Μουσικοί στοχασμοί και αναστοχασμοί

Σκέψεις για τη μουσική εκπαίδευση και τη μουσική γενικότερα

Μουσική και ταυτότητα.

Απρ 201824

Ας σκεφτούμε έναν επαναστάτη punker, έναν hip hopper ή έναν λάτρη της όπερας. Η μουσική που ακούν, τα ρούχα που φορούν, ο τρόπος που μιλούν και οι φίλοι που έχουν, λένε μια ιστορία για το ποιοι είναι, λένε μια ιστορία για την ταυτότητά τους.

Τι εννοούμε όταν μιλάμε για ταυτότητα; Η ταυτότητά μας δεν είναι κάτι που είναι τελείως καθορισμένο ή πλήρως καθορισμένο. Αναγνωρίζουμε ποιοι είναι οι γονείς μας, τον τόπο που γεννιόμαστε, το σχολείο στο οποίο πήγαμε, τους φίλους που έχουμε και τις επιλογές που κάνουμε στη ζωή. Όλα αυτά συμβάλλουν στην ταυτότητά μας. Όλοι συνεισφέρουν σε ποιοι ήμασταν, ποιοι είμαστε και ποιοι μπορούμε να γίνουμε. Ονομάζουμε αυτή την προσέγγιση της ζωής στην ταυτότητα, την αφηγηματική ταυτότητα. Οι ταυτότητες μας είναι σαν μια αφήγηση, μια ιστορία που περιέχει πολλαπλά κεφάλαια και γραμμές πολλαπλών ιστοριών. Και ακριβώς όπως μια αφήγηση περιγράφει μια διαδικασία, αυτό συμβαίνει και τότε αυτό συμβαίνει, και ούτω καθεξής και ούτω καθεξής. Η ταυτότητά μας είναι επίσης μια διαδικασία. Στην αρχή δεν μπορούμε ούτε να δέσουμε τα δικά μας κορδόνια παπουτσιών, μετά από μερικά χρόνια μαθαίνουμε να διαβάζουμε και να γράφουμε. Υπάρχουν ορισμένα πράγματα που μας αρέσουν, όπως τα μαθηματικά ή ο αθλητισμός, και άλλα πράγματα που δεν μας αρέσουν, όπως η σχολική εργασία ή να τρώμε λαχανικά.

Η ταυτότητά μας είναι η ιστορία μας. Μια ιστορία που δεν είναι σταθερή και συνεχίζεται. Ή, με άλλα λόγια, η ταυτότητά μας είναι όπως το ονομάζει ο Simon Frith, η επεξεργασία του εαυτού μας. Αυτό που κάνει τη μουσική τόσο ενδιαφέρουσα και ξεχωριστή είναι ότι προσφέρει έναν τρόπο να βιώσουμε τον εαυτό μας κατά τη διάρκεια της διαδικασίας της μουσικής ακρόασης, της μουσικής δημιουργίας  και της μουσικής εκτέλεσης . Αυτός ο εαυτός που βρίσκεται σε συνεχή κατάσταση.

Αλλά τι εννοούμε όταν θεωρούμε τη  μουσική ως μια εμπειρία ταυτότητας; Είναι δελεαστικό να σκεφτόμαστε ότι ακούμε μουσική επειδή επιβεβαιώνει με κάποιο τρόπο την ταυτότητά μας ή ικανοποιεί τις επιθυμίες μας. Έτσι για παράδειγμα, ας φανταστούμε μια νεαρή γυναίκα που είναι από τη φύση επαναστάτης. Δεν συμπαθεί την πολιτική, επειδή οι πολιτικοί είναι ψεύτες που ενεργούν μόνο από το δικό τους συμφέρον. Αντιπαθεί την νεοφιλελεύθερη οικονομία θεωρώντας τους τραπεζίτες εγωιστές που ικανοποιούν την απληστία τους εις βάρος των αναγκών άλλων ανθρώπων. Η γυναίκα αυτή επιλέγει να ακούσει μουσική punk επειδή οι ιδέες της μουσικής αυτής συμπίπτουν με τις ιδέες της γυναίκας αυτή. Η punk μουσική, λοιπόν, επιβεβαιώνει τις ιδέες της και ικανοποιεί τις επιθυμίες της.

