Στο σημερινό μας μάθημα θα εμπεδώσουμε την απόδοση του μικτού μέτρου  10/8 μέσα από ένα παραδοσιακό τραγούδι του Πάσχα από την Κάλυμνο.

 

 

 

Ας θυμηθούμε μία παλιά ιστορία:

 

Ήταν τότε κάποιος που ήταν άρρωστος, ο Λάζαρος από τη Βηθανία, από το χωριό της Μαρίας και της Μάρθας της αδελφής της. Έστειλαν ανθρώπους, λοιπόν, οι αδελφές προς Αυτόν και έλεγαν: «Κύριε, δες, αυτός που αγαπάς ασθενεί». […] Μάλιστα ο Ιησούς αγαπούσε τη Μάρθα και την αδελφή της και το Λάζαρο.  Μόλις λοιπόν άκουσε ότι ασθενεί, τότε έμεινε στον τόπο όπου ήταν δύο ημέρες. Έπειτα, μετά από αυτό, λέει στους μαθητές: «Ας πηγαίνουμε στην Ιουδαία πάλι» […] Όταν ήρθε λοιπόν ο Ιησούς, τον βρήκε ήδη τέσσερις ημέρες να είναι στο μνήμα. […] Η Μαρία, λοιπόν, μόλις ήρθε εκεί όπου ήταν ο Ιησούς, όταν τον είδε, έπεσε μπροστά στα πόδια του και του λέει: «Κύριε, αν ήσουν εδώ, δε θα μου πέθαινε ο αδελφός». Ο Ιησούς, τότε, καθώς την είδε να κλαίει και τους Ιουδαίους που ήρθαν μαζί της να κλαίνε, αναστέναξε στο πνεύμα του και ταράχτηκε και είπε: «Πού τον έχετε θέσει;» Του λένε: «Κύριε, έλα και δες». Δάκρυσε ο Ιησούς. Έλεγαν λοιπόν οι Ιουδαίοι: «Δες πώς τον αγαπούσε». […] Ο Ιησούς, λοιπόν, πάλι αφού αναστέναξε μέσα του, έρχεται στο μνήμα. Και εκείνο ήταν σπήλαιο, και ένας λίθος βρισκόταν πάνω του στην είσοδο. Λέει ο Ιησούς: «Σηκώστε το λίθο». Του λέει η αδελφή του πεθαμένου, η Μάρθα: «Κύριε, ήδη μυρίζει, γιατί είναι η τέταρτη ημέρα που πέθανε». Της λέει ο Ιησούς: «Δε σου είπα ότι, αν πιστέψεις, θα δεις τη δόξα του Θεού;» […] Στη συνέχεια με μεγάλη φωνή κραύγασε: «Λάζαρε, βγες έξω». Εξήλθε τότε ο πεθαμένος, έχοντας δεμένα τα πόδια του και τα χέρια του με επιδέσμους, και το πρόσωπό του ήταν περιδεμένο με μαντίλι. Τους λέει ο Ιησούς: «Λύστε τον και αφήστε τον να φύγει». ΠΗΓΗ

Ερώτηση 1: Από ποια πηγή πιστεύετε ότι προέρχεται η παραπάνω γνωστή μας ιστορία;

Άσκηση : Φύλλο εργασίας: Στίχοι προς συμπλήρωση σύμφωνα με το παραπάνω κείμενο.

 

Ερώτηση 2: Ας δούμε τώρα τα Κάλαντα του Λαζάρου από την Κάλυμνο. Ποιο είναι το θέμα εδώ και από πού έχει εμπνευστεί ο λαός;

 

ΤΑ ΚΑΛΑΝΤΑ ΤΟΥ ΛΑΖΑΡΟΥ (ΚΑΛΥΜΝΟΣ)

(Αν είναι με το θέλημα και με τον ορισμό σας
Λαζάρου την Ανάσταση να πω στ’ αρχοντικό σας)

 (Εβγάτε σας παρακαλούμε, για να σας διηγηθούμε,
για να μάθετε τι εγίνει, σήμερα στην Παλαιστίνη.)

