Έρευνα: Τρόποι μετακίνησης των μαθητών προς και από το σχολείο

Το φθινόπωρο του 2016 πραγματοποιήσαμε μία μικρή έρευνα για τους τρόπους μετακίνησης των μαθητών προς το σχολείο, το πρωί, και από αυτό, το μεσημέρι.

Όντας πειραματικό, το σχολείο μας έχει μαθητές από όλη την πόλη του Ηρακλείου, αλλά και αρκετούς από τα περίχωρά της ή και από άλλες κωμοπόλεις του νομού. Μια επιπλέον ιδιαιτερότητα αποτελεί το γεγονός ότι το σχολείο είναι απομακρυσμένο στη δυτική πλευρά της πόλης, στο λόφο του Εσταυρωμένου, περιοχή που δεν είναι πυκνά δομημένη και χαρακτηρίζεται κυρίως από τα κτίρια και τις εγκαταστάσεις του Τ.Ε.Ι. Κρήτης.

Εξαιτίας των παραπάνω, η μετακίνηση των μαθητών δεν είναι μια απλή υπόθεση περπατήματος, ούτε και ποδηλάτου (ας όψονται οι ανηφόρες, η στενότητα των δρόμων και η οδηγική συμπεριφορά των ενηλίκων), και μπορεί να αφορά αρκετά χιλιόμετρα καθημερινά. Έτσι η χρησιμοποίηση κάποιου μεταφορικού μέσου, δημόσιου ή ιδιωτικού, είναι απαραίτητη για το σύνολο σχεδόν των μαθητών, με την εξαίρεση των ελάχιστων που διαμένουν στη γειτονιά του σχολείου.

Με πρωτοβουλία των Συλλόγων Γονέων και Κηδεμόνων των συστεγαζόμενων Πειραματικών σχολείων, Γυμνασίου και Λυκείου, λειτουργεί κάθε χρόνο η λεγόμενη «ειδική διαδρομή», ένα αστικό λεωφορείο που διασχίζει την πόλη το πρωί (από τις 07:15) μαζεύοντας μαθητές προς το σχολείο, και το μεσημέρι (στις 14:10) αντίστροφα. Εν συντομία η διαδρομή του έχει ως εξής: Αεροδρόμιο – Ικάρου – Εθν. Αντιστάσεως – Μπεντεβή – Κνωσού – Αη Γιάννης / “SATO” – Κακριδή – Ερυθραίας – Φωτάκη – Παπαναστασίου – Εθνομαρτύρων – Ακροπόλεως – Πλ. Σινάνη – Ιωνίας – Γ. Παπανδρέου – Α. Παπανδρέου – Ιερολοχιτών – Παναγίτσα (περί τις 07:35) – Ατλαντίδος – Α. Παπανδρέου – Στρυμώνος – Παύλου Μελά / Δειλινά – 62 Μαρτύρων – Γιόφυρος – ΤΕΙ – Πειραματικά Σχολεία.

Ειδική Διαδρομή για τα Πειραματικά Σχολεία

Η έρευνά μας πραγματοποιήθηκε με επώνυμο ηλεκτρονικό ερωτηματολόγιο για όλους τους φοιτούντες το σχολικό έτος 2016-17 μαθητές (206 συνολικά). Σε κάθε μαθητή και μαθήτρια στείλαμε ηλεμήνυμα στις διευθύνσεις του σχολικού και του προσωπικού του ηλεταχυδρομείου με εξατομικευμένη διεύθυνση όπου θα έβρισκε τις ερωτήσεις με προσυμπληρωμένο τον αριθμό μητρώου του (κλειδί για τα δεδομένα μας) και το ονοματεπώνυμό του.

Το ηλεμήνυμα προς κάθε μαθητή/τρια

Στη συνέχεια, παρακολουθήσαμε το ρυθμό υποβολής των απαντήσεων και φροντίσαμε να υπενθυμίζουμε  την αναγκαιότητά τους, καταφέρνοντας μέσα σε 4 περίπου εβδομάδες να συλλέξουμε όλες τις απαντήσεις. Ο υπεύθυνος του προγράμματος κ. Γεωργιάδης, έκανε τα δεδομένα ανώνυμα, αφού συμπλήρωσε και μερικά επιπλέον χαρακτηριστικά, ενδιαφέροντα για την έρευνά μας, όπως η περιοχή κατοικίας των μαθητών. Η εμπιστευτικότητα των απαντήσεων ήταν εξαρχής ιδιαίτερο μέλημά μας, και μόνο ο κ. Γεωργιάδης είχε πρόσβαση στις απαντήσεις, όσο αυτές ήταν επώνυμες.

