Στα πλαίσια του πολιτιστικού προγράμματος που υλοποιείται  από τον Ιανουάριο ως και τον Μάιο του 2014 από τον Καθηγητή της Μουσικής κ. Ανδρέα Μπικουβαράκη. Ο ι μαθητές γνώρισαν τον μουσικοσυνθέτη Μίκη Θεοδωράκη μέσα από τη μελοποιημένη ποίηση. Ασχολήθηκαν με τους σύγχρονους ποιητές και δημιουργούς και γνώρισαν τα ηχοχρώματα της μουσικής  του Μίκη Θεοδωράκη. Οιμαθητές άκουσαν τα τραγούδια, ανέλυσαν τις έννοιες και τις ιδέες και δημιούργησαν χορωδία, η οποία στις 2Ιουνίου θα παρουσιάσει τα έργα των μεγάλων ελλήνων ποιητών, όπως τα μελοποίησε ο Μίκης.

 Παραθέτουμε το εκπαιδευτικό υλικό ,ε το οποίο ασχολήθηκαν οι μαθητές με την επιμέλεια και τη διδασκαλία του κ. Μπικουβαράκη:

Ο Μίκης Θεοδωράκης  αποτελεί έναν από τους σημαντικότερους σύγχρονους Έλληνες μουσικοσυνθέτες. Ο Μίκης Θεοδωράκης γεννήθηκε στη Χίο, στις 29 Ιουλίου 1925. Σπούδασε στο Ωδείο Αθηνών και το Conservatoire του Παρισιού. Το 1957 κέρδισε Χρυσό Μετάλλιο Σύνθεσης στο Παγκόσμιο Φεστιβάλ Νεολαίας στη Μόσχα, το 1959 το βραβείο Copley και το 1963 το βραβείο Sibeliuς.Παράλληλα υπήρξε πολιτικός. Το 1964 αποκτά διεθνή αναγνώριση με τη σύνθεση της μουσικής για την ταινία του Μιχάλη Κακογιάννη, Αλέξης Ζορμπάς (ZORBA THE GREEK 1) ίσως το πιο αναγνωρίσιμο ελληνικό ρυθμό διεθνώς, βασισμένο σε παραδοσιακή κρητική μουσική.Συνθέσεις του έχουν ερμηνευτεί από καλλιτέχνες παγκοσμίου φήμης, όπως οι Beatles, η Shirley Bassey και η Edith Piaf, ενώ έχει γράψει μουσική για γνωστές ταινίες όπως: Φαίδρα (1962), Αλέξης Ζορμπάς (1964), Ζ (1969) και Σέρπικο (1973).Επίσης έχει ασχοληθεί με την κλασική μουσική γράφοντας συμφωνίες, ορατόρια, μπαλέτα, όπερες και μουσική δωματίου.

Ωστόσο, το πιο σημαντικό του έργο θεωρείται η ΜΕΛΟΠΟΙΗΜΕΝΗ ΠΟΙΗΣΗ, δηλαδή η σύνθεση λαϊκής μουσικής, χρησιμοποιώντας ως στίχους ποιήματα βραβευμένων ποιητών ελληνικής και ξένης καταγωγής, όπως οι Γιώργος Σεφέρης (Νόμπελ 1963), Πάμπλο Νερούδα (Νόμπελ 1971), Οδυσσέας Ελύτης (Νόμπελ 1979). Χάρη στην μελοποιημένη ποίηση του Μ.Θεοδωράκη, η Ελλάδα αποτελεί ίσως τη μοναδική χώρα στον κόσμο, στην οποία μεγάλο ποσοστό ανθρώπων συνήθιζε να ακούει μελοποιημένη βραβευμένη ποίηση, κατά τη διάρκεια των καθημερινών δραστηριοτήτων τους. Το 1960 επιστρέφει στην Ελλάδα. ΄Έχει ήδη μελοποιήσει τον Επιτάφιο του Γιάννη Ρίτσου, που σηματοδοτεί την στροφή του προς το λαϊκό τραγούδι. Συνθέτει δεκάδες κύκλους τραγουδιών που βρίσκουν βαθύτατη απήχηση μέσα στον ελληνικό λαό. Ιδρύει την Μικρή Συμφωνική Ορχήστρα Αθηνών και δίνει πολλές συναυλίες σ’ όλη την Ελλάδα προσπαθώντας να εξοικειώσει τον κόσμο με τα αριστουργήματα της συμφωνικής μουσικής.

MIKHΣ ΘΕΟΔΩΡΑΚΗΣ  (Μελοποιημένη  Ποίηση)

Οι μεγάλοι Έλληνες ποιητές κατάφεραν να φτάσουν στα αφτιά του κοινού μέσω της μουσικής. Οι μελοποιήσεις των ποιημάτων τους αποτελούν μερικά από τα ωραιότερα τραγούδια, που χιλιοτραγουδήθηκαν από το λαό και εξέφρασαν τους πόθους, τις χαρές και τις λύπες του, την περισυλλογή, την πτώση και την ανάταση, τους έρωτες και τα πάθη.

