Πηγή http://parthenon-sculptures.blogspot.com
Παρθενώνας
Ο Παρθενώνας, ο πρώτος ναός που κτίστηκε πάνω στο βράχο, αποτελεί και το κορυφαίο μνημείο. Ήταν αφιερωμένος στην Αθήνα Παρθένο και ιδρύθηκε το διάστημα 447 – 438 π.Χ. Σχεδιάστηκε από τους αρχιτέκτονες Ικτίνο και Καλλικράτη, ενώ τα γλυπτά φιλοτεχνήθηκαν από τον Φειδία. Για την κατασκευή του χρησιμοποιήθηκε το φημισμένο λευκό πεντελικό μάρμαρο.
Ο ναός, που είναι δωρικού ρυθμού, είναι περίπτερος με 8 κίονες στις στενές πλευρές και 17 στις μακριές. Στο εσωτερικό του ήταν στημένο το χρυσελεφάντινο άγαλμα της Αθηνάς, που το ύψος του έφτανε τα 12 μέτρα, η ύπαρξη του οποίου μας είναι γνωστή από αρχαίες πηγές, από τις αναλυτικές περιγραφές του περιηγητή Παυσανία και από το γνωστότερο αντίγραφό του, αυτό της Βαρβακείου Αγοράς.
Τα δυο αετώματα του ναού απεικονίζουν σκηνές από τη μυθολογία. Στην ανατολική πλευρά απεικονίζεται η γέννηση της θεάς Αθηνάς και στη δυτική ηδιαμάχη της με τον Ποσειδώνα για την προστασία της Αττικής γης.
Ο γλυπτός διάκοσμος του Παρθενώνα συνδυάζει με μοναδικό τρόπο τις δωρικές μετόπες και τις τριγλύφους με την ιωνική ζωφόρο. Οι μετόπες της ανατολικήςπλευράς απεικονίζουν την Γιγαντομαχία, ενώ της δυτικής αναπαριστούν την Αμαζονομαχία. Στη νότια πλευρά δεσπόζει η Κενταυρομαχία και στη βόρειααναβιώνουν σκηνές από τον Τρωικό πόλεμο.
Η ζωφόρος που απεικονίζει την πομπή των Παναθηναίων την μεγαλύτερη θρησκευτική γιορτή που πραγματοποιούνταν στην Αθήνα, περιέβαλε το ναό και απεικόνιζε μορφές θεών, ζώων και περίπου 360 μορφές ανθρώπων.
Ο Παρθενώνας στο ρου της ιστορίας υπέστη πολλές καταστροφές. Χρησιμοποιήθηκε ως βυζαντινή εκκλησία, ως λατινική και ως τζαμί στα χρόνια της Τουρκοκρατίας.
Μια από τις μεγαλύτερες καταστροφές σημειώθηκε στο μνημείο το 1687, όταν οι βενετοί πολιορκούσαν την Ακρόπολη. Οι Τούρκοι είχαν αποθηκεύσει πυρίτιδα μέσα στον Παρθενώνα. Μία βόμβα έπεσε στο μνημείο και προκάλεσε μια φοβερή έκρηξη που είχε ως αποτέλεσμα την καταστροφή του Παρθενώνα, που μέχρι εκείνη την εποχή διατηρούνταν σε καλή κατάσταση.
Η μεγαλύτερη όμως λεηλασία των Γλυπτών του Παρθενώνα, γνωστών και ως Ελγίνεια Μάρμαρα, έγινε από τον Τόμας Μπρους, Ζ’ Κόμης του Έλγιν, πρέσβη στην Οθωμανική Αυτοκρατορία από το1799 μέχρι το 1803. ο οποίος εκμεταλλευόμενος την Οθωμανική ηγεμονία στην ελληνική επικράτεια, κατάφερε και απέκτησε φιρμάνι από τον Οθωμανό Σουλτάνο για την αποκαθήλωσή τους από τον Παρθενώνα με σκοπό την μέτρηση και την αποτύπωσή τους σε σχέδια, και στη συνέχεια προχώρησε στην αφαίρεση και φυγάδευσή τους.
Τα γλυπτά αυτά αποθηκεύτηκαν στο Βρετανικό Μουσείο τουΛονδίνου το 1816.
