Τρεις μεγάλοι οργανισμοί -OpenAIRE, LIBER και COAR – οι οποίοι προωθούν την Ανοικτή Πρόσβαση διατύπωσαν σε κοινή δήλωσή τους τις συστάσεις τους σχετικά με την πιλοτική δράση που προωθεί η Ευρωπαϊκή Επιτροπή για τα ερευνητικά δεδομένα που θα παράγονται στο πλαίσιο του νέου χρηματοδοτικού προγράμματος για την έρευνα και την καινοτομία, Horizon 2020.
Τα έργα τα οποία χρηματοδοτούνται από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή και το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο Έρευνας (ERC) παράγουν πληθώρα ερευνητικών δεδομένων (π.χ. από πειράματα, προσομοιώσεις και ερωτηματολόγια). Πρόκειται, κατά κανόνα, για μικρές συλλογές δεδομένων (datasets) τα οποία βρίσκονται διασκορπισμένα σε αποθετήρια και σκληρούς δίσκους σε όλη την Ευρώπη.
Για την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, το πιλοτικό πρόγραμμα στόχο έχει να ενισχύσει μία κουλτούρα συμμετοχής μεταξύ ερευνητών και να διευκολύνει την επανάχρηση της πληροφορίας και την επιστήμη που βασίζεται σε δεδομένα, με την καταγραφή, ανακάλυψη, πρόσβαση και επανάχρηση των ερευνητικών δεδομένων, και τη διασύνδεσή τους με τις υπάρχουσες διεθνείς πρωτοβουλίες.
Οι τρεις φορείς αναγνωρίζουν τη σημασία της πιλοτικής δράσης για τη συνολική ενίσχυση του οικοσυστήματος των ερευνητικών δεδομένων, και προβαίνουν στις εξής συστάσεις:
1. Η πιλοτική δράση καλύπτει όλα τα ερευνητικά δεδομένα και συναφή μεταδεδομένα τα οποία προκύπτουν από έργα χρηματοδοτούμενα από την Ευρωπαϊκή Ένωση. Για την ενίσχυση της ανακάλυψης και τον έλεγχο των αποτελεσμάτων της έρευνας, κατάλληλα μεταδεδομένα πρέπει να συνοδεύουν όλες τις συλλογές δεδομένων, ανεξάρτητα από το εάν μια συλλογή δεδομένων θα γίνει διαθέσιμη με Ανοικτή Πρόσβαση. Τα αποθετήρια δεδομένων μπορούν να υποστηρίζουν την αποθήκευση παραδοτέων και αναφορών σχετικών με ένα έργο, συμπληρωματικά προς τα ερευνητικά δεδομένα.
2. Όλα τα ερευνητικά δεδομένα πρέπει να καταγράφονται σε μητρώα και να κατατίθενται τουλάχιστον σε ένα αποθετήριο. Το αποθετήριο πρέπει:
– να παρέχει δημόσια πρόσβαση στα ερευνητικά δεδομένα, κατόπιν εγγραφής εάν κρίνεται απαραίτητο
– να διευκολύνει την αναφορά σε δεδομένα μέσα από μόνιμους προσδιοριστές (π.χ. DOI, ARK, PURL)
– να διασυνδέει τα ερευνητικά δεδομένα με τις σχετικές δημοσιεύσεις (π.χ. περιοδικά, αναφορές, κείμενα εργασίας)
– να υποστηρίζει την αναγνώριση του χρηματοδοτικού πλαισίου της έρευνας μέσα από κατάλληλα μεταδεδομένα
– να προσφέρει τη δυνατότητα διασύνδεσης με αρχεία λογισμικού
– να προσφέρει τα μεταδεδομένα με τεχνικά και νομικά ανοικτό τρόπο και με τη χρήση ευρέως χρησιμοποιούμενων προτύπων μεταδεδομένων και οδηγιών διαλειτουργικότητας, ώστε να καθιστά δυνατή την επανάχρησή τους από ευρωπαϊκούς και διεθνείς φορείς και τρίτες υπηρεσίες.
3. Τα ερευνητικά δεδομένα που σχετίζονται με ερευνητικές δημοσιεύσεις πρέπει να καθίστανται διαθέσιμα στους ελεγκτές κατά τη διάρκεια του ελέγχου. Παράλληλα με τη δημοσίευση κάποιας έρευνας, τα σχετικά ερευνητικά δεδομένα πρέπει να καθίστανται διαθέσιμα μέσα από ένα αποθετήριο ανοικτής πρόσβασης.
4. Συστήνεται η χρήση κατάλληλων ανοικτών αδειών για τα ανοικτά δεδομένα όπως (Creative Commons CC0, Open Data Commons Open Database License).
5. Η ευθύνη για την κατάθεση των ερευνητικών δεδομένων που προκύπτουν από ένα έργο ανήκει στον συντονιστή του έργου.
6. Υποστηρικτικές δράσεις
Είναι απαραίτητη μία πανευρωπαϊκή καμπάνια προώθησης των οφελών που προκύπτουν από το διαμοιρασμό των δεδομένων και της επανάχρησής τους σε ερευνητές, χρηματοδότες, πανεπιστήμια, βιβλιοθηκονόμους, και υποστηρικτικό τεχνικό προσωπικό.
Ο πιλότος πρέπει, επίσης, να προσδιορίσει τις δεξιότητες, τη γνώση και τις ανάγκες σε εκπαίδευση που χρειάζεται από όλους τους εταίρους στον κύκλο ζωής των δεδομένων.
Πηγή: http://www.diorismos.gr/ 02/08/2013