95ο Δημοτικό Σχολείο Αθηνών

Οι επιστήμονες διάφορων κλάδων αναζητούν το σπίτι του μέλλοντος που θα εξασφαλίζει την άνεση που χρειάζεται ο άνθρωπος αλλά και τη μέγιστη εξοικονόμηση ενέργειας με το μικρότερο δυνατό κόστος, ώστε να επιτευχθεί μια ισορροπημένη σχέση με το περιβάλλον.

Η ανάγκη εξεύρεσης λύσεων που απαιτούν λίγο χρόνο, μικρό κόστος και μεγάλη περιβαλλοντική ευαισθησία γιγαντώθηκε την τελευταία δεκαετία λόγω του οξύτατου προβλήματος όχι απλώς της μόλυνσης αλλά της ολοκληρωτικής καταστροφής του φυσικού κόσμου που μας φιλοξενεί. Ο άνθρωπος συνήθισε να χρησιμοποιεί την τεχνολογία για να απλοποιεί τη ζωή του, να διευκολύνει τις δραστηριότητές του, απομακρύνοντας από την καθημερινότητά του στοιχεία που θα του εξασφάλιζαν τον έστω και ελάχιστο σύνδεσμό του με οτιδήποτε τον φέρνει κοντά σε έναν πιο παραδοσιακό τρόπο ζωής.

Ειδικότερα στον τομέα των κατασκευών, η τεχνολογική πρόοδος έχει να παρουσιάσει οικοδομήματα-μεγαθήρια με ευκολίες που χρειάζονται ειδικό οδηγό χρήσεων για να τις αξιοποιήσει κανείς. Όλα αυτά, εκτός από περιττά, είναι κυρίως καταστροφικά για το περιβάλλον καθώς η παραγωγή τους απαιτεί τεράστιες ποσότητες ενέργειας που εντείνουν ακόμα περισσότερο το ήδη υπάρχον πρόβλημα του πλανήτη μας.

Τη λύση μπορεί να μας τη δώσει η παράδοση, υποστηρίζουν οι πιο… εναλλακτικοί πολιτικοί μηχανικοί και αρχιτέκτονες, που μας προτείνουν σπίτια από πηλό, άμμο και άχυρα!
Σπίτια από το παρελθόν
Με το πρώτο άκουσμα σκεφτόμαστε ότι μάλλον για αστείο πρόκειται… Μια καλύτερη όμως έρευνα αποκαλύπτει ότι τα τελευταία χρόνια στη Γερμανία και στην Αγγλία δεκάδες σπίτια κατασκευάζονται από πηλό. Αλλά και στην Ελλάδα των παλαιότερων χρόνων υπήρχαν δείγματα οικημάτων από χώμα και άχυρα. Ουσιαστικά πρόκειται για την επαναφορά ενός οικοδομικού υλικού που χρησιμοποιούνταν ευρέως μέχρι να έρθει το μπετόν και να γκρεμίζει την παράδοση που ακολουθούσε το λαό μας. Στη σύγχρονη Ελλάδα έχουν ήδη κατασκευαστεί ενοικιαζόμενα δωμάτια από πηλό στη Νότια Κρήτη καθώς και αρκετά σπίτια σε διάφορα μέρη της χώρας μας, κάνοντας έτσι τις κατασκευές πιο φιλικές για τον άνθρωπο και το περιβάλλον.

