«19 Ημέρες Ακτιβισμού κατά της Παιδικής Κακοποίησης»1 Νοεμβρίου
Το χρονικό διάστημα από 1ης έως 19ης Νοεμβρίου έχει κηρυχθεί ως «19 Ημέρες Ακτιβισμού κατά της Παιδικής Κακοποίησης» («19 Days of Activism for Prevention of Abuse and Violence against Children»), προκειμένου μέσα από διάφορες δράσεις να δοθεί έμφαση στο γεγονός ότι όλο και περισσότερα παιδιά σήμερα είναι θύματα βίας από τους ενήλικες. Παλαιότερα ήταν γνωστή ως «Παγκόσμια Ημέρα κατά της Παιδικής Κακοποίησης» (19 Νοεμβρίου).
Η επιλογή του χρόνου δεν είναι τυχαία, αλλά έγινε για να συνδυαστεί με την Παγκόσμια Ημέρα για τα Δικαιώματα του Παιδιού (20 Νοεμβρίου). Η πρωτοβουλία ανήκει στην «Women’s World Summit Foundation» (WWSF), που συσπειρώνει μη κυβερνητικές οργανώσεις, γυναικείες και για την υπεράσπιση του παιδιού. Από ελληνικής πλευράς συμμετέχει το «Χαμόγελο του Παιδιού».
«Πανελλήνια Ημέρα Δωρεάς Οργάνων» 1 Νοεμβρίου
O Εθνικός Οργανισμός Μεταμοσχεύσεων (Ε.Ο.Μ.), από το 2007 έχει θεσπίσει την 1η Νοεμβρίου κάθε έτους ως Πανελλήνια Ημέρα Δωρεάς Οργάνων. Κάθε χρόνο, ο Οργανισμός φροντίζει να υπενθυμίζει στο ευρύ κοινό τη σημασία της Δωρεάς Οργάνων, που μέσω της μεταμόσχευσης χαρίζουν το πολύτιμο δώρο της ζωής σε πάσχοντες συνανθρώπους μας.
Στη χώρα μας, η κατάσταση είναι σχεδόν απογοητευτική. Σύμφωνα με στοιχεία της Ευρωπαϊκής Ένωσης (2013), η αναλογία του αριθμού μεταμοσχεύσεων από πτωματικούς δότες ανά εκατομμύριο πληθυσμού στην Ελλάδα είναι 6,9, τη στιγμή που στην Ισπανία είναι 36,6, στην Κροατία 34.8, στο Βέλγιο 29,5 και στη Μάλτα 28,6.
Αυτό οφείλεται κατά κύριο λόγο στην απροθυμία των συγγενών να συναινέσουν στη δωρεά οργάνων προσφιλών τους προσώπων που χάθηκαν. Οι αιτίες της απροθυμίας αυτής είναι, σίγουρα, πολλές, αλλά οι σημαντικότερες πρέπει να αναζητηθούν:
- Στην ελλιπή και πολλές φορές εσφαλμένη ενημέρωση ή παραπληροφόρηση του πληθυσμού, που συχνά πέφτει θύμα διογκωμένης φημολογίας.
- Στην έλλειψη εμπιστοσύνης σε φορείς και γιατρούς και στο φόβο για εμπόριο οργάνων.
- Στις διάφορες προλήψεις και προκαταλήψεις που συνοδεύουν το τέλος της ζωής.
«Παγκόσμια Ημέρα για την Παρεμπόδιση της Εκμετάλλευσης του Περιβάλλοντος στον Πόλεμο και τις Ένοπλες Συγκρούσεις» 6 Νοεμβρίου
Η 6η Νοεμβρίου καθιερώθηκε ως «Παγκόσμια Ημέρα για την Παρεμπόδιση της Εκμετάλλευσης του Περιβάλλοντος στον Πόλεμο και τις Ένοπλες Συγκρούσεις» το 2001 από τη Γενική Συνέλευση του ΟΗΕ, με το σκεπτικό ότι οι ζημιές που προκαλούνται στο περιβάλλον κατά τη διάρκεια των πολεμικών επιχειρήσεων επηρεάζουν τα οικοσυστήματα και τους φυσικούς πόρους για πολύ μεγάλο χρονικό διάστημα μετά το τέλος των συγκρούσεων.
«Παγκόσμια Ημέρα της Επιστήμης για την Ειρήνη και την Ανάπτυξη» 10 Νοεμβρίου
Η 10η Νοεμβρίου καθιερώθηκε ως «Παγκόσμια Ημέρα της Επιστήμης για την Ειρήνη και την Ανάπτυξη» το 1999 από τη Γενική Συνέλευση της UNESCO.
ΕΠΙΣΤΗΜΗ ΓΙΑ THN ΕΙΡΗΝΗ ΚΑΙ THN ΑΝΑΠΤΥΞΗ
Το Γενικό Συμβούλιο της UNESCO στην 31η Σύνοδό του, που έγινε το Νοέμβριο του 2001, προκήρυξε την 10 Νοεμβρίου κάθε έτους ως την Παγκόσμια Ημέρα Επιστήμης για Ειρήνη και Ανάπτυξη. Η καθιέρωση αυτής της Παγκόσμιας Ημέρας στοχεύει στην ανανέωση των εθνικών αλλά και διεθνών δεσμεύσεων για μια επιστήμη που να υπηρετεί την ειρήνη και την ανάπτυξη.
Φέτος είναι η πρώτη χρονιά που θα τιμηθεί αυτή η Παγκόσμια Ημέρα. Οι δεσμεύσεις όλων μας δεν εξαντλούνται βέβαια με αναφορές και τελετές. Όμως, μπορούμε και οφείλουμε να αξιοποιήσουμε αυτή την αφορμή σαν έναυσμα για ένα προβληματισμό που αφορά όλους μας, αφορά το παρόν και το μέλλον της ανθρωπότητας. Ο προβληματισμός όμως προϋποθέτει ενημέρωση, γνώση και κατανόηση.
