Κατηγορία: ΣΧΟΛΙΚΕΣ ΓΙΟΡΤΕΣ

Πώς όμως προέκυψε το έθιμο της Πασχαλινής λαμπάδας, από πότε ακριβώς χρονολογείται και ποιο συμβολισμό κρύβει;

Το έθιμο της πασχαλινής λαμπάδας που ανάβουμε το βράδυ της Ανάστασης χρονολογείται από τους πρώτους χριστιανικούς χρόνους. Την εποχή που οι νεοφώτιστοι χριστιανοί βαφτίζονταν το Μεγάλο Σάββατο και την Κυριακή του Πάσχα.

Η λαμπάδα ουσιαστικά αποτελούσε σύμβολο του νέου φωτός του Χριστού, το οποίο επρόκειτο να φωτίσει την ψυχή του νεοφώτιστου.

Ένας άλλος συμβολισμός της Πασχαλινής λαμπάδας είναι ότι αναπαριστά το φως που έφερε στην ανθρωπότητα ο Χριστός, όταν «νίκησε» το θάνατο, και το σκοτάδι, μέσω της Ανάστασης Του.

Με το πέρασμα όμως των χρόνων, η χριστιανική Εκκλησία κράτησε μονάχα τον συμβολισμό της λαμπάδας που αφορά στην Ανάσταση του Χριστού, μιας και σταδιακά η σύνδεσή της με τη βάπτιση έπαψε να υφίσταται.

Ακόμη και το χρώμα της λαμπάδας έχει, με τη σειρά του, το δικό του ξεχωριστό συμβολισμό.

Καφέ λαμπάδες κρατάμε την Μεγάλη Παρασκευή στον Επιτάφιο, μιας και το χρώμα αυτό συμβολίζει το πένθος των πιστών για τα Πάθη και το θάνατο του Χριστού. Λευκές λαμπάδες είθισται να κρατάμε το Μεγάλο Σάββατο στην Ανάσταση, καθώς το χρώμα αυτό υποδηλώνει τον εορτασμό για τη χαρά της Ανάστασης του Χριστού.

ΤΟ ΤΣΟΥΓΚΡΙΣΜΑ ΚΟΚΚΙΝΩΝ ΑΥΓΩΝ

Τα αυγά βάφονται κόκκινα όπως το αίμα του Χριστού ενώ συμβολίζουν τον κλειστό τάφο του. Το καθιερωμένο τσούγκρισμα συμβολίζει την «αναγέννηση», τη ζωή που κρύβει μέσα το αυγό, την Ανάσταση.

Μια λαϊκή παράδοση λέει ότι όταν αναστήθηκε ο Χριστός κανείς δεν το πίστευε. Μια γυναίκα μάλιστα που κρατούσε ένα καλάθι με αυγά φώναξε: «Είναι αδύνατον. Όπως είναι αδύνατον τα αυγά από άσπρα να γίνουν κόκκινα.’ Και ξαφνικά τα αυγά έγιναν κόκκινα.

Ακολουθεί η άποψη του γέροντα Παΐσιου για τα κόκκινα αυγά:

-Γέροντα, κάποια παιδιά με ρώτησαν γιατί βάφουμε κόκκινα αυγά.

-Τα παιδιά να μην τα αφήνετε να σκαλώνουν σε κάτι τέτοια, γιατί τα ενδιαφέροντά τους θα στρέφονται συνέχεια εκεί και δε θα πηγαίνουν σε κάτι βαθύτερο.

Πέστε τους μόνο ότι το αυγό, όπως είναι στρογγυλό, συμβολίζει τη γη που βάφτηκε με το αίμα του Χριστού και λυτρώθηκε όλος ο κόσμος από την αμαρτία. (Λόγοι Γ. Παΐσιου, τόμος ΣΤ, σ.203)

ΠΗΓΗ

https://blogs.sch.gr/iolanos

Η Μεγάλη Παρασκευή είναι μέρα απόλυτου πένθους για όλη την Χριστιανοσύνη, απόλυτης αργίας και νηστείας, η μέρα που γίνεται η κορύφωση του Θείου Δράματος, όπου κορυφώνονται τα Πάθη του Χριστού.

