Γενικό Λύκειο Μυκόνου

ΕΡΓΑΣΙΑ

Ορισμοί.

Εργασία: Καταβολή μόχθου, σωματικού ή πνευματικού, για την παραγωγή έργου σε διάφορους τομείς.

Επάγγελμα: Από το ρήμα επαγγέλλομαι = υπόσχομαι. Είναι η συστηματική ενασχόληση του ανθρώπου μ’ ένα συγκε­κριμένο αντικείμενο με σκοπό την κάλυψη βιοποριστικών αναγκών, την ικανοποίηση εσωτερικών αναζητήσεων, την προσφορά στο κοινωνικό σύνολο και την καταξίωση μέσα σ’ αυτό.

Αξίες που πραγματώνονται μέσω τις εργασίας.

1. Υλικός – Οικονομικός Τομέας.

• Το άτομο αυξάνει την παραγωγικότητα, βελτιώνει την ποιότητα των αγαθών.
• Δημιουργούνται οι κοινωνίες της αφθονίας με ανέσεις, καθώς και η επιστημονική και τεχνολογική ανάπτυξη.
• Με την είσοδο της μηχανής στην παραγωγή περιορίζεται ο αν­θρώπινος μόχθος και αναπτύσσεται η βιομηχανία, η διαφήμιση, το εμπόριο, οι μεταφορές και οι επικοινωνίες, κάνοντας τη ζωή του ανθρώπου ευκολότερη και επιτυγχάνοντας την όλο και μεγαλύτερη οικονομική ανάπτυξη.

2.    Ηθικός – Πνευματικός – Ψυχολογικός Τομέας.

• Ο άνθρωπος να εμβαθύνει σε διάφορους τομείς αποκτώ­ντας πνευματική οργάνωση και μέθοδο.
• Αναπτύσσει την κριτική και τον προ­βληματισμό του, θέτοντας τον διαρκώς μπροστά σε προβλήματα και υποχρεώνοντας τον να χρησιμοποιήσει τη λογική του.
• Τον οδηγεί σε διαρκή πνευματική εγρήγορση, καθώς ο άνθρωπος πρέπει ν’ ανακαλύπτει συνέχεια νέες μεθόδους.
• Μαθαίνει να γίνεται δεκτικός σε νέες ιδέες, να χρησι­μοποιεί τη φαντασία του και να διευρύνει την κριτική του ικανότητα. Ασκεί τις δεξιότητες του και αναπτύσσει τις κλίσεις του.
• Καλλιεργεί την αίσθηση του καθήκοντος, αφού η εργασία αποτελεί μορφή υποχρέωσης στο κοινωνικό σύνολο.
• Νιώθει ασφάλεια αλλά και ικανοποίηση δίνοντας διέξοδο στη δημιουργικότητα του.
• Αναπτύσ­σει πρωτοβουλίες, ενισχύει την επιμονή και την υπομονή του, ν’ αναπτύξει τα θετικά στοιχεία της προσωπικότητας του και τελικά να πραγμα­τοποιήσει ένα σημαντικότατο βήμα προς την ολοκλήρωση του.

3.   Κοινωνικός Τομέας.

• Μέσα στον εργασιακό χώρο, άτομα με διαφορετικές συχνά πεποιθήσεις και αντιλήψεις έρχονται σ’ επαφή και συνάπτουν σχέ­σεις φιλίας, συνεργασίας και αλληλεγγύης, που είναι απαραίτητες για την παραγωγή έργου.
• Εθίζονται έτσι στο πνεύμα της συλλογικότητας και μαθαίνουν να σέβονται τους κανόνες της ομάδας στοιχεία απαραίτητα για την εύρυθμη λειτουργία μιας κοινωνίας αλλά και στη δρα­στηριοποίηση του, σε συνεργασία πάντα με τους συμπολίτες του, για τη διεκδί­κηση των δικαιωμάτων του.
• Ο υγιής συνδικαλισμός, βοηθά τον εργαζόμενο ν’ αγωνίζεται ειρηνικά για την εδραίωση των ελευθεριών, της δικαιοσύνης, της ισοτιμίας και της αξιοκρατίας και κατ’ επέκταση για την επίλυση προβλημάτων και την εξάλειψη νοσηρών φαινομένων, όπως η βία, ο ρατσισμός και η περιθωριοποίηση.
• Το άτο­μο επιδιώκει την αναγνώριση, έτσι αποκτά κοινωνικό κύρος και διάκριση.

4.   Πολιτικός – Πολιτιστικός Τομέας

• Μέσω του επαγγέλματος διεκδικεί ως πολίτης πολλά απ’ τα δικαιώματα του και μαθαίνει να εκπληρώνει με σύνεση τις υποχρεώσεις του.
• Προάγεται ο συνδικαλισμός και η δημοκρατία. Ο εργαζόμενος συνει­δητοποιεί ότι καλή οικονομία δε νοείται χωρίς υγιή πολιτική ζωή και το αντί­στροφο.
• Από την άλλη πλευρά, οι τέχνες, τα γράμματα και οι επιστήμες προάγονται σαφώς μέσω της εργασίας. Υπηρετείται έτσι ο άνθρωπος και εξευγενίζεται ο ψυχι­κός του κόσμος.

Πώς πρέπει να γίνεται η επιλογή επαγγέλματος.

•  Σύμφωνα με τις κλίσεις, τις ικανότητες και τα ενδιαφέροντα του νέου.
•   Με βάση τις επιθυμίες, τις προτιμήσεις και τις αληθινές επιδιώξεις του ατό­μου.
•  Με βάση τις δυνατότητες και τις αδυναμίες του. Απαιτείται αυτογνωσία.
•   Το άτομο οφείλει να γνωρίζει τα χαρακτηριστικά των διαφόρων επαγγελ­μάτων, καθώς και τις δυνατότητες επαγγελματικής απορρόφησης, ώστε να μην αντιμετωπίσει στο μέλλον το πρόβλημα της ανεργίας.
•   Να έχει λάβει κατάλληλο επαγγελματικό προ­σανατολισμό κυρίως από το σχολείο, ώστε να «αυτοερευνηθεί».
•   Να λαμβάνονται υπόψη και οι οικονομικές ανάγκες του ατό­μου, χωρίς να μετατρέπονται βέβαια σε αυτοσκοπό.
•   Με κριτήριο την έφεση στη γνώση.
•   Με βάση την κοινωνική προσφορά.
•   Με κριτήριο τη δημιουργικότητα.

Κριτήρια με τα οποία γίνεται συχνά η επιλογή επαγγέλματος σήμερα.

•   Σύμφωνα με το κέρδος, δηλαδή τις οικονομικές απολαβές από την άσκηση κάθε επαγγέλματος.
•   Ανάλογα με το κοινωνικό γόητρο, τις προκαταλήψεις και τα κοινωνικά στε­ρεότυπα για διάφορα επαγγέλματα, π.χ. γιατρός, δικηγόρος κ.λπ.
•   Σύμφωνα με τις οικογενειακές επιρροές και το επάγγελμα που υπαγορεύει η οικογενειακή παράδοση.
•   Ανάλογα με το ποιο επάγγελμα απαιτεί το λιγότερο μόχθο (εποχή της ήσ­σονος προσπάθειας).
•   Ανάλογα με τις γνωριμίες του καθενός, αφού, όπως είναι γνωστό, σήμερα υπάρχει μεγάλη ευνοιοκρατία στον εργασιακό χώρο.

ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΟΣ ΠΡΟΣΑΝΑΤΟΛΙΣΜΟΣ

Σημασία του επαγγελματικού προσανατολισμού.