Τι είναι ειρήνη; Τι είναι ανάπτυξη;
Ειρήνη δεν είναι μόνο ο μη-πόλεμος. Ειρήνη είναι η δημοκρατία, είναι η μη εκμετάλλευση ανθρώπων, κοινωνικών ομάδων ή εθνών, είναι η κοινωνική δικαιοσύνη, η ισότητα στη μόρφωση, η ισότητα στην ιατρική περίθαλψη. Είναι η ίδια η γνώση. Είναι όλα όσα αποτρέπουν τις γενεσιουργές αιτίες των συγκρούσεων και όλα όσα καθιστούν τον άνθρωπο ικανό να μη ακολουθεί τυφλά τις εντολές όσων μηχανεύονται και μεθοδεύουν τις συγκρούσεις και τους πολέμους. Παγκόσμια ξοδεύεται περίπου ένα τρισεκατομμύριο δολάρια το χρόνο για εξοπλισμούς. Εν τω μεταξύ η παγκόσμια ανισότητα αυξάνεται συνεχώς, με το μισό περίπου του παγκόσμιου πληθυσμού να ζει σε συνθήκες φτώχειας. Συγκρίνετε λοιπόν αυτή τη δαπάνη για οπλικά συστήματα, η οποία και δεν έχει καθόλου αυξήσει την ασφάλεια στον κόσμο, με τα κατά πολύ μικρότερα ποσά που δίνονται για να αντιμετωπιστούν φυσικές καταστροφές που σκοτώνουν δεκάδες ή και εκατοντάδες χιλιάδες ανθρώπους, ή για εκείνα που δίνονται για την καταπολέμηση της πείνας, των ασθενειών και του αναλφαβητισμού. Συγκρίνετέ την με εκείνη που θα χρειαζόταν ώστε να δοθεί σε εκατομμύρια ανθρώπωνυς η δυνατότητα για μια πιο ανθρώπινη ζωή και σε πολλές χώρες η δυνατότητα για ανάπτυξη και, έτσι, απεξάρτηση από κηδεμονίες που παραβιάζουν την εθνική, οικονομική και κοινωνική τους ανεξαρτησία. Μια τέτοια πραγματικότητα δεν μπορεί παρά να εκθρέφει την εχθρότητα ενάντια σε εκείνους που ελέγχουν τους παγκόσμιους χρηματικούς πόρους. Είναι λοιπόν αναγκαίο να συνειδητοποιήσουμε ότι, ενώ απαιτείται μια αυξημένη συνεργασία μεταξύ των κρατών για προστασία από την τρομοκρατία και για τιμωρία των δραστών με βάση τις αρχές του διεθνούς δικαίου, είναι επίσης αναγκαίο να γίνουν σημαντικά βήματα με στόχο να μειωθούν τα αίτια που προκαλούν τέτοιες πράξεις, όπως η μη ανοχή της θρησκευτικής και πολιτιστικής διαφορετικότητας και η οικονομική και κοινωνική ανισότητα.
Τι είναι ανάπτυξη; Είναι μήπως η εντατικοποίηση της βιομηχανίας και η ταυτόχρονη αλόγιστη καταστροφή του περιβάλλοντος; Είναι η εντατικοποίηση της γεωργικής παραγωγής με τη χρήση τόσων χημικών ουσιών ή με τα γενετικά τροποποιημένα φυτά, άρα και τρόφιμα, με συνέπειες δυσμενείς για την υγεία του ή τουλάχιστον ύποπτες; Θα αναστείλουμε αυτή την ανάπτυξη ή θα την ελέγξουμε; Είναι ακόμα ανάπτυξη η τεράστα πρόοδος στην επιστήμη, η οποία όμως συνυπάρχει με ένα εκτεταμένο αναλφαβητισμό στις χώρες του τρίτου κόσμου; Ή οι τεράστιες πρόοδοι στην ιατρική που θεραπεύουν ασθένειες που ήταν μέχρι πριν από λίγα χρόνια ανίατες, όταν στις χώρες του τρίτου κόσμου άνθρωποι πεθαίνουν από ιώσεις;
Τα ερωτήματα αυτά δεν είναι καινούρια. Γίνονται όμως ολοένα και πιο επιτακτικά και ευαισθητοποιούν ολοένα και περισσότερους ανθρώπους και κοινωνικές ομάδες. Επιστήμονες από όλο τον κόσμο προβληματίζονται για τις δικές τους ευθύνες, για το ρόλο και το χρέος της επιστήμης προς την ειρήνη και την ανάπτυξη. Το 1999 έγινε στη Βουδαπέστη, υπό την αιγίδα της ΟΥΝΕΣΚΟ (UNESCO: United Nations Educational, Scientific and Cultural Organization – Εκπαιδευτική, Επιστημονική και Πολιτιστική Οργάνωση των Ηνωμένων Εθνών) και του Παγκόσμιου Συμβουλίου για την Επιστήμη (ICSU: International Council for Science), ένα Παγκόσμιο Συνέδριο με θέμα «Η Επιστήμη στον 21ο Αιώνα: Μια Νέα Δέσμευση». Διαβάστε μερικά κομμάτια από τη διακήρυξη αυτού του συνεδρίου, τη Διακήρυξη για την Επιστήμη και τη Χρήση της Επιστημονικής Γνώσης:
Ζούμε όλοι στον ίδιο πλανήτη και αποτελούμε όλοι μέρος της ίδιας βιόσφαιρας. Συνειδητοποιούμε όλοι πια ότι βρισκόμαστε σε μια κατάσταση αυξανόμενης αλληλεξάρτησης και ότι το μέλλον μας είναι αναπόσπαστα συνδεδεμένο με τη διατήρηση και προστασία όλων των συστημάτων που στηρίζουν τη ζωή στον πλανήτη και την επιβίωση όλων των μορφών ζωής. Τα έθνη και οι επιστήμονες όλου του κόσμου καλούνται να συνειδητοποιήσουν ότι είναι επείγουσα ανάγκη να χρησιμοποιείται με υπευθυνότητα η γνώση από όλα τα πεδία της επιστήμης για την εξυπηρέτηση των αναγκών του ανθρώπου και των προσδοκιών του, και να εμποδιστεί η κακή χρήση αυτής της γνώσης. Αναζητούμε ενεργή συνεργασία ανάμεσα σε όλα τα πεδία της επιστημονικής προσπάθειας, δηλαδή όλες τις επιστήμες που μελετούν τη φύση καθώς και τις κοινωνικές και ανθρωπιστικές επιστήμες….. Όλες οι κουλτούρες μπορούν να συνεισφέρουν με επιστημονική γνώση παγκόσμιας αξίας. Οι επιστήμες πρέπει να είναι στην υπηρεσία της ανθρωπότητας ως συνόλου και να συμβάλλουν στην παροχή σε όλους μιας βαθύτερης κατανόησης της φύσης και της κοινωνίας, μιας καλύτερης ποιότητας ζωής και ενός αειφόρου και υγιούς περιβάλλοντος για τις τωρινές και τις μελλοντικές γενιές.
