«Γεια σου κύριε μενεξέ» ή «Το τραγούδι του κοριτσιού»

Δύο συ και τρία γω 
πράσινο πεντόβολο
μπαίνω μέσα στον μπαξέ
γεια σου κύριε μενεξέ.

Σιντριβάνι και νερό
και χαμένο μου όνειρο.
Τζίτζιρας τζιτζίρισε
το ροδάνι γύρισε.

Χοπ αν κάνω δεξιά
πέφτω πάνω στη ροδιά.
Χοπ αν κάνω αριστερά
πάνω στη βατομουριά.

Το ‘να χέρι μου κρατεί
μέλισσα θεόρατη
τ’ άλλο στον αέρα πιάνει
πεταλούδα που δαγκάνει.

 

Το τραγούδι του κοριτσιού , είναι ένα απόσπασμα από τη γνωστότερη ποιητική συλλογή του Οδ.Ελύτη “Ο Ήλιος ο Ηλιάτορας (1971)”.  Ο  ποιητής μας μιλάει για ένα κοριτσάκι που ζει στιγμές χαράς και ευτυχίας μέσα στη φύση, όπου όλα τα στοιχεία αποκτούν μαγικές ιδιότητες και υπερφυσικές διαστάσεις.

Ακούστε τους στίχους του μεγάλου μας ποιητή Οδυσσέα Ελύτη σε  μουσική του Δ.Λάγιου.  

 

ΓΙΑ ΝΑ ΤΟΝ ΘΥΜΟΜΑΣΤΕ:

ΟΔΥΣΣΕΑΣ ΕΛΥΤΗΣ
(1911-1996)

Το πραγματικό του όνομα είναι Οδυσσέας Αλεπουδέλης. Γεννήθηκε στις 2  Νοεμβρίου του 1911 στο Ηράκλειο της Κρήτης πριν από ενενήντα δύο χρόνια, από Mυτιληνιούς γονείς. Ήταν το έκτο και τελευταίο παιδί της Mαρίας και του Παναγιώτη Aλεπουδέλλη, μιας οικογενείας πλουσίων αστών της γνωστής σαπωνοποιίας, αλλά η καταγωγή του ήταν από την Λέσβο. Το 1914 η οικογένεια Αλεπουδέλη εγκαταστάθηκε στην Αθήνα. Hταν τριών χρόνων όταν η οικογένειά του εγκαταστάθηκε μόνιμα στην Aθήνα, στο σπίτι της οδού Σόλωνος 98β όπου έγραψε και τα πρώτα του ποιήματα.

Ο μικρός Οδυσσέας φοιτά εφτά χρόνια στο ιδιωτικό σχολείο του Δ. N. Mακρή με καθηγητές τους: I. M. Παναγιωτοπούλο, Γ. Aποστολάκη και I. Θ. Kακριδή. Ο θάνατος της αδελφής του Mυρσίνης (1918) που επέβαλε στο σπίτι ένα πολύχρονο οδυνηρό πένθος και η Γερμανίδα γκουβερνάντα Aννα Kέλερ που συνδέθηκε μαζί του στα δύσκολα χρόνια του πένθους ασκώντας μεγάλη επίδραση στην προσωπικότητά του. Aπό το 1924 (φοιτά στο Γυμνάσιο Aρρένων Aθηνών) αρχίζει να συνεργάζεται με διάφορα ψευδώνυμα στη « Διάπλαση των Παίδων ». Tο 1925 πεθαίνει ο πατέρας του και ο μικρός Οδυσσέας περνά από τα παιδικά βιβλία στη νεοελληνική λογοτεχνία. Eπισκέπτεται την Tήνο, τη Σαντορίνη, κάνει εξορμήσεις στα βουνά της Aττικής. Eχει αρχίσει να γίνεται τακτικός θαμώνας του βιβλιοπωλείου Δ. Kόντε και να συνθέτει ένα μικρό χειρόγραφο περιοδικό, το «Iξός». Στα Γράμματα ο Ελύτης εμφανίστηκε το 1935, δημοσιεύοντας ποιήματά του στο περιοδικό “Τα Νέα Γράμματα”. Κατά την ιταλική επίθεση το 1940 κατά της Ελλάδας στρατολογήθηκε και πολέμησε στο μέτωπο της Αλβανίας. Στην κατεχόμενη Αθήνα έγραψε τον «Ήλιο τον πρώτο» και τα πρώτα σημαντικά πεζά του.Από το 1948 ως το 1951 πραγματοποίησε διάφορα ταξίδια στη δυτική Ευρώπη.

Το 1969 εγκαταστάθηκε στο Παρίσι, όπου έγραψε τα ποιήματα Το φωτόδεντρο, Το μονόγραμμα, Ο ήλιος ο ηλιάτορας, Τα ρω του έρωτα.
Στην Αθήνα επέστρεψε το 1971. Την περίοδο αυτή και ως την βράβευσή του το 1979 από τη Σουηδική Ακαδημία με το Βραβείο Νόμπελ, έγραψε πεζά κείμενα για το Θεόφιλο (Ο ζωγράφος Θεόφιλος, 1973), τον Παπαδιαμάντη (Η μαγεία του Παπαδιαμάντη, 1974), τον Εμπειρίκο (Αναφορά στον Ανδρέα Εμπειρίκο, 1979) και το “σκηνικό ποίημα” Η Μαρία Νεφέλη (1978).
Πριν και ύστερα από το διεθνές βραβείο, ανακηρύχτηκε διδάκτορας από διάφορα πανεπιστήμια, όπως της Θεσσαλονίκης (1975), του Παρισιού (Σορβόννη, 1980) και του Λονδίνου (1981).
Ποιήματα του μελοποιήθηκαν από τους Μ. Χατζιδάκη, Μ. Θεοδωράκη, Γ. Μαρκόπουλο κ.ά.
Τα έργα του έχουν μεταφραστεί στα γαλλικά, αγγλικά, ιταλικά, γερμανικά, ισπανικά, και σε άλλες γλώσσες.

Αν ο Ελύτης δεν ήταν ποιητής, θα ήταν σίγουρα ζωγράφος ή άλλου είδους εικαστικός καλλιτέχνης. Ο Ελύτης αγαπούσε πολύ τη ζωγραφική και το κολάζ. Ο ίδιος θεωρούσε τα κολάζ του ως μια ακόμη έκφραση του λυρικού του λόγου. Πέθανε στις 18 Μαρτίου του 1996, σε ηλικία 85 ετών.

 

Έργα του Οδυσσέα Ελύτη

• Προσανατολισμοί, 1940
• Άσμα Ηρωικό και Πένθιμο Για τον Χαμένο
• Ανθυπολοχαγό της Αλβανίας, 1943
• Ήλιος ο Πρώτος, 1943
• Το Άξιον Εστί, 1959
• Έξι και μια Τύψεις για τον Ουρανό, 1960
• Το φωτόδεντρο και η δέκατη τέταρτη ομορφιά 1971
• O Ήλιος ο Ηλιάτορας, 1971
• To Mονόγραμμα, 1971
• Τα Ρω του Έρωτα, 1972
• Ανοιχτά Χαρτιά, 1974
• Μαρία Νεφέλη, 1978
• Εκλογή 1935-1977, 1979
• O Μικρός Ναυτίλος, 1985
• Ιδιωτική οδός, 1990
• Δυτικά της Λύπης, 1995
• Ο κήπος με τις αυταπάτες,1995