•   Με την οργανωμένη εικόνα των πραγμάτων και των εξελίξεων που προσφέρει ένας ορθός επαγγελματικός προσανατολισμός, ο νέος ξεφεύγει από την αδράνεια και τον εφησυχασμό, κατανοεί την πραγ­ματική λειτουργία των επαγγελμάτων, θέτει στόχους και αγωνίζεται για την πραγμάτωση τους, αποφασίζει ώριμα για το μέλλον του.
•  Το άτομο συνειδητοποιεί το μεγάλο ανταγωνι­σμό που εμφανίζεται στην οικονομία και αντιλαμβάνεται πως όποιον κλάδο και αν επιλέξει, χρειάζεται να επιδιώξει την ειδίκευση αλλά και τη διαρκή επιμόρφωση στο αντικείμενο του.
•   Ο μελλοντικός εργαζόμενος κα­λύπτει τις ανάγκες του αλλά συνεισφέρει και στην όλη οικονομική ανάπτυξη και άνοδο του βιοτικού επιπέδου της κοινω­νίας.
•   Ενημερώνει για τις συνθήκες ενός επαγγέλματος μέσω επισκέψεων που προγραμμα­τίζονται σε συγκεκριμένους χώρους, επίσης για τις ειδικές απαιτήσεις, τα ωράρια, τις αμοιβές, το περιβάλλον εργασίας.
•   Ενημερώνει για τα επαγγέλματα που γνωρίζουν κορεσμό ή πρόκειται να γνωρίσουν στο άμεσο μέλλον, σχετικά με τις απαιτήσεις που παρουσιάζονται στην αγορά εργασίας λόγω Ευρωπαϊκής Ένωσης κ.λπ., οδηγούμαστε στο συμπέρασμα ότι ένας οργανωμένος ΣΕΠ αποτελεί παράγοντα οικονομικής εξέλιξης της χώρας.
•   Ο νέος προβληματίζεται, αναλύει και αντιλαμβάνεται καλύτερα τα διάφορα επαγγέλματα, ερευνά, πληροφορείται, επιδιώκει ν’ απο­κτήσει ολοκληρωμένη ενημέρωση γύρω από αυτά. Μ’ αυτό τον τρόπο διευρύνει τους πνευματικούς του ορίζοντες και βρίσκεται σε συνεχή επαγρύπνηση.
•  Διαμορφώνει συγκροτημένη προσωπικότητα, αφού οι περισσότεροι άνθρωποι σήμερα χα­ρακτηρίζονται από πνευματική ρηχότητα ή μονομέρεια λόγω της υπερειδίκευσης,. Τέ­τοιοι άνθρωποι, δίχως πνευματικά ερείσματα, γίνονται εύκολα θύματα προπα­γάνδας και παραπληροφόρησης, χειραγωγούνται, μετατρέπονται σε μάζα, σε άβουλα όντα που αποπροσανατολίζονται.
•   Δίνει στο νέο ερεθίσματα για εσωτερική αναζήτηση, ενδοσκόπηση και άσκηση αυτοκριτικής. Ως αποτέλεσμα, γνωρίζει τον εαυτό του, τις ανά­γκες και τις ιδιαιτερότητες του, απαλλάσσεται από προκαταλήψεις για ορισμένα επαγγέλματα, αποκτά ηθική ωριμότητα και ελευθερία.
•   Το άτομο μυείται στη συλλογικότητα και τις ομαδικές εργασίες, μαθαίνει δηλαδή να εργάζεται με αλληλεγ­γύη, αρετή που θα του χρειαστεί αργότερα και κατά την άσκηση του επαγ­γέλματος του, ενώ εθίζεται και στο πνεύμα του διαλόγου, που αναπτύσσει τόσο με τους άλλους νέους, όσο και με τους ειδικούς.
•   Γίνεται άν­θρωπος κοινωνικός, καλλιεργεί τις ψυχικές αρετές, (θάρρος, αυτοπεποίθηση), αποκτά σιγουριά, δεν αγωνιά, δεν αισθάνεται ανα­σφάλεια, προκειμένου ν’ αντεπεξέλθει στις νέες απαιτήσεις των σύγχρονων κοινωνιών.
•   Η όλη αυτή ενδυνάμωση του ψυχικού του κόσμου, ισχυροποιεί το χαρακτήρα του και τον κάνει άνθρωπο υπεύθυνο.
•   Ο επαγγελματικός προσανατολισμός διδάσκει ότι η εργασία είναι κοινωνική αξία, είναι μεταλαμπαδεύει υγιή πρότυπα, υψηλές αρχές και ηθικές αρετές στους μελλοντικούς επαγγελματίες. Δημιουργεί ευσυνείδητους εργαζομένους, ειλικρινείς, έντιμους και συνεπείς.
•   Οι νέοι που δέχο­νται έναν υπεύθυνο επαγγελματικό προσανατολισμό, προτάσσουν το κοινό καλό σε σχέση με το στενά εν­νοούμενο προσωπικό συμφέρον, δεν είναι ατομικιστές και γενικά με τη συμπε­ριφορά τους στηλιτεύουν το στείρο ανταγωνισμό και τις συγκρούσεις, με λίγα λόγια, το ωφελιμιστικό πνεύμα που σήμερα είναι κυρίαρχο. Έτσι καλλιεργούνται οι κοινωνικές αρετές (συνεργασία, άμιλλα. )
•   Τέτοιοι πολίτες αγωνίζονται για την εδραίωση των κοινωνικών ελευθεριών, σέβονται τους νό­μους και κατά την άσκηση του επαγγέλματος τους και γενικότερα, συντελώ­ντας στην εδραίωση της κοινωνικής ευρυθμίας.
•   Κατανοούν ότι η αξιοκρατία στο επάγγελμα είναι απαραίτητη για την οικονομική ανάπτυξη συνειδητοποιούν ότι με παρασιτικά επαγγέλματα και φαινόμενα παροικονομίας η οικονομία δεν ανα­βαθμίζεται, ούτε ο πολίτης προκόβει.
•   Δημιουργούνται επι­στήμονες που έχουν συναίσθηση του λειτουργήματος τους, χρησι­μοποιούν με μέτρο και ανθρωπιστική συνείδηση τα επιτεύγματα τους, κάνουν επιστήμη για τον άνθρωπο, την ειρήνη, τον πολιτισμό.
•  Δημιουργούνται και συνεπείς καλλιτέχνες που υπηρετούν το ωραίο και στοχεύουν στον εξευγενισμό του ανθρώπου, χωρίς να στρατεύουν την τέχνη τους στην υπηρεσία κομματικών ή οικονομικών σκοπιμοτήτων.
•   Αλλά και δημόσιοι υπάλληλοι διαμορφώνο­νται υπεύθυνα, σέβονται το κράτος και τον πολίτη, δεν ενισχύουν με τη στάση τους τη γραφειοκρατία, ούτε προβαίνουν σε διασπάθιση του δημόσιου χρήματος.

Τρόποι για τον επαγγελματικό προσανατολισμό.

1.  Οικογένεια

• Οφείλει να δείξει απόλυτο σεβασμό στην προσωπικότητα του, παρέχοντας του σε λογικά πλαίσια την ελευθερία, ώστε χωρίς πιέσεις να προβεί σε επιλογή σύμφωνη με τις ανάγκες και τις προσωπικές του επιδιώξεις.
• Να ανα­πτύσσεται ο διάλογος και η γόνιμη επικοινωνία, μακριά από συγκρούσεις και ανταγωνισμούς, τότε σίγουρα οι γονείς έχουν τη δυνατότητα να διοχετεύσουν στο νέο υψηλά ιδανικά σχετικά με την εργασία και να συμβάλουν στη διαμόρφωση μιας ισχυρής προ­σωπικότητας.
• Μακριά από προκαταλήψεις για δήθεν επαγγέλματα κοινωνικού κύρους Με τη νουθεσία και την καθοδή­γηση της οικογένειας ο νέος θα αντιληφθεί καλύτερα τις κλίσεις και τα ενδια­φέροντα του.

