Τα τελευταία χρόνια όλο και περισσότεροι γονείς και εκπαιδευτικοί ανησυχούν για τις δυσκολίες που αντιμετωπίζουν τα παιδιά προσχολικής ηλικίας να συγκεντρωθούν, να πειθαρχήσουν σε κανόνες, να τακτοποιούν τα πράγματά τους και να ηρεμούν.

Η διαταραχή ελλειματικής προσοχής και υπερκινητικότητας αποτελεί την πιο συχνή νευροαναπτυξιακή διαταραχή με έναρξη στην παιδική ηλικία. Η διαταραχή αυτή είναι αποτέλεσμα αλληλεπίδρασης γενετικών, περιβαλλοντικών και κοινωνικών παραγόντων. Αν και η ΔΕΠΥ εμφανίζεται στο 5-7% του μαθητικού πληθυσμού και είναι από τις πιο μελετημένες και επιστημονικά τεκμηριωμένες παιδικές διαταραχές συχνά υποδιαγιγνώσκεται.

Το Infokids.cy συγκέντρωσε και σας παρουσιάζει 5 σημάδια που πρέπει να σας κινητοποιήσουν ότι το νηπιάκι σας μάλλον έχει ΔΕΠΥ

Σκαρφαλώνει παντού

Το παιδί που πιθανώς πάσχει από διάσπαση προσοχής, δεν είναι απλά υπερκινητικό. Χαρακτηρίζεται από έντονη ενεργητικότητα, κινείται συνέχεια, του αρέσει να σκαρφαλώνει και να πηδά από το ένα σημείο στο άλλο και δύσκολα μπορεί να ελέγξει αυτή του τη συμπεριφορά ακόμα κι αν εσείς ως γονείς του λέτε να σταματήσει. Κινείται, κουνάει χέρια/πόδια, σηκώνεται όρθιο, τα χέρια του είναι απασχολημένα με κάτι, κάνει βιαστικές ή απότομες κινήσεις και δεν μπορεί να κάτσει εύκολα ακίνητο και ήσυχο σε μια καρέκλα.

Παρουσιάζει διαταραχές ύπνου

Ο κακός ύπνος δεν είναι σε καμία περίπτωση ένα πρόβλημα που ταυτίζεται αποκλειστικά και μόνον με τη ΔΕΠΥ, αλλά αν το παιδί σας ξυπνάει συνεχώς κάθε βράδυ, ή έχει άστατο ύπνο και γενικά το ωράριο ύπνου ακόμα δεν έχει «στρώσει» θα πρέπει να υποψιαστείτε, ότι ίσως υπάρχει κάποιου είδους πρόβλημα. Τα παιδιά με ΔΕΠ-Υ τείνουν να δυσκολεύονται ως προς τον ύπνο και να είναι πιο υπερκινητικά ακόμα κι όταν κοιμούνται, καθώς αδυνατούν να μείνουν ακίνητα για πολλές ώρες. Τα προβλήματα ύπνου  μπορεί να προκαλέσουν συμπεριφορές που συνάδουν με τη ΔΕΠΥ, όπως απροσεξία, παρορμητικότητα και υπερκινητικότητα κατά τη διάρκεια της ημέρας. Ο τρόπος που συνδέονται τα προβλήματα ύπνου με τη ΔΕΠΥ δεν είναι απόλυτα κατανοητός, για το λόγο αυτό χρειάζεται λεπτομερή λήψη ιστορικού από τους ειδικούς που ασχολούνται με αυτές τις διαταραχές για έγκυρη και ασφαλή διάγνωση.

 Δεν παίζει όμορφα με τα άλλα παιδιά

Τα  παιδιά με ΔΕΠΥ χρειάζονται βοήθεια για να αποκτήσουν και να διατηρήσουν φίλους καθώς είναι σύνηθες κατά τη διάρκεια του παιχνιδιού να τσακώνονται με τα υπόλοιπα παιδιά.  Η συναισθηματική αστάθεια είναι χαρακτηριστικό γνώρισμα των παιδιών με ΔΕΠΥ καθώς πολλές φορές καυχιούνται υπερβολικά όταν κερδίζουν και άλλες εξαγριώνονται όταν χάνουν. Έτσι ενώ ξεκινούν μια δραστηριότητα με καλή διάθεση, μετά από λίγο μπορεί να νευριάσουν ή να τσακωθούν με το διπλανό τους οπότε το παιχνίδι να καταλήξει σε καβγά άνευ προηγουμένου.

