Ο Πειραιάς

Ο Πειραιάς (αρχαία ελληνικά: Πειραιεύς) είναι πόλη, τμήμα του Πολεοδομικού Συγκροτήματος Αθηνών-Πειραιώς, «η τρίτη πόλη της Ελλάδας μετά την Αθήνα και τη Θεσσαλονίκη»^[3] με δική της περιφερειακή αστική ζώνη, και έδρα του σημαντικότερου λιμανιού της Ελλάδας. Ο Δήμος Πειραιώς, έχει σύμφωνα με την Απογραφή του 2011 έκταση 10,9 τ. χμ. και πληθυσμό 163.688 κατοίκους (γεγονός που τον καθιστά πέμπτο μεγαλύτερο Δήμο της χώρας μετά την εφαρμογή του προγράμματος «Καλλικράτης»).

Η ευρύτερη περιοχή του Πειραιά συγκροτεί την Περιφερειακή Ενότητα Πειραιώς, η οποία συνίσταται από τον ομώνυμο δήμο και τέσσερις ακόμη δήμους (Νίκαιας-Αγίου Ιωάννη Ρέντη, Κορυδαλλού, Κερατσινίου-Δραπετσώνας και Περάματος), με συνολικό πληθυσμό 448.997 κατοίκους^[4] και έκταση 50,4 τ.χμ. Καταλαμβάνει το νοτιοδυτικό τμήμα της Περιφέρειας Πρωτευούσης.

Το κέντρο του Πειραιά απέχει περίπου 10 χιλιόμετρα από το κέντρο της Αθήνας, της οποίας αποτελεί ιστορικό επίνειο.

Ο Πειραιάς στη σύγχρονη εποχή είναι σημαντικό βιομηχανικό και εμπορικό κέντρο της χώρας, αποτελώντας το μεγαλύτερο σε επιβατική κίνηση λιμένα της Ευρώπης,^[5] συνδέοντας ακτοπλοϊκά την πρωτεύουσα με τα νησιά του Αιγαίου και αποτελώντας ένα σημαντικό προορισμό για κρουαζιερόπλοια εντός της Μεσογείου.

Ιστορία

Ο Πειραιάς σύμφωνα με τον Στράβωνα αλλά και σύγχρονων γεωλογικών μελετών ήταν κάποτε νησί το οποίο ενώθηκε με την Αττική μετά τις αποθέσεις του Κηφισού αλλά και άλλων ρεμάτων της περιοχής.^[6][7]

Κατά τον Σουίδα υπήρξε κατά την τεταρτογενή περίοδο της ιστορίας νησί ενώ η πρωτοελλαδική ζωή στην περιοχή εμφανίζεται γύρω στο 3000 π.Χ. Η περιοχή του Πειραιά φαίνεται να κατοικείται ήδη από τη νεολιθική περίοδο. Αργότερα το πέμπτο αιώνα π.Χ. η περιοχή επιλέχθηκε ως το νέο λιμάνι της αθηναϊκής πόλης-κράτους αντικαθιστώντας σταδιακά τον παλαιό λιμένα της Αθήνας το Φάληρο, ανακηρύχθηκε σε δήμο, αποτελώντας συγκεκριμένα έναν από τους δήμους του άστεως της αρχαίας Αθήνας, ξεκινώντας την ανοικοδόμηση των οχυρώσεων των τριών λιμένων και του οικισμού. Έφτασε στο μεγαλύτερο σημείο ακμής στην κλασική περίοδο. Με την κατάκτηση της Αθήνας από τους Ρωμαίους ακολούθησε μια μακρά περίοδος παρακμής όπου ο Πειραιάς ερημώθηκε κατά καιρούς, φτάνοντας μέχρι τον 19ο αιώνα και την μεταφορά της πρωτεύουσας του νεοσύστατου τότε ελληνικού κράτους στην Αθήνα το 1834, οπότε η περιοχή επανακατοικήθηκε και ξεκίνησε μια περίοδος ανάπτυξης, με την σταδιακή αύξηση του πληθυσμού της και τον άρτιο πολεοδομικό της σχεδιασμό με βάση το σύστημα που εφάρμοσε ο Ιππόδαμος ο Μιλήσιος στον σχεδιασμό του αρχαίου Πειραιά, που αποτελεί πρότυπο πολεοδομικού σχεδιασμού μέχρι και σήμερα.^[8]