*

Εις την πόλη Βηθανία, Μάρθα κλαίει και Μαρία,
Λάζαρο τον αδερφό τους, τον γλυκύ και καρδιακό τους.

Τον μοιρολογούν και κλαίνε, τον μοιρολογούν και λένε,
τρεις ημέρες τον θρηνούσαν, και τον εμοιρολογούσαν.

Την ημέρα την τετάρτη, κίνησε ο Χριστός για να ’ρθει,
και εβγήκε η Μαρία, έξω από την Βηθανία.

Και εμπρός Του γόνυ κλίνει, και τούς πόδας Του φιλήνει,
αν εδώ ήσουν Χριστέ μου, δεν θ’ απέθνησκε ο αδελφός μου.

*

(Μα και τώρα εγώ πιστεύω, και καλότατα ηξεύρω,
ότι δύνασ’ αν θελήσεις, και νεκρούς να αναστήσεις!)

*

Χαίρε πίστευε Μαρία, άγωμεν εις τα μνημεία,
τότε ο Χριστός δακρύζει, και τον Άδη φοβερίζει.

Άδη Τάρταρε και Χάρο, Λάζαρο θε να σου πάρω,
δεύρο έξω Λάζαρε μου, φίλε και αγαπητέ μου.

Παρευθύς από τον Άδη, ως εξαίσιο σημάδι,
Λάζαρος απελυτρώθη, ανεστήθη κι εσηκώθη.

*

(Και ευθύς απολυτρώθη, ανεστήθη και εσηκώθη,
Λάζαρος σαβανωμένος, και με το κερί ζωσμένος.

Τότε η Μάρθα κι η Μαρία, τότε όλη η Βηθανία,
Δόξα τω Θεώ φωνάζουν,  και τον Λάζαρο ‘ξετάζουν.

Λάζαρε πες μας τι είδες, εις τον Άδη που επήγες,
είδα φόβους είδα τρόμους, είδα βάσανα και πόνους.

Δώστε μου λίγο νεράκι, να ξεπλύνω το φαρμάκι,
της καρδιάς μου των χειλέων, και μη με ρωτάτε πλέον.

 

Εδώ ακούμε το τραγούδι από ηχογράφηση με την Αναστασία Χατζηπαύλου:

(Δίσκος “Άγιος είσαι στην θωριά, Άγγελος στη Θεότη”)

 

Ερώτηση 3: Το μέτρο 10/8 που είναι γραμμένο το τραγούδι  αποτελείται από δύο δίσημα και δύο τρίσημα απλά μέτρα:  

(2/8   +    2/8   +    3/8   +    3/8)

 

• Άρα είναι μικτό ή σύνθετο μέτρο;

• Ποια είναι η εσωτερική σύνθεση- (σειρά των απλών μέτρων) στο συγκεκριμένο τραγούδι;

Ερώτηση 4: Γιατί είναι τονισμένες οι πράσινες συλλαβές; Συμπίπτουν με τον τονισμό των λέξεων του κειμένου;

Δραστηριότητα στην τάξη: Ομαδικό τραγούδι – ρυθμική απόδοση του δεκάσημου μέτρου.

 

Συμπληρωματικές δραστηριότητες:

1.Εδώ μπορείτε να περιηγηθείτε σε διάφορους πίνακες ζωγραφικής (Δυτική Ζωγραφική) με θέμα την Ανάσταση του Λαζάρου που αναδεικνύουν τη δυναμική του θαύματος ο καθένας με τον τρόπο του.

2.Ο διάλογος του Ιησού με τον Λάζαρο στο Φωτόδεντρο: παίξτε το παιχνίδι!

3.Το απολυτίκιο του Αγίου Λαζάρου στο Φωτόδεντρο: ακούστε την απόδοση του βυζαντινού ύμνου.

 

 

Πηγή χαρακτηριστικής εικόνας του μαθήματος.