Οι σημειώσεις του μαθήματος

 

 

 

 

 

 

 

 

Ο Ανδρέας Μεταξάς , κορυφαίο στέλεχος του Ρωσικού κόμματος, ανέλαβε την πρωθυπουργία αμέσως μετά την επανάσταση της 3ης Σεπτεμβρίου

Ο Ι. Κωλέττης, αρχηγός του γαλλικού κόμματος

υπήρξε ο πρώτος εκλεγμένος πρωθυπουργός της Ελλάδας

 

ΠΗΓΕΣ

 

1.Ο πολιτικός ρόλος του Ι. Κωλέττη

 

Αντλώντας στοιχεία από το κείμενο που σας δίνεται και αξιοποιώντας τις ιστορικές σας γνώσεις, να αναλύσετε το ρόλο του Κωλέττη μετά το 1844.

 

Η πρωθυπουργία του Κωλέττη σημαδεύτηκε από ένα αδυσώπητο πόλεμο των πολιτικών δυνάμεων και συνεχείς παρεμβάσεις προς όφελος της χώρας, που αντιπροσώπευε το κάθε κόμμα. Ο Ανδρέας Μεταξάς αποχώρησε σύντομα από το συνασπισμό, λόγω της διαχείρισης του εκκλησιαστικού ζητήματος, αφήνοντας στον Κωλέττη την απόλυτη ευθύνη της διακυβέρνησης και στρέφοντας το φιλικό του τύπο εναντίον του. Οι οικογενειακές φατρίες επικρατούσαν ακόμα δυσχεραίνοντας το έργο της κυβέρνησης. Επιπλέον ο βασιλιάς παρά τον περιορισμό του από το Σύνταγμα συνέχισε να παρεμβαίνει ανοικτά στην κρατική πολιτική.
Μέσα σε αυτή την κατάσταση ο Πρωθυπουργός προσπάθησε την οικονομική ανάκαμψη της χώρας, ασκώντας διπλωματία προς τις Μεγάλες Δυνάμεις, ενώ παράλληλα έθετε το στόχο της διεύρυνσης της προς τα παλαιά σύνορα της Αυτοκρατορίας. Ο Κωλέττης κατηγορήθηκε για συγκεντρωτισμό και περιφρόνηση του κοινοβουλευτισμού, χαρακτηριστικά οι αντιπολιτευόμενες εφημερίδες μιλούσαν για δικτατορία. Η πολιτική ένταση, όμως, την περίοδο εκείνη ήταν τόσο οξεία ώστε οι χαρακτηρισμοί ενείχαν στοιχεία υπερβολής και οι όποιες εξουσιαστικές πρακτικές είχαν άλλα μέτρα σύγκρισης από τα σύγχρονα και εξυπηρετούσαν άλλες ανάγκες.
Πηγή : wikipedia

 

 

2. Κριμαϊκός πόλεμος

Συνδυάζοντας τις πληροφορίες από το σχολικό σας βιβλίο και από το κείμενο που ακολουθεί να δείξετε τις επιδράσεις του Κριμαϊκού πολέμου στην πολιτική ζωή της Ελλάδας

