Εισαγωγή
Στο πρώτο μάθημα της Ευέλικτης Ζώνης Παρασκευή 23.11.2018 διάβασε ο δάσκαλος το κείμενο του Ανθολογίου Ένας περίπατος στην πόλη, σ. 89-91. Συζητήσαμε το περιεχόμενό του κι ο δάσκαλος έγραψε στον πίνακα τους άξονές του όπως τους είπαν τα παιδιά. Αντέγραφαν ταυτοχρόνως στο πρόχειρό τους:
Η ΑΡΧΑΙΑ ΠΟΛΗ (ΑΘΗΝΑ) είχε:
Μετά οι μαθητές χωρίστηκαν σε ομάδες, ανάλογα με τον τόπο που κατοικούν ή που επικοινωνούν μεταξύ τους και τους ανατέθηκε εργασία για το σπίτι: να ερευνήσουν οι ίδιοι ή με τους γονείς ή όποιον άλλον επιθυμούν το θέμα που τους δόθηκε. Θα το παρουσίαζαν την ερχόμενη Παρασκευή στην τάξη. Αν γράψουν κείμενο, όχι περισσότερο από δέκα σειρές. Έπειτα θα προσανατολιστούμε ανάλογα με το τι έφεραν οι μαθητές και ή θα κλείσουμε το σχέδιο εργασίας ή θα το συνεχίσουμε. Ως τον νέο χρόνο ίσως.
Στο τέλος θα γίνει μια σύνθεση όλων των ομαδικών ερευνών και θα την αναρτήσουμε στην ιστοσελίδα του Σχολείου. Σαν ένα μικρό βιβλίο δηλαδή.
Ομάδες εργασίας
ΟΜΑΔΑ 1η
ΣΠ – ΕΜ – ΕΣ – ΣΝ – ΑΚ. Tους δόθηκε η θεματική Ιδιωτικά και δημόσια σχολεία. Θα ερευνήσουν την ύπαρξη ιδιωτικών και δημόσιων σχολείων στην πόλη της Κοζάνης και στην περιοχή της. Πότε έγιναν, πώς είναι, πού είναι ή ό,τι άλλο επιθυμούν.
ΟΜΑΔΑ 2η:
IΔ-ΓΓ-ΡΘ-ΜΓ-ΘΔ-ΚΔ. θεματική τους είναι οι ναοί της σύγχρονης Κοζάνης, ορθόδοξοι ή άλλων ομολογιών. Πού βρίσκονται, κλπ. –η Αναστασία θα αναλάβει το μοναστήρι της Αναλήψεως.
ΟΜΑΔΑ 3η
ΑΣ – ΜΚ – ΜΖ – ΑΜ – ΓΛ – ΕΤ – ΡΘ. θεματική τους οι σημερινοί δρόμοι της πόλης. Πώς είναι, με ποια κατασκευή κλπ.
ΟΜΑΔΑ 4η
ΣΠ-ΜΝ.Ποια δημόσια κτήρια υπάρχουν σήμερα στην πόλη, ποιοι είναι μέσα κλπ.
Ιδανικό θα ήταν τα παιδιά των ομάδων να συναντώνται τα απογεύματα σε σπίτι και να μοιράζουν την ερευνητική εργασία τους. Μετά να συντάξουν κοινό λιτό κείμενο. Αν όχι, ας έχει ο καθένας ατομική εργασία, την οποία θα παρουσιάσει στην τάξη στο δίωρο της Παρασκευής.
ΟΜΑΔΑ 1η: ιδιωτικά και δημόσια σχολεία
ΣΠ. Στην αρχαία Ελλάδα τα σχολεία ήταν ιδιωτικά και δεν υπήρχαν δημόσια κτήρια, στα οποία πήγαιναν μόνον τα αγόρια, μαζί με έναν δούλο που τον έλεγαν παιδαγωγό. Στο σχολείο διδάσκονταν ανάγνωση, γραφή, αριθμητική, μουσική, ποιήματα, τραγούδια, χορός, γυμναστική.
Μετά τα 14 έτη πήγαιναν σε δημόσια σχολεία και στις φιλοσοφικές ή ρητορικές σχολές. Εκεί διδάσκονταν αστρονομία, μαθηματικά και γραμματική.
Στη σύγχρονη Ελλάδα υπάρχουν και δημόσια σχολεία και ιδιωτικά. Και τα δύο έχουν την ίδια οργάνωση, την ίδια λειτουργία και το ίδιο πρόγραμμα διδασκαλίας.