Η μελοποιημένη ποίηση, μεταξύ άλλων- συνδέθηκε με περιόδους- ορόσημα της σύγχρονης Νεοελληνικής Ιστορίας, όπως η Μικρασιατική Καταστροφή, η Αντίσταση και η Κατοχή, ο Εμφύλιος, η Δικτατορία. Παράλληλα, ύμνησε με μοναδικό τρόπο το λευκό και γαλάζιο της Ελλάδας. Μερικοί από τους ποιητές που μελοποιήθηκαν είναι η Σαπφώ, ο Σολωμός, ο Κάλβος, ο Καβάφης, ο Καρυωτάκης, η Πολυδούρη, ο Σεφέρης, ο Ελύτης, ο Ρίτσος, ο Λειβαδίτης, ο Αναγνωστάκης, ο Καββαδίας, ο Ελευθερίου, ο Γκάτσος.

ΤΗΣ ΔΙΚΑΙΟΣΥΝΗΣ ΗΛΙΕ ΝΟΗΤΕ, ΠΟΙΗΣΗ: ΟΔΥΣΣΕΑΣ ΕΛΥΤΗΣ/ ΜΟΥΣΙΚΗ: ΜΙΚΗΣ ΘΕΟΔΩΡΑΚΗΣ (“ΑΞΙΟΝ ΕΣΤΙ”)

ΕΝΑ ΤΟ ΧΕΛΙΔΟΝΙ, ΠΟΙΗΣΗ: ΟΔΥΣΣΕΑΣ ΕΛΥΤΗΣ/ ΜΟΥΣΙΚΗ: ΜΙΚΗΣ ΘΕΟΔΩΡΑΚΗΣ (“ΑΞΙΟΝ ΕΣΤΙ”)

ΤΟΥ ΜΙΚΡΟΥ ΒΟΡΙΑ, ΠΟΙΗΣΗ: ΟΔΥΣΣΕΑΣ ΕΛΥΤΗΣ/ ΜΟΥΣΙΚΗ: ΜΙΚΗΣ ΘΕΟΔΩΡΑΚΗΣ (“ΜΙΚΡΕΣ ΚΥΚΛΑΔΕΣ”)

Η ΜΑΓΙΑ, ΠΟΙΗΣΗ: ΟΔΥΣΣΕΑΣ ΕΛΥΤΗΣ/ ΜΟΥΣΙΚΗ: ΜΙΚΗΣ ΘΕΟΔΩΡΑΚΗΣ (“ΜΙΚΡΕΣ ΚΥΚΛΑΔΕΣ”)

ΜΕΡΑ ΜΑΓΙΟΥ, ΠΟΙΗΣΗ: ΓΙΑΝΝΗΣ ΡΙΤΣΟΣ/ ΜΟΥΣΙΚΗ: ΜΙΚΗΣ ΘΕΟΔΩΡΑΚΗΣ (“ΕΠΙΤΑΦΙΟΣ”)

ΑΡΝΗΣΗ (ΣΤΟ ΠΕΡΙΓΙΑΛΙ ΤΟ ΚΡΥΦΟ), ΠΟΙΗΣΗ: ΓΙΩΡΓΟΣ ΣΕΦΕΡΗΣ, ΜΟΥΣΙΚΗ: ΜΙΚΗΣ ΘΕΟΔΩΡΑΚΗΣ (“ΕΠΙΦΑΝΙΑ”)

ΤΗ ΡΩΜΙΟΣΥΝΗ ΜΗΝ ΤΗΝ ΚΛΑΙΣ, ΠΟΙΗΣΗ: ΓΙΑΝΝΗΣ ΡΙΤΣΟΣ, ΜΟΥΣΙΚΗ: ΜΙΚΗΣ ΘΕΟΔΩΡΑΚΗΣ (“18 ΛΙΑΝΟΤΡΑΓΟΥΔΑ ΤΗΣ ΠΙΚΡΗΣ ΠΑΤΡΙΔΑΣ”)ΤΟ ΚΥΚΛΑΜΙΝΟ, ΠΟΙΗΣΗ: ΓΙΑΝΝΗΣ ΡΙΤΣΟΣ, ΜΟΥΣΙΚΗ: ΜΙΚΗΣ ΘΕΟΔΩΡΑΚΗΣ (“18 ΛΙΑΝΟΤΡΑΓΟΥΔΑ ΤΗΣ ΠΙΚΡΗΣ ΠΑΤΡΙΔΑΣ”)

                                     ΟΜΟΡΦΗ ΠΟΛΗ

ΜΥΘΙΣΤΟΡΗΜΑ (1974)

Μουσική: Μίκης Θεοδωράκης
Ποίηση: Γιώργου Σεφέρη

    ^{ΓΙΩΡΓΟΣ ΣΕΦΕΡΗΣ, ΕΠΙΦΑΝΙΑ, 1937 25 ΙΑΝ}

Το φθινόπωρο του 1960 συναντά τον Μίκη Θεοδωράκη στο Λονδίνο, και σε σύντομο χρονικό διάστημα ακολουθεί η πρώτη δημόσια εκτέλεση τεσσάρων μελοποιημένων ποιημάτων του με τον γενικότερο τίτλο Επιφάνεια

