Στο σημερινό μάθημα θα δούμε δύο ακόμα μουσικά όργανα του βιβλίου από τις σελίδες 73-74. Θα τα συγκρίνουμε και θα τα ακούσουμε σε χριστουγεννιάτικα κάλαντα.
1.ΚΡΗΤΙΚΗ ΛΥΡΑ (Κρήτη και νησιά Αιγαίου)
Το ηχείο της κρητικής λύρας έχει το σχήμα του κομμένου αχλαδιού, γι’ αυτό και ονομάζεται “αχλαδόσχημη”.
Μπερντέδες: είναι τα σημάδια για τα δάκτυλα που μπαίνουν επάνω στο μπράτσο ενός εγχόρδου οργάνου, αλλιώς τάστα από νάιλον. Έτσι καθορίζονται τα διαστήματα, οι νότες που θα παίξει ο οργανοπαίκτης στο όργανο, με σημάδια από πετονιά που μπορεί να μετακινηθούν. Τα συναντάμε κυρίως στο λαούτο και στον ταμπουρά. Ίδια, αλλά σταθερά όχι μετακινούμενα, είναι τα τάστα της κιθάρας και του μαντολίνου. |
Κρητική λύρα χωρίς μπερντέδες
Λαούτο με μπερντέδες
Δείτε έναν οργανοπαίκτη της κρητικής λύρας:
2.ΠΟΝΤΙΑΚΗ ΛΥΡΑ ή αλλιώς “ΚΕΜΕΝΤΖΕΣ”(παραδοσιακό όργανο του ελληνισμού του Πόντου)
Το ηχείο της ποντιακής λύρας έχει σχήμα σαν μπουκάλι, γι’ αυτό και λέγεται “φιαλόσχημη”.
Μερικά από τα μέρη της ποντιακής λύρας έχουν τα εξής ονόματα: “το κιφάλ”, “τα ωτία”, “η γλώσσα”, “τα ρωθώνια”. Τι παρατηρείτε με βάση τα ονόματα αυτά;
Δείτε παρακάτω πως παίζεται η ποντιακή λύρα:
Συγκριτικός πίνακας της κρητικής και της ποντιακής λύρας (με τα κόκκινα βέλη βλέπετε τις κύριες διαφορές και με τα πράσινα τις ομοιότητες)
Ακούστε τα κρητικά κάλαντα στην κρητική λύρα και τα ποντιακά κάλαντα με την ποντιακή λύρα.
2. Τραγουδάει ο Αλέξης Παρχαρίδης
Η χαρακτηριστική εικόνα του μαθήματος είναι πίνακας ζωγραφικής του λαϊκού ζωγράφου Γιώργου Σικελιώτη (1917-1984).