Κάνει πάντα ό,τι του κατέβει στο κεφάλι χωρίς να σκεφθεί τις συνέπειες ή όσα του έχετε πει

Έχει έλλειψη προσοχής

Η οριοθέτηση της συμπεριφοράς των παιδιών και των εφήβων, αποτελεί ίσως το μεγαλύτερο στοίχημα που καλούνται να κερδίσουν οι γονείς στη σημερινή κοινωνία, δεδομένου ότι όλα τείνουν να “ξεχυλώνουν”.

Έχοντας οι γονείς πολλές απαιτήσεις να διαχειριστούν, ελάχιστο χρόνο και ακόμα λιγότερη υπομονή, αλλά τις περισσότερες φορές και μικρές γνώσεις γύρω από τις εξελικτικές φάσεις των παιδιών, τις δυνατότητες και τις ανάγκες της κάθε ηλικίας, εύκολα υποχωρούν στα αιτήματα των παιδιών, παραχωρούν αδόκιμα προνόμια και δημιουργούν – άθελά τους – ένα προηγούμενο, που δυσκολεύονται στη συνέχεια να ανατρέψουν, όταν και οι ίδιοι φθάσουν να ενοχλούνται από τις συνέπειες αυτών των εκτός ορίων προνομίων.

Γιατί είναι τόσο επώδυνο για πολλούς να πουν «όχι» στα παιδιά τους και να τα οριοθετήσουν;

Κάποιες – ανάμεσα σε άλλες – εξηγήσεις, είναι:

– Ο ίδιος ο γονιός, έχει βιώσει σαν παιδί την άτσαλη, άδικη και τιμωρητική επιβολή κανόνων επάνω του. Άρα γενικεύοντας, τους θεώρησε ως κάτι «κακό», ως δείγμα έλλειψης αγάπης. Έτσι είναι πιθανό να νιώθει και να φοβάται, ότι αν πει «όχι», αυτό θα σημαίνει για το παιδί ότι δεν το αγαπά.

– Ο γονιός θεωρεί ότι η επιβολή κανόνων και περιορισμών είναι ταυτόσημα με την καταπιεστική, αυταρχική διαπαιδαγώγηση (που πιθανώς και ο ίδιος είχε βιώσει ως παιδί και τώρα ακριβώς εξαιτίας του ότι ο ίδιος είχε “καεί” έχοντας δυσάρεστες ή και θλιβερές αναμνήσεις χαραγμένες στο πετσί του, φθάνει ως αναπλήρωση αυτού, στο άλλο άκρο της υπερβάλουσας επιτρεπτικότητας, ως έναν τρόπο να απαλύνει έμμεσα και τα δικά του συναισθήματα σε σχέση με τα τότε βιώματα, ξαναζώντας την παιδική του ηλικία μέσα από το μεγάλωμα του παιδιού του).

– Συχνά λόγω της έλλειψης χρόνου που βιώνουν στην καθημερινότητά τους, οι γονείς θεωρούν, ότι κάνοντας όλα τα χατίρια στα παιδιά τους, αναπληρώνουν τα συναισθηματικά κενά που δημιουργούνται λόγω των ωρών που δεν είναι κοντά τους. Θεωρούν ότι βρίσκουν αυτόν ως έναν τρόπο, να δείχνουν στα παιδιά τους την αγάπη τους. Επιπλέον με αυτόν τον τρόπο απενοχοποιούνται για την απουσία τους.

– Οι γονείς ενδέχεται να νιώθουν οι ίδιοι ανεπαρκείς και πιστεύουν ότι δεν έχουν το σθένος και την προσωπικότητα να τα καταφέρουν να μείνουν σταθεροί στη θέση του “όχι”, επομένως– μπροστά στο φόβο της αποτυχίας και επιβεβαίωσης της αδυναμίας τους, δεν προσπαθούν καν, να θέσουν όρια στα παιδιά τους.

– Ο γονιός είναι υπέρ-απορροφημένος με τον εαυτό του και τα εσωτερικά του άγχη, ανασφάλειες, αισθήματα αναξιότητας, ματαιώσεις στη ζωή του και απογοητεύσεις κατά τον απολογισμό του. Μία μη ικανοποιητική συζυγική σχέση που έχει γίνει ένα χρόνιο πρόβλημα, μία “τελειωμένη” σχέση που σέρνεται και που τον κάνει να ασφυκτιά αλλά που δεν έχει μπορέσει να πάρει απόφασή ακόμη να της βάλει ένα τέλος. Όλα αυτά, νιώθει πλέον ότι του έχουν πάρει όλη την ενέργεια, με αποτέλεσμα να μη δύναται να επενδύσει σε κανέναν άλλον χρόνο από τον εαυτό του, ακόμα και αν αυτό λέγεται “επενδύω στη διαπαιδαγώγηση των παιδιών μου”.