Από τη συλλογή “Σχέδια για ένα Καλοκαίρι’ το ποίημα “Επιφάνια, 1937′
(Εταιρία Γενικών Εκδόσεων ΑΕ, Πρώτη έκδοση 1964)

      ΕΠΙΦΑΝΙΑ, 1937

                               ΑΠΑΓΓΕΛΙΑ

Τ’ ανθισμένο πέλαγο και τα βουνά στη χάση του φεγγαριού

η μεγάλη πέτρα κοντά στις αγριοσυκιές και τ’ ασφοδίλια

το σταμνί πού δεν ήθελε να στερέψει στο τέλος της μέρας

και το κλειστό κρεβάτι κοντά στα κυπαρίσσια και τα μαλλιά σου

χρυσά’ τ’ άστρα του Κύκνου κι’ εκείνο τ’ άστρο ό Αλδεβαράν.

Κράτησα τη ζωή μου κράτησα τη ζωή μου ταξιδεύοντας

ανάμεσα στα κίτρινα δέντρα κατά το πλάγιασμα της βροχής

σε σιωπηλές πλαγιές φορτωμένες με τα φύλλα της οξιάς,

καμιά φωτιά στην κορυφή τους· βραδιάζει.

Κράτησα τη ζωή μου˙ στ’ αριστερό σου χέρι μια γραμμή

μια χαρακιά στο γόνατο σου, τάχα να υπάρχουν

στην άμμο του περασμένου καλοκαιριού τάχα

να μένουν εκεί πού φύσηξε ό βοριάς καθώς ακούω

γύρω στην παγωμένη λίμνη την ξένη φωνή.

Τα πρόσωπα πού βλέπω δε ρωτούν μήτε ή γυναίκα

περπατώντας σκυφτή βυζαίνοντας το παιδί της.

Ανεβαίνω τα βουνά· μελανιασμένες λαγκαδιές˙ o χιονισμένος

κάμπος, ως πέρα ό χιονισμένος κάμπος, τίποτε δε ρωτούν

μήτε o καιρός κλειστός σε βουβά ερημοκλήσια μήτε

τα χέρια που απλώνονται για να γυρέψουν, κι’ οι δρόμοι.

Κράτησα τη ζωή μου ψιθυριστά μέσα στην απέραντη σιωπή

δεν ξέρω πια να μιλήσω μήτε να συλλογιστώ· ψίθυροι

σαν την ανάσα του κυπαρισσιού τη νύχτα εκείνη

σαν την ανθρώπινη φωνή της νυχτερινής θάλασσας στα χαλίκια

σαν την ανάμνηση, της φωνής σου λέγοντας «ευτυχία».

Κλείνω τα μάτια γυρεύοντας το μυστικό συναπάντημα των νερών

κάτω απ’ τον πάγο το χαμογέλιο της θάλασσας τα κλειστά πηγάδια

ψηλαφώντας με τις δικές μου φλέβες τις φλέβες εκείνες πού μου ξεφεύγουν

εκεί πού τελειώνουν τα νερολούλουδα κι’ αυτός ό άνθρωπος

πού βηματίζει τυφλός πάνω στο χιόνι της σιωπής.

                         ΧΟΡΩΔΙΑ  Ε-ΣΤ ΤΑΞΗ-ΑΠΑΓΓΕΛΙΑ

Κράτησα τη ζωή μου, μαζί του, γυρεύοντας το νερό πού σ’ αγγίζει

στάλες βαρειές πάνω στα πράσινα φύλλα, στο πρόσωπο σου

μέσα στον άδειο κήπο, στάλες στην ακίνητη δεξαμενή

βρίσκοντας έναν κύκνο νεκρό μέσα στα κάτασπρα φτερά του,

δέντρα ζωντανά και τα μάτια σου προσηλωμένα.

Ό δρόμος αυτός δεν τελειώνει δεν έχει αλλαγή, όσο γυρεύεις

να θυμηθείς τα παιδικά σου χρόνια, εκείνους πού έφυγαν εκείνους

πού χάθηκαν μέσα στον ύπνο τους πελαγίσιους τάφους,

όσο ζητάς τα σώματα πού αγάπησες να σκύψουν

κάτω από τα σκληρά κλωνάρια των πλατάνων εκεί

πού στάθηκε μια αχτίδα του ήλιου γυμνωμένη

και σκίρτησε ένας σκύλος και φτεροκόπησε ή καρδιά σου,

ό δρόμος δεν έχει αλλαγή˙ κράτησα τη ζωή μου.

Το χιόνι και το νερό παγωμένο στα πατήματα των αλόγων.

XOΡΩΔΙΑ Ε-ΣΤ ΤΑΞΗ

^{ΑΡΝΗΣΗ(ΣΤΟ ΠΕΡΙΓΙΑΛΙ ΤΟ ΚΡΥΦΟ)ΣΕΦΕΡΗΣ}

Στο περιγιάλι το κρυφό
κι άσπρο σαν περιστέρι
διψάσαμε το μεσημέρι
μα το νερό γλυφό.

