Ημέρα: 28 Ιανουαρίου 2021

Στις 30 Ιανουαρίου, κάθε χρόνο, γιορτάζουμε τη μνήμη των Τριών Ιεραρχών, όπως καθιερώθηκε από το 1100 μ.Χ.. Η γιορτή τους, από το 1842, λέγεται και Γιορτή των Γραμμάτων, μια και οι Τρεις Ιεράρχες ήταν Μεγάλοι Δάσκαλοι αλλά και Πατέρες της Εκκλησίας. Οι Τρεις Ιεράρχες είναι: ο Μέγας Βασίλειος, ο Ιωάννης ο Χρυσόστομος και ο Γρηγόριος ο Θεολόγος.

Η γιορτή τους είναι γιορτή της παιδείας και των γραμμάτων, γιορτή των δασκάλων και των μαθητών. Είναι γιορτή τόσο Σχολική όσο και Χριστιανική.

Σχολική είναι, γιατί οι Τρεις Ιεράρχες, ήταν άνθρωποι μορφωμένοι, σοφοί δάσκαλοι, φημισμένοι ρήτορες και συγγραφείς. Πρόσφεραν πάρα πολλά στα γράμματα, διαθέτοντας ολόκληρη  την περιουσία τους.

Χριστιανική είναι, γιατί και οι τρεις ήταν ευσεβείς Ιεράρχες, επιφανείς θεολόγοι, με κοινωνική προσφορά και φιλανθρωπικό έργο, που διέθεσαν τη ζωή τους στην πίστη τους για το Χριστό.

Μελέτησαν τους αρχαίους κλασικούς συγγραφείς και φιλοσόφους, και κατόρθωσαν να  συμφιλιώσουν το Αρχαίο Ελληνικό Πνεύμα με την Χριστιανική Πίστη. Απέρριψαν τα ειδωλολατρικά στοιχεία και κράτησαν τις αρχές της διαλεκτικής σκέψης της ελληνικής παιδείας, ακολουθώντας τη συμβουλή του Αποστόλου Παύλου «να δοκιμάζουμε τα πάντα αλλά να κρατάμε το καλό». Έστησαν έτσι γέφυρες ανάμεσα στο κλασικό και το σύγχρονο, ανάμεσα στη γνώση και την αρετή, ανάμεσα στην αναζήτηση της επιστημονικής αλήθειας και την πραγματική αλήθεια της αγάπης, ανάμεσα στη θεωρία και στην πράξη, τον Ελληνισμό και το Χριστιανισμό. Δικαιολογημένα η εποχή τους ονομάστηκε: «Χρυσός Αιώνας της Εκκλησίας».

Το έργο των Τριών Ιεραρχών είναι πολύ μεγάλο. Όλοι οι φτωχοί, οι άρρωστοι, τα ορφανά και οι ηλικιωμένοι έβρισκαν καταφύγιο κοντά τους. Η μεγάλη τους καρδιά και η χριστιανική ψυχή τους γίνονταν στέγη για όσους είχαν ανάγκη. Ήταν τόση η καλοσύνη και η φιλανθρωπία τους, που δεν υπολόγισαν τα πλούτη και τα χρήματά τους. Τίποτα δεν κράτησαν για τον εαυτό τους. Όλα τα υπάρχοντά τους τα διέθεσαν για να δώσουν χαρά στους συνάνθρωπούς τους. Πολλές φορές οι Ιεράρχες με τα ίδια τους τα χέρια, έδεναν τις πληγές των αρρώστων. Τίποτε δεν τους φόβιζε. Ακόμη και τους λεπρούς περιποιούνταν.

ΑΣ ΓΝΩΡΙΣΟΥΜΕ ΤΟΥΣ ΤΡΕΙΣ ΜΕΓΙΣΤΟΥΣ ΦΩΣΤΗΡΕΣ : 

Μέγας Βασίλειος

Γεννήθηκε το 330 μ.Χ. στην Νεοκαισάρια του Πόντου. Ανήκε σε οικογένεια ευσεβών ανθρώπων. Ο πατέρας του ήταν Ρήτορας και Διδάσκαλος, η μητέρα του, η Εμμελεία ήταν κόρη μάρτυρα του Χριστιανισμού, η δε  γιαγιά του (μητέρα του πατέρα του) Μαρκίνα ήταν μαθήτρια του Γρηγορίου του  Θαυματουργού. Η ευσεβής μητέρα του και γιαγιά του έπαιξαν αποφασιστικό ρόλο στην Αγωγή του Βασιλείου. Τα πρώτα γράμματα του τα δίδαξε ο πατέρας του. Μετά φοίτησε στις Σχολές της Καισαρείας της Καππαδοκίας η οποία υπήρξε η δεύτερη πατρίδα του, και του Βυζαντίου. Τέλος στην Φιλοσοφική Σχολή των Αθηνών την ονομαστή Νεοπλατωνική στην οποία αργότερα φοίτησε και ο Ιουλιανός “ο Παραβάτης”, ο κατόπιν Αυτοκράτορας του Βυζαντίου. Σπούδασε Ρητορική, Φιλοσοφία, Γεωμετρία, Αστρονομία, Ιατρική, Γραμματική…