Γιατί είναι σημαντικό να θέτουμε όρια στα παιδιά;

Όταν δεν υπάρχουν όρια, η πραγματικότητα μπορεί να είναι χαοτική για το παιδί. Από μόνο του όσο είναι μικρό, δε μπορεί να ρυθμίζει τη συμπεριφορά του, άρα ο κόσμος και τα πράγματα γύρω του, φαντάζουν σε μέτρο που είναι έξω από τις δικές του δυνατότητες να εμπεριέxει και να διαχειριστεί.

Όταν το παιδί ακούει το (λελογισμένο) «όχι», μαθαίνει να παραιτείται από την άμεση ικανοποίηση κάθε επιθυμίας του. Με αυτόν τον τρόπο σιγά σιγά καλλιεργείται η υπομονή και η ικανότητα να αντέχει στις στερήσεις και στις μετέπειτα (αναπόφευκτες) ματαιώσεις που συνοδεύουν τη ζωή.

Μαθαίνει να αποδέχεται, ότι στη ζωή υπάρχουν περιορισμοί, ότι δεν είναι παντοκράτορας, ούτε είναι το κέντρο του κόσμου θεωρώντας ότι δικαιούται να έχει μόνο απαιτήσεις και δικαιώματα, χωρίς συνέπειες και ευθύνες.

Διαβάστε σχετικά: Παιδί και Όρια: Γιατί χρειάζονται όρια τα παιδιά και πώς να τα βάλω;

Με ποιον τρόπο θέτουμε τα όρια; Πώς λέμε «όχι»;

• Λαμβάνουμε υπόψη την ηλικία του παιδιού.
• Εξηγούμε πάντοτε το «γιατί», με λίγα, λακωνικά και απλά λόγια.
• Είμαστε οι ίδιοι συνεπείς στην τήρηση των κανόνων που υιοθετούμε (δε λέμε “ναι” τη μια φορά και “όχι” την άλλη για το ίδιο ακριβώς γεγονός, απλά επειδή έτυχε να είμαστε σε καλλίτερη διάθεση).
• Δε λέμε “όχι” στα πάντα, έτσι ώστε το παιδί να έχει τη δυνατότητα σε κάθε ευκαιρία να εκφράζεται, να διαπραγματεύεται με τους γονείς του και να μη φοβάται.

Δίνουμε ξεκάθαρα μηνύματα – έχουμε κοινούς κανόνες ως ζευγάρι γονέων. Δε λέει άλλα η μαμά και άλλα ο μπαμπάς. Η σαφήνεια στην έκφραση επίσης, δεν αφήνει περιθώρια παρερμηνειών και βοηθάει το παιδί να σχηματίσει μια ξεκάθαρη εικόνα για το τι περιμένουν οι γονείς του από το ίδιο.

Π.χ. Σαφές μήνυμα: “Θα έχετε την ευκαιρία να παίξετε στον υπολογιστή, αφού τελειώσετε τα μαθήματα σας”

Ασαφές μήνυμα: “Ο υπολογιστής θα ανοίξει αργότερα” ή «όταν το αποφασίσω εγώ»

Οι σύντομες αυτές παραπάνω αναφορές, έχουν ως στόχο να δώσουν κάποιες κατευθύνσεις και να ευαισθητοποιήσουν όλους όσους ασχολούνται με τα παιδιά και τους εφήβους, σε αρχές που πηγάζουν από μελέτες της επιστήμης της ψυχολογίας και της συμβουλευτικής γονέων.

Γενικότερα, δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι κάθε γονιός δεν είναι τέλειος.

Εκείνο που είναι σημαντικό, είναι να έχει ο κάθε ένας κατά νου, ότι ο ίδιος αποτελεί, μέσω της συμπεριφοράς του και του τρόπου που διαχειρίζεται τα γεγονότα, πρότυπο ταύτισης και μίμησης για τα μικρά αγγελούδια του. Το παράδειγμά του, η συνέπειά του, οι ανακολουθίες του, η εφαρμογή – με φιλικότητα – των φυσικών και λογικών συνεπειών – περισσότερο από τα λόγια του – στην καθημερινότητα και σε όλα τα επίπεδα ζωής, είναι αυτό που θα «κρατήσουν» και θα λάβουν υπόψη τους τα παιδιά του.