2.  Σχολείο

• Να ξεπεράσει την κρίση που διέρχεται, σταματώντας τη στείρα αποστήθιση γνώσεων, την τυποποίηση της διδασκαλίας και τον άγονο εγκυκλοπαιδισμό.
• Αναβάθμιση του μαθήματος του ΣΕΠ με ειδικούς καθηγητές, αλλά και σύμβουλους, ψυχολόγους κ.λπ., που θα βοηθούν το νέο να γνωρίσει καλύτερα τον εαυτό του και ν’ ανακαλύψει τις πραγματικές του επιθυμίες.
• Επισκέψεις σε χώρους επαγγελματικούς, οι διαλέξεις από διακεκριμένους επαγγελματίες σε διάφορους τομείς ή οι ομα­δικές εργασίες για την παρουσίαση διαφόρων επαγγελμάτων.
• Το σχο­λείο πρέπει να εκσυγχρονιστεί και να συμπορευτεί με τις απαιτήσεις των και­ρών μας, σε καμιά όμως περίπτωση κάτι τέτοιο δεν πρέπει να σημαίνει πως το σχολείο θα υιοθετήσει μόνο ένα τεχνοκρατικό χαρακτήρα.
• Να προάγονται οι ανθρωπιστικές επιστήμες και ταυτόχρονα ο νέος να προετοιμάζεται για την είσοδο του σε μια τεχνολογικά αναπτυγμένη κοινωνία. Γι’ αυτό, το σχολείο οφείλει να εμπνέει, να οδηγεί στη μάθηση κι όχι στην άγονη εκμάθηση, να μεταδίδει στους νέους υψηλές αρχές και αξίες.

3.  ΜΜΕ

• Υγιή πρότυπα ζωής -πνευματικά και όχι μόνο υλιστικά-καταναλωτικά, ανθρώπους που βλέπουν την εργασία ως μέσο προσωπικής ολοκλήρωσης και προσφοράς στο κοινωνικό σύνολο-, καθώς και εκπομπές με συζητήσεις ειδι­κών, που θα ενημερώνουν τον κόσμο για τα πλεονεκτήματα και τα μειονεκτήματα των διαφόρων επαγγελμάτων.

4. Κράτος

• Δημιουργία κρατικών ινστιτούτων, προγράμμα­τα, διαλέξεις ενημέρωσης , παρουσίαση επαγγελμάτων.
• Αναδιοργάνωση του εκπαιδευτικού μας συστήματος, ώστε ο νέος να μην αναγκάζεται να προβεί σε τόσο σημαντικές για το μέλλον του αποφάσεις στο δέκατο έκτο σχεδόν έτος της ζωής του, όταν ακόμη είναι αδια­μόρφωτος και δε διαθέτει και την απαραίτητη κατάρτιση.

5.  Πνευματική ηγεσία

• Οι πνευματικοί ηγέτες, έχουν χρέος να βρίσκονται κοντά στις ανη­συχίες των νέων, κοντά στα ζωτικά τους προβλήματα, να προβαίνουν σε διάλογο μ’ αυτούς, πραγματώνοντας συνάμα το διαφωτιστικό κοινωνικό τους ρόλο.

6.  Άτομο

• Να δείξει κατάλληλη διάθεση και δεκτικότη­τα, αλλιώς κάθε προσπάθεια των φορέων αγωγής πέφτει στο κενό.
• Χρειάζεται να επιδείξει ωριμότητα, κριτική σκέψη και ουσιαστικό προβληματισμό, τη στιγ­μή που η επιλογή επαγγέλματος είναι επιλογή ζωής.

Ειδίκευση

Ορισμός.

«Ειδίκευση» καλείται η ιδιαίτερη και συστηματική ενασχόληση του ανθρώ­που με ένα συγκεκριμένο αντικείμενο που προ­ϋποθέτει εμβάθυνση σ’ αυτό το αντικείμενο.

Θετικά.

1. ü  Εκτός από την αύξηση της παραγωγικότητας και τη βελτίωση της ποιότητας των παραγόμενων αγαθών, με την ειδίκευση επιτυγχάνεται βελτίωση των συνθηκών εργασίας, καθώς περιορίζεται ο ανθρώπινος μόχθος, αυξάνεται ο ελεύθερος χρόνος του εργαζομένου, έρχονται στο φως καινούργιες τεχνικές και μέθοδοι.
2. ü  Ανα­πτύσσονται διάφοροι κλάδοι της οικονομίας, όπως η βιομηχανία, το εμπόριο και η γεωργία ικανοποιούνται σε μεγαλύτερο βαθμό οι ανθρώπινες ανά­γκες και αναβαθμίζεται ταχύτατα το βιοτικό επίπεδο.
3. ü  Εξελίσσονται ιατρικές μέθοδοι, αντιμετωπίστηκαν επάρατες νόσοι και συνεχώς ανεβαίνει ο μέσος όρος ζωής.
4. ü  Ανάπτυξη της τεχνολογίας του διαστήματος,  ξεπερνούμε τα όρια του πλανήτη και αναζητάμε  ζωή και αλλού.
5. ü  Αξιοποιεί καταλληλότερα τους φυσικούς πόρους, μεθοδεύει περισσότερο την εργασία του, αποφεύγει τις προχειρότητες, ενώ με τη βοήθεια της μηχανοργάνωσης και των ηλεκτρο­νικών υπολογιστών ελέγχεται καλύτερα η οικονομία και προσφέρονται ποι­οτικότερες υπηρεσίες σε όλους.
6. ü  Διευρύνει τη γνώση του στους συγκεκρι­μένους κλάδους, κρίνει και προβληματίζεται πιο ουσιαστικά.
7. ü  Προϊόν της ειδίκευσης είναι και η εξέλιξη των ΜΜΕ που δίνουν τη δυ­νατότητα για άμεση και έγκυρη πληροφόρηση, με αποτέλεσμα την πνευμα­τική διεύρυνση των ανθρώπων.
8. ü   «Εθίζει» τον άνθρωπο στην πειθαρχία, νιώθει περισσότερο υπεύθυνος στον ειδικό χώρο εργασίας του. Αλλά και η ηθική ικανοποίηση από την εξέλιξη της επιστήμης οπλίζει με θάρρος και αυτοπεποίθηση για τη συνέχιση του έργου.
9. ü  Η εμπι­στοσύνη, που απορρέει από την ύπαρξη καταρτισμένων επαγγελμα­τιών, δίνει στα άτομα σιγουριά και ασφάλεια, ότι μπορούν να αντιμετωπίσουν ευκολότερα άσχημες καταστά­σεις.
10. ü  Η άμβλυνση των αποστάσεων, ως απόρροια της ειδίκευσης, παρέχει τη δυ­νατότητα επικοινωνίας και την καλλιέργεια κλίματος συνεργασίας και αλλη­λοβοήθειας.
11. ü  Η ευημερία, η οποία απορρέει από την ειδική γνώση, όταν αφορά στους περισσότερους, συμβάλλει στον περιορισμό των ανισοτήτων και της αδικίας, καθώς και στη συνεργασία των πολι­τών.
12. ü  Με τα νέα τεχνολογικά δεδομένα, που προκύ­πτουν από την ειδίκευση, προβάλλεται καλύτερα ο πολιτικός λόγος, γίνο­νται γνωστές ιδεολογίες και πολιτικά συστήματα, ενώ με την αμεσότητα που προσφέρει η τηλεόραση, για παράδειγμα, προωθείται η γόνιμη πολιτική αντιπαράθεση που διασφαλίζει τη δημοκρατική ομαλότητα.
13. ü  Αναπτύσσονται τα γράμματα και οι τέχνες, ολοκληρώνε­ται η επιστημονική έρευνα και γενικότερα αναβαθμίζεται το πολιτιστικό επίπεδο μιας κοινωνίας. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα την εξέλιξη μιας χώρας.

Αρνητικά.

