8 βιογραφικά ντοκιμαντέρ που αξίζει να παρακολουθήσεις στην ΕΡΤ

Από τον Μίλος Φόρμαν στον Μπερνάρντο Μπερτολούτσι και από τον Λουτσιάνο Παβαρότι στην Λένα Πλάτωνος, κάνουμε διάλλειμα από ταινίες και σειρές και συντονιζόμαστε στην ΕΡΤ για τις προβολές βιογραφικών ντοκιμαντέρ που σκιαγραφούν ξεχωριστές προσωπικότητες του κινηματογράφου, της μουσικής και των γραμμάτων.

«Παβαρότι, ένας ποπ καλλιτέχνης» (2016)

O σπουδαίος Ιταλός τενόρος αναγνωρίζεται ως εκείνος που έκανε την όπερα πιο προσιτή σε μεγαλύτερο εύρος κοινού. Ποια ήταν όμως η «στρατηγική» που επινόησε για να το καταφέρει αυτό; Και τι φανερώνουν οι πράξεις αυτές για τον άνθρωπο και καλλιτέχνη που από ερμηνευτής της όπερας έγινε ποπ καλλιτέχνης; Μέσα από αυτή την οπτική, η ταινία αποτελεί φόρο τιμής στον άνθρωπο που με την ιδεολογία, το πάθος και το έργο ζωής του μπορούσε να δηλώνει πως «έκαναν τον κόσμο να πιστεύει ότι η κλασική μουσική απευθύνεται αποκλειστικά στην ελίτ και εγώ τους διέψευσα». Κυριακή 19/4, ΕΡΤ3, 20:30

«Κωστής Παπαγιώργης, ο πιο γλυκός μισάνθρωπος» (2018)

Στο ντοκιμαντέρ για τον Κωστή Παπαγιώργη, ενός από τους σημαντικότερους σύγχρονους Έλληνες διανοούμενους και δοκιμιογράφους, η δημιουργός Ελένη Αλεξανδράκη συνθέτει το πορτρέτο του φίλου της μέσα από το έργο του και τις μαρτυρίες των ανθρώπων που τον γνώρισαν, τον κατανόησαν, τον θαύμασαν και τον αγάπησαν. Το τρυφερό, συγκινητικό και αναλυτικό αυτό εγχείρημα που απέσπασε το βραβείο της ΠΕΚΚ (Πανελλήνια Ένωση Κριτικών Κινηματογράφου) στο Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκης τον Μάρτιο του 2018 είναι μια διαφωτιστική εμπειρία για τα βιώματα και τα θέματα που διαπότισαν το έργο, τη ζωή, τη σκέψη και την ψυχή του Κωστή Παπαγιώργη. Δευτέρα 20/4, ΕΡΤ2, 01:30

«Φράνκο Τζεφιρέλι, δημιουργώντας εκ του φυσικού» (2018)

Μόλις δύο χρόνια πριν από το θάνατό του, ο 94χρονος Ιταλός σκηνοθέτης διηγείται μπροστά στην κάμερα τη ζωή του και το πώς αυτή ενέπνευσε το έργο του. Από τα τραυματικά του παιδικά χρόνια μέχρι τις στιγμές που στήθηκε στο εκτελεστικό απόσπασμα όντας παρτιζάνος, μάς ταξιδεύει στην τέχνη του που ξεπήδησε από το δράμα της δικής του ζωής, ενώ μιλά και για τη συνεργασία του με μυθικούς καλλιτέχνες, όπως η Κάλλας, ο Ντομίνγκο, ο Βισκόντι. Για τον ίδιο τον μεγάλο δημιουργό μιλούν επίσης σπουδαίοι καλλιτέχνες, όπως οι σκηνοθέτες Πίτερ Σέλαρς και Ατόμ Εγκογιάν, οι λυρικοί τραγουδιστές Πλάθιντο Ντομίνγκο, Χοσέ Καρέρας και Τζόαν Σάδερλαντ, οι ηθοποιοί Τζούντι Ντεντς, Μάγκι Σμιθ και πολλοί άλλοι. Τετάρτη 22/4, ΕΡΤ2, 01:00

«Μπερνάρντο Μπερτολούτσι, αντικατοπτρισμοί στον κινηματογράφο» (2001)

Δεκάδες συνεντεύξεις, ειδικά αφιερώματα, λήψεις από τα παρασκήνια και από τελετές βραβεύσεων σκιαγραφούν το πορτρέτο ενός σύνθετου καλλιτέχνη, η συχνά αμφιλεγόμενη δουλειά του οποίου συνεχώς εξελίσσεται. Το ντοκιμαντέρ ακολουθεί με χρονολογική σειρά την καριέρα του σκηνοθέτη, από την συνάντησή του με τον Παζολίνι ως τη σκηνοθεσία της πιο πρόσφατης τότε ταινίας του («Πολιορκία μιας γυναίκας», 1998). Ανάμεσα σε αυτούς τους δύο σταθμούς της καριέρας του εξετάζεται η στροφή που έκανε πολύ νωρίς από την ποίηση στον κινηματογράφο, τα πρώτα του βήματα στην σκηνοθεσία με την ταινία «Βίαιος Θάνατος» (1962), τις περιόδους της πολιτικής στράτευσης, το σκάνδαλο και τη λογοκρισία που ακολούθησε όταν κυκλοφόρησε το «Τελευταίο Τανγκό στο Παρίσι» (1972), τη συνεργασία με το American Studio για την παραγωγή της ταινίας «1900» (1976), καθώς και την αναχώρησή του από την Ιταλία μετά τα σκάνδαλα διαφθοράς που τον οδήγησαν να εργαστεί στο εξωτερικό για πολλά χρόνια. Πέμπτη 23/4, ΕΡΤ2, 00:30