Η μουσική είναι παντού γύρω μας. Έτσι, όταν βυθιστούμε σε ένα μουσικό τοπίο, η μουσική φαίνεται να κάνει πολύ περισσότερα από το να ικανοποιεί μόνο τις μουσικές επιθυμίες ή τις προτιμήσεις μας. Αυτό που συμβαίνει είναι ότι η μουσική βοηθά πραγματικά να διαμορφώσει τις επιθυμίες, τις προτιμήσεις και τις ιδέες μας.

Η μουσική για μια φυλή στη Ρουάντα, δεν είναι κάτι που επιλέγουν τα άτομα της φυλής αυτής αφού έχουν καθιερώσει την ταυτότητά τους. Αντιθέτως, αποτελεί μέρος της ταυτότητάς τους. Το να είναι κάποιος μέλος αυτής της κοινότητας αποτελείται από να παίζει αυτή τη μουσική, να τραγουδά αυτή τη μουσική και να χορεύει σε εκείνη τη μουσική. Η συλλογική τους ταυτότητα είναι εν μέρει κατασκευασμένη, κατασκευασμένη και έμπειρη μέσω της μουσικής τους. Η μουσική είναι επομένως μια εκδήλωση συλλογικής ταυτότητας. Είμαστε μέλη μιας συγκεκριμένης ομάδας ή κοινότητας επειδή η μουσική μας δεσμεύει. Δεν παίζουμε τον Εθνικό Ύμνο κατά τη διάρκεια των Ολυμπιακών Αγώνων ή του Παγκοσμίου Κυπέλλου για να τον ακούσουμε παθητικά ή να ψυχαγωγήσουμε. Ο εθνικός ύμνος είναι ο τρόπος με τον οποίο αναγνωρίζουμε τη χώρα μας. Ενισχύει το αίσθημα συγγένειας μας. Ευχαριστούμε τον παίκτη του αθλητισμού επειδή είμαστε όλοι μέλη της ίδιας κοινότητας. Και αυτό μας φέρνει στο τέλος αυτής της διάλεξης.

Συνοψίζοντας, η ταυτότητα είναι μια διαδικασία. Και η μουσική αποτελεί μέρος αυτής της διαδικασίας. Ακούμε, χορεύουμε, παίζουμε μουσική όχι μόνο επειδή ικανοποιεί μια ανάγκη ή επιθυμία που έχουμε. Η μουσική είναι στην πραγματικότητα μια από τις δυνάμεις που διαμορφώνουν τις ιδέες, τις ανάγκες και τις επιθυμίες που έχουμε. Ακούμε τη μουσική επειδή είμαστε μέρος μιας ομάδας. Και είμαστε μέρος μιας ομάδας επειδή ακούμε μουσική.

 

 

Αφήστε μια απάντηση

Η ηλ. διεύθυνση σας δεν δημοσιεύεται. Τα υποχρεωτικά πεδία σημειώνονται με *

Γεννήθηκα στην Αθήνα το 1974 και εργάζομαι στη δημόσια δευτεροβάθμια εκπαίδευση από το 1998. Έχω αποφοιτήσει από το Τμήμα Μουσικών Σπουδών του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών και έχω μεταπτυχιακό δίπλωμα στις επιστήμες της Αγωγής – Μουσική Παιδαγωγική από το Πανεπιστήμιο Λευκωσίας το 2015. Επίσης έχω σπουδάσει πιάνο (δίπλωμα πιάνου-τάξη Μαρίνας Λαμπρινούδη) και ανώτερα θεωρητικά (πτυχίο φούγκας-τάξη Νικηφόρου Νευράκη) στο Εθνικό Ωδείο στην Αθήνα. Έχω παρουσιάσει εισηγήσεις σε συνέδρια τόσο στην Ελλάδα όσο και στο εξωτερικό. Τα ερευνητικά μου ενδιαφέροντα έχουν να κάνουν με τη μουσική παιδαγωγική, τις σχολικές γιορτές και τα προγράμματα σχολικών δραστηριοτήτων.



Αλλαγή μεγέθους γραμματοσειράς
Αντίθεση
Μετάβαση σε γραμμή εργαλείων