Κάποιοι επιλέγουν τα ιδιωτικά σχολεία, στα οποία το κόστος είναι μεγάλο όχι μόνον για να φοιτήσει κανείς, αλλά και για την ενδυμασία, τα βιβλία και τη μετακίνηση. Τα σχολεία αυτά έχουν συνήθως μεγαλύτερες βιβλιοθήκες και εργαστήρια και αρκετούς χώρους για άθληση. Τα παιδιά προέρχονται από οικογένειες με καλή οικονομική κατάσταση. Αντίθετα, στα δημόσια σχολεία υπάρχουν παιδιά από διάφορες οικογένειες, έτσι ακούγονται πολλές διαφορετικές γνώμες.
Η μόρφωση των παιδιών είναι ένα σημαντικό αγαθό και το κράτος μας θα πρέπει να φροντίζει γι’ αυτό, να το δίνει σε όλους δωρεάν και όχι να αγοράζεται!
Συγκεκριμένα στην Κοζάνη το πρώτο σχολείο ονομαζόταν «Πρώτη Ελληνική Σχολή Κοζάνης» και λειτούργησε το 1688. Υπήρχαν σχολεία αρρένων και θηλέων.
Από τα υπάρχοντα σχολεία στην Κοζάνη το πιο παλιό είναι το Βαλταδώρειο (1899).
Το Βαλταδώρειο Γυμνάσιο. ΣΠ.
Σήμερα στην Κοζάνη λειτουργούν 22 δημόσια Νηπιαγωγεία – 19 Δημοτικά – 8 Γυμνάσια – 6 Λύκεια.
Ιδιωτικά υπάρχον μόνο Νηπιαγωγεία και Παιδικοί Σταθμοί που είναι 11 σε αριθμό!
Το παλαιότερο ιδιωτικό Γυμνάσιο είναι το Βαλταδώρειο. Ο Κοζανίτης έμπορος Λάζος Βαλταδώρος, εγκατεστημένος στο Βουκουρέστι, αποφασίζει να αφήσει στην πόλη που γεννήθηκε ένα μεγάλο χρηματικό ποσό για την ίδρυση σχολείου. Δύο χρόνια αργότερα πεθαίνει και η αδελφή του, πιστή στην τελευταία του επιθυμία, προσφέρει στην Κοζάνη 500 εικοσόφραγκα κι έτσι αρχίζουν οι διαδικασίες για την ίδρυση του σχολείου.
Το Βαλταδώρειο Γυμνάσιο. ΕΜ.
Τα εγκαίνια γίνονται στις 30 Ιανουαρίου 1901, ημέρα των τριών Ιεραρχών.
Το σχολείο λειτουργούσε για χρόνια από δωρεές πολιτών. Το 1912 αρχίζει να χρησιμοποιείται από το δημόσιο. Το 1936-37 χρίζεται σε αρρένων και θηλέων, δηλαδή αγοριών και κοριτσιών. … Την περίοδο του 1940 χρησιμοποιήθηκε σαν Διοικητήριο των Γερμανών κατακτητών.
Το σχολείο μας. ΜΖ.
Το σχολείο μας είναι τριώροφο. Έχει 6 τάξεις. Στον πρώτο όροφο είναι οι τουαλέτες και οι αίθουσες διδασκαλίας. Ακόμα και το περίπτερο έξω έχει γήπεδο που έχει 2 μπασκέτες και 2 τέρματα.
Όψη του 2ου ΔΣ Κοζάνης. ΜΖ
ΟΜΑΔΑ 2η: οι ναοί –οικισμός Αναλήψεως
Ο κοιμητηριακός ναός του Αγίου Γεωργίου. ΓΓ.
Ο ναός του Αγίου Γεωργίου. ΓΓ.Ο Άγιος Γεώργιος είναι φτιαγμένος από κόκκινα τούβλα. Τα σκαλιά του είναι στρωμένα με άσπρες πλάκες. Στην αυλή του υπάρχει ένα κιόσκι. Δίπλα από το κιόσκι ορθώνεται το καμπαναριό. Αν και είναι σχετικά χαμηλό, είναι όμορφο καθώς είναι κατασκευασμένο από ορθογώνιες πέτρες.
O ναός του Αγίου Νικολάου. ΘΔ.
Ο ναός του Αγίου Νικολάου. ΘΔ.
Ο Ιερός Μητροπολιτικός Ναός του Αγίου Νικολάου στην κεντρική πλατεία της Κοζάνης, συμπληρώνει πλέον 3,5 αιώνες ζωής και αποτελεί τον Καθεδρικό ναό της πόλης αλλά και μνημείο με ιστορική και εθνική αξία.
