Τα οφέλη της Φιλαναγνωσίας σε μία τεχνοκρατούμενη εποχή

Με αφορμή τα νέα βιβλία που έχουν εκδοθεί, μεγάλοι και μικροί βρήκαν την αφορμή να εντρυφήσουν σε κάτι τόσο ενδιαφέρον και ποιοτικό. Πρόκειται για τη φιλαναγνωσία, που αποτελεί μία ελκυστική διέξοδο, η οποία μπορεί να ωθήσει τον άνθρωπο στη βαθύτερη ανακάλυψη πολλών πτυχών του χαρακτήρα του και οι ευεργετικές της επιδράσεις δεν γνωρίζουν ηλικία.

O καλύτερος τρόπος να περάσει μία οικογένεια ενωμένη την ημέρα της είναι η επίσκεψη σε ένα βιβλιοπωλείο. Η έξοδος σε ένα μεγάλο βιβλιοπωλείο ή σε μία κοντινή βιβλιοθήκη αποτελεί την ιδανική ευκαιρία ώστε να επιτρέψει κάποιος γονιός στα παιδιά του να επιλέξουν ελεύθερα, με δική τους πρωτοβουλία τι θα ήθελαν να διαβάσουν, χωρίς προτεινόμενους ηλικιακούς καταλόγους. Επιπλέον, πολλές φορές –ιδίως στις γιορτές– στους χώρους αυτούς πραγματοποιούνται συχνά παρουσιάσεις βιβλίων με διαδραστικό τρόπο, προσαρμοσμένο κατάλληλα για τους μικρούς μας φίλους. Άλλωστε, η ανάγνωση βιβλίου μπορεί να αναμιχθεί εύκολα με μία δραστηριότητα. Για παράδειγμα, η επίσκεψη σε ένα μουσείο, στο βουνό ή στη θάλασσα μπορεί να συνδυαστεί με φόντο την ανάγνωση ενός βιβλίου και να δημιουργηθεί μία αυτοσχέδια ομάδα ανάγνωσης με ανθρώπους που έχουν τα ίδια ενδιαφέροντα μεταξύ τους.

Αν και το μεγαλύτερο ποσοστό του πληθυσμού μπορεί να μην διαβάζει ούτε ένα βιβλίο τον χρόνο, υπάρχει και μία άλλη κατηγορία ανθρώπων, η οποία αντλεί ευχαρίστηση από αυτήν τη δραστηριότητα και προσπαθεί να κινητοποιήσει ακόμα και τους αρνητές. Η αγάπη για το βιβλίο, το διάβασμα ή τη λογοτεχνία αποτελεί ένα αναπόσπαστο, έμφυτο κομμάτι σε ορισμένους ανθρώπους, ενώ σε άλλους μπορεί να καλλιεργηθεί σταδιακά σε οποιαδήποτε ηλικιακή φάση και αν βρίσκονται. Η ανάγνωση βιβλίων αποτελεί μία ενασχόληση, η οποία μπορεί να προσκομίσει πολλαπλά οφέλη στον αναγνώστη. Στην πραγματικότητα, το διάβασμα δεν πρέπει να αντιλαμβάνεται ως μία σχολική ή εργασιακή υποχρέωση, αλλά ως μία ελεύθερη επιλογή, η οποία προσφέρει στον αναγνώστη απόλαυση και χαρά. Ουσιαστικά, το εγχειρίδιο αποτελεί τον καλύτερο δάσκαλο για τον άνθρωπο, αφού βελτιώνει τη μνήμη και την ικανότητα απομνημόνευσης και ο αναγνώστης αφουγκράζεται καλύτερα τα γεγονότα της πλοκής. Το κυριότερο, όμως, είναι ότι μπορεί καθένας μέσω των πρωταγωνιστών του βιβλίου να αναζητήσει τις δικές του προσωπικές αλήθειες και να ανακαλύψει νέα πράγματα, τα οποία έως τώρα δεν γνώριζε.

