H Επιτροπή δρομολόγησε στρατηγική ανοιχτών δεδομένων για την Ευρώπη, η οποία αναμένεται ότι κάθε χρόνο θα αποφέρει στην οικονομία της ΕΕ οικονομική ώθηση ύψους 40 εκατ. ευρώ. Οι δημόσιες διοικήσεις στην Ευρώπη κάθονται πάνω σε ένα χρυσωρυχείο αναξιοποίητου οικονομικού δυναμικού: Πρόκειται για τον μεγάλο όγκο πληροφοριών που συλλέγονται από διάφορες δημόσιες αρχές και υπηρεσίες. Κράτη μέλη, όπως το Ηνωμένο Βασίλειο και η Γαλλία, αποδεικνύουν ήδη την αξία αυτή. Η στρατηγική για τη βελτίωση των επιδόσεων σε ενωσιακή κλίμακα είναι τριπλή: πρώτον, η Επιτροπή θα δώσει το παράδειγμα, ανοίγοντας τα θησαυροφυλάκια των πληροφοριών της στο κοινό δωρεάν, μέσω μιας νέας δικτυακής πύλης δεδομένων. Δεύτερον, θα καθιερωθούν ίσοι όροι ανταγωνισμού για ανοιχτά δεδομένα, σε ολόκληρη την ΕΕ. Τέλος, τα νέα αυτά μέτρα θα υποστηριχθούν με 100 εκατ. ευρώ, που θα χορηγηθούν στο διάστημα 2011-2013, με σκοπό τη χρηματοδότηση έρευνας για βελτιωμένες τεχνολογίες διαχείρισης δεδομένων.
Οι ενέργειες αυτές τοποθετούν την ΕΕ σε ηγετική θέση παγκοσμίως όσον αφορά την περαιτέρω χρήση πληροφοριών του δημόσιου τομέα. Θα δώσουν ώθηση στον ακμάζοντα κλάδο που μετατρέπει ανεπεξέργαστα δεδομένα σε υλικό από το οποίο εξαρτώνται εκατοντάδες εκατομμύρια χρήστες ΤΠΕ, π.χ. εφαρμογές για έξυπνα τηλέφωνα, όπως χάρτες, πληροφορίες σε πραγματικό χρόνο για την κυκλοφορία και για τον καιρό, εργαλεία σύγκρισης τιμών και άλλα. Μεταξύ άλλων, ιδιαίτερα θα επωφεληθούν δημοσιογράφοι και πανεπιστημιακοί.
Η Επιτροπή προτείνει την επικαιροποίηση της οδηγίας του 2003 σχετικά με την περαιτέρω χρήση των πληροφοριών του δημόσιου τομέα, ως εξής:
καθιστώντας γενικό κανόνα ότι όλα τα έγγραφα που έχουν καταστεί προσβάσιμα από φορείς του δημόσιου τομέα μπορούν να διατεθούν για περαιτέρω χρήση για οποιονδήποτε σκοπό, εμπορικό ή μη, εκτός εάν τα έγγραφα προστατεύονται από πνευματικά δικαιώματα τρίτων·
καθιερώνοντας την αρχή ότι δεν πρέπει να επιτρέπεται στους δημόσιους οργανισμούς να χρεώνουν περισσότερο από το κόστος που συνεπάγεται η εκάστοτε αίτηση για δεδομένα (οριακό κόστος)· στην πράξη, αυτό σημαίνει ότι τα περισσότερα δεδομένα θα προσφέρονται δωρεάν ή σχεδόν δωρεάν, εκτός εάν υπάρχει δέουσα αιτιολόγηση·
καθιστώντας υποχρεωτική την παροχή δεδομένων σε τρέχοντες μηχαναγνώσιμους μορφότυπους, ώστε να εξασφαλίζεται ότι τα δεδομένα μπορούν πράγματι να χρησιμοποιηθούν περαιτέρω·
θεσπίζοντας ρυθμιστική εποπτεία για την εφαρμογή των αρχών αυτών·
επεκτείνοντας κατά πολύ την εμβέλεια της οδηγίας ώστε, για πρώτη φορά, να περιλάβει βιβλιοθήκες, μουσεία και αρχεία· οι ισχύοντες κανόνες του 2003 θα εφαρμόζονται σε δεδομένα από τα εν λόγω ιδρύματα.