Η συγκεκριμένη μέθοδος κατασκευής σπιτιών στηρίζεται στο κομπ, μάζες δηλαδή πηλού αναμεμειγμένου με άχυρο και άμμο, που τοποθετούνται η μία πάνω στην άλλη διαμορφώνοντας μονολιθικές κατασκευές με χαρακτηριστή σταθερότητα. Η λέξη κομπ προέρχεται από την αγγλική λέξη cob που σημαίνει σβώλος. Η χαρακτηριστική διαφορά μεταξύ χτισίματος με πλίνθους και χτισίματος με κομπ είναι ότι στη δεύτερη περίπτωση υπάρχει ιδιαίτερη ευκολία και ελευθερία στο σχεδιασμό και στην κατασκευή. Μοιάζει με γλυπτική περισσότερο παρά με οικοδομικό χτίσιμο καθώς αλλάζεις τις καμπύλες και τις γραμμές του σπιτιού όπως το έχεις φανταστεί. Το κομπ είναι πολύ ανθεκτικό στις καιρικές συνθήκες λόγω της πορώδους σύστασής του. Αντιστέκεται σε μεγάλες περιόδους βροχής χωρίς να φθείρεται και χωρίς να μειώνεται το πάχος των τοίχων.

Τα σπίτια από πηλό είναι δροσερά το καλοκαίρι και ζεστά το χειμώνα, δεν απαιτείται δηλαδή κατανάλωση επιπλέον ενέργειας για τη διατήρηση μιας μέσης θερμοκρασίας κατάλληλης για κάθε εποχή. Το πάχος των τοίχων κυμαίνεται από 40 με 60 εκατοστά, έχουν μεγάλη θερμική μάζα και διαθέτουν ειδική μόνωση για χρήση παθητικών ηλιακών συστημάτων θέρμανσης. Στις Αλεούτες Νήσους χρησιμοποιήθηκαν ευρέως για πολλά χρόνια, ενώ εδώ και αιώνες χιλιάδες άνετα και γραφικά σπίτια από κομπ κατοικούνται στην Αγγλία, έχοντας αποκτήσει μεγάλη εμπορική αξία. Η τεχνική αυτή κατασκευών δεν επιτρέπει την καταστροφή δασών και τη χρήση βιομηχανικών προϊόντων, αλλά αντίθετα τη χρήση ανακυκλώσιμων υλικών. Σίγουρα η μέθοδος αυτή ενδείκνυται για την εποχή μας που η περιβαλλοντική υποβάθμιση είναι κομμάτι πλέον της καθημερινότητάς μας.
Ωστόσο, οι συνθήκες στις οποίες έχουμε συνηθίσει να ζούμε είναι τελείως διαφορετικές και μακριά από παραδοσιακές ιδέες και εικόνες.

Γι’ αυτό λογικό είναι πολλοί από εμάς να είναι δύσπιστοι στη νέα πρόταση του μέλλοντος. Πρέπει όμως να σκεφτούμε όλα τα ενδεχόμενα που χρειάζεται να αντιμετωπίσει ένα σπίτι στη χώρα μας, όπως οι μεγάλες θερμοκρασίες το καλοκαίρι και οι χαμηλές το χειμώνα σε συνδυασμό με τις βροχοπτώσεις και την υγρασία. Κατόπιν δοκιμών, βρέθηκε ότι τα σπίτια από πηλό αντέχουν σε συνθήκες ερήμου, αλλά ακόμα και στα πιο κρύα κλίματα. Επιπλέον σε περιοχές με πολύ δυνατούς ανέμους συνηθίζεται το εξωτερικό σοβάντισμα με ασβέστη.
Όσον αφορά στους σεισμούς που… ταρακουνούν συχνά τη χώρα μας, πρέπει να έχουμε υπόψη μας ότι κανένα δομικό σύστημα δεν είναι αντισεισμικό κάτω από όλες τις σεισμικές συνθήκες. Ωστόσο, ο παλιότερος κατοικημένος οικισμός στην Αμερική, το Ταός Πουέμπλο, είναι φτιαγμένο από χώμα, ενώ οι Πυραμίδες επίσης είναι χωμάτινες, με μεγάλη αντοχή σε σεισμούς και καταστροφές.