Πάνω στην άμμο την ξανθή
γράψαμε τ’ όνομά της
Ωραία που φύσηξε ο μπάτης
και σβήστηκε η γραφή .

Με τι καρδιά, με τι πνοή,
τι πόθους και τι πάθος
πήραμε τη ζωή μας· λάθος!
κι αλλάξαμε ζωή.

                                           ΛΙΓΟ ΑΚΟΜΑ ΧΟΡΩΔΙΑ Ε-ΣΤ ΤΑΞΗ     

Λίγο ακόμα θα ιδούμε
Λίγο ακόμα θα ιδούμε
Τις αμυγδαλιές ν’ ανθίζουν
τις αμυγδαλιές ν’ ανθίζουν
τις αμυγδαλιές ν’ ανθίζουν

Λίγο ακόμα θα ιδούμε
Λίγο ακόμα θα ιδούμε
τα μάρμαρα να λάμπουν, να λάμπουν στον ήλιο
κι η θάλασσα να κυματίζει

Λίγο ακόμα, να σηκωθούμε
Λίγο ψηλότερα, λίγο ψηλότερα, λίγο ψηλότερα
Λίγο ακόμα, να σηκωθούμε
Λίγο ψηλότερα, λίγο ψηλότερα, λίγο ψηλότερα

                                            ΓΙΑΝΝΗΣ ΡΙΤΣΟΣ

Τα ποιήματα του Γιάννη Ρίτσου είναι άρρηκτα συνδεδεμένα με τις μουσικές συνθέσεις του Μίκη Θεοδωράκη. Άλλωστε, οι δημιουργίες του Ρίτσου συνάντησαν το ευρύ κοινό όταν μελοποιήθηκαν από τον Μίκη Θεοδωράκη. Η φιλία που τους ένωνε, μέσα από τιη μακρόχρονη συνεργασία τους, έγινε σχέση ζωής, καθοριστική για τη μετέπειτα καλλιτεχνική τους πορεία. Καρπός της δημιουργικής αυτής συνεύρεσης είναι μία πληθώρα τραγουδιών που έχουν χαράξει ανεξίτηλα τις σελίδες της σύγχρονης μουσικής ιστορίας, διαμορφώνοντας την πολιτιστική ταυτότητα για εκατομμύρια Έλληνες εντός και εκτός συνόρων.

Απόσπασμα από κείμενο του συνθέτη για τον Γιάννη Ρίτσο, δημοσιευμένο στο περιοδικό «Ελίτροχος» Ιανουάριος 1995:

«Στα δύο κορυφαία μου έργα στον τομέα της έντεχνης λαϊκής μουσικής, τον ΕΠΙΤΑΦΙΟ και τη ΡΩΜΙΟΣΥΝΗ, είχα την αίσθηση ότι η μελωδία ξεπήδησε σαν αρτεσιανό νερό μέσα από τους στίχους. Τι να συνέβαινε άραγε;

Νομίζω ότι η ταύτισή μου με τον ποιητή, που ξεπερνούσε τα σύνορα της ποίησης κι΄ απλωνόταν σε όλο το χώρο της ζωής, της εργατικότητας, της δημιουργικότητας, της ιδεολογίας, της στάσης ζωής, της κοινής πίστης σε μια κοινή κλίμακα αξιών, στην ταυτόσημη αντιμετώπιση του χρέους, τέλος στην κοινή μας στράτευση στο στρατόπεδο της αριστεράς, της εθνικής αντίστασης, της ελευθερίας και της αφοσίωσης στο ιδεώδες της εθνικής αναγέννησης, όλα αυτά δημιούργησαν μία ταυτότητα θα έλεγα, στις δύο ευαισθησίες μας. Γίναμε συγκοινωνούντα δοχεία, απ΄ όπου ποίηση και μουσική περνούσε η μία στην άλλη, ώσπου να πάρουν μία τρίτη διάσταση: το τραγούδι».

                                   ΕΠΙΤΑΦΙΟΣ , 1958

1) Πού πέταξε τ’ αγόρι μου2) Χείλι μου μοσκομύριστο3)Μέρα Μαγιού4) Βασίλεψες, αστέρι μου
5) Είσουν καλός6) Στο παραθύρι στέκοσουν7) Νάχα τ’ αθάνατο νερό8) Γλυκέ μου, εσύ δε χάθηκες

ΡΩΜΙΟΣΥΝΗ, 1961

1) Αυτά τα δέντρα2) Όλοι διψάνε3) Όταν σφίγγουν το χέρι4) Τόσα χρόνια5)Μπήκαν στα σίδερα
6) Δέντρο το δέντρο7) Ποιος να το πει8) Θα σημάνουν οι καμπάνες9) Τραβήξανε ψηλά

              «ΤΑ ΔΕΚΑΟΧΤΩ ΛΙΑΝΟΤΡΑΓΟΥΔΑ ΤΗΣ ΠΙΚΡΗΣ ΠΑΤΡΙΔΑΣ»