ü  Πνευματικός Τομέας

• Η τυφλή προσκόλληση στην εξειδίκευση οδηγεί στην πνευματική μονομέ­ρεια.
• Περιορίζεται η κριτική σκέψη, ο προβληματισμός του ατόμου, οι πνευματικοί ορίζοντες του συρρικνώνονται, εφόσον παραιτείται από οποιαδήποτε άλλη πνευματική αναζήτηση πέρα αντι­κείμενο της εργασίας του.
• Στερείται πολύπλευρης καλλιέργειας και είναι εύκολο να αποπροσανατολιστεί, ειδικά σήμερα που δέχεται πλή­θος μηνυμάτων.
• Ο άνθρωπος γίνεται μονοδιάστατος, δεν αμφιβάλλει γόνιμα και μετατρέπεται σε θύμα προπαγάνδας και μαζοποίησης.
• Ο πνευματικός λήθαργος τον κά­νει περισσότερο επιρρεπή στα υλικά και στείρα τεχνοκρατικά πρότυπα της εποχής, με αποτέλεσμα να υπερεργάζεται γεγονός που εκφυλίζει τον ευρύτερο δυναμισμό του και τον υποδουλώνει στην ασύδοτη μανία συσσώρευσης χρημάτων.
• Αντί η εργασία ν’ αποβλέπει σε μια άνετη ζωή, ο άνθρωπος ζει για να εργάζεται και σε αρκετές περιπτώσεις επαναλαμβάνει διαρκώς τις ίδιες κινήσεις, λειτουργεί μηχανικά και τυποποιείται.

ü  Ηθικός – Ψυχολογικός Τομέας

• Ο άνθρωπος στερείται αυτοκριτικής, παρα­γκωνίζει τις αληθινές αξίες, χάνοντας το μέτρο και οδηγούμενος στην ηθική αλλοτρίωση.
• Μέ­σα απ’ τη μονοτονία των δραστηριοτήτων του, το άτομο βιώνει την πλήξη, τον κορεσμό.
• Χάνει την πρωτοτυπία και τη δημιουργικότητα του και μπορεί να διαπρέπει στον τομέα του, αλλά ευρύτερα μετατρέπεται σε μια επίπεδη προσωπικό­τητα, χωρίς ενδιαφέροντα, ώστε ακόμη και στον ελεύθερο χρόνο του παύει να ψυχαγωγείται και συνήθως εκτονώνεται.

ü  Κοινωνικοπολιτικός τομέας.

• Αποποιείται των ευ­θυνών του απέναντι στους άλλους και στην κοινωνία, θεωρώντας ως μοναδι­κό τομέα ευθύνης του την ειδικότητα του.
• Αδιαφορεί για τις πολιτι­κοκοινωνικές εξελίξεις, δεν μπορεί να διαμορφώσει προσωπική άποψη για τα πράγματα, δεν είναι ώριμος πολίτης και εύκολα μετατρέπε­ται σε υπήκοο ή τυφλό οπαδό. Έτσι δεν έχει τη δυνατότητα, ν’ απο­κτήσει μια οργανωμένη αντίληψη των πραγμάτων, δε συμμετέχει στα κοινά και αδιαφορεί για την επίλυση των κοινωνικών προ­βλημάτων και την πρόοδο της κοινωνίας.
• Υπάρχει κίνδυνος και για την κοινωνική ευρυθμία και για τη δημοκρατία, αφού ο μονολι­θικός αυτός πολίτης λησμονεί τις κοινωνικές ελευθερίες, τους νόμους και τη λειτουργία των θεσμών, δεν προβαίνει σε έλεγχο της εξουσίας και της πολι­τικής ζωής, ενώ ακολουθεί ατομικιστική πορεία.
• Αποξενώνει τα άτομα, γιατί δεν υπάρχουν κοινά σημεία επικοινωνίας, εφόσον ο καθένας, διαθέτοντας μια εντυπωσιακή ποσότη­τα και ποιότητα γνώσεων στο συγκεκριμένο αντικείμενο του, αδιαφορεί για τους άλλους γνωστικούς τομείς ή ενασχολήσεις, οπότε το έδαφος δεν είναι πρόσφορο για αληθινή ανθρώπινη επαφή.

ü  Πολιτιστικός – Εθνικός Τομέας

• Δε συμμετέχει σε πολιτιστικές και κοινωνικές εκδηλώσεις, αδιαφο­ρεί για σημαντικά ζητήματα, όπως οι τέχνες, η γλώσσα, οι παραδόσεις, και αυτή του η πνευματική κενότητα γίνεται επομένως επικίνδυνη για την αλ­λοίωση της ίδιας της πολιτιστικής του ταυτότητας και της εθνικής του φυ­σιογνωμίας.
• Ελλοχεύει, ο κίνδυνος της επικράτησης στυγνών τεχνοκρατών, που, χωρίς ευαισθησίες, «θυσιάζουν» τον παράγοντα άνθρωπο στο όνομα της υπερανάπτυξης, του κέρδους και των σκοπιμοτήτων.

Τρόποι-Προϋποθέσεις.

• ü  Δεν είναι ούτε εφικτό, ούτε επιθυμητό να ανασταλεί ή να περιοριστεί η ειδί­κευση, γιατί συμβαδίζει με την υλικοτεχνική και επιστημονική εξέλιξη.
• ü  Ο άνθρω­πος πρέπει να ασχοληθεί με την πολύπλευρη καλλιέργεια του, με την αξιοποίη­ση των κλίσεων, με την ενίσχυση των διαπροσωπικών του σχέσεων, αλλά και να έρθει σε επαφή με τη φύση – την τέχνη και να βρει τρό­πους που θα περιορίσουν την αλλοτρίωση του (δημιουργική αξιοποίηση του ελευθέρου χρόνου).
• ü  Απόκτηση κατάλληλης παιδείας (ανθρωπιστική αγωγή), από τους βασικούς φορείς της κοινωνικοποίησης, την οικογένεια και το σχολείο ώστε το άτομο με κριτικό πνεύμα ν’ αποφύγει τις υπερβολές και να πορευτεί προς τη διαμόρφωση ολοκληρωμένης προσωπι­κότητας.

ΜΗΧΑΝΟΠΟΙΗΣΗ ΤΗΣ ΕΡΓΑΣΙΑΣ

Αίτια.

1. ü  Η αλόγιστη τεχνολογική πρόοδος, που δεν διέπεται, βέβαια, από ανθρωποκεντρικό χαρακτήρα. Ο άνθρωπος δεν θεωρήθηκε σκο­πός, αλλά μέσο για την ανάπτυξη της.
2. ü  Στόχος η αυξανόμε­νη παραγωγή, που έχει εντελώς αποσυνδεθεί από τις πραγματικές ανάγκες της κοινωνίας.
3. ü  Η υπερκατανά­λωση, δηλαδή το ότι ο μέσος άνθρωπος καταναλώνει πολλά προϊό­ντα, ερήμην των πραγματικών του αναγκών.
4. ü  Η έντονη επιθυμία για κέρδος επιτελεί ρόλο σημαντικό.
5. ü  Η παθητικοποίηση του ανθρώπου από το σύγχρονο τρόπο ζωής, που τον οδηγεί στην άρνηση ανάληψης ευθυνών στον εργασιακό χώρο. Η μηχανοποίηση δεν δημιουργεί απρόοπτα προβλήματα και ευθύνες.
6. ü  Ο ατομικισμός κι η έλλειψη επικοινωνίας που απαγορεύουν στο άτομο να συνειδητοποιήσει την κοινωνική του ευθύνη.
7. ü  Ουσιαστικά, εκδιώκεται η αγωνιστικότητα και η συλλογικότητα, που είναι απαραίτητα στοιχεία για την επίλυση κάθε κοινωνικού προβλήματος. Το άτομο ως μονάδα μπορεί μόνο να συνειδητοποιήσει ένα κοινωνικό πρόβλημα, αδυνατεί να το επίλυση.

Συνέπειες.