Δε μπορούν να απαιτούν από τα παιδιά, εκείνα που δεν τηρούν πρωτίστως οι ίδιοι.

Τα όρια και οι κανόνες, βοηθούν το παιδί να νιώθει ασφάλεια και σεβασμό στο πρόσωπό του!

Ειδικότερα συμβαίνει αυτό, όταν αυτοί οι κανόνες, εφαρμόζονται σε συνεργατικό κλίμα στην οικογένεια, έκδηλη γενικότερα τρυφερότητα, φιλικό ύφος και όχι τιμωρητικό, ωστόσο σίγουρο, σταθερό και αδιαπραγμάτευτο.

Ελευθερία-Έρη Κεχαγιά Σύμβουλος Οικογένειας – Ψυχοθεραπεύτρια

Το πιάσιμο του μολυβιού στην προσχολική ηλικία

Η ικανότητα να γράφουμε είναι μια πιο σύνθετη ικανότητα από όσο νομίζουμε. Το γράψιμο επηρεάζεται από την ανάπτυξη της αισθησιοκινητικής, αντιληπτικής και γνωστικής ικανότητας. Ο πιο σωστός και κοινά αποδεκτός τρόπο να πιάνουμε το μολύβι είναι με τα τρία δάχτυλα (αντίχειρας – δείκτης – μέσος) τα δάχτυλα δηλαδή που κάνουμε το σταυρό μας. Παρόλα αυτά υπάρχουν και άλλοι τρόποι πιασίματος του μολυβιού που είναι το ίδιο αποτελεσματικοί σύμφωνα με τους επιστήμονες. Είναι πολύ σημαντικό να πιάνουμε σωστά το μολύβι με όσο το δυνατόν λιγότερη πίεση στους μύες.

Είναι σημαντικό το παιδί από τη στιγμή που αρχίζει να πιάνει στα χέρια του μολύβι (ξυλομπογιά, μαρκαδόρο ή οποιοδήποτε αντικείμενο γραφής) να περάσει από όλα τα στάδια πιασίματος και να μην περιμένουμε να κρατήσει σωστά το μολύβι. Και είναι σημαντικό, γιατί βοηθάει στην εξάσκηση της λεπτής κινητικότητας και της γενικότερης ικανότητας του χεριού να πιάνει. Για το λόγο αυτό δεν πρέπει να πιέζουμε τα μικρά παιδιά να πιάνουν σωστά το μολύβι και να τα ζορίζουμε να το κρατήσουν όπως θέλουμε εμείς, αλλά να τους δίνουμε το χρόνο που χρειάζονται να προσαρμόζονται στο σωστό τρόπο κρατήματος του μολυβιού. Αν το παιδί μάθει να κρατάει λάθος το μολύβι (επειδή το πιέσαμε να το κάνει νωρίτερα) το πιθανότερο είναι πως μετά δε θα μπορέσει να διορθώσει το λάθος κράτημα του μολυβιού.

Για να μπορέσει ένα παιδί να πιάσει σωστά το μολύβι θα πρέπει να αναπτυχθούν οι μύες του στους ώμους και στα χέρια. Για να επιτευχθεί αυτό προτρέπουμε τα μικρά παιδιά να παίρνουν μέρος σε μια σειρά από δραστηριότητες αδρής κινητικότητας, όπως μπουσούλισμα, σκαρφάλωμα, σπρώξιμο, ώστε οι μύες στους ώμους και τα χέρια να δυναμώσουν , να γίνουν πιο σταθεροί και κατ’ επέκταση το πιάσιμο του μολυβιού να γίνει με πιο σωστό και ώριμο τρόπο.

Αν πιέσουμε το παιδί να κρατήσει το μολύβι «σωστά» πριν να είναι οργανικά έτοιμο, τότε το πιθανότερο είναι να το δούμε να πιάνει το μολύβι με περίεργους τρόπους, να μην μπορεί να κατευθύνει το μολύβι ή το μαρκαδόρο και έτσι να μην μένει ευχαριστημένο με το αποτέλεσμα που φέρνει. Απόρροια αυτής της δυσάρεστης κατάστασης είναι σταδιακά το παιδί να αποφεύγει να ασχολείται με ανάλογες δραστηριότητες και σε πολλές περιπτώσεις να φτάνει σε σημείο να τις αποστρέφεται.

