Με χαροποίησε ιδιαίτερα η αποστολή στο σχολείο μας – και  μόλις σήμερα κατάφερα να τα πάρω στα χέρια μου, αφού τις προηγούμενες δύο εβδομάδες με “επισκέφτηκε” ο κορωνοϊός και με κράτησε εκτός σχολείου − προς εμπλουτισμό της σχολικής βιβλιοθήκης τριών εκδόσεων από το Πολιτιστικό Ίδρυμα Ομίλου Πειραιώς (ΠΙΟΠ):

• Καλλινικίδου Άννα, Μουσείο Μαστίχας Χίου. Οδηγός. © 2017 (ISBN 978-960-244-192-3),
• Όψεις της άυλης πολιτιστικής κληρονομιάς στη Χίο, επιστ. Επιμέλεια Σταυρούλα-Βίλλυ Φωτοπούλου. © 2016 (ISBN 978-960-244-185-5),
• Κρατώντας ζωντανή την παραγωγική ιστορία του τόπου. Δίκτυο Μουσείων του Πολιτιστικού Ιδρύματος Ομίλου Πειραιώς. © 2014, 2016 (ISBN 978-960-244-187-9).

Η επικοινωνία με το ΠΙΟΠ προέκυψε με αφορμή την επίσκεψη που θα πραγματοποιήσουν οι μαθητικές ομάδες μας στο Μουσείο Μαστίχας κατά την προγραμματισμένη εκδρομή μας στη Χίο στις 4-6 Μαΐου 2022. Ειδικότερα, με βάση το πλούσιο περιεχόμενο των 2 πρώτων βιβλίων έχουμε την ευκαιρία να αποκτήσουμε πρόσβαση σε πληροφορίες και στοιχεία που δεν αρκεί το σύντομο πέρασμά μας από το νησί να μας τις/τα προσφέρει στη δεδομένη στιγμή. Έχοντας αυτό το υλικό υπόψιν, πιστεύω ότι η γαστρονομική/πολιτιστική περιήγησή μας στη Χίο θα είναι εκ των προτέρων πιο εστιασμένη και πιο “ψαγμένη” για όλους μας.

Ευχαριστώ θερμά τις κυρίες Ράπτη Αλεξάνδρα, διευθύντρια του ΠΙΟΠ, και Καραγιάννη Ουρανία, προϊσταμένη της Υπηρεσίας Εκδόσεων του ΠΙΟΠ, για την ευγενική προσφορά των προαναφερθέντων πολύτιμων τίτλων.

Η επιστημονική/γευσιγνωσιακή περιήγησή μας στο ελαιόλαδο ως υπερτροφή ολοκληρώθηκε με την επίσκεψη των μαθητικών ομάδων μας στο Μουσείο Ελιάς & Ελληνικού Λαδιού (ΜΕΕΛ) στη Σπάρτη. Σταθήκαμε τυχεροί διότι επί σχεδόν 2 ώρες είχαμε όλο το Μουσείο στη διάθεσή μας, ώστε να το περιηγηθούμε άνετα χωρίς την πίεση από άλλους επισκέπτες σε αναμονή. Ειδικά στις εκθεσιακές ενότητες του 1^ου ορόφου του Μουσείου, πραγματοποιήσαμε τη δραστηριότητα «Τρεις το λάδι, τρεις το ξύδι…»  –προτείνεται στον εκπαιδευτικό φάκελο του ΜΕΕΛ–, και ουσιαστικά έτσι αυτοξεναγηθήκαμε πιο διασκεδαστικά στο εποπτικό υλικό που αναφέρεται στην οικονομία, τις χρήσεις και την ιδεολογία της ελιάς και του ελαιόλαδου.