Ζούμε σε έναν κόσμο, ο οποίος κατακλύζεται από οθόνες, νέες τεχνολογίες, το διαδίκτυο και γενικότερα «εύπεπτες» μορφές διασκέδασης, όπου όλο και λιγότεροι άνθρωποι δαπανούν τον χρόνο τους στο διάβασμα ενός βιβλίου. Εντούτοις, στατιστικές μελέτες έχουν δείξει ότι τα οφέλη τα οποία προσκομίζει κανείς από το βιβλίο, δεν προκύπτουν από καμία διαδικτυακή πηγή, ούτε καν από μέσα κοινωνικής δικτύωσης. Οτιδήποτε και να διαβάσει κάποιος σε ένα βιβλίο, προσθέτει πληροφορίες στο μυαλό, οι οποίες κάποια στιγμή στη ζωή του θα του φανούν χρήσιμες. Ας μην ξεχνάμε, άλλωστε, ότι η ανάγνωση βοηθάει στη διεύρυνση της κριτικής σκέψης και στην όξυνση του νου. Είναι γνωστό ότι στις μέρες που διανύουμε, η μελέτη ενός αναγνώσματος αποτελεί μία καλή αφορμή, ώστε να αφήσουμε για λίγο το κινητό μας στην άκρη. Έρευνες έχουν βρει πως η συχνή χρήση του κινητού δυσκολεύει τους ανθρώπους στο να κοιμηθούν και γενικότερα συμβάλλει σε μία χαμηλότερη ποιότητα ύπνου. Αντιθέτως, πολλοί ειδικοί ισχυρίζονται ότι το διάβασμα μπορεί να σε χαλαρώσει, δημιουργώντας τις κατάλληλες συνθήκες ύπνου.

Ας μην παραβλέψουμε, λοιπόν, ότι το διάβασμα πέρα από μία ποιοτική και ενδιαφέρουσα ενασχόληση είναι ωφέλιμο και για την ψυχική και φυσική μας υγεία. Με απλά λόγια, το βιβλίο μπορεί να χρησιμοποιηθεί ως μία θεραπευτική μέθοδος, καθώς μπορεί να ταξιδέψει τον αναγνώστη σε ένα διαφορετικό μέρος, να τον χαλαρώσει από μία στρεσογόνα κατάσταση, ακόμα και να τον ψυχαγωγήσει. Επομένως, η λίστα των πλεονεκτημάτων της ανάγνωσης βιβλίων είναι ανεξάντλητη και δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι αποτελούν τα σημαντικότερα μέσα επίτευξης πνευματικής και ψυχικής ισορροπίας, σε μία εποχή στην οποία το διαδίκτυο μας έχει καταβάλλει.

 

Η αξία της γνώσης.

 

Είπαν για το βιβλίο …

– Τι όμορφο που είναι ένα βιβλίο, που επινοήθηκε για να πιάνεται στο χέρι, ακόμη και στο κρεβάτι, ακόμη και μέσα σε μία βάρκα, ακόμη και εκεί όπου δεν υπάρχουν ηλεκτρικές πρίζες, ακόμη κι αν έχει αποφορτιστεί κάθε μπαταρία και αντέχει τα σημάδια και τα τσαλακώματα, μπορεί να αφεθεί να πέσει καταγής ή να αφεθεί ανοιγμένο στο στήθος ή στα γόνατα όταν μας παίρνει ο ύπνος, μπαίνει στην τσέπη, φθείρεται, καταγράφει την ένταση, την επιμονή ή τον ρυθμό των αναγνώσεών μας, μας υπενθυμίζει (αν φαίνεται πολύ καινούργιο ή άκοπο) ότι δεν το διαβάσαμε ακόμη.