Ο πόλεμος μεταξύ της Mεγάλης Βρετανίας, της Γαλλίας και της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας από τη μια και της Ρωσίας από την άλλη κατά το διάστημα 1853-56. Η κρίση ξεκίνησε από τη διαμάχη μεταξύ ορθοδόξων και καθολικών για τα προσκυνήματα των Αγίων Τόπων, διαμάχη κατά την οποία οι ορθόδοξοι υποστηρίζονταν από τη Ρωσία, ενώ οι καθολικοί από τη Γαλλία. Την άρνηση των Οθωμανών να αποδεχτούν κατά την άνοιξη του 1853 την απαίτηση του τσάρου να αναγνωριστεί η κηδεμονία του επί των ορθοδόξων της Αυτοκρατορίας ακολούθησε η εισβολή των Ρώσων στις Παραδουνάβιες Ηγεμονίες και η αποστολή στόλου από τους Αγγλογάλλους προς υπεράσπιση της Κωνσταντινούπολης. Ο ρωσοτουρκικός πόλεμος κηρύχτηκε τον Οκτώβριο του 1853 και οι Αγγλογάλλοι κήρυξαν με τη σειρά τους τον πόλεμο στη Ρωσία το Μάρτιο του 1854.Μετά τις πρώτες μάχες στα Βαλκάνια και στην Αρμενία, το θέατρο του πολέμου μεταφέρθηκε το Σεπτέμβριο στην Κριμαία, όπου οι σύμμαχοι πολιόρκησαν επί εννέα μήνες το λιμάνι της Σεβαστούπολης. Η πόλη κατελήφθη το Σεπτέμβριο του 1855, η Αυστρία απείλησε ότι θα μπει στον πόλεμο στο πλευρό των συμμάχων και η Ρωσία τον Ιανουάριο του 1856 αναγκάστηκε να αποδεχτεί τους όρους των συμμάχων για ειρήνη. Στο συνέδριο του Παρισιού το Μάρτιο του 1856 επικυρώθηκε η συμμετοχή της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας στην “Ευρωπαϊκή Συμφωνία”, οι Δυνάμεις υποχρεώθηκαν να σεβαστούν την εδαφική της ακεραιότητα και οι Οθωμανοί ανέλαβαν την υποχρέωση να εφαρμόσουν ένα μεταρρυθμιστικό πρόγραμμα προς βελτίωση της θέσης των χριστιανών της Αυτοκρατορίας, εγγυητές του οποίου θα ήταν όλες οι Δυνάμεις.

Πηγή: ΙΜΕ http://www.fhw.gr/projects/tanzimat/gr/main/143.html#footnote1

 

 

ΠΡΟΣΟΧΗ! ΣΥΝΤΟΜΟΙ ΟΡΙΣΜΟΙ

“Ναπαίοι”- σελ.73 ( Οι οπαδοί του Ρωσικού κόμματος. Οι Ναπαίοι… θέματα)
«Κριµαϊκός πόλεµος»- σελ . 74 – 75 (Κατά την περίοδο … σκηνή)

 

 

ΟΙ ΧΡΟΝΟΛΟΓΙΕΣ ΤΟΥ ΚΕΙΜΕΝΟΥ

(1844-1864): [σελ. 73], το διάστημα μεταξύ των δύο πρώτων Συνταγμάτων
1846/47 : [σελ. 74], ο Κωλέττης κατέχει πέντε από τα επτά υπουργεία
1847 : [σελ. 74] , θάνατος Κωλέττη, το Γαλλικό κόμμα περνά σε φάση παρακμής

Οι σημειώσεις του μαθήματος

 

 

ΠΗΓΕΣ

Το Σύνταγμα του 1844 (σελ. 70 – 73)

Συνακόλουθα με την κύρωση του Συντάγματος αποφασίστηκε η διενέργεια εκλογών και ο Όθωνας πρότεινε στους Α. Μαυροκορδάτο και Ι. Κωλέττη να σχηματίσουν από κοινού κυβέρνηση, που θα οδηγούσε τη χώρα προς τις εκλογές. Ο Κωλέττης αρνήθηκε τη συμμετοχή του υπολογίζοντας τη φθορά, την οποία θα είχε ο πολιτικός που θα ανελάμβανε τη διενέργεια των εκλογών. Ως ημερομηνία εκκίνησης της εκλογικής αναμέτρησης ορίστηκε η 6η Ιουνίου ενώ σύμφωνα με τα τότε κρατούντα διήρκεσε περίπου δύο μήνες. Διενεργήθηκε δε κατά τον εκλογικό νόμο που είχε προηγουμένως ψηφίσει η Εθνοσυνέλευση. Σε αυτή την αναμέτρηση διαπράχθηκαν πολλές παρατυπίες και από την πλευρά του Μαυροκορδάτου και από την πλευρά των Κωλέττη και Μεταξά. Συγκεκριμένα ο Μαυροκορδάτος έχοντας στα χέρια του την κρατική μηχανή προσπαθούσε να επηρεάσει τις συνειδήσεις των ψηφοφόρων ενώ αντίστοιχα ο Κωλέττης και ο Μεταξάς υπέθαλπαν τοπικές συγκρούσεις και εξεγέρσεις φίλα κείμενων προς αυτούς προσώπων όπως αυτή του οπλαρχηγού Θεοδωράκη Γρίβα στην Ακαρνανία. Σε αυτό το κλίμα και πριν ακόμη ολοκληρωθούν οι εκλογές ο Μαυροκορδάτος υπέβαλε παραίτηση και στη θέση του ορίστηκε ο Κωλέττης. Τα τελικά αποτελέσματα στην κατανομή βουλευτικών εδρών έδωσαν στο Ρωσικό Κόμμα (Ναπαίοι) του Ανδρέα Μεταξά 55 έδρες, στο Αγγλικό Κόμμα (Μαρλαίοι) του Αλέξανδρου Μαυροκορδάτου 28 και στο Γαλλικό Κόμμα (Μοσχομαγκίτες) του Ιωάννη Κωλέττη είκοσι. Στις 6 Αυγούστου σχηματίστηκε κυβέρνηση συνασπισμού του Γαλλικού και του Ρωσικού Κόμματος με πρώτο κοινοβουλευτικό Πρωθυπουργό τον Κωλέττη.
(από τη wikipedia)