Ο Πειραιάς είχε προταθεί το 1832 από τον Gutensohn, αρχιτέκτονα του Λουδοβίκου Α’ της Βαυαρίας, για πρωτεύουσα της Ελλάδας η οποία θα επεκτεινόταν σταδιακά προς την Αθήνα,^[9] αλλά τελικά έγινε το αντίστροφο αφού επιλέχθηκε η Αθήνα για πρωτεύουσα και ο Πειραιάς αργότερα ενσωματώθηκε στην περιφέρεια πρωτευούσης.

Άμεσες πηγές για τη μελέτη της ιστορίας και τοπογραφίας του Πειραιά αποτελούν οι διάφορες επιγραφές, ευρήματα αρχαίων τάφων, θεμέλια ναών, νεωσοίκων, κτιρίων και τειχών και αρχαίων λιμενικών έργων, σε συνδυασμό πάντα με τις περικοπές αρχαίων συγγραφέων που αναφέρονται στον Πειραιά, σπουδαιότεροι των οποίων ήταν οι: Θουκυδίδης,^[10] Ξενοφών, Αριστοτέλης,^[11] Πλούταρχος, Ισοκράτης, Πλάτων, Λυκούργος, Δημοσθένης, Ηρόδοτος και Πολυδεύκης. Ο αρχαιότερος όμως αυτών ο Διόδωρος ο περιηγητής (4ος αιώνας π.Χ.) ήταν αυτός που πρώτος συνέγραψε για την Αττική, τον οποίον και ακολούθησε ο Ηλιόδωρος που συνέγραψε έργο εκ 15 βιβλίων για τα μνημεία της Αθήνας.^[12][13]

Όνομα

Από την αρχαιότητα μέχρι σήμερα τα ονόματα που έλαβε κατά καιρούς είναι κατά σειρά:

«Πειραιεύς» (αρχαίοι χρόνοι και τελευταία επίσημη ονομασία).

«Πειραιάς» (Στέφανος ο Βυζάντιος και σύγχρονη δημοτική).

«Πειραίας», «Περαίας», ή «Περαιάς», (κατά δημώδεις ονομασίες). Επίσης σε κείμενα του προηγούμενου αιώνα απαντώνται: «Πιραιάς», ή «Πιρεάς», ακόμη και «Πειρεάς», «Πειρέας», «Πιρέας» και «Περέας» ή «Περεάς». Σε όλες τις περιπτώσεις που τονίζονταν στη λήγουσα λάμβανε περισπωμένη.

«Λιμήν του Πειραιώς» ή απλώς «Λιμήν» (αρχαίοι χρόνοι – τελευταία αρχαιολογική άποψη).^[14]

«Κάνθαρος» ή «Λιμήν Κανθάρου» (αρχαίοι χρόνοι).

«Κωφός λιμήν» (μετά τον Πελοποννησιακό πόλεμο – τελευταία αρχαιολογική άποψη).

«Λιμήν Αθηνών».

«Athenarum portus» την Ρωμαϊκή περίοδο. «Porto dei Setine», «Portus de Sithines» ή απλώς «Sithines» κατά τον Μεσαίωνα.

