Τα Έξι Σκεπτόμενα Καπέλα του De Bono
Στις αρχές της δεκαετίας του 1980, ο Edward de Bono εφηύρε τη μέθοδο των Έξι Σκεπτόμενων Καπέλων, το οποίο αποτελεί ένα μοντέλο, που μπορεί να χρησιμοποιηθεί για την διερεύνηση διαφορετικών απόψεων και σκεπτικών επί μιας πολύπλοκης κατάστασης ή πρόκλησης. Το να βλέπουμε τα πράγματα με διαφορετικό τρόπο είναι κάτι που μπορεί να χρησιμεύσει τόσο στη διαμόρφωση στρατηγικής, όσο και στην διαδικασία λήψης κάποιας απόφασης. Με τη βοήθεια της μεθοδολογίας των έξι καπέλων εσείς και η ομάδα σας θα μπορέσετε να διαχωρίσετε έξι ξεκάθαρες λειτουργίες / ρόλους. Ο κάθε τρόπος σκέψης περιγράφεται από το χρώμα του κάθε «καπέλου σκέψης». Φορώντας ένα από τα καπέλα, τα άτομα παίζουν διαφορετικούς ρόλους και θέτουν εαυτούς σε υποθετικές συνθήκες και καταστάσεις. Καθένα από τα καπέλα διαθέτει διαφορετικό χρώμα, το οποίο και περιγράφει την οπτική που υιοθετεί εκείνος που το φοράει.
Τι γίνεται στο μυαλό μας, όταν φοράμε τα 6 διαφορετικά καπέλα σκέψης;
Το Λευκό Καπέλο. Όταν φοράμε το λευκό καπέλο σκεφτόμαστε και καταγράφουμε τα γεγονότα και τις πληροφορίες που ξέρουμε για το θέμα μας χωρίς να λαμβάνουμε υπόψη το πώς εμείς νιώθουμε γι’ αυτά. Καταγράφουμε απλά πληροφορίες, γεγονότα, πηγές.
Το Κόκκινο Καπέλο. Το κόκκινο καπέλο αφορά στα συναισθήματά μας. Πώς νιώθουμε για το θέμα μας, τι μας αρέσει, τι μας προξενεί αγωνία φόβο ή αισιοδοξία. Όταν το φοράμε αναφέρουμε ό,τι έχει σχέση με τα συναισθήματά μας ανεξάρτητα, εάν έχουν σχέση με την πραγματικότητα όπως έχει αποτυπωθεί με το λευκό καπέλο.
Το Μαύρο Καπέλο. Το μαύρο καπέλο έχει σχέση με τη λογική. Ξεχνάμε τα συναισθήματά μας και προσπαθούμε να εξηγήσουμε το θέμα μας με βάση τη λογική. Μπορεί να εφαρμοσθεί; Έχει να δώσει κάποια πλεονεκτήματα; Έχει μειονεκτήματα;
Το Κίτρινο Καπέλο. Με το κίτρινο καπέλο προσπαθούμε να σκεφτούμε τα πλεονεκτήματα που έχει να μας προσφέρει αυτό που συζητάμε. Σε τι μπορεί να συνεισφέρει; Πού θα βοηθήσει;
Το Πράσινο Καπέλο. Το πράσινο καπέλο έχει να κάνει με την πρωτοτυπία. Σκεφτείτε κάποια πρωτότυπη πρόταση. Κάτι που φαίνεται τρελό αλλά που ίσως μπορεί να δώσει μια λύση στο πρόβλημα. Μη ξεχνάτε! Οι μεγαλύτερες ανακαλύψεις προέκυψαν από μια τρελή ιδέα.
Το Μπλε Καπέλο. Το μπλε καπέλο είναι ο ενορχηστρωτής των σκέψεών μας. Οργανώνει όλα όσα έχουμε σκεφτεί και προσπαθεί να δώσει μια λύση στο πρόβλημά μας όπως το βλέπει όμως ο καθένας από εμάς ξεχωριστά.
Το μυστικό για την επιτυχημένη εφαρμογή αυτής της τεχνικής είναι η σειρά με την οποία θα χρησιμοποιηθούν τα καπέλα. Η πραγματική σειρά των καπέλων εξαρτάται πάντοτε από την περίσταση.
Για παράδειγμα, εάν υπάρχει ένα νέο θέμα προς ανάπτυξη η σειρά θα είναι:
• Άσπρο καπέλο (για την απόκτηση πληροφοριών)…
• Πράσινο καπέλο (για ιδέες και προτάσεις)…
• Κίτρινο καπέλο συνδυασμένο με μαύρο καπέλο μετά από κάθε εναλλακτική πρόταση (για αξιολόγηση των εναλλακτικών)…
• Κόκκινο καπέλο (για αξιολόγηση των συναισθημάτων της στιγμής)…
• Με το μπλε να ακολουθεί (για να αποφασιστεί η πορεία των σκέψεων)…