Αντλώντας στοιχεία από το παραπάνω κείμενο που σας δίνεται και αξιοποιώντας τις ιστορικές σας γνώσεις, να παρουσιάσετε τις σχετικές διατάξεις που ψήφισε η Εθνοσυνέλευση 1843-44 για τις εκλογές και τον τρόπο που αυτές πραγματοποιήθηκαν.

 

2.Οι πρώτες εκλογές στην Ελλάδα

Πηγή : http://nikitidis.blogspot.com

Μελετώντας το παρακάτω κείμενο και αξιοποιώντας τις ιστορικές σας γνώσεις, να παρουσιάσετε α) τους λόγους που οδήγησαν στην επανάσταση της 3ης Σεπτέμβρη, β)τις διαδικασίες για τη συγκρότηση της Εθνοσυνέλευσης, γ) το νομοθετικό πλαίσιο για τη διενέργεια κοινοβουλευτικών εκλογών.
Αθήνα, 3 Σεπτεμβρίου 1843. Μπροστά από το παλάτι του βασιλιά Όθωνα συγκεντρώνεται λαός και στρατός. Έχει ξεσπάσει επανάσταση. Το αίτημα είναι ένα: Η παραχώρηση Συντάγματος, με βάση το οποίο θα κυβερνάται η Ελλάδα.
Ο Όθωνας και οι Βαυαροί του ήρθαν να κυβερνήσουν την χώρα το 1833. Για δέκα χρόνια το καθεστώς ήταν απόλυτη μοναρχία. Όμως οι Έλληνες δεν είχαν αγωνιστεί για την εθνική τους ελευθερία και την πολιτική τους υποδούλωση. Ήδη, πολύ πρώιμα, στην Εθνοσυνέλευση της Τροιζήνας του 1827 είχαν ψηφίσει Σύνταγμα που κατοχύρωνε το δικαίωμα του εκλέγειν και εκλέγεσθαι. Το νεοσύστατο ελληνικό κράτος ήταν από τα πρώτα της Ευρώπης που είχε κατοχυρώσει αυτό το υπέρτατο δημοκρατικό δικαίωμα.
Η δεκάχρονη απολυταρχική διακυβέρνηση των Βαυαρών οδήγησε στην επανάσταση για την παραχώρηση Συντάγματος. Ο στρατηγός Μακρυγιάννης γράφει στα Απομνημονεύματα του:
«Αφού κατήχησα όλο το κράτος με τις υπογραφές, έκρινα εύλογο να βάλω και πολιτικούς εις την πρωτεύουσα. Κανένας άλλος δεν ήταν να είχα μπιστοσύνη – ο Μεταξάς, ότι έδειξε και χαρακτήρα εις την προεδρία του Μαυροκορδάτου. Τότε ορκιζόμαστε ότι να κάμωμεν Εθνική Συνέλεψη και Σύνταμα, να διοικούμαστε τοιούτως. Κι αν ο Βασιλέας υπογράψη, να είμαστε υπέρ του, αν δεν υπογράψη, να του είμαστε ενάντιοι, ότι θα μας σκοτώση…