 Επέστρεψε στην Καισαρεία το 366 μ.Χ. περίπου, βαφτίστηκε και αποφάσισε να ακολουθήσει τον Μοναχικό Βίο. Aφού μοίρασε την περιουσία του στους φτωχούς, αποσύρθηκε σε έρημη περιοχή  κοντά στην Νεοκαισάρια του Πόντου.   Το 362 μ.Χ. ο Επίσκοπος Καισαρείας Ευσέβιος, καλεί τον Βασίλειο κοντά του και τον χειροτονεί Διάκονο, μετά σε Πρεσβύτερο (Ιερέα) για να τον έχει βοηθό στην εξάσκηση των ποιμαντορικών του καθηκόντων.Το 370 μ.Χ. έγινε Επίσκοπος μετά τον θάνατο του Ευσέβιου. έγινε πρότυπο Εκκλησιαστικού Ποιμένα. Αγωνίστηκε κατά του Αρειανισμού (Αίρεσης της εποχής εκείνης) . Όταν ξέσπασε λιμός (=πείνα) το 368 μ.Χ. στην Καισαρεία όχι μόνο βοηθούσε το ποίμνιό του αλλά ίδρυσε συγκρότημα φιλανθρωπικών ιδρυμάτων: Φτωχοκομείο, Γηροκομείο, Ορφανοτροφείο, Νοσοκομείο, το οποίο και υπήρξε το πρώτο οργανωμένο Νοσοκομείο της εποχής αυτής η περίφημη ΒΑΣΙΛΕΙΑΔΑ. Ο υπέρ ασκητικός βίος του Βασιλείου και η ακούραστη Εκκλησιαστική και Κοινωνική Δράση του κλόνισαν την ευαίσθητη υγεία του, και πέθανε την 1η Ιανουαρίου του 379 μ.Χ. σε ηλικία 49 ετών.  Ήδη από την εποχή που ζούσε τον αποκαλούσαν Μέγα για την πίστη του, την σοφία του, την σωφροσύνη του και ιδιαίτερα για την φιλανθρωπία του και γενναιοδωρία του.

Γρηγόριος ο Ναζιανζηνός

Γεννήθηκε το 328 μ.Χ. κοντά στη Ναζιανζό στο χωριό Αριανζό. Ο πατέρας του Γρηγορίου έγινε και αυτός Επίσκοπος Ναζιανζού. Η μητέρα του ευσεβής χριστιανή Νόνα έκανε χριστιανό τον άνδρα της και αυτή πρώτη δίδαξε το παιδί της στον Χριστιανισμό μεγαλώνοντάς τον σωστά. Πρώτοι Διδάσκαλοι του Γρηγορίου ήταν ο εξάδελφός του και ο θείος του από την μητέρα του Αμφιλόχιος. Κατόπιν φοίτησε στις Σχολές της Καισαρείας της Καππαδοκίας και Καισαρείας Πόντου, στην Παλαιστίνη και Αλεξάνδρεια όπου και γνώρισε μεγάλες Χριστιανικές Προσωπικότητες όπως τον Μέγα Αθανάσιο, Μέγα Αντώνιο, Δίδυμο τον τυφλό κ.λ.π.