“Τα 16 απ’ τα «Δεκαοχτώ λιανοτράγουδα της πικρής πατρίδας» γράφτηκαν μέσα σε μιά  μέρα ? στις 16 του Σεπτέμβρη του 1968 ? στο ΠΑΡΘΕΝΙ της ΛΕΡΟΥ, ύστερα από κρυφό μήνυμα του Μίκη Θεοδωράκη με την παράκληση να μελοποιήσει κάτι δικό μου ανέκδοτο. Τα λιανοτράγουδα αυτά τα ξαναδούλεψα στο ΚΑΡΛΟΒΑΣΙ της ΣΑΜΟΥ τον Νοέμβρη του 1969. Το 16 και το 17 γράφτηκαν την Πρωτομαγιά του 1970. Το 7 αλλάχτηκε ριζικά τον Γενάρη του 1973 στην ΑΘΗΝΑ. Δε σκόπευα να εκδώσω τα «Δεκαοχτώ λιανοτράγουδα» κ’είχα ζητήσει να μη δημοσιευτούν και να μη μεταφραστούν, παρά μόνο να τραγουδηθούν. Αλλά, να που τα περισσότερα δημοσιεύτηκαν κιόλας σε πολλά ντόπια και ξένα περιοδικά και μεταφράστηκαν σε αρκετές ξένες γλώσσες. Έτσι, δεν υπάρχει πια λόγος να επιμείνω στην αρχική μου απόφαση.

ΤΑ «ΔΕΚΑΟΧΤΩ ΛΙΑΝΟΤΡΑΓΟΥΔΑ ΤΗΣ ΠΙΚΡΗΣ ΠΑΤΡΙΔΑΣ» ΕΙΝΑΙ ΑΦΙΕΡΩΜΕΝΑ ΣΤΟΝ ΜΙΚΗ ΘΕΟΔΩΡΑΚΗ”. ΤΑ ΔΕΚΑΟΧΤΩ ΛΙΑΝΟΤΡΑΓΟΥΔΑ ΤΗΣ ΠΙΚΡΗΣ ΠΑΤΡΙΔΑΣ, 1971-1973

1)Αναβάφτιση2) Κουβέντα μ’ ένα λουλούδι3) Καρτέρεμα4) Λαός5) Μνημόσυνο
6) Αυγή7) Δε φτάνει8) Πράσινη μέρα9) Συλλείτουργο10) Το Νερό11) Το Κυκλάμινο12) Λιγνά κορίτσια 13)Τα’άσπρο ξωκκλήσι14) Επιτύμβιο15) Εδώ το φως16) Το χτίσιμο17) Ο ταμένος18) Τη Ρωμιοσυνη

                       ΜΕΡΑ ΜΑΓΙΟΥ( ΑΠΑΓΓΕΛΙΑ)

Μέρα Μαγιού μου μίσεψες
μέρα Μαγιού σε χάνω
άνοιξη γιε που αγάπαγες
κι ανέβαινες απάνω

Στο λιακωτό και κοίταζες
και δίχως να χορταίνεις
άρμεγες με τα μάτια σου
το φως της οικουμένης

Και μου ιστορούσες με φωνή
γλυκιά ζεστή κι αντρίκεια
τόσα όσα μήτε του γιαλού
δεν φτάνουν τα χαλίκια

Και μου `λεγες πως όλ’ αυτά
τα ωραία θα `ν’ δικά μας
και τώρα εσβήστης κι έσβησε
το φέγγος κι η φωτιά μας

                                      ΧΟΡΩΔΙΑ Ε-ΣΤ ΤΑΞΗΣ

                                       ΜΙΚΡΟΣ ΛΑΟΣ

Μικρός λαός και πολεμά
δίχως σπαθιά και βόλια
για όλου του κόσμου το ψωμί
το φως και το τραγούδι

Κάτω απ’ τη γλώσσα του κρατεί
τους βόγγους και τα ζήτω
κι αν κάνει πως τα τραγουδεί
ραγίζουν τα λιθάρια

                                   ΟΔΥΣΣΕΑΣ  ΕΛΥΤΗΣ

Ο Οδυσσέας Ελύτης υπήρξε ένας από τους σπουδαιότερους ποιητές μας, που τιμήθηκε με Νόμπελ Λογοτεχνίας το 1979. Αποτέλεσε ένα από τα επίλεκτα μέλη της λεγόμενης «γενιάς του τριάντα» στον χώρο της καλλιτεχνικής δημιουργίας.

Ο Οδυσσέας Αλεπουδέλης, όπως ήταν το πραγματικό του όνομα γεννήθηκε στις 2 Νοεμβρίου 1911 στο Ηράκλειο της Κρήτης.

Το 1928 παίρνει το απολυτήριο του τότε Γυμνασίου και γνωρίζει την ποίηση του Κώστα Καρυωτάκη. Όλα αυτά τα χρόνια ο Οδυσσέας επισκεπτόταν σχεδόν κάθε καλοκαίρι κάποιο από τα νησιά του Αιγαίου, γεγονός που θα επηρεάσει το λυρικό υπόστρωμα της ποίησής του.