«Λιμήν Λέοντος» ή γνωστότερα «Πόρτο Λεόνε» (Porto Leone), που είναι και η διεθνής ονομασία του στους ναυτικούς χάρτες. Κατ’ αντιστοιχίαν «Ασλάν λιμάνι» (Λιμάνι του λέοντος στην τουρκική γλώσσα) πριν και κατά το 1821. Από τον 14ο^[15] ως τον 17ο αιώνα ένα γιγαντιαίο λιοντάρι από μάρμαρο δέσποζε στην είσοδο του λιμανιού και ήταν το πρώτο πράγμα που έβλεπαν οι ταξιδιώτες όταν έφταναν στο λιμάνι. Σήμερα υπάρχει εκεί ένα ακριβές αντίγραφο, δημιούργημα του γλύπτη Γεωργίου Μέγκουλα, μια και το πρωτότυπο είχε κλαπεί το 1688 από τον Φραντσέσκο Μοροζίνι (Francesco Morosini) και βρίσκεται στη Βενετία.

«Πόρτο Δράκο» (Porto Draco) ή «Πόρτο Δρακόνε» (Porto Dracone) επί Καταλανών, κατ’ αντιστοιχία «Εζντέρ λιμάνι» (Λιμάνι του δράκου στην τουρκική γλώσσα) επί Τουρκοκρατίας^[16]

«Πόρτο της Αθήνας» (Μελέτιος, 17ος αιώνας).

Κατά τον 19ο αιώνα ο Πειραιάς αναφέρθηκε και ως Μαγχεστρία ή Μαγεστρία (δηλαδή Μάντσεστερ) της Ανατολής^[17], εξαιτίας των λιμενικών και σιδηροδρομικών του εγκαταστάσεων^[18].

Ετυμολογία

Πολλοί αρχαίοι συγγραφείς προκειμένου να ενισχύσουν το νησιωτικό χαρακτήρα του Πειραιά ετυμολογούν τη λέξη «Πειραιεύς» εκ του «περαιεύς» (με εναλλαγή του ε σε ει). Πειραιεύς σημαίνει ο πορθμεύς (περαιόω = περνώ αντίκρυ), δηλαδή αυτός που αναλαμβάνει διαπόρθμευση από τη Φαληρική ακτή στην απέναντι όχθη της νήσου του Πειραιά. Κατά τους Δραγάτση Ι. και Χατζή Α. το όνομα από προσηγορικό μεταβλήθηκε αργότερα σε τοπωνυμικό, (συνδυάζοντας το φαρμακώ (φάρμακο – φαρμακεύς) και βάπτω (βαφή – βαφεύς). Έτσι ο Πειραιάς δηλώνει επάγγελμα όπως τα τοπωνύμια Πέραμα, Γαλατάς κ.λπ. Στην αρχαία ελληνική «πορθμεύς» λεγόταν όχι μόνο πειραιεύς αλλά και πειραιός (Σ. Βυζάντιος). Στην ετυμολογία αυτή συμφωνούν και οι J. Schmidt και K. Wahrman (1929). Τέλος η άποψη αυτή ενισχύεται από την ονομασία Πειραιός που λεγόταν επίσης ο λιμένας της αρχαίας Κορίνθου που σήμαινε επίσης πορθμεύς.

Κατ’ άλλους^{[εκκρεμεί παραπομπή]} η ονομασία Πειραιεύς παράγεται από το «πέραν» (εις την αντιπέραν) επειδή στην αρχαιότητα μεσολαβούσε τόπος ελώδης, (το λεγόμενο «αλίπεδον»), όπως επίσης λέγονταν ομοίως οι αντιτακτές όχθες π.χ.:

Περαία Παλαιστίνης, πέραν του Ιορδάνη ποταμού.

Περαία, έναντι Τενέδου και Μυσίας.

Περαία Κορίνθου (σημερινή Περαχώρα).

Περαία Συρίας, της οποίας οι κάτοικοι λέγονταν Πειραιείς.

Περαία Σμύρνης (προάστιο της Σμύρνης).

Κατόπιν των παραπάνω ο Α. Χατζής υποστηρίζει ότι και στη σημερινή διάλεκτο οι ονομασίες Περεάς, ή Περαιάς και Περέας ή Περαίας δεν αποτελούν βαρβαρισμό παραπέμποντας στο λεξικό Pape-Benseler στη λέξη Πειραιεύς.