Η επιστημονική γνώση έχει οδηγήσει σε αξιοσημείωτες καινοτομίες οι οποίες υπήρξαν πολύ ωφέλιμες για την ανθρωπότητα. Το προσδοκώμενο όριο ζωής έχει αυξηθεί σημαντικά, θεραπείες έχουν βρεθεί για πολλές ασθένειες. Η γεωργική παραγωγή έχει αυξηθεί σημαντικά σε πολλά μέρη του πλανήτη για να ανταποκριθεί στις αυξανόμενες ανάγκες του πληθυσμού. Η τεχνολογική ανάπτυξη και η χρήση νέων πηγών ενέργειας έδωσαν τη δυνατότητα απελευθέρωσης του ανθρώπου από τη σκληρή εργασία. Κατέστησαν ακόμα δυνατή τη δημιουργία μιας επεκτεινόμενης και σύνθετης σειράς βιομηχανικών προϊόντων και μεθόδων. Τεχνολογίες βασισμένες σε νέες μεθόδους επικοινωνίας, χειρισμού πληροφορίας και υπολογισμών, έχουν δημιουργήσει τεράστιες ευκαιρίες και προκλήσεις τόσο για την παραπέρα επιστημονική προσπάθεια όσο και για την κοινωνία γενικότερα. Η συνεχώς βελτιούμενη επιστημονική γνώση για την προέλευση, τις λειτουργίες και την εξέλιξη του σύμπαντος και της ζωής, προσφέρει στην ανθρωπότητα εννοιολογικές και πρακτικές προσεγγίσεις που επηρεάζουν βαθύτατα τη συμπεριφορά και τις προσδοκίες της.
Πέρα όμως από τα αποδεδειγμένα οφέλη τους, οι εφαρμογές της επιστημονικής προόδου και η ανάπτυξη και επέκταση της ανθρώπινης δραστηριότητας έχουν επίσης προκαλέσει υποβάθμιση του περιβάλλοντος και τεχνολογικές καταστροφές και έχουν ακόμα εντείνει την κοινωνική ανισότητα ή και τον κοινωνικό αποκλεισμό. Για παράδειγμα, η επιστημονική πρόοδος έχει καταστήσει δυνατή την κατασκευή όπλων υψηλής τεχνολογίας, περιλαμβανομένων συμβατικών όπλων και όπλων μαζικής καταστροφής. Είναι τώρα ευκαιρία να καλέσουμε για περιορισμό των δαπανών που προορίζονται για την ανάπτυξη και παραγωγή νέων όπλων και να ενθαρρύνουμε τη μετατροπή, τουλάχιστον μερικώς, της στρατιωτικής βιομηχανίας και της ερευνητικής υποδομής της σε μορφές χρήσιμες για τον πολίτη.
Η Επιστημονική κοινότητα, μαζί με άλλους κοινωνικούς τομείς, μπορεί και πρέπει να παίξει ένα ουσιαστικό ρόλο προς αυτή την κατεύθυνση. Σήμερα, καθώς προβλέπεται μια τεράστια πρόοδος στις επιστήμες, γίνεται πιο έντονη η ανάγκη για μια ενεργό και ενημερωτική δημοκρατική συζήτηση για την παραγωγή και χρήση της επιστημονικής γνώσης. Μέσα από μια τέτοια συζήτηση, η επιστημονική κοινότητα και τα κέντρα λήψης αποφάσεων πρέπει να στοχεύσουν στην ενδυνάμωση της εμπιστοσύνης του κοινού προς την επιστήμη και της υποστήριξης του προς αυτή. Για την ουσιαστική ανάλυση και επίλυση ζητημάτων ηθικών, κοινωνικών, πολιτισμικών, περιβαλλοντικών, φυλετικών, οικονομίας και υγείας, απαραίτητη προϋπόθεση είναι η εντατικοποίηση διαθεματικών προσπαθειών, που να περιλαμβάνουν τόσο τις φυσικές όσο και της κοινωνικές επιστήμες. Απαιτείται η μακρόχρονη δέσμευση όλων των εμπλεκομένων, τόσο του κρατικού όσο και του ιδιωτικού τομέα, ότι θα συμβάλουν στην ενίσχυση του ρόλου της επιστήμης για ένα κόσμο δικαιοσύνης, ευημερίας και αειφορίας, μέσα από μεγαλύτερες επενδύσεις για την επιστήμη, κατάλληλη αναθεώρηση των επενδυτικών προτεραιοτήτων, και ελεύθερη πρόσβαση στην επιστημονική γνώση.
Τα περισσότερα από τα οφέλη της επιστήμης είναι άνισα κατανεμημένα, ως αποτέλεσμα δομικών ασυμμετριών μεταξύ χωρών, περιοχών και κοινωνικών ομάδων, καθώς και μεταξύ φύλων. Καθώς η επιστημονική γνώση αποτελεί ένα καθοριστικό παράγοντα στη δημιουργία πλούτου, η κατανομή του γίνεται έτσι πιο άδικη. Εκείνο που διακρίνει τους φτωχούς από τους πλούσιους, τόσο όταν πρόκειται για άτομα όσο και όταν πρόκειται για χώρες, δεν είναι μόνο ότι έχουν λιγότερα κεφάλαια, αλλά και ότι αποκλείονται σε πολύ μεγάλο βαθμό από τη δημιουργία και τα οφέλη της επιστημονικής γνώσης. Η ουσία της επιστημονικής σκέψης είναι η ικανότητα να εξετάζει προβλήματα από διαφορετικές οπτικές γωνίες και να αναζητά ερμηνείες φυσικών και κοινωνικών προβλημάτων, που να υποβάλλονται σταθερά σε κριτική ανάλυση. Έτσι, η επιστήμη βασίζεται στην κριτική και ελεύθερη σκέψη, που είναι ουσιώδεις για ένα δημοκρατικό κόσμο. Η επιστημονική κοινότητα, που μοιράζεται μια μακρά παράδοση που υπερβαίνει τα έθνη, τις θρησκείες και την εθνικότητα, θα πρέπει να προωθεί, όπως διατυπώνεται στο Καταστατικό της UNESCO, τη “διανοητική και ηθική αλληλεγγύη της ανθρωπότητας“, που είναι η βάση μιας κουλτούρας ειρήνης. Η παγκόσμια συνεργασία μεταξύ των επιστημόνων αποτελεί μια πολύτιμη και εποικοδομητική συνεισφορά στην παγκόσμια ασφάλεια και στην ανάπτυξη ειρηνικών αλληλεπιδράσεων μεταξύ διαφορετικών εθνών, κοινωνιών και κουλτούρων, και μπορεί να ενθαρρύνει παραπέρα βήματα για αφοπλισμό, συμπεριλαμβανομένου του πυρηνικού αφοπλισμού.