Το οθωμανικό φιρμάνι, που κατέχει το Βρετανικό Μουσείο “δεν φέρει την υπογραφή και τη σφραγίδα του Σουλτάνου ή τη συνήθη επίκληση στο Θεό, και χωρίς αυτά, ο Elgin και συνεπώς το Βρετανικό Μουσείο δεν έχουν καμία νομική απόδειξη της κυριότητας των Γλυπτών του Παρθενώνα “, σύμφωνα με έκθεση ειδικών[εκκρεμεί παραπομπή] (Ενημερωτικό Δελτίο, Nov.2008)[ασαφές].
Το 1936 τοποθετήθηκαν στην έκθεση Duveen που δημιουργήθηκε για αυτό το σκοπό.
Από το 1983, με πρωτοβουλία της τότε Υπουργού Πολιτισμού Μελίνας Μερκούρη, η Ελλάδα έχει καταβάλλει προσπάθειες να φέρει τα Ελγίνεια πίσω στην Αθήνα.
Σε ανακοίνωση που εξέδωσε το Βρετανικό Μουσείο τον Απρίλιο του 2007, αναφέρεται ότι δεν προτίθεται να παραχωρήσει την κυριότητα των Γλυπτών του Παρθενώνα σε ελληνικό μουσείο[1].
Νεότερη ανακοίνωση του Βρετανικού Μουσείου (2009) ανέφερε πως, με την ευκαιρία των εγκαινίων του Νέου Μουσείου της Ακρόπολης, θα ήταν διατεθειμένο να δανείσει τα Ελγίνεια, αρκεί η Ελληνική Κυβέρνηση να αναγνωρίσει το δικαίωμα ιδιοκτησίας τους στο Μουσείο. Η Ελληνική Κυβέρνηση απέρριψε την πρόταση.
Πηγή wikipedia
.
Αναλυτικότερα….
- Η καταστροφική λεηλασία του μνημείου άρχισε το 1801. Ο δισδάρης της Ακρόπολης βλέποντας τους λίθους του ναού να κατακρημνίζονται από το 300μελές συνεργείο του Έλγιν και τα θρυμματισμένα… κομμάτια μιας μετόπης να διασκορπίζονται, επιχείρησε να ματαιώσει την προσπάθεια των Άγγλων.Ήταν ανελέητη όμως η…ισχύς της προστάτιδος Μεγάλης Δυνάμεως.Κιβώτια άρχισαν να συσκευάζονται και να μεταφέρονται φορτωμένα με τους θεούς των Ελλήνων.Ο Παρθενώνας, το Ερεχθείο, ο Ναός της Απτέρου Νίκης, τα Προπύλαια, όλα λεηλατούνταν.
- Τα πρώτα κιβώτια με τα γλυπτά φορτώθηκαν στο ιδιωτικό πλοιάριο του Έλγιν “Μέντωρ”, στον Πειραιά, τον Ιανουάριο του 1802.Το πλοίο λίγες μέρες αργότερα ναυάγησε έξω από τα Κύθηρα, παραμένοντας στον βυθό του Αιγαίου περίπου έναν μήνα.Στον Βρετανό πρόξενο στα Κύθηρα ο Έλγιν θα γράψει: “Τα κιβώτια περιέχουν πέτρες χωρίς ιδιαίτερα μεγάλη αξία, αλλά είναι για μένα πολύ σημαντικό να τις περισώσω”.
- Οι θεοί των Ελλήνων ταξίδεψαν οριστικά τον Φεβρουάριο του 1803 με το πλοίο Braakel για τη σκοτεινή Γηραιά Αλβιώνα.
- Το 1807 τα μάρμαρα του Παρθενώνα εκτέθηκαν για το κοινό στο σπίτι του λόρδου στο Park Lane. Η έκθεση έκλεισε μετά από δύο χρόνια και παρέμεινε προσιτή μόνο σε προνομιούχους επισκέπτες.Οικονομικές δυσπραγίες οδήγησαν τον Έλγιν σε σκέψεις για την οικονομική εκμετάλλευση της συλλογής, με τη μετατροπή του σπιτιού του στο Park Lane σε ιδιωτικό μουσείο και στην καθιέρωση εισιτηρίου για το κοινό. Άλλη σκέψη του ήταν να την κληροδοτήσει στο βρετανικό κράτος.
