Μα τι ωραία σύμπτωση;

Ας μοιραστούμε μαζί σας πως αξιοποιήσαμε τις παραπάνω παγκόσμιες ημέρες, οργανώνοντας ένα ολόκληρο εργαστήριο δράσεων με το οποίο στοχεύουμε στην ενίσχυση της ενημέρωσης και την άρση των προκαταλήψεων απέναντι στα άτομα με αυτισμό, ώστε να οικοδομήσουμε μια κοινωνία περισσότερο συμπεριληπτική. Ταυτόχρονα, γνωρίσαμε πολλούς τρόπους που μαθητές/τριες με αναπηρίες αποκτούν πρόσβαση στο παιδικό βιβλίο.

Αρχικά, αξιοποιήσαμε ένα βιβλίο για να ενημερώσουμε, ευαισθητοποιήσουμε και να αναπτύξουμε τη δεξιότητα της ενσυναίσθησης στους/τις μαθητές/τριες μας. Ακολουθήσαμε τη μικρή ζέβρα με αυτισμό, τον Ζέιν, στο σχολείο και την «ακούσαμε» να περιγράφει τις δυσκολίες που συναντά. Νοιώσαμε την αγωνία του  για το πώς βλέπουν οι γύρω του την “ξεχωριστή” του ρίγα και παρακολουθήσαμε πως η καθοδήγηση και η υποστήριξη της  μητέρας του τον έμαθε να είναι υπερήφανος για κάθε μοναδικό του χαρακτηριστικό. Την ανάγνωση του παραμυθιού από την εκπαιδευτικό, συνόδευε η ταυτόχρονη μετάφραση στη Νοηματική Γλώσσα, η οποία προβαλλόταν στον διαδραστικό πίνακα, δημιουργώντας μια πιο ζωντανή συνθήκη αφήγησης για τα παιδιά.

Με αφόρμηση το συγκεκριμένο βιβλίο, εστιάσαμε στη σημαντικότητα της διαφορετικότητας του καθενός μας στον εμπλουτισμό του συνόλου. Έτσι, δημιουργήσαμε ένα συλλογικό «έργο τέχνης» με όλες τις διαφορετικές μας ρίγες- ταλέντα, κάτι που κάνουμε καλά- υπό τον τίτλο «Οι δικές μας μοναδικές ρίγες».

Στη συνέχεια, τα παιδιά κλήθηκαν να μεταβούν στον κοινόχρηστο χώρο του νηπιαγωγείου όπου τα περίμενε μια έκπληξη. Στο κέντρο του χώρου είχε δημιουργηθεί μια μεγάλη διαδρομή με διαφορετικά αισθητηριακά υλικά τα οποία θα μετέφεραν στις πατούσες των παιδιών διαφορετικά απτικά ερεθίσματα. Βγάλαμε παπουτσάκια και ξεκινήσαμε! Μέσα από αυτή τη δράση, είχαμε ως στόχο να βιώσουν την έννοια της διαφορετικότητας και από άλλη διάσταση, μέσα από το σώμα τους. Όλοι πρέπει να ξεκινάμε από κάπου και ο καθένας μας, με όση βοήθεια χρειάζεται, να φτάνει στο στόχο του.

Στην επόμενη δραστηριότητα, «τα μυστικά κουτιά», θελήσαμε να γνωρίσουν τα παιδιά, μια από τις δυσκολίες που περιγράφονται στο βιβλίο, αυτή της απτικής αμυντικότητας. Αυτό σημαίνει, ότι κάποια άτομα με αυτισμό «δεν αντέχουν» να ακουμπούν συγκεκριμένα υλικά. Έτσι λοιπόν, προσκαλέσαμε τα παιδιά να αγγίξουν, χωρίς να βλέπουν διαφορετικά υλικά (βρασμένα μακαρόνια, άβραστα μακαρόνια, ζελέ, παγάκια, βαμβάκι, σιμιγδάλι) και να συζητήσουμε αν κάτι τα ενόχλησε. Η αλήθεια είναι ότι τους είχαμε στήσει μια «παγίδα» με το ζελέ αλλά δεν πτοήθηκαν!!!

Παρακάτω, προσεγγίσαμε το φαινόμενο της «υπερεστίασης» που εμφανίζουν συχνά τα άτομα με αυτισμό. Δηλαδή, αυτή η ιδιαίτερη ικανότητα παρατηρήσεως των λεπτομερειών η οποία όμως μπορεί συχνά να γίνει εις βάρος της δυνατότητας να ενσωματωθούν αυτές οι λεπτομέρειες σε μια μεγαλύτερη εικόνα.

Στα παιδιά, δόθηκαν φωτογραφίες από σημεία/ αντικείμενα της τάξης τους, από τα οποία όμως είχε επιλεγεί ένα συγκεκριμένο, μικρό σημείο, και τους ζητήσαμε να τα αναζητήσουν. Τελικά, δεν ήταν τόσο εύκολο!

Ένα άλλο χαρακτηριστικό, που επιλέξαμε να «παίξουμε» ήταν η δυσκολία διατήρησης της οπτικής επαφής που συναντούν τα άτομα με αυτισμό. Έτσι, παίξαμε το παιχνίδι «Μην κοιτάξεις το μάγο». Καθώς τα παιδιά κινούνταν μέσα στο χώρο της τάξης ο μάγος (εκπαιδευτικός) είχε στόχο να τα κάνει να τον κοιτάξουν, κάνοντάς τους ερωτήσεις. Εκείνα έπρεπε να του απαντήσουν χωρίς να τον κοιτάξουν. Όπως, ήταν αναμενόμενο ο μάγος κέρδισε, γιατί στην τυπική ανάπτυξη η βλεματική επαφή είναι μια δεξιότητα που αναδύεται αβίαστα.