Κυβερνήσεις και κοινωνία θα πρέπει να είναι βαθιά ενήμερες της ανάγκης χρησιμοποίησης των φυσικών και κοινωνικών επιστημών και της τεχνολογίας σαν εργαλείων για αναγνώριση των βασικών αιτίων και επιπτώσεων των συγκρούσεων και θα πρέπει να αυξηθούν οι επενδύσεις σε επιστημονικές έρευνες που να έχουν αυτούς τους στόχους. Σήμερα, περισσότερο παρά ποτέ, η επιστήμη και οι εφαρμογές της είναι απόλυτα απαραίτητες για την ανάπτυξη. Όλα τα επίπεδα κυβέρνησης και ιδιωτικού τομέα θα πρέπει να παρέχουν αυξημένη υποστήριξη για την οικοδόμηση μιας επαρκούς και ομοιόμορφα κατανεμημένης επιστημονικής και τεχνολογικής ικανότητας μέσα από κατάλληλα εκπαιδευτικά και ερευνητικά προγράμματα, ως αναγκαίων θεμελίων για οικονομική, κοινωνική, πολιτιστική και περιβαλλοντικά υγιή ανάπτυξη…
Η επιστήμη και η τεχνολογία θα πρέπει να προσανατολίζονται αποφασιστικά προς προσδοκίες για καλύτερη εργοδότηση, βελτιούμενη συναγωνιστικότητα και κοινωνική δικαιοσύνη. Θα πρέπει να αυξηθούν οι επενδύσεις στην επιστήμη και τεχνολογία που να στοχεύουν προς αυτές τις κατευθύνσεις καθώς και προς μια καλύτερη κατανόηση και προστασία των φυσικών πόρων του πλανήτη, της βιοποικιλότητας και των συστημάτων που στηρίζουν τη ζωή στον πλανήτη. Ο στόχος πρέπει να είναι η μετατόπιση προς αειφόρες αναπτυξιακές στρατηγικές, όπου να συνυπάρχουν οικονομικές, κοινωνικές, πολιτιστικές και περιβαλλοντικές διαστάσεις. Η επιστημονική παιδεία, υπό την ευρεία έννοια, χωρίς διακρίσεις και σε όλα τα επίπεδα και μορφές, είναι μια θεμελιώδης προϋπόθεση για τη δημοκρατία και για τη διασφάλιση αειφόρου ανάπτυξης.
Στα τελευταία χρόνια έχουν ληφθεί μέτρα, σε παγκόσμιο επίπεδο για την προώθηση της βασικής εκπαίδευσης για όλους. Είναι ουσιώδες να αναγνωριστεί πλήρως ο θεμελιώδης ρόλος που διαδραματίζουν οι γυναίκες στην εφαρμογή της επιστημονικής ανάπτυξης για την παραγωγή τροφίμων και τη φροντίδα της υγείας, καθώς και οι προσπάθειες που έγιναν για να ενισχυθεί η κατανόηση από αυτές της επιστημονικής προόδου σε αυτούς τους τομείς. Πάνω σε αυτή την πλατφόρμα είναι που χρειάζεται να οικοδομηθεί η εκπαίδευση, επικοινωνία και εκλαΐκευση της επιστήμης. Παραμένει ακόμα η ανάγκη να δοθεί ειδική προσοχή σε περιθωριοποιημένες ομάδες. Είναι περισσότερο παρά ποτέ αναγκαίο να αναπτυχθεί και εξαπλωθεί ο επιστημονικός αλφαβητισμός σε όλες τις κουλτούρες και σε όλους τους τομείς της κοινωνίας, όπως επίσης και οι διανοητικές ικανότητες, οι δεξιότητες και η εκτίμηση των ηθικών αξιών, έτσι ώστε να βελτιωθεί η συμμετοχή του πολίτη στη λήψη αποφάσεων που να αφορούν την εφαρμογή της νέας γνώσης…
Η οικοδόμηση επιστημονικής ικανότητας θα πρέπει να υποστηριχθεί από περιφερειακή και διεθνή συνεργασία, ώστε να διασφαλίζεται τόσο η ισότητα στην ανάπτυξη όσο και το πλάτεμα και η αξιοποίηση της ανθρώπινης δημιουργικότητας, χωρίς δυσμενείς διακρίσεις οποιασδήποτε μορφής ενάντια σε χώρες, ομάδες ή άτομα. Η συνεργασία μεταξύ αναπτυγμένων και αναπτυσσομένων χωρών θα πρέπει να διεξάγεται σύμφωνα με τις αρχές της πλήρους και ελεύθερης πρόσβασης στις πληροφορίες, της δικαιοσύνης και του αμοιβαίου οφέλους. Σε όλες τις προσπάθειες για συνεργασία, θα πρέπει να επιδεικνύεται ο πρέπων σεβασμός προς την ποικιλότητα των παραδόσεων και κουλτούρων…Κρίναμε χρήσιμο να ανθολογήσουμε για σας αυτά τα κομμάτια από τη Διακήρυξη για την Επιστήμη και τη Χρήση της Επιστημονικής Γνώσης για να πάρετε μια γεύση από τον τρόπο που σκέφτονται κάποιοι σημαντικοί επιστήμονες, κάποιο ενεργοί πολίτες, που όλοι ευχόμαστε να γίνονται ολοένα περισσότεροι και πιο αποτελεσματικοί. Ανάμεσα σε αυτούς ελπίζουμε ότι αύριο θα είναι και πολλοί από σας.