Το 1929 αποτελεί καθοριστικό έτος για την ποιητική του διαδρομή. Ανακαλύπτει τον σουρεαλισμό και διαβάζει Λόρκα και Ελιάρ. Το 1959 κυκλοφορεί το Άξιον Εστί, μια κορυφαία στιγμή της ελληνικής λογοτεχνίας. Ο ποιητής καταδύεται στις ρίζες του ελληνικού μύθου και αντλεί υλικό και μορφές, εικόνες και ήχους, επιτυγχάνοντας μια δραματική σύνθεση, στην οποία το λυρικό «εγώ» ταυτίζεται με το επικό «εμείς» και η σύγχρονη γραφή συνδυάζεται με μια περιουσία, αρχαία βυζαντινή και νεώτερη. Το έργο αυτό του Ελύτη θα γνωρίσει πλατιά αναγνώριση και θα γίνει «κτήμα του Λαού», όταν θα μελοποιηθεί από τον Μίκη Θεοδωράκη το 1964.  

                                       ΑΞΙΟΝ ΕΣΤΙ

                                   ΜΕΛΩΠΟΙΗΜΕΝΑ ΤΡΑΓΟΥΔΙΑ

                                                ΑΠΑΓΓΕΛΙΑ

                                  ΤΗΣ ΑΓΑΠΗΣ ΑΙΜΑΤΑ

Της αγάπης αίματα με πορφύρωσαν

και χαρές ανείδωτες με σκιάσανε

οξειδώθηκα μες στη νοτιά των ανθρώπων

μακρινή μητέρα ρόδο μου αμάραντο

Στ’ ανοιχτά του πελάγου με καρτέρεσαν

Με μπομπάρδες τρικάταρτες και μου ρίξανε

αμαρτία μου να `χα κι εγώ μιαν αγάπη

μακρινή μητέρα ρόδο μου αμάραντο

Τον Ιούλιο κάποτε μισανοίξανε

τα μεγάλα μάτια της μες στα σπλάχνα μου

την παρθένα ζωή μια στιγμή να φωτίσουν

μακρινή μητέρα ρόδο μου αμάραντο

       ΕΝΑ ΤΟ ΧΕΛΙΔΟΝΙ – 1964  

       Στίχοι:Οδυσσέας Ελύτης

       Μουσική:Μίκης Θεοδωράκης

Ένα το χελιδόνι κι η άνοιξη ακριβή

για να γυρίσει ο ήλιος θέλει δουλειά πολλή

Θέλει νεκροί χιλιάδες να `ναι στους τροχούς

Θέλει κι οι ζωντανοί να δίνουν το αίμα τους.

Θε μου Πρωτομάστορα μ’ έχτισες μέσα στα βουνά

Θε μου Πρωτομάστορα μ’ έκλεισες μες στη θάλασσα!

Πάρθηκεν από μάγους το σώμα του Μαγιού

Το `χουνε θάψει σ’ ένα μνήμα του πέλαγου

σ’ ένα βαθύ πηγάδι το `χουνε κλειστό

μύρισε το σκοτάδι κι όλη η άβυσσος

Θε μου Πρωτομάστορα μέσα στις πασχαλιές και Συ

Θε μου Πρωτομάστορα μύρισες την Ανάστασης

                                  ΤΗΣ ΔΙΚΑΙΟΣΥΝΗΣ ΗΛΙΕ ΝΟΗΤΕ – 1964

           Της δικαιοσύνης ήλιε νοητέ

και μυρσίνη συ δοξαστική

μη παρακαλώ σας μη

λησμονάτε τη χώρα μου!

Αετόμορφα έχει τα ψηλά βουνά

στα ηφαίστεια κλήματα σειρά

και τα σπίτια πιο λευκά

στου γλαυκού το γειτόνεμα!

Τα πικρά μου χέρια με τον κεραυνό

τα γυρίζω πίσω απ’ τον καιρό

τους παλιούς μου φίλους καλώ

με φοβέρες και μ’ αίματα!

                                     ΙΑΚΩΒΟΣ ΚΑΜΠΑΝΕΛΛΗΣ

Mαουτχάουζεν (The Balad of Mauthausen) ονομάστηκε ο κύκλος τραγουδιών του Μίκη Θεοδωράκη, τα οποία αποτελούν μελοποίηση -κατά κύριο λόγο- του αφηγηματικού έργου Μαουτχάουζεν του Ιάκωβου Καμπανέλλη, στο οποίο περιγράφεται ο έρωτας δύο κρατουμένων στο ομώνυμο στρατόπεδο συγκέντρωσης.