«Περί ορέξεως κολοκυθόπιτα» είπε η δασκάλα στο Ζέιν κι εκείνος έψαχνε όλη μέρα να βρει την πίτα μέσα στην τάξη.  Τα παιδιά στο φάσμα του αυτισμού δυσκολεύονται να κατανοήσουν το μεταφορικό ή αφηρημένο λόγο. Αυτό σημαίνει ότι μπορεί να παίρνουν κυριολεκτικά φράσεις που εμείς χρησιμοποιούμε μεταφορικά στην καθημερινότητά μας. Μαζί με τα παιδιά, δραματοποιήσαμε μεταφορικές εκφράσεις και συνειδητοποιήσαμε ότι αν δεν ξέρεις ότι σημαίνουν κάτι άλλο τότε πραγματικά οι λέξεις φράσεις δε βγάζουν νόημα αλλά έχουν πλάκα.

ΗΛΙΟΣ ΜΕ ΔΟΝΤΙΑ

Κλείνοντας, συζητήσαμε πως αλλιώς μπορούμε να «διαβάσουμε» βιβλία (ηχητικά βιβλία, απτικά με γραφή Braille) και οι μαθητές/τριες μας είχαν την ευκαιρία να έρθουν σε επαφή με ένα καινοτόμο υλικό που δανείστηκε η σχολική μας μονάδα από την Αμυμώνη (Πανελλήνιος Σύλλογος Γονέων, Κηδεμόνων και Φίλων Ατόμων με Προβλήματα Όρασης και Πρόσθετες Αναπηρίες). Πρόκειται για δύο απτικά βιβλία με τη χρήση 3D εκτύπωσης («Κουκούσκα», Εκδ. Καλειδοσκόπιο,  «Είμαι παιδί σας;», Εκδ. Καλειδοσκόπιο) και τα αντίστοιχα εικονογραφημένα βιβλία για βλέποντες, των εκδόσεων Καλειδοσκόπιο.  Τα παιδιά άγγιζαν τις εικόνες ενώ ταυτόχρονα τις έβλεπαν στο βιβλίο. Μα πόσο μαγικό μπορεί να είναι αυτό για ένα παιδί;

Στα πλαίσια της φιλαναγνωσίας, σας προτρέπουνε να αναζητήσετε ηχητικά παραμυθία μαζί με τα παιδιά σας. Και για να σας πείσουμε σας παραθέτουμε κάποια από τα πιο σπουδαία οφέλη:

1. Καλλιεργούν τη φαντασία: Χωρίς εικόνες, το παιδί “ζωγραφίζει” με το μυαλό του ό,τι ακούει. Αυτό ενισχύει τη φαντασία και τη δημιουργική σκέψη.

2. Αναπτύσσουν την ακουστική κατανόηση: Τα παιδιά εξασκούνται στο να ακούν με προσοχή, να ξεχωρίζουν ήχους, εκφράσεις και να ακολουθούν την πλοκή. Ικανότητες που είναι πολύτιμες και στη σχολική τάξη.

3. Εμπλουτίζουν το λεξιλόγιο: Ακούγοντας εκφραστικό και ποικίλο λόγο, τα παιδιά εκτίθενται σε νέες λέξεις και φράσεις, κάτι που ενισχύει το λεξιλόγιό τους φυσικά και αβίαστα.

4. Προάγουν την ηρεμία και συγκέντρωση: Τα ηχητικά παραμύθια βοηθούν τα παιδιά να χαλαρώσουν, ιδιαίτερα πριν τον ύπνο ή μετά από έντονες δραστηριότητες. Επίσης, βοηθούν στην ανάπτυξη της ικανότητας συγκέντρωσης.

5. Είναι προσβάσιμα και για παιδιά με μαθησιακές ή οπτικές δυσκολίες: Τα παιδιά που δυσκολεύονται με την ανάγνωση ή έχουν προβλήματα όρασης μπορούν να απολαύσουν ιστορίες χωρίς εμπόδια.

Ορίστε κάποιες ιδέες προς αξιοποίηση:

https://www.openbook.gr/ (ηχητικά παραμύθια)

https://prosvasimo.iep.edu.gr/el/sullogi-apo-paidika-paramuthia-sth-nohmatikh (παραμύθια στην Ελληνική Νοηματική Γλώσσα)

https://www.youtube.com/channel/UCSaKWed-2HcMT_nEkdt8Vow/videos (απευθύνονται σε παιδιά προσχολικής και πρώτης σχολικής ηλικίας με προβλήματα όρασης. Κάθε παραμύθι έχει διαφορετικό επίπεδο οπτικής προσαρμογής, για να γίνεται αντιληπτό από παιδιά με αντίστοιχο επίπεδο όρασης)

Κι όπως μας τα περιέγραψε και η φετινή αφίσα για την Παγκόσμια Ημέρα Παιδικού Βιβλίου …

«…Φτιάξε εικόνες
από το ποίημά μου,
ελεύθερα να αισθανθείς,
κι αν από εμένα προέρχονται
τα λόγια αυτά
είναι δικά σου
τώρα πια».

 

 

 

 

Εμείς σήμερα μάθαμε ότι υπάρχουν πολλοί τρόποι να φτιάχνουμε εικόνες και να αισθανόμαστε.

Σας ευχαριστούμε θερμά για την υποστήριξή σας και προσβλέπουμε στη συνέχιση αυτών των προσπαθειών με σκοπό την ανάπτυξη μιας κοινωνίας με μεγαλύτερη ευαισθησία και αποδοχή προς τα άτομα με κάθε είδους αναπηρία ή δυσκολία στην ανάπτυξη.