«Παγκόσμια Ημέρα Καλοσύνης» 13 Νοεμβρίου
Η Παγκόσμια Ημέρα Καλοσύνης (World Kindness Day) καθιερώθηκε το 2000 με πρωτοβουλία του Παγκοσμίου Κινήματος Καλοσύνης (World Kindness Movement), που συσπειρώνει εθνικές μη κυβερνητικές οργανώσεις – μέλη του Κινήματος. Η καλοσύνη είναι ένα θεμελιώδες μέγεθος της ανθρώπινης κατάστασης, που γεφυρώνει τις διαφορές φυλής, φύλου, θρησκείας και πολιτικής.
Η Παγκόσμια Ημέρα Καλοσύνης γιορτάζεται κάθε χρόνο στις 13 Νοεμβρίου.
«Διεθνής Ημέρα Ανεκτικότητας» 16 Νοεμβρίου
Έχει καθιερωθεί από το 1996 να γιορτάζεται στις 16 Νοεμβρίου η παγκόσμια ημέρα ανεκτικότητας.
Σύμφωνα με τον ΟΗΕ, η ημέρα έχει σκοπό να μας θυμίσει πως πρέπει να δεχόμαστε το διαφορετικό, να είμαστε ανεκτικοί και να αλλάξουμε επιτέλους την στάση, είτε τη δική μας, είτε των γύρω μας που δε δείχνουν ανεκτικότητα. Ό,τι δε μας μοιάζει δε σημαίνει ότι πρέπει να το κατακρίνουμε ή να το κάνουμε πέρα. Η οποιαδήποτε διάκριση και ο ρατσισμός δε βγαίνουν ποτέ σε καλό.
Όταν χάνεται η αποδοχή στο διαφορετικό, τότε δε χάνουμε μόνο εμείς, αλλά και η κοινωνία. Απόδειξη όλα όσα ακούμε καθημερινά…
Άλλαξε εσύ για αρχή από σήμερα και προσπάθησε να κάνεις πιο ανεκτικούς και τους γύρω σου. Μόνο έτσι μπορεί να βελτιωθεί η κατάσταση…
Ο φόβος του διαφορετικού και η ασφάλεια της ομοιότητας
Από τον Ξένιο Δία που προστάτευε τους ξένους και τον αρχαίο θεσμό της φιλοξενίας, που θεωρούσε το πρόσωπο του ξένου ιερό, έγινε ένα τεράστιο ψυχολογικό άλμα και το κοινωνικό – πολιτισμικό – ψυχολογικό μας εκκρεμές σήμανε την ώρα της ξενοφοβίας, όπως δείχνουν και τα αποτελέσματα της πρόσφατης έρευνας της Κάπα Research. Η Παγκόσμια Ημέρα Κατά του Ρατσισμού έρχεται να μας θυμίσει τα ίσα δικαιώματα των ανθρώπων κατ’ αρχήν στη ζωή και στην αξιοπρέπεια και κατά δεύτερο λόγο να μας φέρει αντιμέτωπους με τα στερεότυπα και τις στάσεις μας απέναντι στους «διαφορετικούς».
Γενιές ολόκληρες Ελλήνων μεγάλωσαν με στερεότυπες απειλές του τύπου «φάε τη σούπα σου, γιατί θα έρθει να σε πάρει ο γύφτος» ή «αν δεν κάτσεις, καλά θα σε φάει ο αράπης», με παραδείγματα προς γνώση και συμμόρφωση από πολιτισμικές, κοινωνικές, θρησκευτικές ή άλλες μειονότητες. Στις ημέρες μας αυτές οι απειλές ξεθώριασαν και έχασαν την πειθώ που κάποτε είχαν, αλλά αντικαταστάθηκαν από άλλες που αντλούν από διαφορετικές ομάδες. Οι σπόροι του ρατσισμού εμφυτεύονται από πολύ νωρίς στην κοινωνική συνείδηση του ατόμου και γίνονται μέρος της ψυχοσύνθεσής του και της στάσης του απέναντι στους άλλους. Γιατί όμως οι άνθρωποι γίνονται ρατσιστές; Γιατί κατά τα άλλα καλοί, κοινωνικοί, ανοιχτόκαρδοι και εξυπηρετικοί άνθρωποι γίνονται ξαφνικά εμπνευστές τέτοιων στερεότυπων απειλών και στη συνέχεια γίνονται δύσπιστοι και εχθρικοί απέναντι στους ξένους;
* Μιλώντας στα παιδιά
Ο φόβος του διαφορετικού και του αγνώστου αποτελεί τον καταλύτη μιας ψυχολογικής διαδικασίας που στηρίζεται στην αρχή της ομοιότητας. Οι όμοιοι με εμάς ανήκουν στην ίδια ομάδα και επομένως είναι ακίνδυνοι. Ο αλλιώτικος, ο ξένος, εμπεριέχει εξ ορισμού το διαφορετικό και κατ’ επέκταση το επικίνδυνο. Ακόμη και αν ο φόβος της επικινδυνότητας απορριφθεί, ο διαφορετικός τρόπος ζωής και η εμφάνιση είναι αρκετά για να κριθούν κατώτερα από τα δικά μας και επομένως να απορριφθούν. Ετσι δημιουργούνται προκαταλήψεις που υψώνονται σαν φράγμα ανάμεσα στους διαφορετικούς ανθρώπους.
Ζούμε σε μια αυξανόμενα πολιτισμικά πλουραλιστική κοινωνία αλλά οι γονείς και οι δάσκαλοι μιλάνε πολύ λίγο στα παιδιά για τον ρατσισμό. Τα ερευνητικά δεδομένα δείχνουν ότι η στάση των ενηλίκων «δεν μιλώ για την προκατάληψη, άρα δεν υπάρχει» ουσιαστικά την ενθαρρύνει. Σε έναν ιδανικό κόσμο οι γονείς διδάσκουν στα παιδιά τους να έχουν πολιτισμική «αχρωματοψία» αλλά όταν οι γονείς παραμένουν σιωπηλοί κάποιοι άλλοι θα επηρεάσουν τα παιδιά. Τα παιδιά νιώθουν άνετα με παιδιά που είναι όμοια με αυτά και η παραμονή στην κοινή ομάδα τούς δημιουργεί ένα αίσθημα ασφαλείας. Παραδόξως αυτό δεν ισχύει μόνο για ομοιογενείς ομάδες. Ετσι «δεμένες» ετερογενείς ομάδες σαν αυτές μιας σχολικής τάξης, όπου η έμφαση είναι στη φιλία και όχι στην εθνικότητα, μπορεί να εμπνέουν αίσθηση ασφαλείας. Ερευνες δείχνουν ότι η εχθρότητα απέναντι σε διαφορετικές ομάδες αρχίζει από πολύ νωρίς, από τριών μόλις ετών, και η πολιτισμική ταυτότητα της πλειονότητας αποφασίζει ποιος είναι έξω και ποιος μέσα. Ο παράγοντας-κλειδί για την πρόληψη του ρατσισμού είναι η συζήτηση γύρω από αυτόν. Η έλλειψη διαλόγου στο σπίτι και στο σχολείο ενθαρρύνει τα αρνητικά στερεότυπα.