Ακολούθησε η μεσημεριανή ανάπαυλα για φαγητό στην κεντρική πλατεία της Σπάρτης και νωρίς το απόγευμα κατευθυνθήκαμε στις εγκαταστάσεις της εταιρείας Υγαία του Κου Αλέξη Βλήτα. Ο φιλόξενος οικοδεσπότης μάς γνώρισε τις απαιτήσεις των φυτών που καλλιεργεί βιολογικά στον Πάρνωνα και μας έδειξε πώς επεξεργάζεται τους υπερ-καρπούς τους μέχρι το τελικό στάδιο να προκύψει το έτοιμο αποξηραμένο προϊόν που εμπορεύεται. Τα εν λόγω υπερ-φρούτα (μύρτιλο, κράνο, γκότζι μπέρι και αρώνια) τα είχαμε ήδη γνωρίσει γευστικά στην 1^η δραστηριότητα των συναντήσεών μας στο σχολικό εργαστήριο.

Ευχαριστούμε θερμά το Πολιτιστικό Ίδρυμα Ομίλου Πειραιώς για την επίσκεψή μας στο ΜΕΕΛ και τον Κο Αλέξη Βλήτα για την ενδιαφέρουσα, εκ των ένδον γνωριμία μας με τα προϊόντα του.

Το ελαιόλαδο ως υπερτροφή εξετάσαμε αυτή τη βδομάδα στις συναντήσεις μας. Ερέθισμα για αυτό στάθηκε το παρόν άρθρο. Και επειδή στο πρόγραμμά μας βασιζόμαστε πάντα στο οσφρητικό/γευστικό αισθητήριο, σκεφτήκαμε να αξιολογήσουμε διάφορα μονοποικιλιακά ελαιόλαδα φετινής εσοδείας: ακολουθήσαμε τις οδηγίες γευσιγνωσίας από εδώ και μεταφέραμε στο εργαστήριό μας όλη την εμπειρία ενός olive oil bar, όπως το βιώσαμε οι δύο διδάσκοντες στο παρελθόν με αφορμή άλλο πρόγραμμα σχολικών δραστηριοτήτων (περισσότερα εδώ).

Προμηθευτήκαμε από την αγορά πέντε (5) μονοποικιλιακά εξαιρετικά παρθένα ελαιόλαδα – οι ποικιλίες ελιάς που επιλέξαμε δηλώνονται στα ακόλουθα γραφήματα – και τα εξετάσαμε ως προς το χρώμα τους, το φρουτώδες άρωμά τους, το πικρό και πικάντικο στοιχείο τους. Διαπιστώσαμε τον χαρακτήρα τους σε συνδυασμό με ντομάτα και ντοματίνια «βελανίδια», φέτα (Τριπόλεως), προζυμένιο ψωμί, βρασμένη καυτή πατάτα και μους σοκολάτας. Οι ποιοτικές συγκρίσεις μας είχαν ως μέτρο αναφοράς το ελαιόλαδο από την κορωνέικη ποικιλία. Και επειδή σαφώς υπεισήλθε το υποκειμενικό στοιχείο στην πρωτόγνωρη αυτή προσπάθεια των ομάδων μας, τα αποτελέσματα που παρουσιάζονται παρακάτω αντιπροσωπεύουν τις αξιολογήσεις 14 μαθητικών ομάδων, οι οποίες δοκίμασαν τα ίδια ελαιόλαδα, με την ίδια διαδοχή (κορωνέικη → τσουνάτη → χονδροελιά → μάκρη → μεγαρίτικη), στον ίδιο χώρο (όλοι οι ηλεκτρικοί λαμπτήρες οροφής αναμμένοι, θερμοκρασία 20° με 22° C), σε διαφορετικές ημέρες, αλλά την ίδια ώρα (μεσημέρι, αμέσως μετά  τη λήξη των μαθημάτων). Κάθε ομάδα συμπλήρωσε επιτόπου το παρόν ερωτηματολόγιο, όσο εξελισσόταν η γευσιγνωσία.