Η επανάσταση για την παραχώρηση Συντάγματος, με αρχηγό τον επικεφαλής του Ιππικού της Αθήνας συνταγματάρχη Δημήτριο Καλλέργη, πέτυχε. Σχηματίστηκε υπερκομματική κυβέρνηση με πρωθυπουργό τον Ανδρέα Μεταξά, η οποία στις 7 Σεπτεμβρίου 1843 προκήρυξε εκλογές για την συγκρότηση Εθνικής Συνέλευσης που θα ψήφιζε το Σύνταγμα.
Οι εκλογές ορίστηκαν να γίνουν την τελευταία εβδομάδα του Οκτωβρίου. Όμως μία σφοδρή κακοκαιρία, που έπληξε την χώρα, ανάγκασε την κυβέρνηση να τις αναβάλει για μία εβδομάδα.
«Η της Γ’ Σεπτεμβρίου εν Αθήναις Εθνική των Ελλήνων Συνέλευσις» άρχισε τις εργασίες της στις 8 Νοεμβρίου 1843 και διαλύθηκε στις 18 Μαρτίου 1844, αφού περάτωσε το έργο της για το Σύνταγμα. Εκείνη η συνταγματική Εθνοσυνέλευση απαρτίστηκε από 244 αντιπροσώπους 92 εκλογικών περιφερειών. Ανάμεσα τους περιλαμβάνονταν και οι αντιπρόσωποι των περιοχών που παρέμειναν υπόδουλες, δηλαδή της Αρτας, Ασπροποτάμου (Αχελώου), Ηπείρου, Θεσσαλίας, Μακεδονίας, Σουλίου, Κάσου, Κρήτης, Σάμου και Χίου.
Στις 18 Μαρτίου 1844 ψηφίστηκε ο εκλογικός νόμος, βάσει του οποίου θα γινόταν η διενέργεια των πρώτων κοινοβουλευτικών εκλογών. Κάθε επαρχία αποτελούσε μία εκλογική περιφέρεια. Επαρχίες με πληθυσμό έως 10.000 κατοίκους είχαν δικαίωμα να εκλέξουν 1 βουλευτή. Εως 20.000 κατοίκους 2. Εως 30.000 κατοίκους 3. Οι πάνω από 30.000 κατοίκους επαρχίες – εκλογικές περιφέρειες εξέλεγαν 4 βουλευτές. Προνομιακά η Υδρα θα εξέλεγε 3, οι Σπέτσες 2 και «οι εν Ελλάδι Ψαριανοί» 2 βουλευτές. Επίσης 1 βουλευτή θα εξέλεγαν οι καθηγητές του Πανεπιστημίου Αθηνών.

ΙΣΤΟΡΙΚΟΙ ΟΡΟΙ

«Σύνταγµα 1844»- σελ. 70 – 72(Η δυναµική … σε συναίνεση)

 

ΟΙ ΧΡΟΝΟΛΟΓΙΕΣ ΤΟΥ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ

Το Σύνταγμα του 18443 Σεπτεμβρίου 1843: [σελ. 70], επανάσταση ( έδρασε καταλυτικά στη διαμόρφωση των πολιτικών πραγμάτων)
1843-1844 : [σελ. 71], εργασίες της Εθνοσυνέλευσης

ΑΠΟ ΤΗΝ ΑΓΡΟΤΙΚΗ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ

ΣΤΗΝ ΑΣΤΙΚΟΠΟΙΗΣΗ

ΝΕΑ ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ ΤΟΥ ΙΣΤΟΛΟΓΙΟΥ: http://istoriakatblog.blogspot.com/search?updated-min=2011-01-01T00%3A00%3A00-08%3A00&updated-max=2012-01-01T00%3A00%3A00-08%3A00&max-results=2