Κατά τη διάρκεια του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου ο ποιητής Ιάκωβος Καμπανέλλης φυλακίστηκε στο στρατόπεδο συγκέντρωσης του Μαουτχάουζεν. Το 1965 έγραψε τέσσερα ποιήματα που αφορούσαν εκείνη την περίοδο και ζήτησε από τον καλό του φίλο και συνθέτη Μίκη Θεοδωράκη να τα μελοποιήσει. Ο Θεοδωράκης, ο οποίος είχε φυλακιστεί και ο ίδιος κατή τη διάρκεια της Γερμανικής κατοχής σε γερμανικές και ιταλικές φυλακές, δημιούργησε όμορφες και αξέχαστες μελωδίες που αναδεικνύουν τα συγκινητικά ποιήματα του Καμπανέλλη. Εκείνα τα ποιήματα έγιναν έκτοτε παγκοσμίως γνωστά ως η τριλογία του Μαουτχάουζεν.Τα τέσσερα μελοποιημένα ποιήματα του Καμπανέλλη («Άσμα ασμάτων», «Ο Αντώνης», «Ο δραπέτης» και «Όταν τελειώσει ο πόλεμος»)        

                                         ΑΣΜΑ ΑΣΜΑΤΩΝ                                          

Τι ωραία που είν’ η αγάπη μου

με το καθημερνό της φόρεμα

κι ένα χτενάκι στα μαλλιά.

Κανείς δεν ήξερε πως είναι τόσο ωραία.

Κοπέλες του Άουσβιτς,

του Νταχάου κοπέλες,

μην είδατε την αγάπη μου;

Την είδαμε σε μακρινό ταξίδι,

δεν είχε πιά το φόρεμά της

ούτε χτενάκι στα μαλλιά.

Τι ωραία που είν’ η αγάπη μου,

η χαϊδεμένη από τη μάνα της

και τ’ αδελφού της τα φιλιά.

Κανείς δεν ήξερε πως είναι τόσο ωραία.

Κοπέλες του Μαουτχάουζεν,

κοπέλες του Μπέλσεν,

μην είδατε την αγάπη μου;

Την είδαμε στην παγερή πλατεία

μ’ ένα αριθμό στο άσπρο της το χέρι,

με κίτρινο άστρο στην καρδιά.

Τι ωραία που είν’ η αγάπη μου,

η χαϊδεμένη από τη μάνα της

και τ’ αδελφού της τα φιλιά.

Κανείς δεν ήξερε πως είναι τόσο ωραία.

ΓΕΙΤΟΝΙΑ ΤΩΝ ΑΓΓΕΛΩΝ

Το φθινόπωρο του 1963, με πρωταγωνιστές την Τζένη Καρέζη και τον Νίκο Κούρκουλο, το έργο παρουσιάστηκε στις στήλες των θεαμάτων ως «αισθηματικό δράμα με κοινωνική προέκταση», στην κριτική της εποχής έχει καταγραφεί ως «μη καθαρόαιμο δραματικό έργο», ως «λαϊκή όπερα», «λυρικό δράμα», «ιδιόρρυθμη όπερα συνδυασμένη με χορόδραμα», ένα «χορομελόδραμα» που παραπέμπει στο αμερικάνικο μιούζικαλ West Side Stor

Η Γειτονιά Των Αγγέλων ανέβηκε το1963 στο θέατρο Μαρίκας Κοτοπούλη σε σκηνοθεσία Ιάκωβου Καμπανέλλη μετά από την έκφραση επιθυμίας της Καρέζη προς τον Καμπανέλλη να της γράψει«το έργο της χρονιάς».Η μουσική του Μίκη Θεοδωράκη στον ομώνυμο δίσκο αγαπήθηκε πολύ.Η μουσική μεταφέρει άθικτη μια λαϊκή ομορφιά μια νοσταλγία ασπρόμαυρου φιλμ με το άρωμα του θεατρικού σανιδιού της δεκαετίας του 60.<<Τα τραγούδια μου και τώρα όπως και πάντα είναι τραγούδια της γειτονιάς και αν αυτή εδώ είναι γειτονιά των αγγέλων τόσο το καλύτερο για όλους μας»είχε πει χαρακτηριστικά ο Μίκης Θεοδωράκης

                                    ΤΟ ΨΩΜΙ ΕΙΝΑΙ ΣΤΟ ΤΡΑΠΕΖΙ

Το ψωμί είναι στο τραπέζι
το νερό είναι στο σταμνί
το σταμνί στο σκαλοπάτι
δώσε του ληστή να πιει

Το ψωμί είναι στο τραπέζι
το νερό είναι στο σταμνί
το σταμνί στο σκαλοπάτι
δώσε του Χριστού να πιει

Δώσε μάνα του διαβάτη
του Χριστού και του ληστή
δώσε μάνα να χορτάσει
δωσ’ του αγάπη μου να πιει