1. ü  Οι νοητικές ιδιότητες δεν  αναπτύσσονται.
2. ü  Η σκέψη απονεκρώνε­ται.
3. ü  Η κριτική ικανότητα υποβιβάζεται.
4. ü  Η «μηχανοποίηση» μας καταντάει α-μήχανους και αν-ίκανους για σκέψη… Ενώ η «μαζοποίηση» μας ενώνει υλικά με άπειρους άλλους αλλά μας νεκρώνει πνευματικά και βουλητικά.
5. ü  Ο άνθρωπος αδυνατεί να βιώσει τις θετικές ιδιότητες που πηγάζουν από τη συμβίωση με τους άλλους.
6. ü  Επέρχεται συναισθηματική άμβλυνση.
7. ü  Ακόμη και οι σωματικές ιδιότητες απενεργοποιούνται από τη συνεχή επανάληψη προκαθορισμέ­νων κινήσεων.
8. ü  Οι εργαζόμενοι αποξενώνονται από την εργασία τους, επιτελώντας ένα μικρό τμήμα της παραγωγής του. Χάνουν κάθε διάθεση για δημιουργία, πράγμα που συντελεί στην κακή ψυχολογική τους κατάσταση.
9. ü  Τα στοιχεία της ανίας και του κορεσμού, όπου πηγάζουν από την υπέρμετρη συμβατικότητα της εργασίας, είναι διάχυτα στην κοινωνία.
10. ü  Επόμενο είναι οι διαπροσωπικές σχέσεις να φθείρονται. Η αποπροσωποποίηση και η μαζοποίηση στερούν απ’ τον καθένα την ιδιότητα του «προσώπου».
11. ü  Αδυνατώντας το άτομο να βρει ουσιαστικό έρεισμα στη ζωή του, καταφεύγει σε κάθε είδους «υποκατάστατα» ή ακόμη και σε «τεχνητούς παραδείσους».
12. ü  Ο ψυχικός φόρτος οδηγεί τον άνθρωπο, κατά τον ελεύθερο χρόνο του, να επιζητεί απλώς το ξέσπασμα και την εκτόνωση, χωρίς να υιοθετεί εποικοδομητικούς τρόπους ψυχαγωγίας.
13. ü  Πολιτική αδιαφορία. Οι πολίτες, δεν είναι ενεργοί. Συχνά, γίνονται έρμαια κομματικών ιδεών.
14. ü  Γεννιέται κίνδυνος πολιτισμικής οπισθοδρόμησης, αν αναλογιστούμε ότι και αρκετοί καλλιτέχνες – για εμπορικούς λόγους – «δημιουργούν» με ρυθμούς μηχανοποιημένους.
15. ü  Η αντικατάσταση, τέλος, ανθρώπων από μηχανές διογκώνει την ανεργία.

Τρόποι αντιμετώπισης.

1. ü  Ανθρωπιστική διαπαιδαγώγηση, δηλαδή παιδεία και κοινω­νικοποίηση που θα έχουν επίκεντρο τον «άνθρωπο», χωρίς αυτός να θεωρείται μέσο για τη διαιώνιση της υπάρχουσας κοινωνικής κατά­στασης.
2. ü  Προσπάθεια για ανόρθωση της συλλογικότητας, αλλά και της συνεργασίας, ιδίως στους χώρους δουλειάς.
3. ü  Αλλαγή των αρνητικών δομών της κοινωνίας.

ΑΝΕΡΓΙΑ

Αίτια ανεργίας στη χώρα μας.

1. ü  Στη χώρα μας κυριαρχεί ο επαγγελματικός ρατσισμός. Θεωρούμε ότι η κα­τοχή επιστημονικού τίτλου μας καταξιώνει κοινωνικά. Έτσι, αδιαφορούμε για τη χρηστική αξία των επαγγελμάτων -των τε­χνικών κυρίως- και συνωθούμαστε στα πανεπιστήμια, με αποτέλεσμα να ζούμε το φαινόμενο των πτυχιούχων ανέργων.
2. ü  Η ελλιπής επαγγελματική κατάρτιση των εργαζομένων αλλά και η έλλειψη επαγγελματικής πληροφόρησης.
3. ü  Εκπαίδευση δεν εντοπίζει τις κλίσεις του νέου, αφού ο ΣΕΠ δυσλειτουργεί.
4. ü  Η οικογένεια γαλουχεί τη νεολαία με την αντίληψη του πτυχίου, κάτι που συμβάλλει στο διαχωρισμό των επαγγελμάτων σε κατώτερα και ανώτερα.
5. ü  Το φαινόμενο της πολυθεσίας και της υπερωριακής απασχόλησης επιτείνει το σοβαρό αυτό πρόβλημα.
6. ü  Η αστικοποίηση.
7. ü  Η αναξιοκρατία σχετικά με το ζήτημα των προσλήψεων είναι ένας ακόμη λόγος για την έξαρση της ανεργίας.
8. ü  Η έλλειψη ωριμότητας, οι προσωπικές φιλοδοξίες, ο κομματισμός αποτελούν χαρακτηριστικά του εργατικού συνδικαλιστικού μας κινήματος, καθιστά και την συνδικαλιστική ηγεσία υπεύθυνη για την ανεργία.
9. ü  Πολλοί διαθέτουν πτυχία που είναι ξεπερασμένα υπό τις σημερινές συνθήκες. Ακόμη δεν είναι λίγοι οι επιχειρηματίες δεν αξιοποιούν παραγωγικά τα κέρδη τους με επενδύσεις.
10. ü  Στη χώρα μας η αθρόα είσοδος λαθρομεταναστών αποτελεί ενισχυτικό παράγοντα της ανεργίας.
11. Μέτρα αντιμετώπισης της ανεργίας.
12. ü  Επιδοτήσεις στους ανέργους. Διεύρυνση χρονικού ορίου επιδότησης στους 12 μήνες.
13. ü  Καλύτερη περίθαλψη και κοινωνική πρόνοια για τους ανέργους (στέγη, βρε­φονηπιακοί σταθμοί κ.ά.).
14. ü  Χορήγηση κάρτας ανεργίας βασισμένης σ’ ένα νέο συμβόλαιο, που θα περιορίσει τον κίνδυνο παραμονής των ανέργων σ’ αυτό το καθεστώς.
15. ü  Πραγματοποίηση παραγωγικών επενδύσεων, οι οποίες θα συμβάλουν στην ενίσχυση της ανάπτυξης. Αυτό σημαίνει δημιουργία νέων θέσεων απασχόλησης.
16. ü  Αποκέντρωση διοικητική, οικονομική και πολιτιστική σε υποβαθμισμένες περιοχές, ώστε να συγκρατηθεί ο πληθυσμός και να αναπτυχθεί η περιφέ­ρεια.
17. ü  Μεγαλύτερη κοινωνική δικαιοσύνη – Κρά­τος Δικαίου.
18. ü  Μόνο πολιτικοί με παι­δεία ανθρωπιστική θα συναινέσουν, χωρίς προστριβές και οπισθοχωρήσεις, ώστε να επι­λυθεί το πρόβλημα.
19. ü  Καταπολέμηση γραφειοκρατίας, κίνητρα σε ευαίσθητους παραγωγικούς το­μείς (ναυτιλία, γεωργία, τουρισμός).
20. ü  Εξυγίανση του εργατικού συνδικαλιστικού κινήματος.
21. ü  Αντιμετώπιση της ανεργίας ανά κλάδους, διότι η οικονομία διακρίνεται σε πολ­λούς τομείς, οι οποίοι δεν επηρεάζονται στο ίδιο επίπεδο από το φαινόμενο.
22. ü  Καλύτερη αξιοποίηση των κονδυλίων από την Ευρωπαϊκή Ένωση.
23. ü  Επιμόρφωση εργατικού δυναμικού, επαγγελματι­κή εκπαίδευση των ανειδίκευτων εργατών και επανεκπαίδευση με επιδο­τούμενα σεμινάρια αυτών που έχουν ειδικευτεί, διότι η οικονομία αναδιαρ­θρώνεται.
24. ü  Από τις πρώτες βαθμίδες του εκ­παιδευτικού συστήματος πρέπει να ενισχύεται η κοινωνική αξία του επαγ­γέλματος, να ανιχνεύονται οι κλίσεις και οι ικανότητες τους (ΣΕΠ) καθώς και να αναβαθμιστεί η τεχνική και επαγγελματική εκπαίδευση.
25. ü  Απομάκρυνση από το μισονεϊσμό και παροχή κινήτρων στη νεολαία για δη­μιουργική εργασία.
26. ü  Μείωση των ωρών εργασίας (και να διατηρείται ο μισθός στα ίδια επίπεδα) ώστε να προσλαμβάνονται περισσότεροι άνεργοι στις θέσεις που δημιουργούνται.
27. ü  Ενδεχόμενη μείωση του ορίου συνταξιοδότησης.
28. ü  Εγκατάλειψη της ωραιοποίησης σχετικά με τα πνευματικά επαγγέλματα και ταυτόχρονα σεβασμός σε κάθε επάγγελμα.
29. ü  Δυνατότητα στον επιχειρηματία ή το κράτος να μην αναλαμβάνει όλο σχεδόν το κόστος της ασφάλειας.
30. ü  Ουσιαστική ιεράρχηση των σύγχρονων αναγκών και αντίσταση στην υποτα­γή στην τεχνολογία και στην ύλη.

