Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή πρότεινε στις 11/07/2012 μέτρα για τον εκσυγχρονισμό των εταιρειών συλλογικής διαχείρισης και τη θέσπιση κινήτρων για την προώθηση της διαφάνειας και της αποτελεσματικότητάς τους.
Οι νέες ψηφιακές τεχνολογίες διανοίγουν μεγάλες δυνατότητες τόσο για τους δημιουργούς όσο και για τους καταναλωτές και τις επιχειρήσεις. Η αυξημένη ζήτηση για online πρόσβαση σε πολιτιστικό περιεχόμενο (π.χ. μουσική, ταινίες, βιβλία κ.λπ.) δεν αναγνωρίζει σύνορα ή εθνικούς περιορισμούς. Το ίδιο ισχύει και για τις online υπηρεσίες που χρησιμοποιούνται για την πρόσβαση σε αυτά. Στο σημείο αυτό υπεισέρχονται οι εταιρείες συλλογικής διαχείρισης, ιδίως στον τομέα της μουσικής, καθώς διαχειρίζονται συλλογικά την αδειοδότηση, για online χρήση, εκμετάλλευσης μουσικών έργων προστατευόμενων από δικαιώματα δημιουργού για λογαριασμό των συνθετών και των στιχουργών, και εισπράττουν τα αντίστοιχα δικαιώματα και τα αποδίδουν σε αυτούς.
Ωστόσο, ορισμένες εταιρείες συλλογικής διαχείρισης δυσκολεύονται να προσαρμοστούν στις απαιτήσεις της διαχείρισης των δικαιωμάτων για την online χρήση μουσικών έργων, ιδίως σε διασυνοριακό πλαίσιο. Η πρόταση προβλέπει ότι οι εταιρείες συλλογικής διαχείρισης που επιθυμούν να προχωρήσουν στην πολυεδαφική αδειοδότηση του ρεπερτορίου τους θα πρέπει επομένως να συμμορφώνονται με τα ευρωπαϊκά πρότυπα. Με τον τρόπο αυτό θα διευκολυνόταν η απόκτηση από τους παρόχους υπηρεσιών των αναγκαίων αδειών για την online διανομή της μουσικής σε όλη την ΕΕ και θα εξασφαλιζόταν ότι τα έσοδα εισπράττονται με ορθό τρόπο και διανέμονται δίκαια στους συνθέτες και τους στιχουργούς.
Γενικότερα, οι εταιρείες συλλογικής διαχείρισης που δραστηριοποιούνται σε όλους τους τομείς θα πρέπει να συμμορφώνονται με τα νέα ευρωπαϊκά πρότυπα που εξασφαλίζουν καλύτερη διακυβέρνηση και μεγαλύτερη διαφάνεια κατά την άσκηση των δραστηριοτήτων τους. Η ανάγκη αλλαγής ορισμένων πρακτικών κατέστη εμφανής όχι μόνο από πρόσφατες περιπτώσεις στις οποίες κακές επενδυτικές πολιτικές προκάλεσαν την απώλεια αμοιβών για δικαιώματα δημιουργού που εισπράχθηκαν για λογαριασμό των κατόχων δικαιωμάτων, αλλά και από τη σημαντική καθυστέρηση που παρατηρήθηκε στην καταβολή των δικαιωμάτων στους κατόχους τους.
Βασικά στοιχεία της προτεινόμενης οδηγίας
Η σημερινή πρόταση επιδιώκει δύο συμπληρωματικούς στόχους:
Προώθηση της μεγαλύτερης διαφάνειας και της καλύτερης διακυβέρνησης των εταιρειών συλλογικής διαχείρισης μέσω της ενίσχυσης των υποχρεώσεων υποβολής εκθέσεων και του ελέγχου των δραστηριοτήτων τους από τους κατόχους δικαιωμάτων, ώστε να δημιουργηθούν κίνητρα για πιο καινοτόμες υπηρεσίες καλύτερης ποιότητας.
Στη βάση αυτή —και ειδικότερα— ενθάρρυνση και διευκόλυνση της αδειοδότησης των δικαιωμάτων δημιουργού, με πολυεδαφική ισχύ και για πολλαπλό ρεπερτόριο, για την online χρήση μουσικών έργων στην Ευρωπαϊκή Ένωση και στον Ευρωπαϊκό Οικονομικό Χώρο.Στην πράξη:
Οι κάτοχοι δικαιωμάτων θα είχαν άμεσο λόγο στη διαχείριση των δικαιωμάτων τους, θα αμείβονταν ταχύτερα και η δυνατότητα να επιλέγουν την πλέον αποτελεσματική εταιρεία συλλογικής διαχείρισης για την εξυπηρέτηση των σκοπών τους θα κατοχυρωνόταν νομοθετικά. Αυτό θα είχε ως αποτέλεσμα την καλύτερη προστασία των συμφερόντων των κατόχων δικαιωμάτων, καθώς και μεγαλύτερη πρόσβαση των καταναλωτών σε πολιτιστικό περιεχόμενο.Οι νέοι κανόνες θα άλλαζαν τον τρόπο εργασίας των εταιρειών συλλογικής διαχείρισης σε όλη την Ευρώπη, με νέες απαιτήσεις όπως η βελτιωμένη διαχείριση του ρεπερτορίου, η ταχύτερη πληρωμή των μελών, η σαφήνεια των ροών εσόδων από την εκμετάλλευση των δικαιωμάτων, η υποβολή ετήσιας έκθεσης για τη διαφάνεια και η άμεση παροχή πρόσθετων πληροφοριών στους κατόχους δικαιωμάτων και στους εμπορικούς εταίρους (όπως άλλες εταιρείες συλλογικής διαχείρισης). Τα κράτη μέλη θα έπρεπε να καθιερώσουν μηχανισμούς για την επίλυση των διαφορών μεταξύ εταιρειών συλλογικής διαχείρισης και κατόχων δικαιωμάτων. Η βελτίωση των προτύπων και των διαδικασιών αναμένεται ότι θα έχει ως αποτέλεσμα την καλύτερη λειτουργία των εταιρειών συλλογικής διαχείρισης και την αύξηση της εμπιστοσύνης σχετικά με τις δραστηριότητές τους.