Σύγχρονος Πειραιάς

Αξιοθέατα & Μουσεία

• Σηράγγιο ή Σηραγγείο ή Σπηλιά του Παρασκευά: Φυσικό σπήλαιο με υπόγειο κατασκεύασματα μέσα σε βράχους που βρίσκεται πίσω από την πλαζ “Βοτσαλάκια”. Το σπήλαιο αυτό λέγεται πως ήταν ιερό, πιθανολογείται ότι ήταν αφιερωμένο στον τοπικό ήρωα Σήραγγο και πως αργότερα χρησιμοποιήθηκε επίσης και ως «Ασκληπιείο» και ως «Πορφυρείο» και ως λουτρώνας (Βαλλανείο), ενώ έχει πολλά υπόγεια διαμερίσματα.
• Σπηλιά της Αρετούσας, στο λόφο της Καστέλλας.
• Νησίδα Κουμουνδούρου, μεταξύ Μικρολίμανου και λιμένα Ζέας (πρώην Πασαλιμάνι).
• Ναυτικό Μουσείο Ελλάδος: Συνολικής επιφάνειας περίπου 1850 τ.μ. Βρίσκεται στην περιοχή της Φρεαττύδας στην Ακτή Θεμιστοκλέους. Αποτελεί το μεγαλύτερο Ναυτικό Μουσείο της Ελλάδος και παρουσιάζει την ιστορία και την εξέλιξη του Ναυτικού των Ελλήνων από την προϊστορική εποχή ως τις μέρες μας.
• Αρχαιολογικό Μουσείο Πειραιά: Συνολικής επιφάνειας 1394 τ.μ. Βρίσκεται στην περιοχή μεταξύ Τερψιθέας και Πασαλιμανιού. Παρουσιάζει πλήρη εικόνα της ιστορίας της πόλης από την αρχαιότητα έως τις μέρες μας, φιλοξενώντας σημαντικότατα ιστορικά εκθέματα.
• Ίδρυμα Αικατερίνης Λασκαρίδη: Το νέο κτίριο του Ιδρύματος βρίσκεται από το 2009 στη συμβολή των οδών 2ας Μεραρχίας 36 & Ακτής Μουτσοπούλου. Το κτίριο είναι γνωστό ως Μέγαρο Στρίγκου, όπου στεγαζόταν το παράρτημα του Γαλλικού Ινστιτούτου στον Πειραιά. Το Ίδρυμα εξελίσσεται διαρκώς και κατέχει εξέχουσα και ρυθμιστική παρουσία στην πνευματική ζωή του τόπου μας με σκοπό του την προαγωγή του ελληνικού πολιτισμού, των ελληνικών γραμμάτων και της ιστορικής και ναυτικής έρευνας.
• Μουσείο Ηλεκτρικών Σιδηροδρόμων: Βρίσκεται εντός του σιδηροδρομικού σταθμού του Πειραιά στο λιμάνι.
• Μουσείο Ζωγραφικής και Σκηνογραφίας Πάνου Αραβαντινού: Βρίσκεται εντός του Δημοτικού Θεάτρου.
• Δημοτική Πινακοθήκη Πειραιά: Στην Πινακοθήκη υπάρχουν σημαντικά έργα των Μαλέα, Βολανάκη, Λύτρα, Λαζαρή, Βυζαντίου, Γεραλή, Κοκότση κ.ά., ενώ υπάρχει και μεγάλη συλλογή 80 γλυπτών του Καστριώτη.^[19]

Θέατρα

Δημοτικό Θέατρο Πειραιά

Το Δημοτικό Θέατρο Πειραιά βρίσκεται στο κέντρο της πόλης και κτίστηκε σε σχέδια του αρχιτέκτονα και καθηγητή του Ε.Μ. Πολυτεχνείου Ιωάννη Λαζαρίμου, ενώ η ανέγερσή του διήρκεσε από το 1884 έως το 1895 και είχε διαστάσεις 34 Χ 45 μ. Στο Δημοτικό Θέατρο εμφανίστηκαν κατά καιρούς οι γνωστότεροι ελληνικοί θίασοι, το Εθνικό Θέατρο, η Εθνική Λυρική Σκηνή κ.ά. Για πολύ μεγάλο χρονικό διάστημα σε διάφορους βοηθητικούς χώρους του φιλοξενήθηκαν η Δημοτική Βιβλιοθήκη του Πειραιά καθώς και η Δημοτική Πινακοθήκη.