Ανεργία και αντικοινωνική συμπεριφορά.

1. ü  Ανεργία σημαίνει έλλειψη ισότιμων ευκαιριών και απουσία δικαιοσύνης και κοινωνικής ευαισθησίας απ’ το κράτος, γι’ αυτό και οι άνεργοι συχνά έχουν το αίσθημα κατωτερότητας, αντιμετωπίζουν συμπλεγ­ματικά τους συμπολίτες τους και οδηγούνται από αντίδραση στη σύγκρουση με το κατεστημένο.
2. ü  Αισθάνονται πικρία και παράπονο, χάνουν λοιπόν την κοινωνική τους συνείδηση, καθώς θεωρούν την κοινωνία υπεύθυνη για τη δυσάρεστη κατάσταση τους και εύκολα οδηγούνται σε παραβίαση των νόμων.
3. ü  Ο άνεργος δεν έχει χρόνο, διάθεση και ενδιαφέρον για πνευματική καλλιέρ­γεια, οπότε χωρίς την κατάλληλη παιδεία και δίχως πνευματικές αντιστά­σεις γίνεται ευκολότερα θύμα φανατισμού και μαζοποίησης.
4. ü  Έχοντας το άγχος της επιβίωσης χάνουν την εσωτερική τους ηρεμία οπότε μπορεί να καταλήξουν στην αντικοινωνικότητα, τη βία, ακόμη και το έγκλημα.
5. ü  Ο άνθρωπος που αδυνατεί να καλύψει τις βασικές βιοποριστικές του ανά­γκες εκδηλώνει συχνά τον κατώτερο εαυτό του και δε διστάζει και να πατή­σει επί πτωμάτων προκειμένου να επιβιώσει.
6. ü  Οι άνεργοι εύκολα απεμπολούν την πολιτική τους συνείδηση και την ψήφο τους και μετατρέπονται σε θύματα λαϊκισμού και δημαγωγίας απ’ τους πολιτικούς. Κι όταν ο πολίτης γίνεται φερέφωνο και έρμαιο των ισχυρών ηγετών μπορεί εύκολα να γίνει αντικοινωνικός.
7. ü  Τέλος, η δημοκρατία, στην οποία υπάρχουν αρκετοί πολίτες άνεργοι, είναι μια μη υγιής δημοκρατία, στην οποία χάνεται ουσιαστικά η ισοτιμία και η ισονομία των πολιτών και προάγονται οι πελατει­ακές σχέσεις πολιτών και κράτους· γεγονός που προκαλεί αντιδράσεις από την πλευρά των πολιτών που βρίσκο­νται σε δυσχερή θέση.
8. ü  Η ανεργία οδηγεί στην απογοήτευση και την αυτοπεριφρόνηση, αποκαρδιώνεται και οδηγείται σε ψυχικό αδιέξοδο και αυτό αποτελεί προθάλαμο για την εκδήλω­ση πολλών αντικοινωνικών εκδηλώσεων.

Ορισμός της Τηλεργασίας

Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή έχει προτείνει έναν ευρύτερο ορισμό για την τηλεργασία, ως «μέθοδος οργάνωσης και εκτέλεσης της εργασίας, σύμφωνα με την οποία σημαντικό μέρος του χρόνου εργασίας πραγματοποιείται εκτός των εγκαταστάσεων της επιχείρησης και των χώρων όπου παραδίδονται τα αποτελέσματα της εργασίας, ενώ η ίδια η εργασία εκτελείται με τη χρήση πληροφορικής τεχνολογίας και της τεχνολογίας μεταφοράς δεδομένων (Internet)».

Η τηλεργασία έχει εμφανιστεί δυναμικά τόσο στη ευρωπαϊκή όσο και στην παγκόσμια αγορά εργασίας, αλλάζοντας εξ’ ολοκλήρου τις παραδοσιακές μορφές εργασίας. Οι απασχολούμενοι στην τηλεργασία έχουν μεγαλύτερη ευελιξία στα εργασιακά τους καθήκοντα καθώς δεν είναι πάντα απαραίτητη η φυσική παρουσία τους στο χώρο εργασίας καθ’ όλη τη διάρκεια του ωραρίου.

Ως τηλεργασία θα μπορούσαμε να ορίσουμε την εργασία που βασίζεται αποκλειστικά στη χρήση Τεχνολογίας Πληροφοριών και Επικοινωνιών. Η αλλαγή γενικότερα στη φύση εργασίας υποχρεώνει τον απασχολούμενο να αναπτύξει δεξιότητες που να είναι συνδεδεμένες με τις Τεχνολογίες, ώστε να μπορεί να επικοινωνεί με τον ευρύτερο εργασιακό χώρο. Η εκπαίδευση τόσο των υποψήφιων τηλεργαζομένων όσο και των εργοδοτών τους είναι απαραίτητη για την πληροφόρηση και υιοθέτηση αποτελεσματικότερων μεθόδων μάθησης.

H τηλεργασία θεωρείται μια ιδιαίτερα ευέλικτη μορφή απασχόλησης που τελείται σε τακτική βάση εκτός των χώρων της επιχείρησης. Ο τηλεργαζόμενος εργάζεται στο σπίτι του, στα κέντρα τηλεργασίας ή στα τηλεχωριά και παύει πλέον να είναι υπάλληλος γραφείου. Αυτό σημαίνει ότι ο απασχολούμενος εργάζεται σε ένα πιο ατομικό πλαίσιο εργασίας, αλλά οφείλει να επιδείξει και τις εργασιακές και τις κοινωνικές του δεξιότητες, προκειμένου να συνεργαστεί αποτελεσματικά με τους συναδέλφους και τους εργοδότες του.

(eWORK 2002 – Status Report on New Ways to Work in the Knowledge Economy, September 2002)

Πλεονεκτήματα της Τηλεργασίας

Μελετώντας, λοιπον, κανείς προσεκτικά τα χαρακτηριστικά της τηλεργασίας μπορει να κάνει λόγο για τα πολλαπλασιαστικά της οφέλη σε περισσότερους από έναν τομείς. Ακολούθως η τηλεργασία είναι απαραίτητη γιατί:

Καταπολεμά τον κοινωνικό αποκλεισμό

Διαφυλάσσει την προστασία του περιβάλλοντος

Ενδυναμώνει την οικονομία

Αντιστέκεται στο φαινόμενο της αστυφιλίας και προάγει την αποκέντρωση

Βοηθά τον εργαζόμενο να διαλέξει τον τόπο και το χρόνο εργασίας του

Προάγει μια πιο ολοκληρωμένη εικόνα του ανθρώπου (όχι μόνο ως επαγγελματία, αλλά και ως γονέα, ως μέλους της κοινωνίας κ.λ.π)

Εξοικονομεί χώρο στην εταιρεία

Εξοικειώνει τον σύγχρονο άνθρωπο με τις απαιτήσεις του μέλλοντος

Μειώνει τις λειτουργικές δαπάνες των επιχειρήσεων που απασχολούν τηλεργαζόμενους

Αυξάνει την παραγωγικότητα με τη βελτίωση της ψυχολογίας των εργαζόμενων

Μειονεκτήματα της Τηλεργασίας

Μειωμένη ικανότητα της κοινωνικής έκφρασης και της συλλογικής αντιπροσώπευσης που μπορούν να οδηγήσουν σε πόλωση στην εργασία.

Μια τάση προς την απομόνωση.