- Στις αρχές του 1810 το Βρετανικό Μουσείο προσέγγισε τον Έλγιν προκειμένου να εξασφαλίσει τη συλλογή. Τον Ιούνιο του 1816, ύστερα από μια μακροχρόνια συζήτηση με εκτεταμένες και έντονες διαφωνίες, η Βρετανική Βουλή των Κοινοτήτων ψήφισε ένα διάταγμα: “ ο ανωτέρω αναφερόμενος λόρδος συμφώνησε να πουλήσει τα γλυπτά αυτά δια το ποσόν των τριάντα χιλιάδων λιρών, υπό τον όρο ότι όλη η παραπάνω αναφερόμενη συλλογή θα παραμείνει αδιαχώριστη στο Βρετανικό Μουσείο και ανοικτή για επιθεώρηση και θα φέρει την ονομασία “Ελγίνεια Μάρμαρα” και ο ανωτέρω αναφερόμενος λόρδος και κάθε πρόσωπο που θα αποκτά τον τίτλο του λόρδου του Έλγιν θα πρέπει να προστίθεται στους επίτροπους του Βρετανικού Μουσείου”.
- Κατά την σύνοδο της Βουλής των Κοινοτήτων στις 7 Ιουνίου 1816 ο βουλευτής Hugh Hammerslay κάνει την πρώτη καταγεγραμμένη πρόταση για την επιστροφή των μαρμάρων. Πρότεινε μάλιστα να φυλαχθούν προσεκτικά στο Βρετανικό Μουσείο “μέχρι να ζητηθούν από τους τωρινούς ή τους οποιουσδήποτε κυρίους της πόλης των Αθηνών”.
- Τα μάρμαρα απετέλεσαν πάλι αντικείμενο διαμάχης σε μια ανταλλαγή απόψεων, οι οποίες δημοσιεύτηκαν σε συνέχειες το 1890-`91 στο περιοδικό του Λονδίνου Nineteenth Century. Στη συζήτηση έλαβε μέρος και ο Κωνσταντίνος Καβάφης, γράφοντας ότι “η τιμιότης είναι η καλλιτέρα πολιτική και τιμιότης εις την περίπτωση των Ελγινείων Μαρμάρων σημαίνει απόδοσις”.
- Το θέμα επανήλθε το 1924, όταν ο Harold Nicolson, της Υπηρεσίας Μέσης Ανατολής του Βρετανικού Υπουργείου Εξωτερικών, πρότεινε στην επέτειο της εκατονταετηρίδας από τον θάνατο του Byron στο Μεσολόγγι (19 Απριλίου 1824) να επιστραφεί η μία Καρυάτιδα του Ερεχθείου, την οποία είχε μεταφέρει ο Έλγιν στην Αγγλία. Τη δεκαετία του 1960 ο Colin Mclnnes με την εκτενή αρθρογραφία του επανέφερε στο προσκήνιο το θέμα της επιστροφής των Μαρμάρων του Παρθενώνα. Πρότεινε μάλιστα να γίνει η αρχή με την επιστροφή της Καρυάτιδας και του κίονα από το Ερεχθείο. Το 1938, κατά τη διάρκεια του καθαρισμού τους, τα μάρμαρα υπέστησαν ανεπανόρθωτες ζημιές, μετά την λείανσή τους με μεταλλικές βούρτσες! Η επανόρθωση μάλιστα της ζημιάς επιτεύχθηκε με τη χρήση ενός είδους κεριού αναμεμιγμένου με τέιον, για να δοθεί στα μάρμαρα απόχρωση “λευκού ιριδισμού” όμοια με την αρχική τους την οποία έχει κάθε σπασμένη επιφάνεια λευκού μαρμάρου. Τμήματα μάλιστα των γλυπτών ίσως να σμιλεύτηκαν εκ νέου. Οι λεπτομέρειες του δεύτερου αυτού βανδαλισμού βρίσκονται ακόμα επτασφράγιστες στα βρετανικά απόρρητα μυστικά έγγραφα και στα ημερολόγια συντήρησης του Βρετανικού Μουσείου, επιτείνοντας, 60 χρόνια αργότερα, την ένοχη σιωπή και την αμηχανία των “υπευθύνων” φορέων του Βρετανικού Μουσείου και του Κοινοβουλίου.
ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΗ Η νέα καμπάνια για την επιστροφή των μαρμάρων, ..με άρωμα Μελίνας
Ετικέτες: Ακρόπολη- Παρθενώνας, Ιστορία, Μουσεία
Αφήστε μια απάντηση