Από έρευνες προκύπτει ότι αν οι κατασκευαστές διατηρήσουν ένα όριο ύψους και θέσουν σωστά θεμέλια, οι πήλινες κατασκευές δεν έχουν αδύνατα σημεία. Μάλιστα το 2004 πραγματοποιήθηκε αντισεισμικό τεστ σε ένα κτίριο πήλινης κατασκευής σε συνθήκες 7,4 ρίχτερ. Το κτίριο έδειξε άψογη συμπεριφορά και το μόνο που υπέστη ήταν λίγες ρωγμές. Σε τεστ 9 ρίχτερ, άνοιξε το κτίριο, αλλά η στέγη έμεινε στη θέση της και κανένα μεγάλο κομμάτι τοίχου δεν έπεσε θέτοντας σε κίνδυνο τους κατοίκους του κτιρίου.

Μπροστά στην κρίση των καιρών μας, η αναγέννηση αρχαίων τεχνικών προσαρμοσμένων στα σύγχρονα δεδομένα αποτελεί μια εναλλακτική και αποδοτική λύση, αλλά και μια ευκαιρία να καταλάβουμε ότι πολυτιμότερο «εργαλείο» που διαθέτει ο άνθρωπος είναι η φύση. Η λύση δηλαδή βρίσκεται στην απλότητα των πραγμάτων και όχι στη μεταλλαγμένη τους μορφή.

• Κείμενο:Κωνσταντίνα Σαρρή, http://www.alogomagazine.com

• ΠΡΙΝ ΛΙΓΑ ΧΡΟΝΙΑ….
  Ένα ζευγάρι από την Aίγινα ήρθε σε επαφή με την ιδέα του αχυρόσπιτου πριν από δύο-τρία χρόνια και αμέσως ενθουσιάστηκε. Άλλωστε, τα οφέλη που συγκεντρώνει η εναλλακτική αυτή μορφή δόμησης είναι μοναδικά: Eπιβαρύνει ελάχιστα το περιβάλλον και το κόστος είναι σημαντικά χαμηλότερο σε σχέση με μια συμβατική κατασκευή. Eπιπλέον, οι τοίχοι από αχυρόμπαλες αντέχουν περισσότερο στη φωτιά από ό,τι εκείνοι από ξύλο, προσφέρουν καλύτερη ηχομόνωση, καλύτερη ακουστική και δεν εκλύουν την καρκινογόνο ουσία φορμαλδεΰδη και άλλα χημικά υλικά, συμβάλλοντας στην καλύτερη ποιότητα του εισπνεόμενου αέρα μέσα στο σπίτι. Eπειδή οι αχυρόμπαλες αποτελούν ένα εξαιρετικό μονωτικό υλικό, η εξοικονόμηση ενέργειας που προσφέρουν τόσο στη θέρμανση όσο και στην ψύξη είναι σημαντική. Tο αμέσως επόμενο βήμα του ζευγαριού ήταν η αναζήτηση πληροφοριών σε ξένες εκδόσεις και ιστοσελίδες του Διαδικτύου αφιερωμένες στο θέμα. Άλλωστε, η ανέγερση του κτιρίου θα γινόταν από τους ίδιους – διαφορετικά το κόστος θα ήταν σημαντικά υψηλότερο. Όπως μας είπαν οι ίδιοι: «Aρχίσαμε να το ψάχνουμε παντού και να ρωτάμε φίλους στην Eλλάδα και στις HΠA. Tαξιδέψαμε, μάλιστα, και στην Aμερική, για να δούμε από κοντά σπίτια φίλων που είχαν χτιστεί από αυτό το υλικό». Aφού πρώτα μελέτησαν διεξοδικά όλες τις τεχνικές, κατέληξαν σε εκείνη που ανταποκρίνεται καλύτερα στις δικές τους ανάγκες και πολύ σύντομα ξεκίνησαν τη διαδικασία της ανέγερσης του σπιτιού.

ΠΗΓΕΣ        naturanrg.gr, www.cob.gr,

Πρασινίζω το σχολείο μου εξοικονομώντας ενέργεια