 Τέλος ήλθε στην Αθήνα το 350 μ.Χ. και φοίτησε στην ακμάζουσα ακόμα Φιλοσοφική Σχολή στην οποία ήλθε και ο Βασίλειος τον οποίον ήδη γνώριζε από την Καισαρεία, και η φιλία τους αναπτύχθηκε στον ανώτατο βαθμό. Ο Γρηγόριος παρακολούθησε μαθήματα Ρητορικής και Φιλολογίας. Ευδόκησε τόσο πολύ στις σπουδές του ώστε στο τέλος του έδωσαν καθηγητική έδρα όπου δίδαξε 1 – 2 χρόνια. Νοστάλγησε όμως την πατρίδα του και γύρισε πίσω. Εργάστηκε για λίγο καιρό ως ρητοδιδάσκαλος και μετά βαφτίστηκε και αποσύρθηκε από τα εγκόσμια. Έφυγε και πήγε στην έρημο κοντά στον Πόντο στον ισάδελφό του Βασίλειο μελετώντας και γράφοντας προσευχόμενος. Τέσσερα χρόνια αργότερα γύρισε στην Ναζιανζό και έφερε την Εκκλησιαστική αταξία σε Τάξη. Το 361 – 362 χειροτονήθηκε Πρεσβύτερος (ιερέας) μετά από παράκληση του πατέρα του ο οποίος ήταν Επίσκοπος της περιοχής. Από την Β΄ Οικουμενική Σύνοδο ο Γρηγόριος ανακηρύχθηκε Αρχιεπίσκοπος Κωνσταντινουπόλεως. Επειδή αμφισβητήθηκε η εκλογή του από δύο Επισκόπους, τους Επίσκοπο Αιγύπτου και Επίσκοπο Μακεδονίας, αποσύρθηκε στο πατρικό του κτήμα στην Αριανζό. Σπάνια έκτοτε απομακρυνόταν ή ταξίδευε παρά σε εξαιρετικές περιπτώσεις όπως π.χ. την 1η Ιανουαρίου του 382 μ.Χ. όπου πήγε στην Καισαρεία και εκφώνησε τον επιτάφιο λόγο στον φίλο του Μέγα Βασίλειο. Πέθανε το 391 μ.Χ. αφήνοντας την περιουσία του στην Εκκλησία της Ναζιανζού. Η Εκκλησία τιμώντας τον του έδωσε την προσωνυμία του Θεολόγου και τον κατέταξε μεταξύ των Αγίων.

Ιωάννης ο Χρυσόστομος

 Μέγας Πατέρας της Εκκλησίας.

Γεννήθηκε το 344 μ.Χ. στην Αντιόχεια της Συρίας. Από πολύ μικρός έμεινε ορφανός από πατέρα. Τον μεγάλωσε με Χριστιανική Αγωγή η μητέρα του Ανθούσα. Διδάσκαλοί του ήταν ο Φιλόσοφος Ανδραγάθιος και ο ρήτορας Λιβάνειος ο οποίος ήταν ειδωλολάτρης.Σε ηλικία 20 ετών βαφτίστηκε Χριστιανός. Από τότε άρχισε γι’ αυτόν η περίοδος περισυλλογής Πνευματικής αλλά και της συστηματικής Θεολογικής μελέτης. Σπούδασε στην Θεολογική Σχολή Αντιοχείας. Μετά από 6 χρόνια Ασκητικής ζωής, αναγκάστηκε να γυρίσει στην Αντιόχεια για λόγους υγείας, όπου χειροτονείται το 381 μ.Χ. από τον Επίσκοπο Μελέτιο, σε Διάκονο και το 386 σε Πρεσβύτερο (Ιερέα). Για χρόνια κηρύσσει τον Θείο Λόγο.

Λόγω της ρητορικής του ικανότητας ονομάστηκε  “Χρυσόστομος”: Το 397 μ.Χ. εκφωνεί τους περίφημους 21 λόγους του “εις τους ανδριάντας”. Με τους λόγους του αυτούς ενθαρρύνει τους Αντιοχείς οι οποίοι είχαν καταστρέψει τους ανδριάντες του Αυτοκράτορα στην πόλη τους, λόγω της αύξησης των φόρων και φοβούνταν την τιμωρία τους από αυτόν. Στον τελευταίο του λόγο της ημέρας του Πάσχα, τους ανακοίνωσε με χαρά την αμνηστία που είχε δώσει ο Αυτοκράτορας.Το 397 μ.Χ. γίνεται Πατριάρχης Κων/πόλεως – τον είχε καλέσει ο Αυτοκράτορας Αρκάδιος.   Ο Ιωάννης ο Χρυσόστομος ζούσε λιτά απέφευγε τις δημόσιες εμφανίσεις, φρόντιζε για τους αρρώστους και τους φτωχούς. Συγχρόνως κατηγορούσε κάθε κατάχρηση και υπερβολή. Αυτή η αυστηρή στάση του προκάλεσε πολλές αντιδράσεις και ο Πατριάρχης Αλεξανδρείας Θεόφιλος επιτέθηκε κατά του Χρυσοστόμου.Μετά από 70 μέρες πορείας εξορίστηκε στο Κουκουσόν της Αρμενίας. Από τον τόπο της εξορίας του εξακολουθούσε να αλληλογραφεί με το ποίμνιό του. Μεγάλο ενδιαφέρον έδειξε για τον Ιωάννη τον Χρυσόστομο ο Αυτοκράτορας της Δύσης Οντύριος και ο Πάπας Ιωάννης.  Οι εχθροί του όμως από αντίδραση κατάφεραν να διαταχθεί νέα μεταφορά του στην Πιτυούντα, ανατολική όχθη της Μαύρης Θάλασσας. Ο Ιωάννης δεν άντεξε τις ταλαιπωρίες, πέθανε στον δρόμο στα Κομανά του Πόντου στις 14 Σεπτεμβρίου 407 μ.Χ.Το 438 μ.Χ. μεταφέρθηκε η σωρός του στην Κων/πουλη. Η μνήμη του εορτάζεται στις 13 Νοεμβρίου και επίσης στις 30 Ιανουαρίου μαζί με τους άλλους Ιεράρχες Μ. Βασίλειο και Γρηγόριο Ναζιανζηνό.