Η Μεγάλη Παρασκευή αναπαριστά τη δίκη του Ιησού από τον Πόντιο Πιλάτο, τη μαρτυρική του πορεία προς τον Γολγοθά και τη Σταύρωση.Τη Μεγάλη Παρασκευή γίνεται η Σταύρωση. Ο Ρωμαίος Διοικητής Πόντιος Πιλάτος δικάζει τον Ιησού, το πλήθος αποφασίζει φωνάζοντας «άρον άρον σταύρωσον Αυτόν» την σταύρωσή Του, ενώ ο ίδιος ο Πιλάτος «νύπτει τας χείρας» του. Ο Χριστός περιπαίζεται, του φορούν αγκάθινο στεφάνι και πορφύρα. Παραδίδει το πνεύμα Του πάνω στον Σταυρό και ο Ιωσήφ ο Αριμαθαίας κάνει την Αποκαθήλωση και ενταφιάζει τον Θεάνθρωπο. 

Σε όλες τις εκκλησίες μέχρι λίγο πριν τις 11:00 το πρωί τελείται η λειτουργία των Μεγάλων Ωρών, όπου οι γυναίκες μοιρολογούν και κλαίνε για τον Χριστό ενώ άλλοι προσκυνούν και αποτείνουν φόρο τιμής στον σταυρωθέντα Χριστό. Την ημέρα αυτή ομάδες παιδιών γυρνούν από σπίτι σε σπίτι και τραγουδούν το μοιρολόι «Σήμερα μαύρος ουρανός», γνωστό και ως «Μοιρολόι της Παναγίας». Σε πολλές περιοχές της χώρας τα κορίτσια της ομάδας κρατούν ένα στεφάνι, πλεγμένο με λουλούδια εποχής, το οποίο στη συνέχεια το εναποθέτουν είτε στον Επιτάφιο. Απ’ τα ξημερώματα τις ίδιας μέρας ετοιμάζεται ο επιτάφιος και τελείται ολονυχτία στις περισσότερες εκκλησίες της Ελλάδας. Όλη την ημέρα οι καμπάνες χτυπούν πένθιμα σε όλη την Ελλάδα και παραδοσιακά απαγορεύεται πάσα εργασία και γίνεται αυστηρότατη νηστεία και απαγορεύεται και η κατάποση του λαδιού. Το βράδυ ψάλλεται ο Εσπερινός της Μεγάλης Παρασκευής και γίνεται η Αποκαθήλωση του Εσταυρωμένου. Ακολούθως, τοποθετείται στο Ιερό Κουβούκλιο ένα ύφασμα πάνω στο οποίο έχει κεντηθεί ή ζωγραφιστεί ο Χριστός, νεκρός. Το ύφασμα αυτό λέγεται Επιτάφιος. Ο Επιτάφιος στολίζεται με λουλούδια και περιφέρεται γύρω από την εκκλησία και τους δρόμους, ενώ οι πιστοί ακολουθούν από πίσω –  περιφορά του Επιταφίου- ενώ οι καμπάνες χτυπούν πένθιμα όλη την ημέρα.  Η κατανυκτική μυσταγωγία της περιφοράς του Επιταφίου θέλει κάθε χρόνο την ετοιμασία της. Ο στολισμός του έχει ιδιαίτερο εθιμοτυπικό και δημιουργούσε πάντα μια ευγενή άμιλλα μεταξύ των ενοριών, για ένα εντυπωσιακό αποτέλεσμα. Στις εκκλησίες ψάλλονται μερικοί από τους ωραιότερους ύμνους, τα εγκώμια της Μ. Παρασκευής  . Διαβάστε και ακούστε …

ΠΗΓΗ

http://dim-antip.kyk.sch.gr/GreatWeek.htm

Ακούστε ΕΔΩ τα γνωστά εγκώμια 

Ο Δομήνικος Θεοτοκόπουλος (Ηράκλειο Κρήτης 1 Οκτωβρίου 1541 – Τολέδο, 7 Απριλίου 1614), γνωστός επίσης με τo ισπανικό προσωνύμιο El Greco, δηλαδή “Ο ΄Ελληνας”      Ήταν κρητικός ζωγράφος, γλύπτης και αρχιτέκτονας της Ισπανικής Αναγέννησης. Έζησε το μεγαλύτερο μέρος της ζωής του μακριά από την Ελλάδα, δημιουργώντας τα περισσότερα έργα του στην Ιταλία και στην Ισπανία. Εκπαιδεύτηκε αρχικά ως αγιογράφος στο Ηράκλειο και αργότερα ταξίδεψε στην Βενετία. Στην Ιταλία επηρεάστηκε από τους μεγαλύτερους δασκάλους της ιταλικής τέχνης. Το 1577 εγκαταστάθηκε στο Τολέδο, όπου έζησε μέχρι το τέλος της ζωής του και ολοκλήρωσε ορισμένα από τα πιο γνωστά έργα του. Τα έργα του χαρακτηρίζονται από μία ιδιαίτερη εκφραστική δύναμη.  Οι επιμήκεις φιγούρες τους και τα έντονα χρώματα σε αποχρώσεις του μπλε, του κόκκινου και του κίτρινου, αποπνέουν μια εσωτερική κίνηση και ανάταση προς τον ίδιο το Θεό.  Θεωρείται ο πρόδρομος της μοντέρνας τέχνης και ότι ήταν τριακόσια χρόνια μπροστά από την εποχή του. Ο Πικάσο τον αποκαλούσε πνευματικό “πατέρα”. 