ΤΑ ΣΥΝΗΘΕΣΤΕΡΑ ΣΤΑΔΙΑ:

1-2 ετων:

Το παιδί πιάνει το αντικείμενο γραφής με τη γροθιά του. Μοιάζει σαν να πιάνει ξίφος και μουτζουρώνει στη σελίδα χρησιμοποιώντας όλο το χέρι (από τον ώμο έως τα δάχτυλα).

2-3 ετών:

Το παιδί χρησιμοποιεί όλα του τα δάχτυλα για να πιάσει το εργαλείο γραφής αλλά ο καρπός είναι έτσι γυρισμένος, ώστε η παλάμη να κοιτάει προς τα κάτω. Τα παιδιά σε αυτήν την ηλικία έχουν αρχίσει να σταθεροποιούν τους ώμους τους, όποτε τώρα η κίνηση έρχεται από τον αγκώνα και κάτω. Σε αυτήν την ηλικία τα παιδιά είναι σε θέση να κάνουν μια ευθεία γραμμή ή μια καμπύλη.

3-4 ετών:

Τα παιδιά κρατούν τώρα το εργαλείο γραφής με 4 δάχτυλα και το κρατούν δημιουργώντας ένα τόξο μεταξύ του αντίχειρα και του δείκτη. Η κίνηση τώρα έρχεται περισσότερο από τον καρπό και την παλάμη, ενώ τα δάχτυλα κινούνται τώρα όλα μαζί. Σε αυτήν την ηλικία τα παιδιά συνήθως μπορούν να ενώνουν τελείες προκειμένου να σχεδιάσουν μια εικόνα, να σχεδιάσουν σε ζιγκ-ζαγκ καθώς και γραμμές που τέμνονται. Προσπαθούν επίσης να ζωγραφίσουν απλά ανθρωπάκια.

4-6 ετών:

Τα παιδιά σε αυτήν την ηλικία συνήθως χρησιμοποιούν 3 δάχτυλα για να κρατούν το εργαλείο γραφής και μάλιστα τα τρία αυτά δάχτυλα λειτουργούν ως μια ενότητα. Τα σκίτσα των ανθρώπων γίνονται τώρα με περισσότερες λεπτομέρειες.

Όσο τα δάχτυλα που κρατούν το μολύβι αρχίζουν να κινούνται ανεξάρτητα, ο παράμεσος και το μικρό δάχτυλο αρχίζουν να στρέφονται προς την παλάμη, το άνοιγμα μεταξύ του αντίχειρα και του δείκτη-μέσου μεγαλώνει και το εργαλείο γραφής το κρατάνε πιο κοντά στη μύτη του, έτσι ώστε η γραφή να προέρχεται από τις άκρες των δακτύλων.

ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ ΠΟΥ ΒΟΗΘΟΥΝ ΣΤΗΝ ΕΝΔΥΝΑΜΩΣΗ ΤΩΝ ΧΕΡΙΩΝ

Σχοινάκι
Σπάσιμο των φυσαλίδων από το νάιλον που τυλίγουμε έπιπλα
Άδειασμα νερού από κανάτα σε ποτήρι. Όσο πιο δυνατό γίνεται το παιδί τόσο περισσότερο νερό μπορεί να έχει αρχικά η κανάτα.
Πιάσιμο διάφορων αντικειμένων με μανταλάκια
Στύψιμο σφουγγαριού
Κόψιμο με ψαλίδι
Να προσπαθεί να πιάσει μικρά αντικείμενα με την πιάστρα για τον πάγο
Πλαστελίνη (ιδιαίτερα όταν προσπαθεί αν την μαλακώσει και να την κάνει μια μπάλα)
Να περνάει χάντρες σε κορδόνι
ΙΚΑΝΟΤΗΤΕΣ ΠΟΥ ΧΡΕΙΑΖΟΝΤΑΙ ΓΙΑ ΤΗΝ ΚΑΤΑΚΤΗΣΗ ΤΟΥ ΣΩΣΤΟΥ ΚΡΑΤΗΜΑΤΟΣ ΤΟΥ ΜΟΛΥΒΙΟΥ

Ικανότητα να χρησιμοποιούμε διαφορετικά ποσοστά πίεσης – Ελαφρύ άγγιγμα

Δράσεις για παιδιά:

Να προσπαθούν να πιάσουν εύθραυστα αντικείμενα (δημητριακά, ζαχαρωτα κλπ) με τα δάχτυλα ή με τσιμπιδάκι, χωρίς να τα διαλύσουν
Να ζωγραφίσουν σε χαρτί κουζίνας (και όχι σε κανονικό χαρτί) χωρίς να το σκίσουν
Να φτιάξουν ντόμινο με όσο το δυνατόν περισσότερα κομμάτια χωρίς να τα ρίξουν
Να παίξουν με σταγονόμετρο προσπαθώντας να ελέγξουν πόσες σταγόνες ρίχνουν
ΑΚΡΙΒΕΙΑ ΣΤΗΝ ΠΕΡΙΣΤΡΟΦΗ ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΩΝ

Δράσεις για παιδιά:

Να παίζουν με σβούρες σε διάφορα μεγέθη και να επιτυγχάνουν την περιστροφή τους
Να περιστρέφουν καρύδια ή αμύγδαλα (με το τσόφλι τους)
ΑΝΕΞΑΡΤΗΣΙΑ ΤΩΝ ΜΕΡΩΝ ΤΟΥ ΧΕΡΙΟΥ

Δράσεις για παιδιά:

Βάζουμε στο χέρι του παιδιού νομίσματα και ζητάμε να μας τα δώσει πίσω ένα-ένα χρησιμοποιώντας τον αντίχειρα και το δείκτη χωρίς όμως να του πέσουν τα άλλα από την παλάμη.
ΣΤΑΘΕΡΟΤΗΤΑ ΣΤΟΝ ΚΑΡΠΟ

Δράσεις για παιδιά:

Να τοποθετεί αντικείμενα που βρίσκονται σε κάθετη θέση το ένα πάνω στο άλλο (πχ επιτραπέζια παιχνίδια)
Να ζωγραφίζει – γράφει σε χαρτί που βρίσκεται όρθιο απέναντί του (καβαλέτο – πίνακας κλπ)
Να χρησιμοποιεί πλάστη για να ισιώσει μια μπάλα πλαστελίνης ή ζυμάρι (εδώ πρέπει να προσέχουμε τα χέρια να είναι ανοιχτά στο ύψος των ώμων και όχι κλειστά).

Πηγή: https://www.kindykids.gr/parents/581-piasimo-molyvi.html

Συντάκτης: Παπατριανταφύλλου Ειρήνη

6 Μαρτίου «Ημέρα κατά του σχολικού εκφοβισμού»

Πώς να αποτρέψετε το bullying

Είναι σαφές πως όλοι οι γονείς νομίζουν πως κάνουν ότι μπορούν για να αναθρέψουν καλά παιδιά που θα εξελιχθούν σε ηθικούς ενήλικες. Είναι όμως, έτσι;

Έρευνα που έγινε πρόσφατα από τον Richard Weissbourd, καθηγητή Ψυχολογίας του Harvard και επικεφαλής του Making Caring Common, σοκάρει. Σχεδόν το 80% των εφήβων και νέων που συμμετείχαν στην έρευνα αναφέρουν πως οι γονείς τους ενδιαφέρονται περισσότερο για τις επιτυχίες και για την ευτυχία τους παρά για το εάν νοιάζονται για τους άλλους ανθρώπους. Η ισχυρή πλειοψηφία δηλώνει επίσης: «Οι γονείς μου είναι πιο περήφανοι για μένα εάν πάρω καλούς βαθμούς στο σχολείο παρά εάν είμαι ένα καλό παιδί και ένας χρήσιμος άνθρωπος στην τάξη και την κοινωνία».

Ο Weissbourd και οι συνάδελφοί του καταλήγουν σε κάποιες συστάσεις για εκείνους που επιμένουν να θέλουν να αναθρέψουν παιδιά καλά, με σεβασμό, που θα εξελιχθούν σε υπεύθυνους ενήλικες. Και τονίζουν πως, εάν θέλουμε τα παιδιά μας να εξελιχθούν σε ενήλικες με ηθική, θα πρέπει να τα αναθρέψουμε αναλόγως.

«Τα παιδιά δεν γεννιούνται καλά ή κακά και δεν πρέπει ποτέ να τα εγκαταλείπουμε. Χρειάζονται ενήλικες που θα τους δείξουν πώς θα γίνουν άτομα που νοιάζονται για τους άλλους, με σεβασμό και υπευθυνότητα» αναφέρει η έρευνα. Οι πέντε συστάσεις τους είναι οι εξής:

Αναδείξτε την καλοσύνη σε προτεραιότητα.