Βεάκειο Θέατρο Πειραιά 

Το Βεάκειο Δημοτικό Θέατρο, πρώην Σκυλίτσειο, βρίσκεται στον λόφο της Καστέλλας (Προφήτη Ηλία) και έχει την μορφή αρχαίου θεάτρου. Το Βεάκειο κατασκευάστηκε και άρχισε να λειτουργεί το 1969 επί δημαρχίας Αριστείδη-Αλέξανδρου Σκυλίτση, του παππού του οποίου Αριστείδη Σκυλίτση του Πρεσβύτερου (επίσης δημάρχου Πειραιά) έφερε το όνομα. Το 1976 μετονομάστηκε σε “Βεάκειο” προς τιμήν του μεγάλου ηθοποιού Αιμίλιου Βεάκη, ο οποίος είχε γεννηθεί στον Πειραιά. Το θέατρο έχει χωρητικότητα περίπου 2000 θεατών και οργανώνονται σε αυτό πολλές παραστάσεις και πολιτιστικές εκδηλώσεις κατά τους θερινούς μήνες.

Μενάνδρειο Θέατρο Πειραιά 

Το Μενάνδρειο Δημοτικό Θέατρο (πρώην Δελφινάριο) είναι λυόμενου τύπου θερινό θέατρο, σε μορφή αρχαίου θεάτρου, σε αντιγραφή του αντίστοιχου που υπήρχε στον άλλοτε Βασιλικό και σήμερα Εθνικό Κήπο. Βρίσκεται στη περιοχή του Νέου Φαλήρου, κοντά στο Στάδιο Ειρήνης και Φιλίας. Σ’ αυτό παρουσιάζονται κυρίως «επιθεωρήσεις» από μεγάλους θιάσους τους θερινούς μήνες και είναι χωρητικότητας 1.000 ατόμων.

Άλλα θέατρα

Μέχρι και τη δεκαετία του 1970 στον Πειραιά λειτουργούσαν επίσης το “Αρχαίο Θέατρο” όπου έδινε παραστάσεις η Δόρα Στράτου, το “Πειραϊκό θέατρο” του δήμου Πειραιά (θερινό) που είχε ανακατασκευασθεί επίσης από τον Σκυλίτση και που αργότερα κατεδαφίστηκε και στη θέση του δημιουργήθηκε μικρό πάρκο (έναντι του ΥΕΝ), το θέατρο Παλλάς (χειμερινό), το θέατρο Πειραϊκού Συνδέσμου (χειμερινό), το Χριστιανικό θέατρο της Ζωής (επίσης χειμερινό), καθώς και άλλες θεατρικές σκηνές μεγάλων εκπαιδευτηρίων (Πλάτωνα, Γαλλικής Σχολής κ.λ.π.) και κάποιων κινηματογράφων (π.χ. Αττικόν, Ολύμπιον κλπ.)^[19]

Εκκλησίες

Στον Πειραιά^[20] υπάρχει σημαντικός αριθμός ιερών ναών,^[21] οι μεγαλύτεροι από τους οποίους είναι:

• Ο καθεδρικός ναός της Αγίας Τριάδος
• Ο Ι.Ν. του Αγίου Σπυρίδωνος ([πολιούχος) ιστορικός ναός
• Ο Ι.Ν. Αγίου Νικολάου
• Ο Ι.Ν. Αγίου Βασιλείου
• Ο Ι.Ν. Ευαγγελίστριας
• Ο Ι.Ν. Αγίων Κωνσταντίνου και Ελένης
• Ο Ι.Ν. Αγίου Διονυσίου
• Ο Ι.Ν. Αγίου Νείλου

