Η Ευρωπαϊκή Ημέρα Προστασίας Προσωπικών Δεδομένων γιορτάζεται κάθε χρόνο στις 28 Ιανουαρίου, με πρωτοβουλία του Συμβουλίου της Ευρώπης και την υποστήριξη της Ε.Ε. με στόχο την ευαισθητοποίηση των πολιτών σε θέματα προστασίας προσωπικών δεδομένων.
Ως δεδομένο προσωπικού χαρακτήρα αναγνωρίζεται οποιαδήποτε πληροφορία σχετίζεται με ένα φυσικό πρόσωπο, είτε αυτή αναφέρεται στον ιδιωτικό είτε στον επαγγελματικό είτε στο δημόσιο βίο του προσώπου αυτού, όπως:
⇒ στοιχεία αναγνώρισης (ονοματεπώνυμο, ηλικία, κατοικία, επάγγελμα, οικογενειακή κατάσταση, email, οικογενειακή κατάσταση, φωτογραφίες, Αριθμός Φορολογικού Μητρώου, κ.α.),
⇒ διεύθυνση διαδικτυακού πρωτοκόλλου ip του υπολογιστή κάθε χρήστη,GPS location,
⇒ φυσικά χαρακτηριστικά,
⇒ εκπαίδευση,
⇒ εργασία (προϋπηρεσία, εργασιακή συμπεριφορά κλπ),
⇒ οικονομική κατάσταση (στοιχεία τραπεζικών λογαριασμών, πιστωτικές κάρτες, έσοδα, περιουσιακά στοιχεία, οικονομική συμπεριφορά),
⇒ ενδιαφέροντα,
⇒ δραστηριότητες,
⇒ συνήθειες.
Εκτός από τον όρο “Προσωπικά Δεδομένα”, υπάρχουν και τα “Ευαίσθητα δεδομένα προσωπικού χαρακτήρα“:
⇒ δεδομένα που αποκαλύπτουν φυλετική ή εθνική καταγωγή, πολιτικά φρονήματα, θρησκευτικές ή 
φιλοσοφικές πεποιθήσεις
⇒ συμμετοχή σε συνδικαλιστική οργάνωση
⇒ γενετικά δεδομένα,
⇒ δεδομένα σχετικά με την υγεία
⇒ δεδομένα σχετικά με τη σεξουαλική ζωή ή τον γενετήσιο προσανατολισμό ενός ατόμου.
⇒ πληροφορίες για ποινικές διώξεις ή καταδίκες.
Διαφορετικές πληροφορίες οι οποίες, εάν συγκεντρωθούν όλες μαζί, μπορούν να οδηγήσουν στην ταυτοποίηση ενός συγκεκριμένου ατόμου, αποτελούν επίσης δεδομένα προσωπικού χαρακτήρα.
Στην Ελλάδα, όπως και στις υπόλοιπες χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης, υπάρχει ειδική νομοθεσία που προστατεύει τους πολίτες από την ανεξέλεγκτη χρήση των προσωπικών τους δεδομένων, η οποία μάλιστα αναδιαρθρώνεται σε τακτά χρονικά διαστήματα. Αρμόδιος φορέας για την εφαρμογή αυτής της νομοθεσίας στη χώρα μας είναι η Αρχή Προστασίας Δεδομένων.
Στην Ελλάδα ισχύει ο Νόμος 2472/1997 για την προστασία προσωπικών δεδομένων, ενώ για τις ηλεκτρονικές επικοινωνίες και την προστασία της ιδιωτικής ζωής ισχύει ο Νόμος 3471/2006.
Ο γενικός κανόνας είναι ότι η επεξεργασία δεδομένων των ανωτέρω κατηγοριών απαγορεύεται. Ωστόσο, υπάρχουν ορισμένες εξαιρέσεις βάσει των οποίων μια εταιρεία ή ένας οργανισμός μπορεί ενδεχομένως να επεξεργάζεται ευαίσθητα δεδομένα προσωπικού χαρακτήρα, όταν για παράδειγμα:
⇒ έχετε δώσει ρητή συγκατάθεση
⇒ υπάρχει νόμος ο οποίος διέπει έναν συγκεκριμένο τύπο επεξεργασίας δεδομένων για συγκεκριμένο σκοπό που αφορά το δημόσιο συμφέρον ή τη δημόσια υγεία
⇒ νόμος που συμπεριλαμβάνει επαρκείς εγγυήσεις προβλέπει την επεξεργασία ευαίσθητων δεδομένων προσωπικού χαρακτήρα σε τομείς όπως η δημόσια υγεία, η απασχόληση και η κοινωνική προστασία.
Με την εφαρμογή του GDPR (Γενικός Κανονισμός Προστασίας Δεδομένων) οι χρήστες έχουν το δικαίωμα να λαμβάνουν σαφείς και κατανοητές πληροφορίες όχι μόνο για το ποιος επεξεργάζεται τα προσωπικά δεδομένα τους αλλά και το γιατί. Μπορούν να ζητούν από όλες τις εταιρείες να έχουν οι ίδιοι πρόσβαση και να μαθαίνουν ποια ακριβώς στοιχεία οι εταιρείες διατηρούν γι’ αυτούς αλλά και να απαιτούν τη διαγραφή τους από τις βάσεις δεδομένων εταιρειών/τραπεζών/καταστημάτων.