– Umberto Eco 

—- Τι εκπληκτικό πράγμα είναι ένα βιβλίο. Είναι ένα επίπεδο αντικείμενο που έχει φτιαχτεί με υλικά κάποιου δέντρου και έχει εύκαμπτα μέρη πάνω στα οποία είναι τυπωμένα πολλά περίεργα μαύρα σχεδιάκια.

Αλλά αρκεί μία γρήγορη ματιά και αμέσως βρίσκεσαι στο μυαλό ενός άλλου ανθρώπου, ίσως κάποιου που έχει πεθάνει εδώ και χιλιάδες χρόνια. Από τα βάθη των χιλιετιών κάποιος συγγραφέας μιλάει σιωπηλά αλλά καθαρά μέσα στο μυαλό σου, άμεσα απευθυνόμενος σε σένα.

Η γραφή αποτελεί ίσως τη σπουδαιότερη ανθρώπινη εφεύρεση, ενώνοντας ανθρώπους που δεν γνωρίστηκαν ποτέ, πολίτες μακρινών εποχών.

Τα βιβλία σπάνε τα δεσμά του χρόνου. To βιβλίο είναι απόδειξη πως οι άνθρωποι είναι ικανοί να κάνουν μαγικά πράγματα.

–Carl Sagan

• Άριστο βιβλίο είναι εκείνο που ανοίγουμε με λαχτάρα και κλείνουμε με κέρδος. Άμος Άλκοτ
• Ένα καλό βιβλίο είναι ένας καλός φίλος. Ζακ – Ανρί Μπερναρντέν ντε Σεν Πιερ
• Η ανάγνωση των καλών βιβλίων είναι σαν τη συνομιλία με τους τελειότερους ανθρώπους του παρελθόντος. Ρενέ Ντεκάρτ
•  Καθετί που έκανε, σκέφτηκε, κέρδισε ή δημιούργησε η ανθρωπότητα, όλα αυτά βρίσκονται, σαν μια μαγική παρακαταθήκη, στις σελίδες των βιβλίων. Αποτελούν εκλεκτό κτήμα των ανθρώπων. Τόμας Καρλάιλ
• Όπου καίνε βιβλία, στο τέλος θα κάψουν και ανθρώπους. Κρίστιαν Χάινριχ Χάινε
• Στα βιβλία βρίσκουμε την ψυχή του χρόνου που πέρασε. Τη διατυπωμένη ηχώ του παρελθόντος, όταν το σώμα και τα υλικά στοιχεία που το αποτελούν έχουν τελείως χαθεί σαν ένα όνειρο. Τόμας Καρλάιλ
• Τα βιβλία είναι αθάνατα τέκνα που θεοποιούν τους πατέρες τους. Πλάτων
• Τα βιβλία που έχουμε ανάγκη είναι εκείνα που πέφτουν σαν το τσεκούρι στην παγωμένη θάλασσα της ψυχής μας. Franz Kafka
• Μου φτάνει που ξέρω να διαβάζω, γιατί έτσι μαθαίνω αυτά που δεν ξέρω, ενώ όταν γράφεις, γράφεις μόνο αυτά που ξέρεις ήδη. Umberto Eco
• Ίσως να είχαν δίκιο που έβαλαν την αγάπη στα βιβλία. Ίσως επειδή δεν θα μπορούσε να ζει πουθενά αλλού. William Faulkner
• Πάντα φανταζόμουν τον παράδεισο σαν ένα είδος βιβλιοθήκης. Jorge Luis Borges
• Τα βιβλία είναι καθρέφτες. Βλέπεις μέσα τους μόνο αυτά που ήδη έχεις μέσα σου. Carlos Ruiz Zafón
• Διάβαζε για να ζήσεις. Gustave Flaubert

«Ας μεγαλώσουμε με το βιβλίο…»

του  Sergey Makhotin (Ρωσία)
– Μετάφραση: Λότη Πέτροβιτς-Ανδρουτσοπούλου

Όταν ήμουν μικρό παιδί, μου άρεσε να χτίζω σπίτια με κύβους και να παίζω παιχνίδια όλων των ειδών. Για στέγη χρησιμοποιούσα συχνά ένα βιβλίο με εικόνες. Στα όνειρά μου τρύπωνα στο σπίτι, ξάπλωνα σ’ ένα κρεβάτι καμωμένο από σπιρτόκουτο και κοιτούσα τα σύννεφα ή τον έναστρο ουρανό – ανάλογα με την εικόνα που προτιμούσα.