 ΣΟΛΟ ΜΠΟΥΖΟΥΚΙ (ΓΕΙΤΟΝΙΑ ΤΩΝ ΑΓΓΕΛΩΝ ) οι μαθητές

ΜΙΧΑΛΗ ΜΠΟΥΡΜΠΟΥΛΗ

Ξεκίνησε την δισκογραφική του πορεία το 1975 με ένα τραγούδι του Σταύρου Κουγιουμτζή με τη φωνή του Γιώργου Νταλάρα, που έλεγε Έχεις την πόρτα σου κλειστή κι εγώ κομμένος σαν κλωστή….. Από κει και πέρα, εκτός του Κουγιουμτζή, οι Θεοδωράκης, Σπανός, Ανδριόπουλος, Χατζηνάσιος, Λάγιος, Κόκοτος, Σέμσης είναι μόνο μερικοί από τους συνθέτες, με τους οποίους συνεργάστηκε. Μην κλαις (Τα σπίτια είναι χαμηλά), Η αγάπη χάθηκε, Θα ’ταν 12 του Μάρτη, Τα βεγγαλικά σου μάτια, Πλατεία Βάθης, Μια παρέα είμαστε… κάποιες από τις μεγάλες επιτυχίες του, για τις οποίες είμαι βέβαιος, πως δεν είναι λίγοι αυτοί που αγνοούν, ποιος έχει γράψει τα λόγια των τραγουδιών που βάζουν στο στόμα τους

       Η ΠΑΤΡΙΔΑ ΜΟΥ

Στίχοι:Μιχάλης Μπουρμπούλης

Μουσική:Μίκης Θεοδωράκης

Κρύος βοριάς κατέβαινε

νύχτα από την Ακρόπολη

κι απ’ τα λουλούδια που περνά

κλαίει και λέει βυζαντινά:

Πατρίδα μου

σε παίξανε στα ζάρια βερεσέ!

Κλαίει τ’ Αντρούτσου το κορμί

στα τη βαθειά τη θάλασσα

βρε πως αλλάξαν οι καιροί

και μας δικάζουν Βαυαροί:

Πατρίδα μου

σε παίξανε στα ζάρια βερεσέ!

Τα χρόνια σαν πετρώματα

ήρθαν και μας σκεπάσανε

και τώρα πως να θυμηθώ

σπίτια κι ανθρώπους στο βυθό:

Πατρίδα μου

σε παίξανε στα ζάρια βερεσέ!

Ω! πίκρα της απόγνωσης

άνθισες μες στον ύπνο μας

κι άγνωστοι ξένοι ναυαγοί

γίναμε στη δική μας γη:

Πατρίδα μου

σε παίξανε στα ζάρια βερεσέ!

ΝΙΚΟΣ ΓΚΑΤΣΟΣ

Ο Νίκος Γκάτσος γεννήθηκε το 1911  (ή το 1914) στην Ασέα της Αρκαδίας, όπου και τελείωσε το Δημοτικό Σχολείο. Τις γυμνασιακές του σπουδές έκανε στην Τρίπολη, όπου γνώρισε τα λογοτεχνικά βιβλία, αλλά και τις μεθόδους αυτοδιδασκαλίας ξένων γλωσσών.  Έτσι, όταν πήγε στην Αθήνα για να εγγραφεί στη Φιλοσοφική Σχολή, ήξερε, αρκετά καλά, αγγλικά και γαλλικά. Ήξερε, επίσης αρκετά καλά, τον Παλαμά, τον Σολωμό και το δημοτικό τραγούδι, αλλά και τις νεωτεριστικές τάσεις στην ποίηση της Ευρώπης. Στην Αθήνα, όπου εγκαταταστάθηκε με την οικογένειά του, άρχισε να έρχεται σε επαφή με τους λογοτεχνικούς κύκλους της εποχής και να δημιουργεί -συγχρόνως- τα δικά του μυθικά στέκια.

Συνεργάστηκε  με τον Θεοδωράκη και με τον Ξαρχάκο, αλλά και με άλλους αξιόλογους συνθέτες (Δ. Μούτσης, Λ. Κελαηδόνης, Χ. Χάλαρης κ.α.).

Η ικανότητά του να χειρίζεται το λόγο με ακρίβεια, έκανε το Θέατρο Τέχνης, το Εθνικό Θέατρο και το Λαϊκό Θέατρο να του εμπιστευθούν τις μεταφράσεις πολλών θεατρικών έργων

     ΜΥΡΤΙΑ    (ΜΙΚΗΣ ΘΕΟΔΩΡΑΚΗΣ ΝΙΚΟΣ ΓΚΑΤΣΟΣ)

Είχα μια θάλασσα στο νου

κι ένα περβόλι, περιβόλι τ’ ουρανού.

Την ώρα π’ άνοιγα πανιά

για την απάνω γειτονιά.

Στα παραθύρια τα πλατιά

χαμογελούσε μια μυρτιά.

Κουράστηκα να περπατώ

και τη ρωτώ και τη ρωτώ.

Πες μου, μυρτιά, να σε χαρώ,

Πού θα βρω χώμα, θα βρω χώμα και νερό,

να ξαναχτίσω μια φωλιά

για της αγάπης τα πουλιά;

Στα παραθύρια τα πλατιά

είδα και δάκρυσε η μυρτιά.

Την ώρα π’ άνοιγα πανιά

για την απάνω γειτονιά.

 ΖΟΡΜΠΑΣ  (ΧΟΡΕΥΤΙΚΟ ΑΠΟ ΤΑ ΠΑΙΔΙΑ ΤΗΣ Ε΄ ΚΑΙ ΣΤ΄ ΤΑΞΗΣ )