Η πολυεδαφική αδειοδότηση των δικαιωμάτων δημιουργού για τη χρήση της μουσικής στο διαδίκτυο πέρα από τα σύνορα θα διευκολυνόταν, με την επιφύλαξη όμως της απόδειξης της τεχνικής ικανότητας για την αποτελεσματική εκτέλεση του εγχειρήματος αυτού. Αυτό θα ωφελούσε εξίσου τους δημιουργούς, τους παρόχους διαδικτυακών υπηρεσιών και τους πολίτες.
Ιστορικό
Οι εταιρείες συλλογικής διαχείρισης μεσολαβούν μεταξύ των κατόχων δικαιωμάτων και των παρόχων υπηρεσιών που προτίθενται να χρησιμοποιήσουν τα έργα τους τόσο στη μουσική βιομηχανία όσο και σε άλλες μορφές τέχνης, όπως τα βιβλία ή οι ταινίες. Οι εν λόγω εταιρείες χορηγούν άδειες εκμετάλλευσης των δικαιωμάτων, εισπράττουν τις αμοιβές για τα δικαιώματα δημιουργού και αναδιανέμουν τα έσοδα στους κατόχους δικαιωμάτων σε περιπτώσεις στις οποίες η ατομική διαπραγμάτευση αδειών με μεμονωμένους δημιουργούς παρουσιάζει πρακτικές δυσκολίες και συνεπάγεται υψηλό κόστος συναλλαγής. Υπάρχουν περισσότερες από 250 εταιρείες συλλογικής διαχείρισης στην ΕΕ, οι οποίες διαχειρίζονται έσοδα ύψους περί των 6 δισεκατ. ευρώ ετησίως. Η χρήση των δικαιωμάτων στον τομέα της μουσικής αντιπροσωπεύει περίπου το 80% των συνολικών εσόδων που εισπράττουν οι εταιρείες συλλογικής διαχείρισης.
Η συλλογική διαχείριση των δικαιωμάτων είναι επίσης σημαντική για την αδειοδότηση των παρόχων επιγραμμικών μουσικών υπηρεσιών (υπηρεσίες τηλεφόρτωσης μουσικής, υπηρεσίες συνεχούς ροής). Αυτό ισχύει κατά κύριο λόγο για τα δικαιώματα εκείνων που συνθέτουν τη μουσική ή γράφουν τους στίχους. Οι πάροχοι online υπηρεσιών συχνά επιθυμούν να καλύπτουν πλήθος εδαφών και πλούσιο κατάλογο μουσικής. Επίσης, συχνά επιθυμούν να δοκιμάσουν νέα επιχειρηματικά μοντέλα. Όλοι αυτοί οι παράγοντες καθιστούν την επιγραμμική αδειοδότηση περίπλοκη. Πολλές εταιρείες συλλογικής διαχείρισης δεν είναι έτοιμες για τις προκλήσεις αυτές, με αποτέλεσμα οι πάροχοι υπηρεσιών να αντιμετωπίζουν σοβαρές δυσκολίες όταν προσπαθούν να αποκτήσουν τις άδειες που είναι αναγκαίες για τη δρομολόγηση επιγραμμικών μουσικών υπηρεσιών σε όλη την ΕΕ. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα να προσφέρονται λιγότερες επιγραμμικές μουσικές υπηρεσίες στους καταναλωτές στην ΕΕ και να επιβραδύνεται η ενσωμάτωση καινοτόμων υπηρεσιών.
Η προτεινόμενη οδηγία συμβάλλει στη ολοκλήρωση της ενιαίας αγοράς για τη διανοητική ιδιοκτησία και αποτελεί μέρος της στρατηγικής της Επιτροπής για τη διανοητική ιδιοκτησία το 2011(βλ. πρότερη ανακοίνωση στο παρόν «Oδηγός» για τα δικαιώματα διανοητικής ιδιοκτησίας προς ενίσχυση της δημιουργικότητας και της καινοτομίας)
Το 2011 η Επιτροπή χαρακτήρισε επίσης τη δράση αυτή ως σημαντική συμβολή στην ανάπτυξη της ευρωπαϊκής ενιαίας αγοράς. Περισσότερες πληροφορίες: http://ec.europa.eu/internal_market/copyright/management/index_en.htm