Ακολουθούσα από διαίσθηση τον κανόνα της ζωής κάθε παιδιού, που προσπαθεί να δημιουργήσει για τον εαυτό του ένα άνετο και ασφαλές περιβάλλον. Κι ένα παιδικό βιβλίο με βοήθησε στ’ αλήθεια να τα καταφέρω.

Έπειτα μεγάλωσα, έμαθα να διαβάζω, κι ένα βιβλίο στη φαντασία μου άρχισε να φαίνεται περισσότερο σαν μια πεταλούδα ή ακόμα σαν ένα πουλί παρά σαν μια στέγη σπιτιού. Οι σελίδες του έμοιαζαν με φτερά που θρόιζαν. Θαρρείς και το βιβλίο έστεκε στο περβάζι έτοιμο να πετάξει έξω από το ανοιχτό παράθυρο σε άγνωστους τόπους. Το έπαιρνα στα χέρια μου, άρχιζα να το διαβάζω κι εκείνο ησύχαζε. Τότε ορμούσα εγώ σε άλλες χώρες και κόσμους, ξανοίγοντας τον χώρο της φαντασίας μου.

Τι χαρά να κρατάει κανείς ένα νέο βιβλίο στα χέρια του! Στην αρχή δεν ξέρεις τι λέει το βιβλίο. Αντιστέκεσαι στον πειρασμό να κοιτάξεις την τελευταία σελίδα. Και τι όμορφα που μυρίζει! Αδύνατον να αναλύσεις τη μυρωδιά στα συστατικά της: το τυπογραφικό μελάνι, την κόλλα… όχι, δε γίνεται! Η μυρωδιά του βιβλίου είναι ιδιαίτερη, συναρπαστική και μοναδική. Οι άκρες από μερικές σελίδες μπορεί να έχουν κολλήσει, λες και το βιβλίο δεν έχει ξυπνήσει ακόμα. Ξυπνάει όταν αρχίζεις να το διαβάζεις.

Μεγαλώνεις και ο κόσμος ολόγυρα γίνεται περισσότερο σύνθετος. Αντιμετωπίζεις ερωτήματα που ακόμα και οι μεγάλοι δεν μπορούν να τα απαντήσουν. Ωστόσο είναι πολύ σημαντικό να μοιραστείς τις αμφιβολίες και τα μυστικά σου με κάποιον. Και να που ένα βιβλίο έρχεται πάλι να σε βοηθήσει. Πολλοί από μας έχουν πιάσει τον εαυτό τους να συλλογίζεται: για μένα γράφτηκε αυτό το βιβλίο! Και ο ήρωας που προτιμάς φαίνεται ξαφνικά να σου μοιάζει. Συναντά τα ίδια προβλήματα και τ’ αντιμετωπίζει με σύνεση. Κάποιος άλλος από τους χαρακτήρες δε σου μοιάζει καθόλου, αλλά θέλεις να δοκιμάσεις τον ρόλο του, να νιώσεις γενναίος και πολυμήχανος σαν εκείνον.

Όταν ένα αγόρι ή ένα κορίτσι λέει «Δε μ’ αρέσει να διαβάζω!», με κάνει και γελάω! Δεν τα πιστεύω αυτά τα παιδιά. Σίγουρα τρώνε παγωτά, παίζουν παιχνίδια, παρακολουθούν ενδιαφέρουσες ταινίες. Με άλλα λόγια, τους αρέσει να περνούν καλά. Και το διάβασμα δεν είναι μόνο μια επίπονη δουλειά που οδηγεί στην ανάπτυξη των συναισθημάτων και της προσωπικότητάς μας, αλλά πρώτ’ απ’ όλα είναι ευχαρίστηση.

