Ο Σύνδεσμος Φιλολόγων Κοζάνης και το Εργαστήριο Κοινωνικών και Μεταναστευτικών Σπουδών του Πανεπιστημίου Δυτικής Μακεδονίας οργάνωσαν την έβδομη διάλεξη του κύκλου διαδικτυακών διαλέξεων τη Δευτέρα 22 Μαρτίου 2021, στις 7 μ. μ. με θέμα «Ηθική και πολιτική στη σκέψη του Δημόκριτου».

    Σύμφωνα με τον προσκεκλημένο ομιλητή, Δρα Φιλοσοφίας (ΑΠΘ) Ηλία Βαβούρα, ο ανθρώπινος πολιτισμός αποτελεί προϊόν δημιουργίας του ανθρώπινου λόγου και αυτό διαχωρίζει πλήρως τον άνθρωπο από τα υπόλοιπα έμβια όντα. Ο άνθρωπος μέσω του ορθού λόγου δεν αποτελεί απλό μέρος του φυσικού όλου, αλλά δύναται να ορίζει ο ίδιος το μέλλον του και να δημιουργήσει την ιστορία του. Αυτό, κατά ένα παράδοξο αλλά απόλυτα λογικό για τον Δημόκριτο τρόπο, συνάδει και με τον φυσικό ηδονισμό του ανθρώπου. Κατά τη δημοκρίτεια θεώρηση των ανθρωπίνων πραγμάτων κατέστη σαφές ότι ὅρος συμφόρων καὶ ἀσυμφόρων τέρψις καὶ ἀτερπίη, ότι δηλαδή η ηδονή και η οδύνη αποτελούν το στοιχείο που ορίζει το συμφέρον ή το μη συμφέρον για τον άνθρωπο. Αλλά η ευδαιμονία πρέπει να είναι κάτι συμφέρον για τον άνθρωπο και η κακοδαιμονία κάτι μη συμφέρον, διαφορετικά θα οδηγούμασταν σε λογικό άτοπο. Επομένως, εφόσον η ηδονή και η οδύνη ορίζουν το συμφέρον και το μη συμφέρον για τον άνθρωπο, πρέπει να ορίζουν και αυτό που αποτελεί τη μέγιστη συμφέρουσα κατάσταση για τον άνθρωπο, δηλαδή την ευδαιμονία.

    Η ευδαιμονία λοιπόν όχι μόνο σχετίζεται με την ηδονή αλλά ταυτίζεται με αυτή εφόσον και η ίδια αποτελεί κάτι συμφέρον για τον άνθρωπο και ως εκ τούτου κάτι ευχάριστο. Όμως, όλες οι ηδονές δεν είναι ωφέλιμες για τον άνθρωπο, υπάρχουν ηδονές που βλάπτουν τον λήπτη τους βραχυπρόθεσμα ή μακροπρόθεσμα. Επίσης, οι ηδονές διακρίνονται μεταξύ τους ως προς την ποιότητα, άλλες ηδονές, όπως οι πνευματικές, έχουν μεγαλύτερη αξία λόγω της σημαντικότητας και της διάρκειάς τους, ενώ άλλες μικρότερη αξία λόγω της μικρής τους σημασίας και της παροδικής τους διάρκειας. Σε αυτό το σημείο καθίσταται εμφανές ότι η ηδονή χωρίς τη λογική ικανότητα δεν μπορεί να ταυτιστεί με το υπέρτατο αγαθό της ευδαιμονίας, αφενός διότι η διάκριση μεταξύ των επωφελών και επιβλαβών ηδονών αλλά και το μέτρο της απόλαυσής τους είναι έργο του ορθού λόγου, αφετέρου διότι οι πνευματικές ηδονές είναι σημαντικότερες από τις σωματικές και ως εκ τούτου η απόλαυσή τους προϋποθέτει ανεπτυγμένη νοημοσύνη. Συνεπώς το καλό με το ηδύ δεν μπορούν να ταυτιστούν, αν δεν υπάρχει η διαμεσολάβηση του ορθού λόγου. Η ευδαιμονία είναι κάτι ευχάριστο, αλλά ποτέ δεν θα μπορούσε να υπάρξει, αν δεν υφίστατο η ανθρώπινη ορθολογική κρίση.

Μπορείτε να παρακολουθήσετε την εκδήλωση ακολουθώντας τον εξής σύνδεσμο: https://www.youtube.com/watch?v=-UMBglONVBw