ΝΕΑ ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ ΤΟΥ ΣΥΓΚΕΚΡΙΜΕΝΟΥ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ:

http://istoriakatblog.blogspot.com/2010/10/blog-post.html

Εικόνες του κεφαλαίου

Πολύ ενδιαφέρον παρουσιάζει το ακόλουθο ιστορικό ντοκυμαντέρ  από την εκπομπή της ΕΤ ” το πανόραμα του αιώνα” . Αποσπάσματά του μπορούν να προβληθούν εισάγοντας τους μαθητές στο κλίμα της εποχής. Βρίσκεται στη διεύθυνση:

http://www.ert-archives.gr/V3/public/pop-view.aspx?tid=621&tsz=0&act=mMainView&mst=00:14:52:00

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ ΚΕΦΑΛΑΙΟΥ

• 1. Το αγροτικό ζήτημα

• 2. Τα πρώτα βήματα του εργατικού κινήματος

• 3. Οι οικονομικές συνθήκες κατά την περίοδο 1910-1922

• 4.Ο Α΄Παγκόσμιος πόλεμος

• 5. Η οικονομική ζωή κατά την περίοδο 1922-1936

• 6. Η ελληνική οικονομία κατά την περίοδο του μεσοπολέμου

• 7. Οι μεγάλες επενδύσεις

• 8. Η Τράπεζα της Ελλάδος

• 9.Η κρίση του 1932

Οι σημειώσεις του μαθήματος

Από την εκπομπή της ΕΤ “Πανόραμα του αιώνα” ντοκιμαντέρ

για
1. την κρίση του 1929 στην Αμερική

και 

2.τις επιπτώσεις της στην Ελλάδα.:

4 Ιουλίου 1928.Μετά την παραίτηση της κυβέρνησης  Ζαΐμη

ορκωμοσία κυβέρνησης Βενιζέλου. Θα διαλυθείκαι θα προκηρύξει ξανά εκλογές

(Ο Βενιζέλος στις  19 Αυγούστου 1928 κερδίζει τις εκλογές .)

17 Οκτωβρίου, μετά την ορκωμοσία διαβάζει

τις προγραμματικές του δηλώσεις στη βουλή

Άγκυρα, 30 Οκτωβρίου του 1930

Ο Βενιζέλος με τον Ινονού μετά την υπογραφή

του συμφώνου φιλίας, ουδετερότητας και διαιτησίας

Βόλος, Μάιος του 1931

Επίσκεψη Βενιζέλου σε εργοστάσιο κλωστοϋφαντουργίας.

(πολιτική ενίσχυσης της εγχώριας βιομηχανίας σε συνθήκες

παγκόσμιας κρίσης )

Αθήνα, δεκαετία του 1930

Τορναδόροι

Το βιοτικό επίπεδο των εργατών στο όριο της επιβίωσης

 

ΠΗΓΕΣ

 

 

Συνθέτοντας τις πληροφορίες του σχολικού σας βιβλίου με αυτές του παραθέματος να δείξετε:

α)Τους λόγους που οδήγησαν την ελληνική οικονομία στην κρίση του 1932

β) Τις αντιδράσεις της ελληνικής κυβέρνησης

[Τα κρίσιμα χρόνια 1928 – 1932]

(…) Την εξεταζόμενη τετραετία (1928-1932) στο μεγαλύτερο διάστημά της, με εξαίρεση το 1932, σύμφωνα πάντοτε με τις προηγούμενες έρευνες, οι δείκτες της αγροτικής παραγωγής σε αξία και όγκο χαρακτηρίζονται από μια φθίνουσα τάση. O συνδυασμός της πτώσης των τιμών των αγροτικών προϊόντων, εξαιτίας της οικονομικής κρίσης του 1929, με τις κακές αγροτικές σοδειές της περιόδου 1929-1931, συνιστούν ένα καταλυτικό στοιχείο για την υποχώρηση της ελληνικής γεωργίας με τα επακόλουθα αρνητικά κοινωνικά αποτελέσματα και την περιορισμένη συμβολή της στην όλη αναπτυξιακή προσπάθεια. Tα μεγάλα έργα στην ύπαιθρο δεν μπορούν να αποδώσουν ακόμη, ενώ δημιουργούν πρόσθετα προβλήματα στην εξισορρόπηση του εξωτερικού ισοζυγίου και διαταραχές στη νομισματική ισορροπία, όταν την ίδια στιγμή οι πρακτικές και η συμπεριφορά του τραπεζικού συστήματος στην αγροτική περιφέρεια οδηγούν τους αγρότες στην υπερχρέωση.

