Η νέα συμφωνία ΕΕ-ΗΠΑ για τη διαβίβαση προσωπικών δεδομένων των επιβατών υπερατλαντικών πτήσεων προς το αμερικανικό Υπουργείο Εσωτερικής Ασφάλειας εγκρίθηκε σήμερα από την ολομέλεια του ΕΚ. Η συμφωνία αυτή, που θα αντικαταστήσει την προσωρινά εφαρμοστέα συμφωνία του 2007, καλύπτει θέματα όπως ο χρόνος αποθήκευσης των δεδομένων, ο σκοπός χρήσης τους και η διασφάλιση της προστασίας τους, καθώς και τα ζητήματα δικαστικής προσφυγής.
Η συμφωνία μεταξύ της ΕΕ και των ΗΠΑ για την επεξεργασία και τη διαβίβαση δεδομένων από τις καταστάσεις με τα ονόματα των επιβατών (PNR) εγκρίθηκε με 409 ψήφους υπέρ, 226 κατά και 33 αποχές. Μια σημαντική μερίδα ευρωβουλευτών καταψήφισαν την εν λόγω συμφωνία λόγω ανησυχιών για τη διασφάλιση της προστασίας των προσωπικών δεδομένων.
Χρήση και χρόνος αποθήκευσης των δεδομένων
Βάσει της νέας συμφωνίας οι αμερικανικές αρχές θα διατηρούν τους φακέλους με τα ονόματα και τα δεδομένα των επιβατών (δεδομένα (PNR) σε ενεργή βάση δεδομένων για πέντε έτη. Μετά τους πρώτους έξι μήνες της περιόδου αυτής οι φάκελοι θα “αποπροσωποποιούνται”, πράγμα που σημαίνει πως στοιχεία όπως το όνομα του επιβάτη και τα στοιχεία επικοινωνίας του θα πρέπει να κωδικοποιούνται.
Μετά από αυτήν την περίοδο των πέντε ετών, τα δεδομένα θα μεταφέρονται σε “αδρανή βάση δεδομένων” για περίοδο δέκα ετών. Αυτή η βάση υπόκειται όπως ορίζει η συμφωνία σε πρόσθετους ελέγχους, που περιλαμβάνουν περιορισμένο αριθμό εξουσιοδοτημένου προσωπικού. Μετά την περίοδο αυτή των δέκα ετών, τα δεδομένα που διατηρήθηκαν θα καθίστανται πλήρως ανώνυμα με τη διαγραφή όλων των δεδομένων που μπορούν να χρησιμεύσουν για τον εντοπισμό του επιβάτη. Τα δεδομένα όμως που αφορούν συγκεκριμένες υποθέσεις θα διατηρούνται σε ενεργή βάση δεδομένων, έως ότου η έρευνα τεθεί στο αρχείο.
Τα δεδομένα PNR θα χρησιμοποιούνται κυρίως για την πρόληψη, ανίχνευση, διερεύνηση και δίωξη τρομοκρατικών και άλλων σοβαρών διασυνοριακών εγκλημάτων. Ως σοβαρά εγκλήματα ορίζονται υπό το αμερικανικό δίκαιο, τα εγκλήματα που τιμωρούνται με φυλάκιση τουλάχιστον 3 ετών. Επιπλέον, τα δεδομένα PNR μπορούν να χρησιμοποιούνται και να υποβάλλονται σε επεξεργασία για “την ταυτοποίηση προσώπων που μπορούν να υποβληθούν σε αυστηρότερες ανακρίσεις ή εξετάσεις”.
Ευαίσθητα δεδομένα
Ευαίσθητα δεδομένα όπως η φυλετική ή εθνολογική καταγωγή, οι θρησκευτικές πεποιθήσεις ή δεδομένα που αφορούν την υγεία και το σεξουαλικό προσανατολισμό προσώπου θα μπορούν να χρησιμοποιηθούν σε εξαιρετικές περιπτώσεις, όπως όταν βρίσκεται σε κίνδυνο η ζωή ενός ατόμου. Τα δεδομένα αυτά συχνά προκύπτουν από την επιλογή ειδικού γεύματος (π.χ. με βάση τις θρησκευτικές πεποιθήσεις) ή την αίτηση βοήθειας για λόγους υγείας. Εφόσον προκύπτουν τέτοια δεδομένα θα πρέπει να διαγράφονται οριστικά το αργότερο 30 ημέρες από την παραλαβή τους. Εντούτοις, μπορούν να διατηρηθούν για το χρονικό διάστημα που ορίζει το δίκαιο των ΗΠΑ σε περιπτώσεις ειδικής διερεύνησης.
Δικαστική προσφυγή
Σε περίπτωση κατάχρησης, το πρόσωπο του οποίου τα προσωπικά δεδομένα έχουν υποστεί επεξεργασία και χρησιμοποιηθεί με τρόπο που δεν συνάδει με τη συμφωνία, μπορεί να ασκήσει προσφυγή βάσει του δικαίου των ΗΠΑ. Επιπλέον, η συμφωνία παρέχει το δικαίωμα πρόσβασης του επιβάτη στα δεδομένα που έχουν κρατηθεί κάτω από το όνομα του, καθώς και διόρθωσης ή τροποποίησης, συμπεριλαμβανομένης της δυνατότητας διαγραφής ή κλειδώματος, του σχετικού φακέλου, εφόσον βέβαια οι πληροφορίες είναι ανακριβείς.
Ιστορικό
Τα δεδομένα PNR συλλέγονται από τους αερομεταφορείς κατά τη διαδικασία κράτησης και περιλαμβάνουν, μεταξύ άλλων, ονόματα επιβατών, διευθύνσεις, στοιχεία πιστωτικών καρτών και αριθμό θέσης στο αεροσκάφος. Σύμφωνα με το δίκαιο των ΗΠΑ, οι αεροπορικές εταιρείες υποχρεούνται να καθιστούν διαθέσιμα στο αμερικανικό Υπουργείο Εσωτερικής Ασφάλειας τα στοιχεία αυτά πριν την αναχώρηση οιασδήποτε πτήσης από ή προς τις ΗΠΑ.
Τον Μάιο του 2010, το ΕΚ ανέβαλε την ψηφοφορία του σχετικά με την προσωρινά εφαρμοστέα συμφωνία του 2007, λόγω ανησυχιών αναφορικά με την προστασία των εν λόγω προσωπικών δεδομένων. Ωστόσο, στη συνέχεια οι ευρωβουλευτές άσκησαν πιέσεις στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή να διαπραγματευτεί νέα συμφωνία, πράγμα που η Επιτροπή έκανε το 2011.
Τον Οκτώβριο του 2011 το ΕΚ ενέκρινε αντίστοιχη συμφωνία με την Αυστραλία και επί του παρόντος διαπραγματεύεται μία συμφωνία και με τον Καναδά.
Επόμενα βήματα
Οι Ευρωπαίοι υπουργοί Δικαιοσύνης και Εσωτερικών Υποθέσεων θα εγκρίνουν επισήμως τη συμφωνία στις 26 Απριλίου. Η συμφωνία αυτή θα αντικαταστήσει εκείνη του 2007 και θα τεθεί σε ισχύ για 7 χρόνια.
Διάβασε επίσης: Πρόταση της ΕΕ για τα δεδομένα των επιβατών με σκοπό την καταπολέμηση της σοβαρής εγκληματικότητας και της τρομοκρατίας