Επιπλέον, η Επιτροπή θα δημοσιεύσει τα δικά της δεδομένα σε μια νέα «δικτυακή πύλη δεδομένων», η σύμβαση της οποίας έχει ήδη συμφωνηθεί από την Επιτροπή. Η εν λόγω δικτυακή πύλη είναι επί του παρόντος σε «έκδοση beta» (φάση ανάπτυξης και δοκιμών)· η έναρξή της αναμένεται την άνοιξη του 2012. Εν καιρώ θα χρησιμεύσει ως ενιαίο σημείο πρόσβασης για επαναχρησιμοποιήσιμα στοιχεία από όλα τα θεσμικά όργανα, τους οργανισμούς και τις υπηρεσίες της ΕΕ, καθώς και από τις εθνικές αρχές.
Ιστορικό
Τα ανοιχτά δεδομένα είναι γενικές πληροφορίες που μπορούν να χρησιμοποιούνται ελεύθερα, να χρησιμοποιούνται περαιτέρω και να διανέμονται από οποιονδήποτε – είτε δωρεάν είτε με οριακό κόστος.
Η σημερινή πρόταση της Επιτροπής λειτουργεί με πλήρη σεβασμό των κανόνων σχετικά με την επεξεργασία των δεδομένων προσωπικού χαρακτήρα.
Από μελέτες που έχουν διεξαχθεί για λογαριασμό της Ευρωπαϊκής Επιτροπής προκύπτει ότι ο κλάδος και οι πολίτες εξακολουθούν να αντιμετωπίζουν δυσκολίες στην εύρεση και περαιτέρω χρήση πληροφοριών του δημόσιου τομέα. Με άλλα λόγια, τα ανοιχτά δεδομένα παραμένουν σε μεγάλο βαθμό ανεκμετάλλευτα στην Ευρώπη.
Στον σημαντικό τομέα των γεωγραφικών πληροφοριών, σχεδόν το 80% των ερωτηθέντων σε έρευνες της Επιτροπής δήλωσαν ότι δεν μπόρεσαν να κάνουν πλήρη χρήση των πληροφοριών που βρίσκονται στην κατοχή δημόσιων φορέων. Στους σχετικούς λόγους περιλαμβάνονται τα υψηλά τέλη, μη διαφανείς κανόνες και πρακτικές όσον αφορά την περαιτέρω χρήση, έλλειψη διαφάνειας σχετικά με το τι είδους δεδομένα τηρούνται και από ποιον, καθώς και αποκλειστικές συμφωνίες παραχώρησης αδειών εκμετάλλευσης, κάτι που ενδέχεται να συνεπάγεται νόθευση του ανταγωνισμού.
Στο «Ψηφιακό θεματολόγιο για την Ευρώπη», η Επιτροπή αναγνωρίζει την περαιτέρω χρήση των πληροφοριών του δημόσιου τομέα – από κοινού με την ταχεία και υπερταχεία πρόσβαση στο διαδίκτυο – ως καίριας σημασίας συμβολή για την επίτευξη της ενιαίας ψηφιακής αγοράς.
Με την οδηγία 2003/98/EΚ για την περαιτέρω χρήση πληροφοριών του δημόσιου τομέα εισάγεται μια πρώτη δέσμη μέτρων που διευκολύνουν στις επιχειρήσεις την πρόσβαση και την άδεια περαιτέρω χρήσης πληροφοριών από πόρους που βρίσκονται στην κατοχή των αρχών. Επίσης, χάρη στην οδηγία επιτεύχθηκε μείωση των τελών που χρεώνουν οι δημόσιες υπηρεσίες για πρόσβαση στις πληροφορίες. Με τη σημερινή πρόταση επεκτείνεται η πρόσβαση και διευρύνεται το πεδίο εφαρμογής της οδηγίας.