ΔΕΙΤΕ ΕΔΩ ΕΝΑ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟ ΒΙΝΤΕΟ ΓΙΑ ΤΟΥΣ ΤΡΕΙΣ ΙΕΡΑΡΧΕΣ 

ΚΑΙ ΑΚΟΥΣΤΕ ΕΔΩ ΤΟ ΑΠΟΛΥΤΙΚΙΟ 

ΣΠΟΥΔΑΙΑ ΛΟΓΙΑ ΤΩΝ ΤΡΙΩΝ ΙΕΡΑΡΧΩΝ

Όλη η σοφία και η μεγαλοσύνη των τριών μέγιστων φωστήρων φανερώνεται στα παρακάτω σπουδαία λόγια τους:

ΜΕΓΑΣ ΒΑΣΙΛΕΙΟΣ

1. «Όπως οι μέλισσες διαλέγουν το νέκταρ από τα λουλούδια, έτσι κι εσείς να διαλέγετε αυτά που διαβάζετε. Να κρατάτε τα καλά και τα ωφέλιμα»
2. «Κι όπως από την τριανταφυλλιά κόβετε το τριαντάφυλλο, παραμερίζοντας τα αγκάθια, έτσι κι εδώ θα κρατάτε το χρήσιμο και θα πετάτε το βλαβερό»
3. «Είναι αποτελεσματικότερη η παιδαγωγία που γίνεται με λογικό και ήπιο τρόπο, παρά εκείνη που έχει ως αιτία της το θυμό και την οργή»
4. «Να προσέχετε με ποιους συναναστρέφονται τα παιδιά, να προσέχετε ποιους κάνουν φίλους. Όπως ο μολυσμένος αέρας, όταν τον εισπνεύσουμε, αφήνει μέσα μας -χωρίς να τα βλέπουμε- μικρόβια της αρρώστιας, έτσι και το κακό περιβάλλον αφήνει μέσα στην ψυχή του παιδιού τη μόλυνσή του»
5. «Ο άρτος που κατακρατείτε, ανήκει στον πεινασμένο. Τα ρούχα που εσείς φυλάτε στις αποθήκες σας, ανήκουν σ’ αυτούς που δεν έχουν. Τα παπούτσια που μένουν αχρησιμοποίητα στο σπίτι σας, ανήκουν στους ξυπόλυτους»
6. «Το χρυσάφι δεν βρέθηκε για να δενόσαστε μ’ αυτό, αλλά για να λύνετε τους δεμένους»
7. «Οι γονείς οφείλουν να φροντίζουν για τη μόρφωση των παιδιών τους περισσότερο από οτιδήποτε άλλο»
8. «Οι γονείς που δεν φροντίζουν για τη μόρφωση των παιδιών τους θεωρούνται φονιάδες, γιατί η μόρφωση είναι που θα καλλιεργήσει την ψυχή των παιδιών»
9. «Όταν ένας άνθρωπος συνηθίσει να ακούει άσχημα λόγια, θα φτάσει και σε άσχημα έργα»
10. «Άνθρωπος που δεν συμβουλεύεται άλλον, μοιάζει με ακυβέρνητο πλοίο, που έχει παραδοθεί στη δύναμη των ανέμων»
11. «Απ’ όλους τους θησαυρούς, τα πλούτη και τα αγαθά που αποκτά ο άνθρωπος στη ζήση του, μονάχα η αρετή δεν σβήνει με τα χρόνια, δεν φθείρεται, μένει αιώνια»
12. «Ο δάσκαλος πρέπει να είναι πρότυπο διαγωγής, έμψυχος νόμος, κανόνας αρετής»
13. «Μην απελπίζεσαι στον αγώνα σου. Σκόνταψες; Μην σταματάς, συνέχισε. Έπεσες; Στρέψε το βλέμμα στον ουρανό και ξαναρίξου στη μάχη»
14. «Τρία πράγματα είναι απαραίτητα στον άνθρωπο: παιδεία, εργασία και υγεία»