ΜΜΕ

Στον Πειραιά εδρεύουν και στεγάζονται ο εθνικής εμβέλειας τηλεοπτικός σταθμός ΣΚΑΪ, οι ραδιοφωνικοί σταθμοί του ομίλου ΣΚΑΪ 100.3 και ΣΠΟΡ FM 94.6 (με στούντιο στο Μοσχάτο), ο Atlantis FM του Μιχάλη Χάνδακα, η Πειραϊκή Εκκλησία της Ιεράς Μητρόπολης Πειραιώς, το Κανάλι Ένα 90,4 fm^[22] του Δήμου Πειραιά, τα Παραπολιτικά 90.1 FM (πρώην 902 Αριστερά) καθώς και οι τοπικές εφημερίδες Εν Πειραιεί, Δημοτικό Μέλλον, Τα Νέα του Σαρωνικού, Νέος Λόγος, Κοινωνική και άλλες.^[23][24]

Αξίζει να επισημανθεί πως το πρώτο ελληνικό μη κρατικό κανάλι στην Ελλάδα αλλά και το πρώτο συνδρομητικό κανάλι αργότερα ήταν το κανάλι του Δήμου Πειραιά μεταδίδοντας από τον λόφο του Προφήτη Ηλία με τον διακριτικό τίτλο TV Plus.^[25]

Εκπαιδευτικά Ιδρύματα

Στον ευρύτερο Πειραιά λειτουργούν:

• 146 Δημόσια Νηπιαγωγεία
• 146 Δημόσια Δημοτικά
• 62 Δημόσια Γυμνάσια
• 58 Δημόσια Λύκεια
• 2 Πανεπιστημιακά Ιδρύματα

Στο Δήμο Πειραιά λειτουργούν:

• 54 Δημόσια Νηπιαγωγεία
• 60 Δημόσια Δημοτικά από τα οποία ένα Πειραματικό (Ράλλειος Δημοτικό)
• 22 Δημόσια Γυμνάσια εκ των οποίων ένα Πρότυπο, ένα Πειραματικό και ένα Εσπερινό
• 22 Δημόσια Λύκεια (Η Ράλλειος που είναι από τα ελάχιστα σχολεία θηλέων της Ελλάδας) από τα οποία 1 εσπερινό, 1 πειραματικό (το Ζάννειο^[26]) και 1 πρότυπο (η Ιωνίδειος που είναι το δεύτερο σχολικό κτήριο που χτίστηκε στο νεότερο Πειραιά το 1845-47 με δωρεά του Κωνσταντίνου Ιωνίδη και βρισκόταν στο χώρο που στεγάζεται το σημερινό σχολείο «Ιωνίδειος Σχολή»)
• 1 Ναυτικό Λύκειο
• 1 Μουσικό Γυμνάσιο/Λύκειο
• 1 Αθλητικό Λύκειο
• 2 Ειδικά Εργαστήρια Επαγγελματικής Εκπαίδευσης και Κατάρτισης
• 7 Επαγγελματικά Λύκεια από τα οποία 1 εσπερινό
• 2 Επαγγελματικές Σχολές
• 2 Πανεπιστημιακά Ιδρύματα, το Πανεπιστήμιο Πειραιώς και η Σχολή Ναυτικών Δοκίμων^[27][28]

Αθλητισμός

Αθλητικά σωματεία του Πειραιά:

• Ολυμπιακός Σύνδεσμος Φιλάθλων Πειραιώς
• Εθνικός Ο.Φ.Π.Φ.
• Πειραϊκός Σύνδεσμος
• Π.Α.Ο. Ατρόμητος Πειραιώς
• Α.Ε. Νίκαια
• Αθλητικός Όμιλος Προοδευτική Νεολαία
• Α.Ο. Ιωνικός Νίκαιας
• Α.Ο. Χαλκηδών
• Γ.Ν.Ο. Άρης Νίκαιας
• Όμιλος Ερετών
• Α.Ο. Καστέλλας
• Αρμενική Πειραιώς