Τα πάθη του Χριστού, όπως μας  τα  αποτυπώνει με τα χρώματά του και με τα πινέλα του τόσο παραστατικά στον καμβά, ο διάσημος Έλληνας ζωγράφος.

ΠΗΓΕΣ ΥΛΙΚΟΥ

https://el.wikipedia.org

http://rodostali.blogspot.com/2018/03/el-greco.html

Τη Μεγάλη Πέμπτη κορυφώνεται το δράμα του Θεανθρώπου με τη σταύρωσή Του από τους Ρωμαίους. Το πρωί γίνεται η λειτουργία του Μεγάλου Βασιλείου και οι πιστοί, σύμφωνα με την παράδοση, λαμβάνουν θεία κοινωνία.  Επίσης η ημέρα είναι αφιερωμένη στην ανάμνηση τεσσάρων γεγονότων, τα οποία περιγράφονται στα Ευαγγέλια και συνέβησαν, σύμφωνα με τις ευαγγελικές αναφορές, λίγο πριν από τη Σταύρωση: 

• Ο Μυστικός Δείπνος, δηλαδή το δείπνο του Ιησού Χριστού με τους 12 Αποστόλους.
•  Ο Ιερός Νιπτήρας, δηλαδή το πλύσιμο των ποδιών των 12 Αποστόλων από τον Ιησού Χριστό.

• Η Υπερφυής Προσευχή, δηλαδή η προσευχή του Ιησού προς τον Πατέρα του, στο όρος των Ελαιών, μετά τον Μυστικό Δείπνο και λίγο πριν τη σύλληψή του.

• Η προδοσία του Ιούδα, η οποία είχε ως αποτέλεσμα τη σύλληψη του Ιησού.

 Το βράδυ,που είναι αφιερωμένο στο Μυστικό Δείπνο, οι πιστοί ακούνε με κατάνυξη στις εκκλησίες τα Δώδεκα Ευαγγέλια και γίνεται η τελετή σταύρωσης του Ιησού. Το βράδυ της Μεγάλης Πέμπτης συνηθίζεται να αγρυπνούν οι γυναίκες στους ναούς και να μοιρολογούν το Χριστό.

Τη Μ. Πέμπτη ξεκινούν ουσιαστικά τα έθιμα του Πάσχα. Από το πρωί οι γυναίκες καταγίνονται με το ζύμωμα. Ζυμώνουν τις κουλούρες της Λαμπρής με διάφορα μυρωδικά και τις στολίζουν με ξηρούς καρπούς και με στολίδια από ζυμάρι. Παλαιότερα, ανάλογα με το σχήμα που τους έδιναν, τις ονόμαζαν “κοφίνια”, “καλαθάκια”, “δοξάρια”, “αυγούλες”, “κουτσούνες”, “κουζουνάκια”. Οι νοικοκυρές ασχολούνται την ημέρα αυτή και με το βάψιμο των αυγών. Γι’ αυτό και η Μεγάλη Πέμπτη λέγεται Κόκκινη Πέφτη ή Κοκκινοπέφτη. Ενώ παλαιότερα για τη βαφή των αυγών χρησιμοποιούνταν φυτικές ουσίες, σήμερα υπάρχουν στο εμπόριο ειδικές βαφές κόκκινου χρώματος. Πολλές νοικοκυρές συνηθίζουν να τοποθετούν το πρώτο αυγό στο εικονοστάσι, για να ξορκίζουν το κακό και να σταυρώνουν τα παιδιά. Δείτε ένα βίντεο ΕΔΩ  https://safeYouTube.net/w/Ojq6

Μεγάλη Τετάρτη, δύο μέρες πριν τη Σταύρωση, η αμαρτωλή γυναίκα ζήτησε συγχώρεση απ’ τον Ιησού Χριστό για τις αμαρτίες της και του έπλυνε τα πόδια με μύρο.