Το καμπαναριό της εκκλησίας είναι πλέον το σήμα κατατεθέν της πόλης, σημείο αναφοράς και συνάντησης κατοίκων και ξένων και κοσμεί σήμερα κάθε τι που αναφέρεται στην ιστορία και στην πορεία της Κοζάνης στο χώρο και στο χρόνο.
Η ημέρα της γιορτής του αγίου (6 Δεκεμβρίου) είναι γενική αργία για την πόλη. Επί τουρκοκρατίας απαγορευόταν στους Κοζανίτες να κτίζουν επιβλητικές εκκλησίες για να μην προκαλούνται οι Τούρκοι που είχαν κατακλύσει την γύρω περιοχή. Με πολλή δυσκολία έπαιρναν άδεια από τους Τούρκους να κτίσουν εκκλησία και για το λόγο αυτό ο Ι.Ν. του Αγίου Νικολάου είναι κτισμένος κάτω από το επίπεδο της πλατείας.
Ο ναός της Παναγίας. ΙΔ.
Το εξωκλήσι της Παναγίας της Ζωοδόχου Πηγής. ΙΔ.
Είναι η τρίτη παλαιότερη εκκλησία της Κοζάνης μετά τον Άγιο Δημήτριο και τους Αγίους Αναργύρους και μάλιστα είναι παλαιότερη του 18ου αιώνα.Από προφορικές πληροφορίες είναι καταγραμμένο ότι η περιοχή ήταν κατάφυτη από πλατάνια και μόνον ένα σώζεται σήμερα, εκεί όπου το κυλικείο του Ναού.
Στο χώρο που χτίστηκε το πρώτο κτίσμα βρέθηκε μικρή παράσταση της τιμώμενης και ανάβλυζε Αγίασμα, πηγή η οποία βρίσκεται μέχρι και σήμερα μέσα στο χώρο της εκκλησίας, εκεί όπου οι πιστοί γονατίζουν κάτω από την εικόνα της Ζωοδόχου Πηγής για να γεμίσουν τα μπουκαλάκια τους και να ευλογηθούν με τον αγιασμό.
Ιερός Ναός Προφήτη Ηλία. ΡΘ.
Σε υψόμετρο 950 μέτρων πάνω από την πόλη της Κοζάνης είναι χτισμένος ο Ιερός Ναός του Προφήτη Ηλία στα χρόνια της Τουρκοκρατίας.
Χτίστηκε με πολλές δυσκολίες γιατί ήταν πολύ ψηλά και δεν είχε δρόμο και νερό.
Το 1950 με την βοήθεια του Δήμου Κοζάνης και του Στρατού έγινε άσφαλτος.
Την πενταετία 1920-1925 λειτούργησε σαν μοναστήρι.
Στο λόφο του Αϊ-Λια στο 2ο Παγκόσμιο Πόλεμο στις 27 Οκτωβρίου του 1944, μια μέρα πριν την απελευθέρωση της Κοζάνης από τους Γερμανούς, 10 Αυστραλοί αλεξιπτωτιστές αντί να πέσουν σ εμένα άλλο ύψωμα έπεσαν στο ύψωμα του Αϊ-Λια όπου ήταν ένα γερμανικό φυλάκιο. Τους δολοφόνησαν όλους οι Γερμανοί.
Ο Ψηλός Αϊ-Λιας όπως τον αποκαλούν οι Κοζανίτες γιορτάζει κάθε χρόνο 20 Ιουλίου.
Ο ναός του Αγίου Δημητρίου. ΜΓ.
Ιερός Ναός Αγίου Δημητρίου. ΜΓ.
Ο Ιερός Ναός του Αγ. Δημητρίου είναι από τους αρχαιότερους της πόλης και βρίσκεται στο βορειοανατολικό άκρο, απέναντι από το ομώνυμο πευκόφυτο δημοτικό πάρκο του Δήμου Κοζάνης. Ο ναός ανακαινίσθηκε πλήρως μετά την καταστροφική πυρκαγιά του 1993. Η πρώτη δημιουργία τού ναού οφείλεται σε ένα όραμα που κάποιοι πιστοί είχαν να σκάψουν στη συγκεκριμένη θέση, όπου και βρήκαν μια εικόνα του Αγίου, στη θέση της οποίας έχτισαν τον πρώτο ναό του Αγίου Δημητρίου. Το 1754 ο ναός ανακαινίζεται εκ βάθρων με καινούρια θεμέλια και σε μεγαλύτερες διαστάσεις. Το 1863 ο Ναός ανακαινίζεται στις σημερινές του διαστάσεις. Ο ναός έχει πέντε παρεκκλήσια: Αγ. Παντελεήμονος, Αγ. Λαζάρου, Αγ. Χριστοφόρου, Αγ. Ελευθερίου και Ιερό Παρεκκλήσιο Αγ. Τεσσαράκοντα Μαρτύρων.