ΙΩΑΝΝΗΣ Ο ΧΡΥΣΟΣΤΟΜΟΣ

1. «Οι γονείς που δε φροντίζουν για τη μόρφωση των παιδιών τους θεωρούνται φονιάδες, γιατί η μόρφωση είναι που θα καλλιεργήσει την ψυχή του παιδιού»
2. «Όποιος επιπλήττει τους νέους, χωρίς συγχρόνως να τους παρηγορεί, τους κάνει σκληρότερους. Διότι δεν μπορούν να σηκώσουν το φορτίο των συνεχών ελέγχων και γι΄ αυτό και με βιαιότητα αντιδρούν. Για να προλάβουμε, λοιπόν, τους πόνους που προκαλούν οι έλεγχοι, πρέπει να τους συνοδεύουμε με λόγια καλοσύνης»
3. «Πολύ πιο εύκολα μπορεί κανείς να σηκώσει με τους φίλους του την πιο ανυπόφορη συμφορά, παρά μονάχος του την πιο μεγάλη ευτυχία».
4. «Θα πω για κάποιον ότι με αγαπάει, όχι μόνο όταν με επαινεί, αλλά κι όταν με ελέγχει, για να με διορθώσει»
5. «Η φιλόστοργη μητέρα που αγαπάει το παιδί της, το συμβουλεύει διαρκώς και το παρακινεί στο καλό»
6. «Ο δάσκαλος πρέπει να διδάσκει, όχι μόνο με λόγια, αλλά και με έργα»
7. «Δεν χωράει αναβολή το θέμα της αγωγής»
8. «Όπως ένα χρυσοΰφαντο ένδυμα είναι ωραίο να το βλέπει κανείς, πολύ δε καλύτερό του φαίνεται όταν το φορεί, έτσι και οι εντολές του Θεού. Είναι καλές και ωφέλιμες και από όλους επαινούνται. Αλλά φαίνονται πολύ καλύτερες, όταν κανείς τις εφαρμόζει»
9. «Ένα παιδί με πίστη στην καρδιά, μπορεί ν’ αλλάξει όλο το σπίτι του, όλη την τάξη του, όλη τη συντροφιά του». Μπορεί να τ’ αλλάξει όλα»

ΓΡΗΓΟΡΙΟΣ ΘΕΟΛΟΓΟΣ

1. «Τίποτα αντάξιο δεν υπάρχει του πιστού φίλου»
2. «Σε καμιά περίπτωση της ζωής σου να μην κάνεις φίλο τον άνθρωπο τον πονηρό, γιατί σε ψυχές διεφθαρμένες, τίποτα απ’ τα καλά δεν είναι αξιόπιστο».
3. «Πιο πολύ πρέπει να θυμάσαι τον Θεό, παρά να αναπνέεις. Χωρίς την αναπνοή, δεν μπορούμε να ζήσουμε. Πολύ περισσότερο, δεν μπορούμε να ζήσουμε χωρίς προσευχή»
4. «Το πιο γλυκό πράγμα και όνομα είναι η ειρήνη, που ενώ όλοι την επαινούν μόνο λίγοι τη στηρίζουν»
5. «Ωραία αρετή η φιλανθρωπία, η διατροφή των φτωχών, η ανακούφιση του ανθρώπινου πόνου…»
6. «Κάνε τον Θεό αρχή και τέλος κάθε πράγματος »
7. «Να μην μοιάζετε με τη ραγδαία βροχή, αλλά την ήρεμη. Η πρώτη παρασύρει το έδαφος, η δεύτερη μπαίνει βαθειά στη γη και τη γονιμοποιεί»
8. «Πώς να θυμηθώ τη ζωή εκείνη στην Αθήνα, χωρίς να δακρύσω; Κυριαρχούσαν στην ψυχή μας οι ίδιες ελπίδες… Ο καθένας θεωρούσε την πρόοδο του άλλου, σαν δική του πρόοδο. Και τόσο ήμασταν ψυχικά ενωμένοι, ώστε φαινόμασταν σαν να ήμασταν μια ψυχή σε δύο σώματα»