Πιο φρουτώδες όλων αναδείχτηκε το ελαιόλαδο από την ποικιλία μάκρη, ενώ και η μεγαρίτικη έγινε έντονα αισθητή λόγω των αρωμάτων της. Οι δύο προαναφερθείσες ποικιλίες μάς ερέθισαν όμως ήπια ως προς το πικρό στοιχείο τους, αφού το ελαιόλαδο της τσουνάτης το αισθάνθηκαν ως το πιο πικρό από όσα γεύτηκαν οι ομάδες.  Το φαινολικό περιεχόμενο της μεγαρίτικης και της τσουνάτης φάνηκε να υπερτερεί των υπολοίπων ως προς την ιδιότητα του πικάντικου: πολύ έντονα τα «καψίματα» στο λαιμό από τα ελαιόλαδα των εν λόγω ποικιλιών. Ως προς το χρώμα τους, το ελαιόλαδο της μάκρης έλαβε την πρωτοκαθεδρία με την πιο ευδιάκριτη νότα πράσινου μέσα στο σύνηθες κίτρινο των υπολοίπων, αν και η χονδροελιά Χαλκιδικής έκανε γενικώς εντύπωση ως η πιο ωχρή σε σημείο που θύμισε κοινό ηλιέλαιο.

Οι γευσιγνωσίες των ομάδων μας ολοκληρώνονταν με την κατανάλωση βρώσιμης ελιάς «σπιτικής» παραγωγής από τη συνάδελφο κα Παπακυρίλλου· επίσης όλοι είχαν την ευκαιρία να δοκιμάσουν το ελαιόλαδο της μάκρης ως αγουρέλαιο, καθώς και αρωματισμένο με βασιλικό & πορτοκάλι. Συνολικά οι εντυπώσεις από τα τελευταία θετικότατες, δεδομένου ότι ορισμένοι ανήσυχοι μαθητές άρχισαν να σκέφτονται πώς θα μπορούσαν να αξιοποιήσουν τέτοια φυσικώς αρωματισμένα ελαιόλαδα.

Θερμές ευχαριστίες από τη θέση αυτή στην οικογένεια Κελίδη και ειδικά στην Αλέξια και τη Νίκη Κελίδου, οι οποίες χωρίς καθυστέρηση συνέβαλαν στο να γνωρίσουμε την ποικιλία μάκρη μέσω των ελαιολάδων «Κύκλωπας» που μας δώρισαν!

Η προηγούμενη βδομάδα μάς βρήκε σε πλήρη δράση! Και μόλις σήμερα ολοκληρώθηκε για ορισμένες μαθητικές ομάδες η γευσιγνωσία των παρασκευασμάτων τους, αφού η πρόσφατη κακοκαιρία μάς κράτησε μακριά από το σχολικό περιβάλλον.

Στην προσπάθειά μας να διερευνήσουμε τις ιδιότητες ενός υπερτροφίμου, σκεφτήκαμε να «παίξουμε» πάνω στο θέμα «ο άρτος στον 21^ο αιώνα»: Στο σχολικό εργαστήριο, «ζυμώσαμε» διάφορους τύπους ψωμιού εφαρμόζοντας τη βασική συνταγή που πρότεινε ο υπογράφων με διάφορες παραλλαγές στις πρώτες ύλες…. και τα νόστιμα προϊόντα μας: μια ποικιλία άρτων χωρίς γλουτένη, ενισχυμένων με τα ωφέλιμα λιπαρά από τον λιναρόσπορο, το ελαιόλαδο και τους σπόρους chia, συν τη γλυκαιμική/ πρωτεϊνούχα δύναμη της βρώμης και του φαγόπυρου.

Με το παρόν φύλλο εργασίας, οι ομάδες μας είχαν την ευκαιρία να διερευνήσουν στο διαδίκτυο τα της γλουτένης και να αναστοχαστούν σχετικά με τα προσόντα και τις αρετές της δικής μας ιδιαίτερης αρτοπαρασκευής.

Κατά τις γευσιγνωσίες των άρτων μας, πολύτιμη αποδείχτηκε η συνοδεία ελληνικών προϊόντων όπως το φυστικοβούτυρο, το ανθόμελο και οι μαρμελάδες από χιώτικα μανταρίνια και κορινθιακά βερίκοκα.