Γι’ αυτόν ακριβώς τον λόγο γράφουν τα έργα τους οι συγγραφείς παιδικών βιβλίων.

Πηγή:http://www.greekibby.gr/products5.php?wh=1&lang=1&the1id=90&theid=90&open1=90&open2=

Τα δικαιώματα του μικρού αναγνώστη όπως τα αναγνώρισε η πρώτη Αναγνωστική σύνοδος  που πραγματοποιήθηκε στη Βιβλιοχώρα το Φεβρουάριο του 2007 και μοιάζουν πάρα πολύ με τον  δεκάλογο που πρότεινε το  1992, ο Γάλλος συγγραφέας Ντανιέλ Πενάκ  είναι τα εξής:

Ο μικρός αναγνώστης έχει:

1. Το δικαίωμα να μη διαβάζει!

2. Το δικαίωμα να ξεφυλλίζει απλώς ένα βιβλίο!

3. Το δικαίωμα να αφήνει στη μέση ένα βιβλίο!

4. Το δικαίωμα να διαβάζει όσες φορές θέλει το ίδιο βιβλίο!

5. Το δικαίωμα να διαβάζει ό,τι του αρέσει!

6. Το δικαίωμα να νοιώθει ο ήρωας του βιβλίου!

7. Το δικαίωμα να διαβάζει οπουδήποτε!

8. Το δικαίωμα να ψάχνει πληροφορίες στα βιβλία που διαβάζει!

9. Το δικαίωμα να διαβάζει δυνατά, χωρίς να ενοχλεί!

10. Το δικαίωμα να απαιτεί ησυχία όταν διαβάζει!

Τέλος υπάρχουν τα δικαιώματα του μικρού αναγνώστη όπως τα έθεσε ο Βαγγέλης Ηλιόπουλος (συγγραφέας).

Κάθε παιδί είναι ένας μικρός αναγνώστης που έχει δικαίωμα:

Να έχει πρόσβαση σε βιβλία, βιβλιοθήκες, βιβλιοπωλεία.

Να έχει γύρω του βιβλία πριν ακόμα μάθει να διαβάζει και να μεγαλώνει με αυτά.

Να διαβάζει όσες φορές θέλει τα δικά του βιβλία, και να τα παίρνει μαζί του όπου θέλει, όπως κάνει με τα παιχνίδια του.

Να έχει βιβλία όλων των ειδών, που έχουν όλες τις απόψεις, και σε αυτά να αναζητά την αλήθεια.

Να έχει τα εφόδια να επιλέγει τα βιβλία που διαβάζει, να μπορεί να τα κρίνει, να τα αξιολογεί, χωρίς να τον εξαναγκάζει κανείς να διαβάσει κάποιο που δεν θέλει.

Να μεταφέρεται μέσα από τα βιβλία σε όποιον τόπο και σε όποια εποχή θέλει: στο παρελθόν, στο παρόν ή στο μέλλον.

Να συζητά με τους γονείς, τους δασκάλους και τους φίλους του για τα βιβλία του, και να τα διαβάζει δυνατά σε όποιον θέλει.

Να έχει βιβλία με εικόνες που του αρέσουν και τον ταξιδεύουν πέρα από το κείμενο.

Ν’ απολαμβάνει το βιβλίο του σ’ έναν χώρο χωρίς τηλεόραση ή οποιοδήποτε άλλο μέσο τού αποσπά την προσοχή.

Να παίζει με τους ήρωες των βιβλίων, να φτιάχνει με τη φαντασία του νέες περιπέτειες, να γράφει τα δικά του βιβλία.