«Παγκόσμια Ημέρα Φιλοσοφίας» 16 Νοεμβρίου
Η Παγκόσμια Ημέρα Φιλοσοφίας γιορτάζεται κάθε χρόνο από το 2002 την τρίτη Πέμπτη του Νοεμβρίου, με πρωτοβουλία της UNESCO, που αναγνώρισε την ανάγκη για κοινό στοχασμό πάνω στα σύγχρονα προβλήματα, που απασχολούν την ανθρωπότητα.
Την ημέρα αυτή, ο οργανισμός του ΟΗΕ για τον πολιτισμό και την εκπαίδευση προτρέπει τα κράτη – μέλη του να διοργανώνουν εκδηλώσεις και συζητήσεις για φιλοσοφικά θέματα.
«Γιορτή της εξέγερσης του Πολυτεχνείου» 17 Νοεμβρίου
Μνήμες του αίματος
Οι Έλληνες συγγραφείς και η 17η Νοεμβρίου 1973
Πώς είδαν οι ποιητές και οι πεζογράφοι μας την εξέγερση του Πολυτεχνείου και πώς τα αιματηρά γεγονότα της 17ης Νοεμβρίου 1973 σημάδεψαν τη συνείδηση και το έργο τους; Ο Ηλίας Γκρης στην ανθολογία του Το μελάνι φωνάζει – την αφιερώνει «σε αυτούς που ήταν εκεί και αγωνίστηκαν με ανιδιοτέλεια» – επιχειρεί να δώσει μια απάντηση. Και σε 300 σελίδες περίπου ανθολογεί 66 ποιητές και 35 πεζογράφους. Στην εισαγωγή του κάνει ειδική μνεία στους κύπριους ποιητές Λεύκιο Ζαφειρίου, Ελένη Θεοχάρους, Σάββα Παύλου, Χρίστο Χατζήπαπα, Κύπρο Χρυσάνθη και Κυριάκο Χαραλαμπίδη, στους εκπροσώπους της γενιάς του ’30 Γιώργο Βαφόπουλο, Νικηφόρο Βρεττάκο, Νίκο Γκάτσο, Ρίτα Μπούμη-Παππά και Γιάννη Ρίτσο, στην α´ μεταπολεμική γενιά Κρίτωνα Αθανασούλη, Μανόλη Αναγνωστάκη, Νάνο Βαλαωρίτη, Γιώργο Γεραλή, Στέλιο Γεράνη, Γιάννη Δάλλα, Εκτορα Κακναβάτο, Γιώργη Σαραντή, Τάκη Σινόπουλο κ.ά. Και ακόμη σε εκείνους της β´ μεταπολεμικής (Γιώργος Γεωργούσης, Νίκος Γρηγοριάδης, Γιάννης Γκούμας, Αμαλία Τσακνιά, Ανέστης Ευαγγέλου, Σπύρος Κατσίμης, Πρόδρομος Μάρκογλου, Ντίνος Χριστιανόπουλος κ.ά.) και στη γενιά του ’70, οι φωνές της οποίας «θα μπορούσαν να εξελιχθούν σε κύριο εκφραστή μιας εποχής βίας, βασανισμών, οδύνης και εξέγερσης» (Λευτέρης Πούλιος, Νίκος Λάζαρης, Κώστας Γουλιάμος, Γιάννης Κοντός, Πάνος Κυπαρίσσης, Χρίστος Παπαγεωργίου, Μανόλης Πρατικάκης, Ντίνος Σιώτης, Γιάννης Πατίλης, Μίμης Σουλιώτης κ.ά.).
Ο Γκρης στην εισαγωγή του επικεντρώνεται στα έργα-χρονικά για τη 17η Νοεμβρίου, όπως το Πώς φτάσαμε στη νύχτα της μεγάλης σφαγής της Λιλής Ζωγράφου, το Τριήμερο στα κάγκελα του Φώντα Κονδύλη και το Χρονικό των τριών ημερών της Κωστούλας Μητροπούλου. Αλλά στην ανθολογία του βρίσκουν θέση και κείμενα που γράφτηκαν υπό τη συναισθηματική φόρτιση των ημερών εκείνων και υπογράφονται μεταξύ των άλλων από τους Ελλη Αλεξίου, Βασίλη Βασιλικό, Λεία Βιτάλη, Ρέα Γαλανάκη, Μάρω Δούκα, Γιώργο Ιωάννου, Νίκο Κάσδαγλη, Μήτσο Κασόλα, Γιάννη Κιουρτσάκη, Μάνο Κοντολέων, Αλέξανδρο Κοτζιά, Μαργαρίτα Λυμπεράκη, Γιώργο Μανιώτη, Γιώργο Μαντζουράνη, Λία Μεγάλου-Σεφεριάδου, Μιχάλη Μερακλή, Δημήτρη Νόλλα, Νίκο Ορφανίδη, Δημήτρη Παπαχρήστο, Δημήτρη Πετσετίδη, Κώστα Ταχτσή, Ευγενία Φακίνου, Τάκη Χατζηαναγνώστου, Γιώργο Χειμωνά, Νίκο Χουλιαρά.
ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΧΟΥΛΙΑΡΑΚΗΣ
ΤΑ ΔΥΟ ΠΑΙΔΙΑ
Κων/να [ το ένα παιδί]
Ώρα 9 μ.μ. Σε διάστημα μιας ώρας έγιναν όλα όσα θα χρειάζονταν μια βδομάδα για να χωρέσουν άνετα με κανονική εξέλιξη γεγονότων. Συνοπτικά: Σκοτώθηκε ένα νεαρό αγόρι αγνώστων στοιχείων που χαρακτηρίστηκε αμέσως «αναρχικός:». Μ’ αυτή την ονομασία πέρασε από τον τάφο στη δημοσιότητα κι από τη δημοσιότητα στη μνήμη εκείνων που ορκίστηκαν να θυμούνται. Συγκράτησαν έτσι, το γαλάζιο τριμμένο πουκάμισο του με το σκισμένο γιακά. Το καναρινί πουλόβερ του που ήταν δυο νούμερα μεγαλύτερο από το δικό του και έπλεε πάνω του σαν ξένο. Το σχήμα που είχε το στόμα του ήταν ένα σχήμα χαμόγελου, εντελώς παράλογο και ίσως άκαιρο. Τα ματιά του δεν τα είδαν γιατί του τα ‘κλεισε βιαστικά ο απέναντι περιπτεράς. που έτρεξε συγχρόνως με τους πυροβολισμούς και κατάπιε τη φωνή του «ρ… το παιδί», και μόνο αρκέστηκε στη Φράση «πέθανε, να ειδοποιήσουμε τους δικούς του».
Κάποιος έπιασε τα δάχτυλα τον παιδιού και τα΄ τριψε στις χούφτες του αδέξια, «είναι πεθαμένος» ξαναείπε ο περιπτεράς και κατάπιε την ίδια φράση για δεύτερη φορά. «το φάγατε το παιδί ρ….». Και ο κόσμος που είχε μαζευτεί σε κείνο το σημείο και χάζευε διαλύθηκε βίαια από τα όργανα της τάξεως που είχαν ένα ύφος παράξενο. Κάτι ανάμεσα υπεροχή και επάρκεια.
ΔΙΟΝΥΣΗΣ [Το άλλο παιδί]
Ώρα 10. 17 μ.μ. Ακριβώς… Το νέο παιδί τρέχει. Είναι λίγο νεότερο από το πρώτο που αναφέραμε, εκείνο με το φθαρμένο γαλάζιο πουκάμισο και το καναρινί τεράστιο πουλόβερ. Είναι ένα παιδί αμούστακο, παιδί-παιδί, λιγνό και ξανθό και τρέχει. Χώνεται στην ανοιχτή πόρτα μιας πελώριας πολυκατοικίας. Τρέχει. Πίσω του τρέχουν δύο σκιές. Δεν είναι πρόσωπα συγκεκριμένα. Είναι σκιές. Μαύρες ή καφέ. Και τρέχουν.
Βήμα με βήμα το φτάνουν. Το παιδί χτυπάει πόρτες. Χτυπάει τρελά τις πόρτες. Ξύνει το ξύλο στις πόρτες με τα νύχια του. «Ανοίξτε, για τ’ όνομα του θεού, θα με σκοτώσουν, τους πληρώνουν για να μας σκοτώνουν, ανοίξτε».
Οι πόρτες είναι κουφές. Οι πόρτες είναι από ξύλο. Είναι από φόβο και στέκουν ακίνητες. Κλειστές.
Οι πόρτες. Και οι σκιές σκεπάζουν ολότελα το παιδί. Τώρα το παιδί έχει γίνει μόνο μια σκιά μέσα στις άλλες τις δυο τις μεγάλες.
Μια σκιά πελώρια, μια σκιά με έξι μάτια. Τα δύο πονάνε. Δεν κλαίνε. Πονάνε και αίμα.
Το κουφάρι σε σχήμα σάκου μισογεμάτου πετιέται στο δρόμο, « παφ » κάνει και η γωνία γεμίζει κόσμο. Κόσμο και ήχους. Ήχους και μάτια. Μάτια και φόβο. Χαλκοκονδύλη γωνία και Γ’ Σεπτεμβρίου.
Αναρχικός. Ετών 17.
Επάγγελμα, ανειδίκευτος εργάτης.
Από το βιβλίο ΧΡΟΝΙΚΟ ΤΩΝ ΤΡΙΩΝ ΗΜΕΡΩΝ, Εκδόσεις Μπουκουμάνη, Ε’ έκδοση, α’ έκδοση 1974, Αθήνα
Η επιστολή που έγινε τραγούδι
Διότι δεν συνεμμορφώθη προς τας υποδείξεις… …Aλικαρνασσός, Παρθένι, Ωρωπός, Kορυδαλλός…». Eνα από τα πιο γνωστά έργα του Mίκη Θεοδωράκη, που τραγούδησε ολόκληρη η Eλλάδα μετά την πτώση της χούντας.
Mέσα σε έναν φάκελο, ανάμεσα στα ντοκουμέντα του αντιδικτατορικού αγώνα, ανακαλύψαμε την πηγή έμπνευσης του συγκεκριμένου στίχου. Στα έγγραφα που προέρχονται από τους τόπους εξορίας, υπάρχει μια επιστολή που έγραψε ο κορυφαίος σύνθετης από τον Ωρωπό. Mια επιστολή που δεν επιδόθηκε ποτέ στον Eρυθρό Σταυρό και επεστράφη με την αιτιολογία -από τη διοίκηση του στρατοπέδου εκτοπισμένων- ότι ο γράφων δεν είχε «συμμορφωθεί» με τις υποδείξεις των βασανιστών του. Aυτή ακριβώς η άρνηση του φυλάκων, αξιοποιήθηκε από τον Mίκη, καθώς τη μετέτρεψε σε μια ακόμα «φράση-κλειδί» για να καταγγείλει τη δικτατορία.
Aκόμα και μέσα από τα στρατόπεδα εκτοπισμένων, στα ξερονήσια, οι πολιτικοί κρατούμενοι προσπαθούσαν να μεταφέρουν στο εξωτερικό την κατάσταση που επικρατούσε στην Eλλάδα και να ευαισθητοποιήσουν τη διεθνή κοινή γνώμη.
Στον Ωρωπό, το 1969, ο Mίκης Θεοδωράκης είχε αναλάβει εκ μέρους των συγκρατουμένων του να συντάξει μια επιστολή απευθυνόμενη προς τον Διεθνή Eρυθρό Σταυρό.
«Eν Ωρωπώ τη 19η Δεκεμβρίου 1969
Προς τον Διεθνή Eρυθρό Σταυρό
Eχομεν την τιμή να σας αποστείλομε συνειμμένως είκοσι οκτώ (28 ) αιτήσεις πολιτικών κρατουμένων του Στρατοπέδου Eκτοπισμένων Ωρωπού και σας παρακαλούμε θερμά να μεριμνήσετε δια την ικανοποίηση των αιτημάτων μας.