Μετά από 2 σχολικά έτη με τους γνωστούς περιορισμούς στον σχολικό χώρο λόγω κορωνοϊού, την προηγούμενη εβδομάδα ξεκινήσαμε επιτέλους, με κάποια σχετική καθυστέρηση, για την τρέχουσα σχολική χρονιά ένα εγκεκριμένο Πρόγραμμα Αγωγής Υγείας (ΠΑΥ) [σύμφωνα με την υπ’ αρ. πρωτ. Φ. 22.6/18524/22-12-2021 απόφαση της Δ.Δ.Ε Β΄ Αθήνας]  για τους μαθητές της Β΄ Τάξης του λυκείου μας, το οποίο ευχόμαστε να ολοκληρωθεί με τον ίδιο ενθουσιασμό όπως ξεκίνησε.

Με μαθητές και μαθήτριες από τα 4 τμήματα της Β΄ Τάξης θα συναντιόμαστε δια ζώσης στο Εργαστήριο Φυσικών Επιστημών κάθε εβδομάδα σε διαφορετικές ημέρες ανά τμήμα, αφού λήξουν τα μαθήματα του πρωινού προγράμματος, για να ασχοληθούμε με κάποιες από τις υπερτροφές της ελληνικής γης.

Στο παρόν ιστολόγιο, θα αναρτούμε τις δράσεις των μαθητικών ομάδων οι οποίες συμμετέχουν στο εν λόγω ΠΑΥ.

Στην 1η συνάντηση των ομάδων, μας απασχόλησαν τα ακόλουθα:

• Τι είναι οι υπερτροφές; Ορίζονται & διακρίνονται βάσει κάποιων κριτηρίων ή είναι προϊόν του marketing;
• Η διατροφική μόδα με τις υπερτροφές. Παραδείγματα ορθής ή ανθυγιεινής κατανάλωσής τους. Πού βρίσκεται η αλήθεια;
• Γευστική γνωριμία με 8 αποξηραμένους καρπούς φυτών (ελληνικής βιολογικής παραγωγής) που χαρακτηρίζονται διεθνώς ως υπερτροφές. Η γευσιγνωσία συνοδεύτηκε με το παρόν φύλλο εργασίας και αναμένουμε με ενδιαφέρον τις απαντήσεις των ομάδων.

Εκτός από τον υπογράφοντα, στο ΠΑΥ συμμετέχουν και το υποστηρίζουν οι συνάδελφοι Παπαγεωργίου Γεωργία και Παπακυρίλλου Αλεξάνδρα.

Πραγματοποιήθηκε σήμερα η 1^η συνάντηση όσων μαθητών/μαθητριών της Β΄τάξης συμμετέχουν κατά το τρέχον σχολικό έτος στο Πρόγραμμα Αγωγής Υγείας με τον ανωτέρω τίτλο. Το πρόγραμμα επιμελούνται και υλοποιούν ο υπογράφων με την Αλεξάνδρα Παπακυρίλλου (μαθηματικό). Σύμφωνα με την υπ’ Αρ. Πρωτ.:190790/Δ7/04-12-2019 του ΥΠΑΙΘ, το παρόν πρόγραμμα εντάσσεται στη θεματολογία: υγιεινή διατροφή, αγωγή του καταναλωτή, αγωγή υγείας στο αειφόρο σχολείο.

Κατά τη συνάντηση αυτή τέθηκαν οι βραχυπρόθεσμοι στόχοι για τον ερχόμενο μήνα και συζητήθηκαν σε αδρές γραμμές οι μελλοντικότερες προτεινόμενες δράσεις της ομάδας.

Για το τέλος της συνάντησης, ο υπογράφων επεφύλαξε στα μέλη της ομάδας μια γευσιγνωσία βιολογικού αρτοπαρασκευάσματος από βρώμη χωρίς γλουτένη, 16ωρης ωρίμασης με ξινό προζύμι, και με χαρακτηριστικά υπερτροφίμου βάσει των συστατικών του: μοβ καλαμποκάλευρο από το Περού, λιναρόσπορος ελληνικός, σπόροι chia από τη Βολιβία, και σουσάμι ποικιλίας Έβρου.  😉