O βιομηχανικός τομέας φαίνεται να κινείται κατά διαφορετικό τρόπο. Κάτω από το καθεστώς του υψηλού προστατευτισμού, της στροφής του τραπεζικού κεφαλαίου στη βιομηχανία και τη μεγάλη συμπίεση του κόστους εργασίας, διακρίνεται από μια σταθερή άνοδο.(…)

Στα χρόνια της μεγάλης οικονομικής κρίσης και ιδιαίτερα την περίοδο 1929-1932, οι τιμές πέφτουν στην Ελλάδα πολύ λιγότερο σε σχέση με ό τι συμβαίνει στις υπόλοιπες χώρες. αυτή η αντοχή που επέδειξε η ελληνική οικονομία απέναντι στα αρνητικά αποτελέσματα της διεθνούς κρίσης ευνοεί τη νομισματική αποσταθεροποίηση, καθώς υπερτιμάται η δραχμή απέναντι στα ξένα νομίσματα. Θα είναι ακριβώς τον Σεπτέμβριο του 1931, όταν η Αγγλία θα αποσυνδέσει τη λίρα από το χρυσό, αφήνοντας έτσι εκτεθειμένη την ελληνική δραχμή που ήταν προσδεμένη στο χρυσό μέσω της αγγλικής λίρας. Οι προσπάθειες του Eλ. Βενιζέλου να διατηρήσει σταθερή τη δραχμή με όσα συναλλαγματικά αποθέματα διέθετε η Τράπεζα της Ελλάδος και με την προσφυγή στο ξένο δανεισμό, αποτυγχάνουν και με τον αναγκαστικό Νόμο της 28ης Σεπτεμβρίου 1931 αίρεται de facto η σταθεροποίηση της δραχμής για να επικυρωθεί κατόπιν με το Νόμο 5422 της 26ης Απριλίου 1932, με τον οποίο καταργείται το σύστημα κανόνος συναλλάγματος χρυσού και επανέρχεται το σύστημα της αναγκαστικής κυκλοφορίας. Ενώ λίγες ημέρες αργότερα, την 1η Μαΐου 1932, η κυβέρνηση θα κηρύξει χρεοστάσιο. H Ελλάδα δεν μπορούσε πλέον να πληρώσει τα χρέη και τους τόκους της.

(…)

Πηγή: Απόσπασμα από δημοσίευμα του Θανάση Καλαφάτη,
Επίκουρου καθηγητή του Πανεπιστημίου Πειραιώς στην Καθημερινή

http://www.kathimerini.gr/4Dcgi/4dcgi/_w_articles_kathglobal_8_21/03/2004_1282646

 

ΠΡΟΣΟΧΗ!

ΣΥΝΤΟΜΟΙ ΟΡΙΣΜΟΙ

 

«Ευημερία (τεχνητή)» – σελ. 53-54 ( Η κρίση … αισιοδοξίας )

«Κλήριγκ»-   σελ. 54 (Στο  εξωτερικό εµπόριο  … θετικά στοιχεία)

 

 

 

ΟΙ ΧΡΟΝΟΛΟΓΙΕΣ ΤΟΥ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ

 

δεκαετία 1920: [σελ. 54], σκοτεινές εποχές με οικονομικά προβλήματα

άνοιξη 1932: [σελ. 54], η κυβέρνηση αναστέλλει τη μετατρεψιμότητα της δραχμής και την εξυπηρέτηση των εξωτερικών δανείων.

δεκαετία 1930 : [σελ. 54], όλο και περισσότερα κράτη αποκτούν δικτατορικά ή φασιστικά καθεστώτα

4 Αυγούστου 1936: [σελ. 54], επιβολή δικτατορίας από τον Ιωάννη Μεταξά