Το απόγευμα  της Μεγάλης Τετάρτης , γίνεται το Μυστήριο του Αγίου Ευχελαίου. Ο παπάς διαβάζει εφτά ευαγγέλια και εφτά ευχές για να ευλογήσει λάδι, που το χρησιμοποιούμε για τη θεραπεία ψυχικών και σωματικών ασθενειών. Στο τέλος του Ιερού Μυστηρίου όλοι οι πιστοί γονατίζουν και ο ιερέας διαβάζει την συγχωρητική ευχή, με την οποίαν συγχωρούνται τα αμαρτήματα των πιστών που έχουν ήδη εξομολογηθεί. Ο ιερέας κατόπιν μυρώνει τους πιστούς στα διάφορα μέλη του σώματος.

Στο μέτωπο για τον αγιασμό των σκέψεων μας.

Στο σαγόνι για τον αγιασμό των λόγων μας.

Στα χέρια για να είναι άγια τα εξωτερικά και εσωτερικά έργα μας.

 Το Ευχέλαιο θεωρείται ότι έχει θεραπευτικές ιδιότητες Σε κάποιες περιοχές της Ελλάδας, οι γυναίκες πηγαίνουν στο Μεγάλο Ευχέλαιο, έχοντας μαζί τους μια σουπιέρα με αλεύρι. Σε αυτό στερεώνουν τρία κεριά, τα οποία καίνε κατά την τέλεση του Μυστηρίου. Το αλεύρι αυτό, το χρησιμοποιούν για να φτιάξουν τα πασχαλινά κουλούρια την επόμενη ημέρα.

Επίσης, το βράδυ της Μ.Τετάρτης οι πιστοί ζουν, στην εκκλησία ,  τον Μυστικό Δείπνο που παρέθεσε κρυφά ο Ιησούς στους μαθητές Του για το Πάσχα. Είναι το δείπνο πριν από την προδοσία του Ιούδα, όπου ο Χριστός, παράδειγμα ταπεινοφροσύνης, πλένει τα πόδια των μαθητών Του. Στη συνέχεια τους αποκαλύπτει ποιος θα τον παραδώσει στους διώκτες Του. Κατόπιν οι ψαλμοί μας μεταφέρουν στον κήπο της Γεσθημανή όπου βιώνουμε την προσευχή του Ιησού στον Ουράνιο Πατέρα Του και τελικά τη σύλληψή Του.

Ο Κύριός μας, ο Ιησούς Χριστός, όταν ανέβαινε στα Ιεροσόλυμα και πλησίαζε προς το εκούσιο Πάθος, έλεγε στους μαθητές Του, ορισμένες παραβολές για να τους προετοιμάσει.

Μερικές, μάλιστα, τις έλεγε για να καυτηριάσει και να χτυπήσει τους Γραμματείς και τους Φαρισαίους.

Την Μεγάλη Τρίτη θυμόμαστε  δύο τέτοιες παραβολές:
α) Των Δέκα Παρθένων που μας διδάσκει να είμαστε έτοιμοι και γεμάτοι από πίστη και φιλανθρωπία.
β) Των Ταλάντων , που μας διδάσκει να είμαστε εργατικοί και πρέπει να καλλιεργούμε και να αυξήσουμε τα πνευματικά μας χαρίσματα.

Τη Μεγάλη Τρίτη ακούμε επίσης το τροπάριο της Κασσιανής. Χιλιάδες κόσμου κατακλύζουν μικρές και μεγάλες εκκλησίες για να ακούσουν από τους ιερείς την ιστορία μιας αμαρτωλής γυναίκας, η οποία, γνωρίζοντας τον Ιησού, μετανιώνει για τα λάθη της και στρέφεται στο δρόμο της αγάπης, στο δρόμο του χριστιανισμού. Αποκορύφωμα της μετάνοιάς της αποτελεί η χειρονομία της να πλύνει τα πόδια του Χριστού με μύρο και να τα σκουπίσει με τα μαλλιά της (ας σημειωθεί ότι η Κασσιανή ή η Κασσία δεν είναι η αμαρτωλή γυναίκα αλλά η εμπνευσμένη ποιήτρια που περιγράφει το γεγονός).

Τέλος τη Μεγάλη Τρίτη, οι νοικοκυρές φτιάχνουν τα πασχαλιάτικα κουλουράκια τους.