Οι τριήρεις, τα πληρώματα, ο εμβολισμός
Η ναυμαχία της Σαλαμίνας ήταν μια σύγκρουση όπου κυρίαρχο ρόλο έπαιξε ο εμβολισμός, μας είπε ο Γιάννης Νάκκας, αρχαιολόγος που εικονογράφησε πλοία των αντίπαλων στόλων, τα πληρώματα και μία άποψη από εμβολισμό περσικής από ελληνική τριήρη.
Την εποχή των Περσικών Πολέμων η τριήρης είχε γίνει ήδη το βασικό πολεμικό πλοίο της αρχαίας Ελλάδας. Σύμφωνα με μια παράδοση, είχε εφευρεθεί από τον Κορίνθιο ναυπηγό Αμεινοκλή το 704 π.Χ., ενώ σύμφωνα με μια άλλη, ήταν μια εφεύρεση των Φοινίκων ναυτικών.
Η τριήρης ήταν ένα ιδιαίτερα ελαφρύ και χαμηλό πλοίο, μήκους 36-40 και πλάτους 4-4,5 μέτρων, φτιαγμένο κυρίως από ελαφρύ ξύλο (πεύκο). Βασικό της όπλο ήταν το βαρύ χάλκινο έμβολο της πλώρης, με το οποίο χτυπούσε με δύναμη και εξουδετέρωνε το εχθρικό πλοίο. Για τον σκοπό αυτό η τριήρης είχε ένα ιδιαίτερα μεγάλο πλήρωμα κωπηλατών, διευθετημένο σε τρεις επάλληλες σειρές, ενώ δεν υπήρχε κανονικό κατάστρωμα ή άλλες προστατευτικές κατασκευές.
Σύμφωνα με τις ναυτικές επιγραφές της αρχαίας Αθήνας, κάθε τριήρης είχε πλήρωμα 200 ανδρών. Οι 170 κωπηλάτες, μοιρασμένοι σε τρία επίπεδα (οι θρανίτες επάνω, οι ζυγίτες στη μέση και οι θαλαμίτες στην κάτω σειρά). Οι κωπηλάτες αυτοί ήταν πάντα ελεύθεροι πολίτες και ποτέ δούλοι. Επαιρναν κανονικό μισθό και εκπαιδεύονταν εντατικά στην κωπηλασία και στην τέχνη του πολέμου στη θάλασσα.
Από τα υπόλοιπα 30 μέλη του πληρώματος οι δέκα ήταν οπλίτες, πολίτες της κάθε πόλης-κράτους. Φέροντας τον καλύτερο εξοπλισμό της εποχής τους (χάλκινο κράνος και κνημίδες, λινό ή δερμάτινο θώρακα, μεγάλη ασπίδα, δόρυ και ξίφος) και όντας καλά εκπαιδευμένοι, αποτελούσαν το δεύτερο πιο σημαντικό όπλο της τριήρους μετά το έμβολο. Στο πλοίο επέβαιναν επίσης και τέσσερις τοξότες ή ακοντιστές, συνήθως μισθοφόροι.
Το υπόλοιπο πλήρωμα το αποτελούσε ο τριήραρχος, διοικητής και χρηματοδότης του πλοίου, ο κυβερνήτης-πηδαλιούχος, ο αυλητής που έδινε τον ρυθμό στους κωπηλάτες και δέκα περίπου ναύτες διαφόρων καθηκόντων.
Οντας λαός χωρίς ναυτική παράδοση, οι Πέρσες κατά την εισβολή τους στην Ελλάδα είχαν στηριχθεί στους στόλους των ναυτικών λαών που είχαν υπό την εξουσία τους. Οι Φοίνικες, οι Αιγύπτιοι και οι Ιωνες ήταν υποχρεωμένοι να παρέχουν πλοία και πληρώματα στους Πέρσες βασιλείς για τις εκστρατείες τους.
Οι κωπηλάτες και οι ναύτες των περσικών τριηρών προέρχονταν από τις ναυτικές περιοχές που ήταν υποτελείς στην Περσική Αυτοκρατορία, οι οποίες άλλωστε προμήθευαν και όλα σχεδόν τα πλοία του πολεμικού της στόλου. Παρ’ ότι γνωρίζουμε λίγα πράγματα για τα πληρώματα αυτά, ξέρουμε ότι ήταν εξαιρετικοί ναυτικοί και θαλασσοπόροι.
Η τεχνική του εμβολισμού προϋπέθετε μεγάλη ναυτική τέχνη και προσεκτικούς ελιγμούς ώστε το ένα πλοίο να εισχωρήσει στην εχθρική παράταξη και να χτυπήσει ένα αντίπαλο πλοίο στα πλευρά. Τα πολεμικά πλοία της εποχής, λόγω της ελαφριάς κατασκευής τους, δεν βυθίζονταν αλλά γέμιζαν νερό από την τρύπα και τις ρωγμές και μπατάριζαν. Γίνονταν έτσι ουσιαστικά άχρηστα. Οταν ο εμβολισμός δεν ήταν δυνατός ή τα πλοία συμπλέκονταν μεταξύ τους, οι πολεμιστές έκαναν ρεσάλτο και προσπαθούσαν να καταλάβουν το αντίπαλο πλοίο και να το κάψουν ή να το αιχμαλωτίσουν.