Ο οικισμός της Αναλήψεως. ΑΑ.
Οικισμός Αναλήψεως. ΑΑ.Ο οικισμός μου είναι ένα πολύ ήσυχο μέρος. Όλα τα φυτά ζουν γιατί σχεδόν δεν υπάρχουν τα αμάξια. Έχουμε μια πολύ παλιά παιδική χαρά, αλλά ακόμα πηγαίνουν παιδιά, μέχρι κι εγώ.
Η πλατεία είναι πολύ μικρή, αλλά όλα τα παιδιά του οικισμού παίζουν όλη τη μέρα.
Αυτός είναι ο οικισμός μου.
Ο οικισμός Αναλήψεως. ΑΑ.
ΟΜΑΔΑ 3η: οι δρόμοι
Ατελείωτα σκαλιά. ΑΣ.
Η Κοζάνη είναι μια παραδοσιακή πόλη με στενούς δρόμους, πλακόστρωτους και σε πολλές γειτονιές ανηφορικούς. Αλλού υπάρχουν σκαλοπάτια. Τέτοιες γειτονιές είναι τα Ηπειρώτικα και η Σκούρκα.
Από την άλλη πλευρά, όμως, η Κοζάνη είναι μια αστική πόλη με πιο καινούριους δρόμους και πιο φαρδείς, όπως στα Πλατάνια που είναι μια περιοχή νεόκτιστη, καθώς η πόλη έχει προεκταθεί.
Σκάλες στην Κοζάνη. ΑΣ.
Περπατώντας στους δρόμους της Κοζάνης με τα σοκάκια τα στενά, όπως λέει το τραγούδι, αντικρίζεις την παράδοση και την ομορφιά της πόλης.
Ένα μέρος της παλιάς πόλης της Κοζάνης βρίσκεται στην περιοχή του Αγίου Νικάνωρα. Σ΄ αυτή την περιοχή υπήρχαν πολλά στενά δρομάκια και ανηφόρες. Εκεί κοντά μένει η γιαγιά μου. Για να φτάσεις στο σπίτι της πρέπει να ανέβεις μια στενή και απότομη σκάλα που έχει πάνω από 100 σκαλοπάτια.
Δρόμοι και σκάλες. ΜΚ.
Στην πόλη μου οι σκάλες και οι δρόμοι δεν βρίσκονται σε καλή κατάσταση. Κοντά στο σπίτι μου ο δρόμος δεν έχει καλά πεζοδρόμια γιατί έχουν καταστραφεί. Αυτό το πράγμα μπορεί να προκαλέσει ατυχήματα στους ανθρώπους.
Δρόμοι της πόλης. ΜΚ.
Οι σκάλες της πόλης δεν είναι πολλές. Αυτό είναι καλό για τους παππούδες, τους τυφλούς, τους ανθρώπους με αναπηρικό καρότσι και για τις μητέρες με τα μωρά…
Στην πόλη μου οι σκάλες και οι δρόμοι δεν βρίσκονται σε καλή κατάσταση. Κοντά στο σπίτι μου ο δρόμος δεν έχει καλά πεζοδρόμια γιατί έχουν καταστραφεί. Αυτό το πράγμα μπορεί να προκαλέσει ατυχήματα στους ανθρώπους.
Κυκλοφορία αυτοκινήτων. ΑΜ.
ΟΜΑΔΑ 4η: δημόσια κτήρια
Δημόσια κτήρια.ΣΠ-ΜΝ.
Κάθε πόλη έχει δημόσια κτήρια. Έτσι και η δική μας έχει πολλά κτήρια αυτού του είδους. Κάποια από αυτά είναι η Δημοτική Βιβλιοθήκη, η Αστυνομία, η Πυροσβεστική, τα σχολεία μας, η ΔΕΗ, η ΔΕΥΑΚ, ο ΟΤΕ, το Νοσοκομείο, το ταχυδρομείο, το Δημαρχείο, η Νομαρχία, τα Δικαστήρια. Εξυπηρετούν τους κατοίκους της πόλης σε πολλά θέματα.
Βιβλιοθήκη και ΔΕΥΑΚ. ΣΠ.