Eπίσης επισυνάπτομε πλήρη κατάλογο ημών των ιδίων ως και τα ονόματα και τας διευθύνσεις των πλησιέστερων συγγενών μας για την περίπτωση που θα είχατε την ευγενή καλοσύνη να τους βοηθήσετε καθ οιονδήποτε τρόπον.
Mετά βαθύτατης τιμής δια τους πολιτικούς κρατουμένους του Στρατοπέδου Eκτοπισμένων Ωρωπού
Mίκης Θεοδωράκης»
H επιστολή αυτή όμως ουδέποτε εστάλη στους αποδέκτες… H διοίκηση του Στρατοπέδου έγραφε χαρακτηριστικά:
«Eπιστρέφεται
Δεν υποβάλλονται διότι δεν συνεμορφώθη προς τα υποδείξεις όπως ατομικός έκαστος υποβάλλει το αιτήματά του και ουχί ομαδικώς».
ethnos.gr
Διευθύνσεις
https://www.youtube.com/watch?v=6CniLgh1lUs
https://www.youtube.com/watch?v=YaK2C7MVMZo
https://www.youtube.com/watch?v=WtAo29Jb3IA&list=RD6CniLgh1lUs&index=4
https://www.sansimera.gr/articles/190
http://www.fotoartmagazine.gr/history/istorika_afieromata/polytexneio/index.htm
«Παγκόσμια Ημέρα για τα Δικαιώματα του Παιδιού» 20 Νοεμβρίου
Η Σύμβαση για τα Δικαιώματα του Παιδιού, που αποτελεί το πλέον αποδεκτό κείμενο για τα ανθρώπινα δικαιώματα παγκοσμίως, υιοθετήθηκε από τη Γενική Συνέλευση του ΟΗΕ στις 20 Νοεμβρίου του 1989. Την έχουν επικυρώσει όλα τα κράτη του κόσμου, εκτός των ΗΠΑ και της Σομαλίας (η χώρα μας την επικύρωσε στις 2 Δεκεμβρίου 1992 με τον νόμο 2101), και τα 54 άρθρα της καλύπτουν όλα τα δικαιώματα των παιδιών που χωρίζονται σε 4 τομείς: Δικαιώματα Επιβίωσης, Ανάπτυξης, Προστασίας και Δικαιώματα Συμμετοχής.
Παρά τα διεθνή κείμενα προστασίας των παιδιών, που σε πολλές χώρες αποτελούν κενό γράμμα, εκατομμύρια παιδιά εξακολουθούν να υποφέρουν από τη φτώχεια και να στερούνται της στοιχειώδους σχολικής εκπαίδευσης, εκατοντάδες χιλιάδες υφίστανται τις τραγικές συνέπειες συρράξεων και οικονομικού χάους, δεκάδες χιλιάδες ακρωτηριάζονται στους πολέμους και πολλά ακόμη ορφανεύουν ή και σκοτώνονται από τον ιό του AIDS και από άλλες ασθένειες. Τα στοιχεία και οι αριθμοί είναι καταπέλτης στο εφησυχασμό της συνείδησης.
Χρήσιμη Διεύθυνση
http://www.0-18.gr/gia-megaloys/ta-dikaiomata-toy-paidioy
«Παγκόσμια Ημέρα Χαιρετισμού» 21 Νοεμβρίου
Η 21η Νοεμβρίου καθιερώθηκε ως Παγκόσμια Ημέρα Χαιρετισμού (World Hello Day) το 1973 από τους Μπράιαν και Μάικλ ΜακΚόμακ από το Μπέβερλι Χιλς της Καλιφόρνιας, με αφορμή την ισραηλινοαραβική διαμάχη.
Για να συμμετάσχει κάποιος στον εορτασμό θα πρέπει να απευθύνει χαιρετισμό σε τουλάχιστον 10 άγνωστους συνανθρώπους του. Στόχος τους, η γιορτή να αποκτήσει παγκόσμιο χαρακτήρα και να συντελέσει στη συμφιλίωση των ανθρώπων.
Σήμερα, η Παγκόσμια Ημέρα Χαιρετισμού εορτάζεται σε 180 χώρες.
«Διεθνής Ημέρα για την Εξάλειψη της Βίας κατά των Γυναικών» 25 Νοεμβρίου
Η Γενική Συνέλευση του ΟΗΕ, με απόφασή της στις 17 Δεκεμβρίου 1999, ανακήρυξε την 25η Νοεμβρίου ως Διεθνή Ημέρα για την Εξάλειψη της Βίας κατά των Γυναικών για να αναδείξει ένα σημαντικό πρόβλημα με παγκόσμια διάσταση. Η Ημέρα αυτή είχε καθιερωθεί ήδη από το 1981 από γυναικείες οργανώσεις, σε ανάμνηση της φρικτής δολοφονίας των τριών αδελφών Μιραμπάλ, πολιτικών αγωνιστριών από την Δομινικανή Δημοκρατία, με διαταγή του δικτάτορα Τρουχίλο.
Στατιστικά Στοιχεία για την Ελλάδα:
- Η βία κατά των γυναικών είναι κυρίως υπόθεση ενδοοικογενειακή, καθώς το 68% των γυναικών που υπέστησαν κακοποίηση είναι έγγαμες.
- Το 16% των γυναικών που απευθύνθηκαν στα Συμβουλευτικά Κέντρα είναι αλλοδαπές.
- Από το σύνολο των αλλοδαπών γυναικών – θυμάτων ενδοοικογενειακής βίας, περίπου τέσσερις στις δέκα προέρχονται από τα Βαλκάνια.
- Η αντίληψη ότι η κακοποιημένη γυναίκα είναι συνήθως χαμηλού μορφωτικού επιπέδου και εισοδήματος, δεν επιβεβαιώνεται. 7 στις 10 γυναίκες – θύματα είναι δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης ή και ανώτερης ή ανώτατης εκπαίδευσης. Το ίδιο ισχύει και για την οικονομική κατάσταση, καθώς 6 στις 10 γυναίκες που έχουν υποστεί κακοποίηση βρίσκονται σε μέτρια ή καλή οικονομική κατάσταση.
- Περισσότεροι από τους μισούς δράστες είναι δευτεροβάθμιας ή ανώτερης και ανώτατης εκπαίδευσης, ενώ ένας στους δέκα εκ των δραστών είναι άνεργος.