Οι περισσότεροι γονείς δίνουν προτεραιότητα στην ευτυχία και τα επιτεύγματα των παιδιών, αλλά όχι στο πώς συμπεριφέρονται στους άλλους ανθρώπους. Τα παιδιά χρειάζεται να μάθουν να εξισορροπούν τις δικές τους ανάγκες με τις ανάγκες των άλλων, είτε πρόκειται για την πάσα της μπάλας στο συμπαίκτη, είτε για την υπεράσπιση ενός φίλου που έχει πέσει θύμα bullying. Τα παιδιά χρειάζεται να ακούσουν από τους γονείς τους πως η αγάπη και το ενδιαφέρον για τους άλλους ανθρώπους είναι προτεραιότητα. Σημαντικό μέρος αυτής της εκπαιδευτικής διαδικασίας είναι να υπάρχουν υψηλές προσδοκίες ηθικής από τα ίδια τα παιδιά – να επιμένετε, για παράδειγμα, να τηρούν το λόγο τους, ακόμη κι αν αυτό τα δυσαρεστεί. Εάν, για παράδειγμα, το παιδί θέλει να εγκαταλείψει μία αθλητική ομάδα ή την σχολική μπάντα, καλό θα είναι να συζητήσετε μαζί του τις υποχρεώσεις που έχει αναλάβει στην ομάδα και να το ενθαρρύνετε να ξεκαθαρίσει αυτά τα προβλήματα προτού παραιτηθεί. Αντί λοιπόν, να λέτε στα παιδιά σας: «Το πιο σημαντικό πράγμα είναι να είστε ευτυχισμένα», πείτε: «Το πιο σημαντικό πράγμα είναι να είστε καλοί.» Βεβαιωθείτε ότι τα μεγαλύτερα παιδιά σας αντιμετωπίζουν πάντα με σεβασμό τους άλλους, ακόμη και όταν είναι κουρασμένα ή θυμωμένα.

Δώστε στα παιδιά σας ευκαιρίες να νοιώσουν καλοσύνη και αγάπη για τους άλλους ανθρώπους.

Δεν είναι ποτέ πολύ αργά για να γίνει ένας άνθρωπος καλός, αλλά αυτό δεν μπορεί να συμβεί από μόνο του. Ακόμη και η καλοσύνη χρειάζεται εξάσκηση. Τα παιδιά χρειάζεται να έχουν την ευκαιρία να εκφράσουν την ευγνωμοσύνη τους προς εκείνους που τα φροντίζουν και να συνεισφέρουν στη ζωή των άλλων. Οι μελέτες δείχνουν ότι οι άνθρωποι που συνηθίζουν να εκφράζουν την ευγνωμοσύνη τους είναι πιο πιθανό να είναι χρήσιμοι, γενναιόδωροι, συμπονετικοί ενήλικες, που θα έχουν την ικανότητα να συγχωρούν. Έτσι, είναι επίσης πιο πιθανό να είναι ευτυχισμένοι και υγιείς. Η διαδικασία είναι η ίδια με το να μαθαίνεις ένα άθλημα ή ένα μουσικό όργανο. Χρειάζεται καθημερινή επανάληψη -βοηθώντας έναν φίλο με τις ασκήσεις, βοηθώντας με τις δουλειές στο σπίτι, κλπ.- για να γίνει η καλοσύνη δεύτερη φύση. Τα ίδια ισχύουν και για την ευγνωμοσύνη. Μην επιβραβεύετε, λοιπόν, το παιδί σας για κάθε πράξη βοήθειας που προσφέρει, όπως να καθαρίσει, για παράδειγμα, το τραπέζι. Είναι κάτι που περιμένουμε αυτόματα από εκείνο και κάτι που κάνουμε όλοι στο σπίτι. Ανταμείβονται μόνο οι ασυνήθιστες πράξεις καλοσύνης. Μιλήστε στο παιδί για την καλή και την κακή συμπεριφορά με κάθε ευκαιρία, όπως π.χ. με κάτι που θα δείτε στην τηλεόραση. Αρχίστε κι εσείς να εκφράζεται συχνά ευγνωμοσύνη με κάθε ευκαιρία.

Επεκτείνετε τον κύκλο ενδιαφέροντος του παιδιού.