Η κατανομή του τόπου κατοικίας των μαθητών του σχολείου μας αποτυπώνεται στο παρακάτω διάγραμμα:

Τόπος κατοικίας των μαθητών/τριών

Οι δύο ερωτήσεις επιλογής με τις υποψήφιες απαντήσεις ήταν:

1. Πώς μετακινείσαι προς το σχολείο το πρωί, κατά κύριο λόγο;

• Με φέρνουν οι γονείς μου ή άλλοι ενήλικες με δικό τους μεταφορικό μέσο
• Με το λεωφορείο της «ειδικής διαδρομής»
• Με αστικό λεωφορείο κανονικής γραμμής
• Με συνδυασμό δύο αστικών κανονικών γραμμών
• Με αστικό, και μετά με την «ειδική διαδρομή»
• Με λεωφορείο του υπεραστικού ΚΤΕΛ, και μετά με αστικό
• Με λεωφορείο του υπεραστικού ΚΤΕΛ, και μετά με την «ειδική διαδρομή»
• Με τα πόδια
• Με δικό μου μοτοποδήλατο – μηχανάκι
• Με το ποδήλατό μου

2. Πώς μετακινείσαι από το σχολείο το μεσημέρι, κατά κύριο λόγο;

• Με παίρνουν οι γονείς μου ή άλλοι ενήλικες με δικό τους μεταφορικό μέσο
• Με το λεωφορείο της «ειδικής διαδρομής»
• Με αστικό λεωφορείο κανονικής γραμμής
• Με συνδυασμό δύο αστικών κανονικών γραμμών
• Με την «ειδική διαδρομή», και μετά με αστικό
• Με αστικό και μετά με λεωφορείο του υπεραστικού ΚΤΕΛ
• Με την «ειδική διαδρομή» και μετά με λεωφορείο του υπεραστικού ΚΤΕΛ
• Με λεωφορείο του υπεραστικού ΚΤΕΛ που περνάει από το σχολείο
• Με τα πόδια
• Με δικό μου μοτοποδήλατο – μηχανάκι
• Με το ποδήλατό μου

Πρωινή μετακίνηση προς το σχολείο

Η έρευνά μας έδειξε αυτό που και με γυμνό μάτι παρατηρούμε κάθε πρωί και στις δύο εισόδους του σχολείου. Πάνω από 7 στους 10 μαθητές μεταφέρονται στο σχολείο από τους γονείς τους ή άλλους ενήλικες με Ι.Χ. μεταφορικό μέσο· χωρίς μάλιστα να μετριάζεται αυτό στις μεγαλύτερες ηλικίες /τάξεις. Μόλις 2 στους 10 χρησιμοποιούν δημόσιο μεταφορικό μέσο, ενώ με το λεωφορείο της ειδικής διαδρομής μεταφέρεται μόλις το 8,7% των μαθητών! 5 μόλις μαθητές έρχονται με τα πόδια στο σχολείο, και ένας με ποδήλατο!

Μεσημεριανή αποχώρηση των μαθητών

Καθώς η ώρα που σχολούν οι μαθητές είναι εργάσιμη για τους γονείς, θα περίμενε κανείς οι μαθητές να φεύγουν από το σχολείο με κάποιο μέσο μαζικής μεταφοράς. Παραταύτα, 4 στους 10 από αυτούς φεύγουν και πάλι με Ι.Χ. μεταφορικό μέσο των γονέων τους ή άλλων ενηλίκων που στριμώχνονται στο δρόμο μπροστά στο σχολείο και στο χώρο στάθμευσης στο πίσω μέρος του. Το 35% των μαθητών παίρνουν αστική συγκοινωνία, ενώ ένα 16%, διπλάσιοι σχεδόν από το πρωί, χρησιμοποιούν το αστικό λεωφορείο της ειδικής διαδρομής. Αξιοσημείωτο ότι οι 5 πρωινοί περιπατητές γίνονται 17 (το 8%) το μεσημέρι, συμπεριλαμβανομένων κάποιων μαθητών που πηγαίνουν στις κοντινές δουλειές των γονέων τους.

Τελειώνουμε τα αποτελέσματα της έρευνας αυτής, λέγοντας ότι δεν παρατηρήσαμε ιδιαίτερη συσχέτιση του τρόπου μεταφοράς ούτε με το φύλο ή την τάξη των μαθητών, αλλά ούτε και με την περιοχή από την οποία έρχονται.

Αν χρειαζόταν να αναφέρουμε ένα και μόνο συμπέρασμα αυτό θα ήταν η αναγκαιότητα λήψης μέτρων για τη ρύθμιση της κυκλοφορίας τόσο στον δρόμο μπροστά στη δυτική -κύρια- είσοδο, την οδό Γιάννη Κορνάρου, δηλαδή, όσο και στον ανατολικό χώρο στάθμευσης στην πίσω πλευρά του σχολείου.

Να αναφέρουμε ακόμη ότι η έρευνά μας δεν συμπεριέλαβε τους μαθητές του Πειραματικού Γυμνασίου, ούτε τους εργαζόμενους του κτιριακού συγκροτήματος, καθηγητές και λοιπό προσωπικό των δύο σχολείων και τους εργαζόμενους του Περιφερειακού Επιμορφωτικού Κέντρου Ηρακλείου.

Στα 3 αυτά χρόνια μάθαμε πολλά πράγματα για τα Ανοιχτά Δεδομένα. Έτσι, παραθέτουμε με τη σειρά μας και εμείς, ως ανοιχτά δεδομένα τις απαντήσεις των μαθητών στην έρευνά μας, ανωνύμως, και συμπληρωμένος με τα χαρακτηριστικά της τάξης, του φύλου και της περιοχής κατοικίας καθενός.

Ομάδα GFEP 2016-2017