Μεταφορές

Ναυτιλιακές μεταφορές

Το λιμάνι του Πειραιά είναι το μεγαλύτερο της Ελλάδας και της ανατολικής Μεσογείου, έχει τέσσερις τερματικούς σταθμούς. Ο πρώτος είναι ο επιβατικός, ο οποίος δέχεται πλοία και καράβια από την Κρήτη, το Αιγαίο Πέλαγος, και τον Αργοσαρωνικό αλλά και κρουαζιερόπλοια από άλλες χώρες όπως η Κύπρος και το Ισραήλ. Το 2007, ο επιβατικός τερματικός είχε συνολικά 21.522.917 επιβάτες. Ο δεύτερος, είναι ο τερματικός για αυτοκίνητα και άλλα οχήματα, ο οποίος το 2007 είχε 612.840 αυτοκίνητα, 260.605 φορτηγά και 9.920 λεωφορεία. Ο τρίτος, είναι ο εμπορικός τερματικός, στον οποίο εμπορικά πλοία μεταφέρουν εμπορεύματα από και προς τον Πειραιά. Έχει χωρητικότητα 900.000 τετραγωνικά μέτρα και έχει δύο προβλήτες ενώ υπάρχει και μια τρίτη υπό κατασκευή. Ο τέταρτος είναι ο τερματικός για φορτίο ο οποίος έχει χωρητικότητα 180.000 τετραγωνικά μέτρα και ετήσιο φορτίο 25.000.000 τόνους.^[29] Το 2008 απασχολούσε προσωπικό 1.681 ατόμων.^[30]

Αστικές μεταφορές

Η πόλη εξυπηρετείται συγκοινωνιακά από λεωφορεία/τρόλεϊ, τη γραμμή 1 του μετρό, τον προαστιακό, το τραμ Αθήνας, το υπεραστικό ΚΤΕΛ και μελλοντικά από την επέκταση της γραμμής 3 του μετρό.

ΟΣΕ

Ο σταθμός Πειραιά του ΟΣΕ είναι η αφετηρία της γραμμής Πειραιά – Θεσσαλονίκης και των γραμμών 1 και 2 του Προαστιακού της Αθήνας, οι οποίες ενώνει τον Πειραιά με τον Διεθνή Αερολιμένα Αθηνών «Ελευθέριος Βενιζέλος» και το Κιάτο στην Πελοπόννησο αντίστοιχα. Διαθέτει μία πλευρική αποβάθρα και δύο αποβάθρες μορφής νησίδας. Στην παλαιότερή του μορφή διέθετε και μηχανοστάσιο, το οποίο σώζεται μέχρι σήμερα.

Μετρό και Τραμ

Ο σταθμός του μετρό στον Πειραιά, επί της πλατείας Οδησσού, αποτελεί σήμερα τερματικό σταθμό της γραμμής γραμμή 1, του μετρό της Αθήνας.

Υπό κατασκευή βρίσκεται επίσης και η επέκταση του τραμ προς τον Πειραιά από την άνοιξη του 2013. Η σχετική σύμβαση υπογράφτηκε στις 14 Ιανουαρίου 2013 ανάμεσα στην Αττικό Μετρό Α.Ε. και την ανάδοχο εταιρεία Θεμέλη Α.Ε. και είχε ύψος 61,5 εκ. ευρώ. Το έργο αναμένεται να ολοκληρωθεί μέσα στο 2016.^[31] H γραμμή του τραμ στον Πειραιά θα είναι μονής τροχιάς, δηλαδή τα τραμ θα διέρχονται από κάθε στάση προς μία μόνο κατεύθυνση.^[32]