«Enzo Avitable, μια ζωή σε νότες» (2012)

Ο βραβευμένος με Όσκαρ Αμερικανός σκηνοθέτης Τζόναθαν Ντέμι («Η Σιωπή των Αμνών») ακολουθεί για πολλά χρόνια τη μουσική τέχνη του Έντσο Αβιτάμπιλε, ενός σπουδαίου Ιταλού σαξοφωνίστα με μεγάλη φήμη στην παγκόσμια μουσική σκηνή, γνωστού για το πάθος του στην έρευνα και στον πειραματισμό, και υπογράφει ένα ντοκιμαντέρ όχι μόνο για τη μουσική ενός «μοναδικού» καλλιτέχνη όπως ο Αβιτάμπιλε, αλλά και για τη Νάπολη, μια πόλη με θησαυρούς και αντιφάσεις. Παρασκευή 24/4, ΕΡΤ1, 01:00

«Το πάθος της Λάουρα» (2011)

Το ντοκιμαντέρ σκιαγραφεί ένα μοναδικό πορτρέτο της καταξιωμένης Ιταλίδας ηθοποιού Λάουρα Μπέτι, με το αρχειακό υλικό να εναλλάσσεται συνεχώς με αφηγήσεις φίλων: O Μπερνάντο Μπερτολούτσι θυμάται τη Λάουρα στην ταινία «1900» και ανακατασκευάζει μία σκηνή που κόπηκε στο μοντάζ της ταινίας «Το Τελευταίο Τανγκό στο Παρίσι». Ο Τζάκομο Μαραμάο και ο Ουόλτερ Σίτι αναφέρονται στη σχέση της με τον Πιέρ Πάολο Παζολίνι. Η Φραντσέσκα Αρκιμπούτζι θυμάται μια πολύτιμη φίλη. Η Μισέλ Κοκοσόβσκι και ο Ζακ Λανγκ, τη γενναιόδωρη και αμοιβαία αγάπη για τη Γαλλία. Ο Πιέρο Τόζι και ο Πάολο Πόλι, τα νιάτα. Ο Πασκουάλε Πλαστίνο, την περιπέτεια ως σκηνοθέτις. Η Ζακλίν Ρισέ, το να είσαι γυναίκα. Ο Βαλεντίνο Παρλάτο, το πολιτικό πάθος. Ο Τζανφράνκο Καπίτα, το θέατρο. Ο Ρενάτο Νικολίνι, τη δύσκολη σχέση με τους θεσμούς. Ο Φιλίπο Κριβέλι, την τραγουδίστρια. Όλες αυτές οι απόψεις καταγράφονται και προσπαθούν να ανασυνθέσουν την προσωπικότητα της εξαίρετης, μοναδικής και αντιφατικής αυτής καλλιτέχνιδας. Παρασκευή 24/4, ΕΡΤ2 00:30

«λπ» (2018)

Ο Χρήστος Πέτρου προσπαθεί να αποκρυπτογραφήσει τη μυστηριώδη, απόμακρη περσόνα του σύγχρονου καλλιτεχνικού μύθου που ακούει στο όνομα Λένα Πλάτωνος. Το ντοκιμαντέρ του εστιάζει στο ξεκίνημα της ηλεκτρονικής, εντελώς πειραματικής για τα τότε δεδομένα περιόδου της Πλάτωνος («Σαμποτάζ» και κυρίως «Μάσκες Ηλίου», «Γκάλοπ», «Λεπιδόπτερα»), με την αφήγηση της «αόρατης» συνθέτιδας να συνοδεύει μια σειρά συνεντεύξεων παλιών συνεργατών της αλλά και νέων, ξένων διασκευαστών του έργου της. Δευτέρα 27/4, ΕΡΤ2, 00:45

«Ο Μίλος Φόρμαν κατακτά την Αμερική» (2012)

O σπουδαίος Τσέχος σκηνοθέτης Μίλος Φόρμαν αφηγείται με χιούμορ αλλά και με συναίσθημα το ταξίδι του από την Τσεχοσλοβακία στο Χόλιγουντ. Μέσα από χιουμοριστικές ιστορίες, ο Φόρμαν εξηγεί πώς πέτυχε στο Χόλιγουντ, αλλά και τις δυσκολίες που αντιμετώπισε, ερχόμενος από μια κομμουνιστική χώρα όπου τα γυρίσματα μιας ταινίας ήταν σκληρή δουλειά, σε μια καπιταλιστική χώρα. Για τον Μίλος Φόρμαν μιλούν οι Μάικλ Ντάγκλας, Γούντι Χάρελσον, Λουίζ Φλέτσερ, Φ. Μάρεϊ Άμπραχαμ και Τριτ Γουίλιαμς. Τετάρτη 29/4, ΕΡΤ2, 01:00