Πως μία φωτογραφία ή ένα βίντεο μπορούν να αποκαλύψουν προσωπικά μας δεδομένα;
Η χρήση φωτογραφιών και βίντεο στην επικοινωνία μας μέσω των μέσων κοινωνικής δικτύωσης αυξάνεται όλο και περισσότερο. Πολλά κοινωνικά δίκτυα, εφαρμογές και υπηρεσίες έχουν γίνει δημοφιλή τα τελευταία χρόνια λόγω της ευκολίας με την οποία οι χρήστες δημιουργούν, επεξεργάζονται και κοινοποιούν φωτογραφίες και βίντεο. Ιδιαίτερα τα παιδιά και οι νέοι άνθρωποι κοινοποιούν χωρίς πολλές φορές να σκεφτούν τις συνέπειες των πράξεων τους, όπως οτιδήποτε κάνουν, από το που βρίσκονται, με ποιους είναι, μέχρι το πως αισθάνονται την κάθε στιγμή. Και πολλοί γονείς όμως συνηθίζουν να «ανεβάζουν» φωτογραφίες των παιδιών τους στα κοινωνικά δίκτυα χωρίς να σκέφτονται τι προβλήματα μπορεί να δημιουργήσει στη μετέπειτα ζωή του παιδιού τους αυτή η ενέργεια.
Μέσω της φωτογραφίας μπορεί κάποιος να ανακαλύψει το που μένουμε, σε ποιο σχολείο πηγαίνουμε, που συχνάζουμε, με ποιους κάνουμε παρέα και άλλες προσωπικές πληροφορίες που σίγουρα δε θα εμπιστευόμασταν σε έναν άγνωστο. Είναι λοιπόν επιτακτική ανάγκη να είμαστε ιδιαίτερα προσεκτικοί στο ποιες πληροφορίες «μοιραζόμαστε» στο διαδίκτυο και να σκεφτόμαστε διπλά πριν κοινοποιήσουμε οτιδήποτε. Όταν μάλιστα στη φωτογραφία που σκοπεύουμε να κοινοποιήσουμε απεικονίζονται και άλλα πρόσωπα είναι ΥΠΟΧΡΕΩΣΗ μας να ζητάμε τη σύμφωνη γνώμη τους πριν προβούμε σε οποιαδήποτε ενέργεια.
• Εγγραφή σε on-line κατάστημα.
• Αρχεία με βαθμούς/επιδόσεις στο σχολείο.
Συμβουλές για την προστασία των Προσωπικών Δεδομένων
⇒ Σκεφτείτε πριν αποκαλύψετε δεδομένα. Προσπαθήστε να έχετε υπό έλεγχο τα προσωπικά σας δεδομένα (“Share with care”).
⇒ Ρωτήστε όσους σας τα ζητούν γιατί είναι απαραίτητα τα δεδομένα σας (Ποιος τα ζητάει. Πώς πρόκειται να τα χρησιμοποιήσει; Θα τα στείλει σε κάποιον άλλο;)
⇒ Να διαβάζετε προσεκτικά τα «ψιλά γράμματα» κατά την εγγραφή σε ιστοσελίδες ή κατά το κατέβασμα (download) προγραμμάτων (κάποιες εταιρείες αναγράφουν όρους για την χρησιμοποίηση των δεδομένων σου π.χ. για διαφημιστικούς σκοπούς, χωρίς την συγκατάθεση σου).
⇒ Να διαβάζετε την πολιτική ιδιωτικότητας στις ιστοσελίδες που επισκέπτεστε (πώς χρησιμοποιούν τα δεδομένα σας π.χ. αν αν προωθούν τις πληροφορίες που σας αφορούν σε διαφημιστικές εταιρείες).
⇒ Εμπιστευτείτε την κριτική σας σκέψη και το ένστικτό σας σχετικά με την ασφάλεια μίας ιστοσελίδας.
⇒ Χρησιμοποιήστε διαφορετικά συνθηματικά στους λογαριασμούς σας.
⇒ Προσοχή στη χρήση κοινόχρηστων υπολογιστών (Αποσύνδεση πάντα από λογαριασμούς και διαγραφή ιστορικού περιήγησης).
⇒ Κρατήστε τον υπολογιστή σας ασφαλή (Χρησιμοποιήστε ενημερωμένα προγράμματα τείχους ασφαλείας (firewall) και προστασίας από ιούς (antivirus)).
⇒ Αν λαμβάνετε SMS, e-mails και μηνύματα (chat) στο smartphone ή στο Facebook που σας ζητούν πληροφορίες και αν δεν γνωρίζετε από ποιον προέρχονται, μην απαντάτε. Ενδέχεται να είναι κάποια μεμονωμένη ή συντονισμένη επίθεσης «ηλεκτρονικού ψαρέματος» (phishing) με στόχο να σας εξαπατήσουν.
⇒ Τραπεζικά ιδρύματα, υπηρεσίες ηλεκτρονικών πληρωμών, ηλεκτρονικά καταστήματα και άλλες πλατφόρμες δεν θα σου ζητήσουν ποτέ να δώσεις ή να επιβεβαιώσεις προσωπικά δεδομένα μέσω email.
⇒ Αν ανακαλύψετε ότι κάποιος παραβιάζει τα προσωπικά σας δεδομένα, τα συλλέγει ή τα δημοσιοποιεί χωρίς τη συγκατάθεσή σας, απευθυνθείτε στην Αρχή Προστασίας Δεδομένων.
