Απόγευμα 10ης Μαΐου 2012. Τηλεφωνική πρόσκληση από Βελβεντό όπου ο τοπικός Μορφωτικός Όμιλος «Ο Πίερος» (ΜΟΒ) διοργάνωνε εκδήλωση – αφιέρωμα στο σκηνοθέτη Παντελή Βούλγαρη στο Πνευματικό Κέντρο με ταυτόχρονη προβολή της ταινίας του «Ψυχή Βαθιά».
Μικρή συζήτηση στο φουαγιέ με τον Αντώνη Ρήγα, τον Παντελή και τη λογοτέχνισσα Ιωάννα Καρυστιάνη κυρίως για τη ροή του προγράμματος. Έπειτα περάσαμε στο κατάμεστο κινηματοθέατρο όπου θα προβαλλόταν η ταινία.
Ανεβήκαμε στη σκηνή τρεις, ο Παντελής, ο Αντώνης κι ο γράφων. Αφού μας παρουσίασε μέλος του ΜΟΒ, άνοιξε την αυλαία ο Αντώνης σκιαγραφώντας την εποχή και το σκηνοθέτη.
Με τη σειρά μου ομίλησα αρχικά για τους κράτη -χορηγούς του Εμφυλίου Πολέμου (Αγγλία –ΗΠΑ, Σοσιαλιστικά Κράτη). Έπειτα για την κληρονομιά της Κατοχής στην οποία οφειλόταν ο «κυρίως Εμφύλιος Πόλεμος» του 1946 -1949 σημαίνοντας ταυτόχρονα τις δύο περιόδους του ως η «εποχή των νομάδων» 1946 -47 και η «εποχή των χαρακωμάτων» 1948 -49. Έκλεισα ομολογώντας την κυριαρχία της Αριστεράς στη σχετική βιβλιογραφία.
Ακολούθησε με λιτό λόγο ο σκηνοθέτης κι άρχισε κατόπιν χωρίς διάλειμμα η ταινία. Όταν αυτή τελείωσε τόσο ο ίδιος όσο και η Ιωάννα άνοιξαν το δύσκολο περί αυτής διάλογο, δύσκολο ιδιαίτερα για τους Βελβεντινούς καθώς την περίοδο φορτίζουν, ίσως ακόμη, σκιές: ενδεικτικά 16 είναι οι εκτελεσμένοι εθνικιστές της ελίτ της κωμόπολης από την ΟΠΛΑ σε σύνολο 62 θυμάτων και των δύο πλευρών κατά την κατοχική μόνο περίοδο.
Αντί των αιχμηρών τοπικών λεπτομερειών προτιμήθηκε τελικά λόγος περί της ταινίας. Δεν ήταν όμως εύκολο να πάρουν οι θεατές πολιτική θέση απέναντί της. Αδυνατούσαν επί παραδείγματι να ταυτιστούν με τους παρελαύνοντες ήρωες (έφηβοι κι αδελφοί ταυτοχρόνως), εξ αιτίας του σκηνοθέτη που οικειοθελώς δεν οδηγεί ευθεία αλλά στρίβει με μαεστρία το τιμόνι πότε αριστερά πότε δεξιά.
Φεύγοντας ο πολύς κόσμος, συνεχίσαμε εκτενέστερα ως αργά στον προθάλαμο με τον Παντελή και την Ιωάννα. Άκρως ευγενείς κι άριστοι συζητητές αμφότεροι ξεδίπλωναν τα μυστικά των γυρισμάτων, των στόχων, των δυσκολιών της ταινίας και των σκέψεών τους για τον άνθρωπο, τη ζωή και τον πολιτισμό.
Υ.Γ. Στη φωτογραφία από αριστερά: Αντώνης Ρήγας, Ιωάννα Καρυστιάνη, ο γράφων, Παντελής Βούλγαρης
