληλοϋποστήριξης, σύμφωνα με τα ενδιαφέροντά/προτιμήσεις τους και με την προϋπόθεση σε κάθε ζευγάρι να συμμετέχουν ένα μεγάλο κι ένα μικρό νήπιο. Αμφότερα τα μέλη κάθε ζευγαριού ονομάζουν τον/την συνεργάτη/συνεργάτιδά τους και συνάπτουν σχέση σύμπραξης, υποσχόμενοι/ες αμοιβαία εκτίμηση και σεβασμό.
Γ΄ ΦΑΣΗ-ΕΠΕΞΗΓΗΣΗ
Δραστηριότητα: Οι μαθητές/μαθήτριες δημιουργούν πρωτότυπα έργα/εικαστικές συνθέσεις με τίτλο «Είσαι το άλλο μου μισό» και θέμα την συμβολική απεικόνιση της ανά ζεύγη συνεργασίας τους (απόδοση της εικόνας τους κατά το ήμισυ, καθότι μέρη της ανά ζεύγη ομάδας) και της ωφελιμότητας αυτής (άνθη και φωτεινά χρώματα στον διάκοσμο του ιχνογραφήματος). Οι μαθητές/μαθήτριες, με την επίβλεψη/βοήθεια και τον διαμεσολαβητικό ρόλο του/της παιδαγωγού, αξιοποιούν τη συνεργασία με το μέλος της ομάδας τους και εκφράζονται εικαστικά, ακολουθώντας κανόνες και χρησιμοποιώντας ως υλικά δημιουργίας μαρκαδόρους και κηροπαστέλ. Τα έργα, αφού ολοκληρωθούν, εκτίθενται στον χώρο της τάξης.

Δ΄ ΦΑΣΗ-ΕΜΠΛΟΥΤΙΣΜΟΣ
Δραστηριότητα: Οι μαθητές/μαθήτριες μετέχουν σε μουσικοκινητικό παιχνίδι. Χορεύουν ελεύθερα στον χώρο, κινούμενοι/ες σύμφωνα με τον ρυθμό επιλεγμένου κομματιού και στις παύσεις καλούνται να εντοπίσουν το ζευγάρι τους, ώστε να κρατηθούν χέρι-χέρι, μένοντας ακίνητοι/ες.
Ε΄ ΦΑΣΗ-ΕΚΤΙΜΗΣΗ
Δραστηριότητα: Οι μαθητές/μαθήτριες απολαμβάνουν την ακρόαση θεματολογικά σχετικών παραμυθιών. Συζήτηση, περιγραφή εικόνων, ανα-αφήγηση αυτών, εστίαση στα μηνύματα κάθε επιλεγμένης ιστορίας και ανατροφοδότηση διαλόγου με θέμα τα οφέλη της φιλίας στην ολομέλεια. Τα βιβλία που επιλέξαμε είναι τα ακόλουθα:
❖«Ο κόκορας, ο σκύλος και η αλεπού», Αίσωπος, εκδόσεις: Παπαδόπουλος.
❖«Μ΄ αυτή την μπάλα παίζουμε όλοι», Μπριγκίτε Βένιγκερ & Εύα Θάρλετ, εκδόσεις: Πατάκη.

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ: Πεντέρη, Ε., Χλαπάνα, Ε., Μέλλιου, Κ., Φιλιππίδη, Α., & Μαρινάτου, Θ. (2022). Πρόγραμμα Σπουδών Για την Προσχολική Εκπαίδευση – Διευρυμένη Εκδοχή (2η Έκδοση, 2022 ΙΕΠ). Στο πλαίσιο της Πράξης «Αναβάθμιση των Προγραμμάτων Σπουδών και Δημιουργία Εκπαιδευτικού Υλικού Πρωτοβάθμιας και Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης» του ΙΕΠ με MIS 5035542.