Αντίκτυπος στην οικογενειακή ζωή εάν η οικογένεια και η εργασία δεν συμφιλιώνονται.

Παραμέληση των ζητημάτων υγείας και ασφάλειας.

Κίνδυνος εργασιομανίας.

Η ευθύνη της οργάνωσης της εργασίας μετατίθεται στον εργαζόμενο.

Επαγγελματικός προσανατολισμός είναι η επιστημονική καθοδήγηση του ατόμου για τη σωστή επιλογή του επαγγέλματός του, ανάλογα με τον χαρακτήρα του, τα ενδιαφέροντά του, τις κλίσεις του, αλλά και την αγορά εργασίας.

Συνάμα, ωστόσο, στο πλαίσιο του επαγγελματικού προσανατολισμού θα πρέπει να τίθεται κι η έγκαιρη ανάπτυξη και στήριξη εκείνων των δεξιοτήτων αυτοδιαχείρισης, που θα βοηθήσουν τον έφηβο να τραπεί σ’ έναν ενήλικα με αυτοπεποίθηση και αυτοεκτίμηση, ικανό να λαμβάνει καίριες αποφάσεις.

1. Οι στόχοι του σχολικού επαγγελματικού προσανατολισμού

– Ένα πρώτο ζητούμενο του σχολικού επαγγελματικού προσανατολισμού είναι η σωστή καθοδήγηση του νέου ανθρώπου στην απαιτητική διαδικασία της αυτογνωσίας. Ο νέος χρειάζεται να διερευνήσει, όσο γίνεται πληρέστερα, τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά της προσωπικότητάς του, τα ενδιαφέροντα, τις δεξιότητές του, καθώς και τις αξίες εκείνες που συνθέτουν το δικό του τρόπο θέασης της ζωής.

– Η παροχή με οργανωμένο τρόπο πληροφοριών για τα υπάρχοντα επαγγέλματα, και ιδίως για εκείνα που πιθανώς ανταποκρίνονται στις ικανότητες και τις κλίσεις του νέου. Ειδικότερα, πληροφορίες σχετικά με τα αναγκαία προσόντα, και άρα την κατάρτιση που θα πρέπει να επιδιώξει∙ τα πλεονεκτήματα, αλλά και τα μειονεκτήματά τους∙ την πραγματική ζήτηση και ανάπτυξη που παρουσιάζουν στις τρέχουσες οικονομικές συνθήκες.

– Ενημέρωση για τις νέες τάσεις στην αγορά εργασίας, ώστε το επιλεχθέν επάγγελμα να διασφαλίζει τις επιδιωκόμενες προοπτικές εξέλιξης, και να μην αποτελεί μια παρωχημένη επιλογή που ενδεχομένως θα οδηγήσει σε μια αδιέξοδη κατάσταση στασιμότητας.

– Μέριμνα για την επαφή του νέου με διάφορα επαγγέλματα σε πραγματικές συνθήκες, και όχι μόνο σε θεωρητικό επίπεδο. Ζητούμενο που μπορεί να επιτευχθεί με επισκέψεις σε επαγγελματικούς χώρους ή έμμεσα μέσα από τη γνωριμία και τη συζήτηση με επαγγελματίες που θα έχουν την ευκαιρία να παρουσιάσουν τα γνωρίσματα, τις απαιτήσεις και τις δυσκολίες του επαγγέλματός τους.

– Ενημέρωση για όλες τις υπάρχουσες δυνατότητες σπουδών και επαγγελματικής κατάρτισης.

– Συμβουλευτική καθοδήγηση του νέου, ώστε να καταστεί ικανός να αναζητά, να επεξεργάζεται και να αξιολογεί τις πληροφορίες σχετικά με τις σπουδές και τη δυνατότητα επαγγελματικής αποκατάστασης.

– Ευαισθητοποίηση σχετικά με την αξία της ορθής επαγγελματικής επιλογής. Με την αναγκαία επισήμανση πως η επιλογή αυτή, αν και συχνά καθοριστικής σημασίας, ενδεχομένως να αναθεωρηθεί στο μέλλον, καθώς οι ανάγκες στην αγορά εργασίας μεταβάλλονται συνεχώς.

Έχει ιδιαίτερη αξία, επομένως, η αναφορά στις ανατρεπτικές συνέπειες που πιθανώς να έχουν οι εκάστοτε οικονομικές συνθήκες σε μελλοντικούς σχεδιασμούς. Έτσι, ώστε ο νέος να έχει λάβει υπόψη του το ενδεχόμενο ενός μελλοντικού επαναπροσδιορισμού των επιδιώξεών του, και να έχει αναπτύξει έναν ευέλικτο τρόπο αντιμετώπισης των καταστάσεων, προκειμένου να είναι σε θέση να διερευνήσει εναλλακτικές διεξόδους τόσο σε σχέση με την κατάρτισή του όσο και σε σχέση με την επαγγελματική του αποκατάσταση.

–  Προετοιμασία του νέου για τις απαιτήσεις της ένταξης στο χώρο της επαγγελματικής εργασίας, με ιδιαίτερη έμφαση τόσο στις απορρέουσες υποχρεώσεις υπευθυνότητας και συνέπειας, όσο και στα κατοχυρωμένα δικαιώματα των εργαζομένων.

2. Η σημασία του επαγγελματικού προσανατολισμού

– Ο έγκαιρος και άρτιος επαγγελματικός προσανατολισμός των νέων είναι εξαιρετικά σημαντικός, καθώς η ύπαρξη πολλών επαγγελμάτων, αλλά και ο κορεσμός αρκετών -για καιρό δημοφιλών- εργασιακών επιλογών, καθιστούν δύσκολη για τους εφήβους τη διερεύνηση της ιδανικότερης για εκείνους επαγγελματικής αποκατάστασης, χωρίς την ύπαρξη μιας ουσιαστικής καθοδήγησης.

– Παρατηρείται, άλλωστε, το παράδοξο φαινόμενο να υπάρχουν πολλοί άνεργοι νέοι, ενώ την ίδια στιγμή αρκετοί οικονομικοί κλάδοι να αντιμετωπίζουν έλλειψη κατάλληλα εξειδικευμένου προσωπικού. Γεγονός που υποδεικνύει πως παρά την ύπαρξη ικανού πληροφοριακού υλικού για την αγορά εργασίας, το υλικό αυτό δεν τρέπεται σ’ ένα αξιοποιήσιμο εργαλείο στη συμβουλευτική διαδικασία.

– Μέσω ενός ορθά τελούμενου επαγγελματικού προσανατολισμού οι νέοι μπορούν να έρθουν σ’ επαφή με πλήθος επαγγελματικών επιλογών, να γνωρίσουν τις προοπτικές που τους διασφαλίζει κάθε μία από αυτές, αλλά και να αντιληφθούν έγκαιρα το πόσο ανταγωνιστική είναι η αγορά εργασίας.

– Ο νέος κατανοεί την αξία της σωστής επιλογής σπουδών και κατάρτισης, προκειμένου να διεκδικήσει με αξιώσεις το επάγγελμα που επιθυμεί. Συνειδητοποιεί, επίσης, την ανάγκη της διαρκούς επιμόρφωσης στο επιλεχθέν αντικείμενο για κάθε επαγγελματία, ώστε να μπορεί να παρακολουθεί τη συνεχώς εξελισσόμενη τεχνογνωσία και να υιοθετεί εγκαίρως τις νέες μεθόδους, που θα του διασφαλίσουν την καλύτερη δυνατή επαφή με την επαγγελματική του επιλογή και θα τον καταστήσουν αποτελεσματικότερο και πιο παραγωγικό.

– Στο πλαίσιο του επαγγελματικού προσανατολισμού ο νέος προχωρά σε μια διττή εμβάθυνση, καθώς αφενός επιχειρεί να γνωρίσει καλύτερα τον εαυτό του και τις κλίσεις του, ενώ αφετέρου επιδιώκει να γνωρίσει όσο γίνεται πληρέστερα τα επαγγέλματα που κινούν το ενδιαφέρον του. Ο μόνος τρόπος, άλλωστε, για να επιτευχθεί η ιδανική επιλογή επαγγελματικής σταδιοδρομίας είναι να βρεθεί η κατάλληλη ισορροπία ανάμεσα στα ενδιαφέροντα, τις δεξιότητες και τις επιδιώξεις του νέου, και στο επάγγελμα εκείνο που θα του δώσει την ευκαιρία να αξιοποιήσει και να αναδείξει καλύτερα τις δυνατότητές του.