Λεωφορεία και τρόλεϊ

Στον Πειραιά καταλήγουν και ξεκινούν διάφορες λεωφορειακές γραμμές αλλά και γραμμές τρόλεϊ. Το δίκτυο των αστικών λεωφορείων καλύπτει το μεγαλύτερο μέρος του συγκοινωνιακού έργου στο πολεοδομικό συγκρότημα Αθηνών – Πειραιώς. Με 280 γραμμές, εξυπηρετούνται μετακινήσεις από τα προάστια προς τα κέντρα του Πειραιά και της Αθήνας και αντίστροφα, μετακίνηση από και προς σταθμούς του Μετρό, σύνδεση με τον Διεθνή Αερολιμένα Αθηνών και πλήθος ακόμα μετακινήσεων. Τα τρόλεϊ, παρομοίως συνδέουν τον Πειραιά με την κεντρική Αθήνα καθώς και τις ενδιάμεσες περιοχές. Το δίκτυο εκμεταλλεύεται η Ο.ΣΥ. Α.Ε.^{[εκκρεμεί παραπομπή]}

Οδικές μεταφορές

Λόγω της γεωμορφολογίας του Πειραιά και τη στενή είσοδο στη χερσόνησο, δεν υπάρχει έντονο εθνικό οδικό δίκτυο. 2 κύριες οδικές αρτηρίες συνδέουν την πόλη με τις υπόλοιπες περιοχές της Αττικής: Η οδός Πειραιώς και ο Κόμβος Λεωφόρου Ποσειδώνος / Αυτοκινητόδρομος 1 (Αθήνα – Θεσσαλονίκη – Εύζωνοι). Ξεκινάει από τα σύνορα του Πειραιά με το Παλαιό Φάληρο, κατευθύνεται προς την Αθήνα και αργότερα προς τη Λαμία και τη Θεσσαλονίκη.

Εκτός από τον αυτοκινητόδρομο ΠΑΘΕ, από τον Πειραιά περνάνε και δύο εθνικές οδοί. Η πρώτη είναι η εθνική οδός 56, που συνδέει τον Πειραιά με την Αθήνα. Η δεύτερη είναι η εθνική οδός 56α, η οποία συνδέει τον Πειραιά με το Κερατσίνι και τον Σκαραμαγκά στα δυτικά και το Παλαιό Φάληρο στα ανατολικά.^{[εκκρεμεί παραπομπή]}

Κλίμα

Το κλίμα του Πειραιά είναι ξηρό θερμό κλίμα στέππας (το μοναδικό τέτοιο κλίμα στην Ελλάδα σύμφωνα με τον κλιματικό άτλαντα της Εθνικής Μετεωρολογικής Υπηρεσίας) κατά την Κλιματική ταξινόμηση Κέππεν.^[33][34] Ταυτόχρονα ο Πειραιάς είναι η θερμότερη περιοχή ετησίως στην Ηπειρωτική Ευρώπη.^[35] Τα κύρια χαρακτηριστικά της περιοχής είναι ο καθαρός ουρανός στην μεγαλύτερη διάρκεια του έτους, τα μεγάλα σε διάρκεια φθινόπωρα και τα ζεστά και ξηρά καλοκαίρια. Οι χιονοπτώσεις το χειμώνα είναι σπάνιες και όποτε συμβαίνουν είναι συνήθως ασθενείς ενώ οι μεγάλες βροχοπτώσεις κυμαίνονται από τα τέλη Σεπτεμβρίου έως και τα τέλη Απριλίου.

Αδελφοποιημένες Πόλεις

Η πόλη του Πειραιά έχει αδελφοποιηθεί με τις παρακάτω πόλεις:

• Αγία Πετρούπολη,  Ρωσία – 1965
• Μασσαλία,  Γαλλία – 1984
• Ουόρστερ, Μασαχουσέτη,  ΗΠΑ
• Οστράβα,  Τσεχία
• Βαλτιμόρη,  ΗΠΑ
• Γκαλάτσι,  Ρουμανία – 1985
• Βάρνα,  Βουλγαρία
• Σαγκάη,  Κίνα – 1985
• Ροσάριο,  Αργεντινή

Προξενικές Αρχές

Στον Πειραιά υφίστανται τα ακόλουθα Προξενεία χωρών:

Πηγή: Βικιπαίδεια

Για να συνδεθείτε με το Δήμο Πειραιά πατήστε

εδώ