Όλα τα παιδιά νοιάζονται για ένα μικρό κύκλο φίλων και συγγενών. Το ζητούμενο είναι να επεκταθεί η καλοσύνη και για όσους βρίσκονται εκτός αυτού του κύκλου, όπως για ένα νέο παιδί που ήρθε στην τάξη, για κάποιον που μιλά άλλη γλώσσα, κλπ. Τα παιδιά χρειάζεται να δουν λίγο τη μεγαλύτερη εικόνα, να αντιληφθούν ότι υπάρχουν και άλλες πλευρές στους ανθρώπους με τους οποίους αλληλεπιδρούν καθημερινά, συμπεριλαμβανομένων και των πιο ευάλωτων. Χρειάζεται να σκεφτούν πώς ορισμένες αποφάσεις τους – όπως να παρατήσουν την ομάδα ή την μπάντα του σχολείου – μπορεί να βλάψουν άλλα άτομα. Ειδικότερα στην εποχή της παγκοσμιοποίησης, τα παιδιά χρειάζεται να αρχίσουν να νοιάζονται και για ανθρώπους που ζουν σε πολύ διαφορετικές κοινωνίες και με πολύ διαφορετικές κουλτούρες. Βεβαιωθείτε ότι το παιδί σας συμπεριφέρεται με ευγένεια και σεβασμό σε όλους, στον οδηγό του σχολικού, τη σερβιτόρα, κλπ. Ενθαρρύνετέ το να βοηθά όσους έχουν μεγαλύτερη ανάγκη, όπως το παιδί που έπεσε θύμα bullying, ακόμη κι αν δεν είναι φίλος του. Συζητήστε για τα προβλήματα που αντιμετωπίζουν παιδιά που ζουν σε άλλες χώρες.

Γίνετε ισχυρό ηθικό πρότυπο και μέντορας.

Τα παιδιά μαθαίνουν ηθικές αξίες, παρακολουθώντας τις ενέργειες των ενηλίκων που σέβονται. Μαθαίνουν τις ηθικές αξίες συζητώντας διάφορα ηθικά διλήμματα με ενήλικες, π.χ.«Τι να κάνω; Να καλέσω το νέο γείτονα στο πάρτι γενεθλίων μου, αφού ο καλύτερος φίλος μου δεν τον συμπαθεί;» Δεν είναι εύκολο για τους γονείς να είναι ισχυρό ηθικό πρότυπο και μέντορες. Σημαίνει ότι πρέπει να ενεργούμε με εντιμότητα, δικαιοσύνη και καλοσύνη. Αλλά αυτό δεν σημαίνει ότι είμαστε τέλειοι ανά πάσα στιγμή. Για να μας σεβαστούν και να πιστέψουν σε εμάς τα παιδιά μας, θα πρέπει να αναγνωρίσουμε τα λάθη και τις αδυναμίες μας. Πρέπει, επίσης, να σεβαστούμε τη σκέψη των παιδιών και να ακούμε τη γνώμη τους, αποδεικνύοντας τη γενικότερη συμπεριφορά μας με τους άλλους ανθρώπους.

Καθοδηγήστε τα παιδιά πώς να διαχειρίζονται τα αρνητικά συναισθήματα.

Συχνά μας καταλαμβάνουν αρνητικά συναισθήματα όπως θυμός, ντροπή, ζήλια, κλπ. Χρειάζεται να διδάξουμε στα παιδιά ότι είναι φυσιολογικό να νοιώθουμε έτσι ορισμένες φορές και πως υπάρχουν τρόποι αντιμετώπισης αυτών των συναισθημάτων. Τα παιδιά χρειάζονται τη βοήθεια μας για να αντιμετωπίσουν αυτά τα συναισθήματα με παραγωγικούς τρόπους. Όταν το παιδί σας εξοργίζεται, ζητήστε του να σταματήσει, να πάρει μια βαθιά εισπνοή από τη μύτη, να εκπνεύσει από το στόμα και να μετρήσει μέχρι το πέντε. Κάντε εξάσκηση και όταν το παιδί είναι ήρεμο. Στη συνέχεια, όταν θα το δείτε να εκνευρίζεται, θυμίστε του τη μικρή σας στρατηγική. Μετά από λίγο, θα αρχίσει να το κάνει μόνο του, ώστε να μπορέσει να εκφράσει τα συναισθήματά της με ένα εποικοδομητικό και κατάλληλο τρόπο.

Πηγή: http://www.letsfamily.gr/

Συντάκτης: Παπατριανταφύλλου Ειρήνη