– Η επιλογή του σωστού για το κάθε άτομο επαγγέλματος λειτουργεί επωφελώς και για το κοινωνικό σύνολο, καθώς ο επαγγελματίας που ασχολείται με το αντικείμενο που του ταιριάζει είναι σαφώς πιο αποδοτικός και πιο υπεύθυνος κατά την τέλεση της εργασίας του.

– Ο επαγγελματικός προσανατολισμός δίνει στον νέο την ευκαιρία να γνωρίσει καλύτερα το εύρος των επιλογών που είναι διαθέσιμες, ώστε να μη βασίσει την επιλογή του αποκλειστικά σε υποδείξεις του άμεσου οικογενειακού του περιβάλλοντος∙ υποδείξεις που συχνά δεν ανταποκρίνονται ούτε στις πραγματικές επιθυμίες του νέου, αλλά ούτε και στις πραγματικές δεξιότητες και ικανότητές του.

– Ο νέος συνειδητοποιώντας τον ανταγωνισμό που διέπει την αγορά εργασίας, αντιμετωπίζει με μεγαλύτερη υπευθυνότητα τη διαδικασία επαγγελματικής επιλογής. Αποκτά πιο ενεργό ενδιαφέρον, αναζητά πληροφορίες, επιδιώκει τη διασταύρωση και τεκμηρίωσή τους, και οδηγείται σταδιακά σε μια ουσιαστικότερη γνώση όσων σχετίζονται με τις δυνατότητες επαγγελματικής αποκατάστασης.

– Με την επιλογή του σωστού επαγγέλματος ο νέος θα έχει την ευκαιρία να εξελιχθεί στο μέλλον σ’ έναν ενήλικα που θα αντλεί ικανοποίηση από την εργασία του και θα αισθάνεται εσωτερική πληρότητα. Συναισθήματα που θα αντανακλώνται τόσο στην ποιότητα της δουλειάς του, όσο και στις διαπροσωπικές και κοινωνικές του σχέσεις. Διότι, παρόλο που το επάγγελμα δεν αποτελεί το σημαντικότερο κομμάτι της ζωής ενός ανθρώπου, κατέχει ωστόσο εξαιρετικά σημαντική θέση, και μπορεί να επηρεάσει σε μεγάλο βαθμό τη στάση και τη συμπεριφορά του ατόμου. Ένας άνθρωπος, άλλωστε, που δεν είναι ικανοποιημένος με την επαγγελματική του επιλογή, αδυνατεί αφενός να αποδώσει στο μέγιστο των δυνατοτήτων του, κι έχει αφετέρου μια αρνητική στάση απέναντι στους ανθρώπους με τους οποίους τυχόν συνεργάζεται ή έρχεται σ’ επαφή.

3. Παράγοντες που επηρεάζουν την επιλογή επαγγέλματος

– Σε προσωπικό επίπεδο, ο νέος προσανατολίζεται προς ορισμένες επαγγελματικές επιλογές ανάλογα με τα ενδιαφέροντα και τις επιθυμίες του, καθώς και τις δεξιότητές του. Ενώ, συχνά λαμβάνει υπόψη του τις  γενικότερες επιδόσεις του στο σχολείο ή τις επιδόσεις του σε συγκεκριμένα σχολικά μαθήματα.

Η προσωπικότητα, βέβαια, του νέου, και οι ειδικότερες επιδιώξεις του, βαρύνουν ιδιαίτερα στην επαγγελματική επιλογή, καθώς ανάλογα με το πώς επιθυμεί να χτίσει το μέλλον του και το πώς αντιμετωπίζει τον κόσμο γύρω του, προχωρά και στις ανάλογες επιλογές.

– Σημαντική επίδραση, ωστόσο, ασκούν τόσο οι γονείς όσο και το ευρύτερο οικογενειακό περιβάλλον, καθώς από νωρίς παρατηρούν και αντιλαμβάνονται στοιχεία της προσωπικότητας του νέου, τα οποία τους παρέχουν ενδείξεις για τις πιθανές αρέσκειες και απαρέσκειές του, αλλά και για τις γενικότερες κλίσεις του. Βέβαια, συχνά παρατηρείται η τάση των γονιών είτε να ωθούν τον έφηβο προς κάποιο επάγγελμα που οι ίδιοι θεωρούν «αξιόλογο» ή «προσοδοφόρο», είτε να θέτουν ως βασικό κριτήριο επιλογής πρωτίστως την οικονομική διασφάλιση, αφήνοντας κατά μέρος τις προτιμήσεις και τα ενδιαφέροντα του νέου.

– Συνάμα, οι επαγγελματικές επιλογές των γονιών ή άλλων μελών της ευρύτερης οικογένειας, λειτουργούν συχνά ως οδηγοί για την επαγγελματική πορεία του νέου, ιδίως αν υπάρχει κάποιος έτοιμος εργασιακός χώρος. Ενώ, παράλληλα, η γενικότερη οικονομική κατάσταση, αλλά και το μορφωτικό υπόβαθρο των γονιών διαδραματίζουν καθοριστικό -πολλές φορές- ρόλο στις επιλογές του νέου, είτε θετικά, με πλήθος πνευματικών ερεθισμάτων και παροχή σημαντικών ευκαιριών εκπαίδευσης, είτε αρνητικά, με σαφή περιορισμό της επαφής του νέου με το χώρο της παιδείας και κατ’ επέκταση της πολυετούς εκπαίδευσης.

– Το σχολείο έχει, επίσης, σημαντική επίδραση στην επιλογή του νέου διότι μέσα από την ενασχόληση με τα διάφορα μαθήματα και τις επιμέρους σχολικές δραστηριότητες, του παρέχει την ευκαιρία να διερευνήσει τις δυνατότητες, τα ενδιαφέροντα και τις κλίσεις του. Επιπλέον, στο πλαίσιο του σχολικού επαγγελματικού προσανατολισμού, του προσφέρει -ή θα πρέπει να του προσφέρει- μια πιο ολοκληρωμένη προσέγγιση σε αυτή την εξαιρετικής σημασίας επιλογή.

– Οι εκάστοτε οικονομικές συνθήκες και οι τάσεις της αγοράς, κατευθύνουν συχνά την επιλογή του νέου, καθώς αίφνης παραγκωνίζονται επαγγέλματα που παλαιότερα θεωρούνταν ιδιαιτέρως αποδοτικά, και αναδύονται νέες επαγγελματικές ευκαιρίες. Άρα, επιλογές που κάποτε θα έμοιαζαν λογικές και αναμενόμενες, σταδιακά καθίστανται παρωχημένες και δεν ενδείκνυνται για τις νεότερες γενιές. Καίρια, ως προς αυτό, μπορεί να σταθεί η συμβουλευτική στο πλαίσιο του επαγγελματικού προσανατολισμού, ώστε να διαγιγνώσκονται έγκαιρα οι αλλαγές που επέρχονται στην αγορά εργασίας.

– Ο τρόπος που ο νέος αντιλαμβάνεται τα πράγματα, και άρα το ζήτημα της επαγγελματικής αποκατάστασης, διαμορφώνεται μέσα από το πλέγμα των κοινωνικών του συναναστροφών (γονείς, συγγενείς, φίλοι), αλλά και μέσα από τις παραστάσεις που δέχεται από τα Μέσα Μαζικής Επικοινωνίας. Είναι, επομένως, εύλογο πως ανάλογα με τα εκάστοτε πρότυπα που προβάλλονται από τα ΜΜΕ επηρεάζονται κι οι επιδιώξεις των νέων ανθρώπων.

Κάτω από : Έκθεση Β΄Λυκείου