Ταινίες, ντοκιμαντέρ, μικρού μήκους, animation! Οι 26 σκηνοθέτες των φετινών Ίρις επιλέγουν για το ΣΙΝΕΜΑ

Μία εξαιρετική χρονιά για το ελληνικό σινεμά με διεθνείς διακρίσεις και εμπορική επιτυχία, ολοκληρώνεται (έστω και εξ αποστάσεως λόγω κορονοϊού) με την live streaming ανακοίνωση των νικητών των βραβείων Ίρις της Ελληνικής Ακαδημίας Κινηματογράφου στις 14 Απριλίου.

Το ΣΙΝΕΜΑ cinemagazine.gr τιμώντας τους δημιουργούς των ελληνικών ταινιών που είναι υποψήφιες στα φετινά βραβεία, απευθύνθηκε σε όλους τους/τις σκηνοθέτες/-τιδες ζητώντας τους μία λίστα των 10 αγαπημένων ταινιών της κατηγορίας για την οποία είναι υποψήφιοι/-ες.

Ακολουθεί μία απολαυστική, χορταστική λίστα σπουδαίων ταινιών μυθοπλασίας, ντοκιμαντέρ, μικρού μήκους και animation, οπότε κρατήστε σημειώσεις. Γιατί μπορεί να μένουμε σπίτι, αλλά παραμένουμε σινεφίλ με παντοτινή όρεξη για ταινιοθεραπεία.

Ευχαριστώ όλους τους δημιουργούς που ανταποκρίθηκαν καθολικά στο κάλεσμα, την Ελίνα Ψύκου και την Μέη Καραμανίδη από την Ελληνική Ακαδημία Κινηματογράφου για τη βοήθεια.

 

ΚΩΣΤΑΣ ΑΘΟΥΣΑΚΗΣ
Σκηνοθέτης της ταινίας «Περσεφόνη», υποψηφιότητα για Ίρις Ενδυματολογίας

10 αγαπημένες ταινίες (με χρονολογική σειρά)

ΤΑ ΠΑΘΗ ΤΗΣ ΖΑΝ ΝΤ’ ΑΡΚ (The Passion of Joan of Arc, 1928) του Καρλ Ντράγιερ
Η ΝΥΧΤΑ ΤΩΝ ΔΟΛΟΦΟΝΩΝ (Cul-De-Sac, 1966) του Ρόμαν Πολάνσκι
Η ΩΡΑ ΤΟΥ ΛΥΚΟΥ (Hour of the Wolf, 1968) του Ίνγκμαρ Μπέργκμαν
ΤΟ ΧΡΩΜΑ ΤΟΥ ΡΟΔΙΟΥ (The Color of Pomegranates, 1969) του Σεργκέι Παρατζάνοφ
Ο ΜΑΓΕΙΡΑΣ, Ο ΚΛΕΦΤΗΣ, Η ΓΥΝΑΙΚΑ ΤΟΥ ΚΑΙ Ο ΕΡΑΣΤΗΣ ΤΗΣ (The Cook, The Thief, His Wife & Her Lover, 1989) του Πίτερ Γκριναγουέι
EDWARD II (1991) του Ντέρεκ Τζάρμαν
ΜΠΑΫΡΟΝ: Η ΜΠΑΛΑΝΤΑ ΕΝΟΣ ΔΑΙΜΟΝΙΣΜΕΝΟΥ (Byron: Ballad of a Deamon, 1992) του Νίκου Κούνδουρου
ΤΡΑΓΟΥΔΙΑ ΑΠΟ ΤΟΝ ΔΕΥΤΕΡΟ ΟΡΟΦΟ (Songs from the Second Floor, 2000) του Ρόι Άντερσον
STORY OF MY DEATH (Historia de La Meva Mort, 2013) του Άλμπερτ Σέρα
LAND OF PLENTY (Jauja, 2014) του Λισάντρο Αλόνσο

LAND OF PLENTY (Jauja, 2014) του Λισάντρο Αλόνσο

ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ ΑΝΤΩΝΟΠΟΥΛΟΣ
Υποψήφιος για Ίρις μικρού μήκους με την ταινία «Καρτ-Ποστάλ από το Τέλος του Κόσμου»

Οι δέκα αγαπημένες μου μικρού μήκους ταινίες αυτή την πολύ συγκεκριμένη στιγμή (4 Απριλίου 2020), σε χρονολογική σειρά:

LA JETÉE (The Pier, 1962) του Κρις Μάρκερ
Η αγαπημένη μου ταινία, πάντα, πάντα, πάντα θέλω να κλάψω.

Ο ΣΙΜΩΝ ΤΗΣ ΕΡΗΜΟΥ (Simon of the Desert, 1965) του Λουίς Μπουνιουέλ
Άγιος, διάβολος, πίστη και θαύμα χορεύουν με βλάσφημη ευλάβεια πάνω σε μία κολώνα στη μέση της ερήμου.

REMEDIAL READING COMPREHENSION (1970) του Όουεν Λάντ
Το 2005, στον Μικρόκοσμο, έπεσα πάνω σε στρουκτουραλιστικό αβαν γκαρντ με χιούμορ. «This is a film about you. Νot about its maker».

THE DAY BEFORE (1984) του Ζμπίγκνιου Ριμπτσίνσκι
Μία περίληψη της ανθρώπινης κωμωδίας σε λιγότερο από δύο λεπτά.

FOOD (1992) του Γιαν Σβανκμάγιερ 
Μία περίληψη της ανθρώπινης κωμωδίας σε τρία γεύματα.

GASMAN (1998) της Λιν Ράμσεϊ
Η Ράμσεϊ κινηματογραφεί την υφή της πραγματικότητας για να μας αποκαλύψει αυτό που κρύβεται πίσω της.

THE MOST BEAUTIFUL MAN IN THE WORLD (2002) της Αλίσια Ντάφι
Τι ιστορία ― που πραγματικά μας ενδιαφέρει ― μπορείς να πεις μέσα σε τέσσερα λεπτά;

THE TUBE WITH A HAT (2006) του Ραντού Τζούντε
Λασπωμένη οδύσσεια πατέρα, γιου και της χαλασμένης τηλεόρασής τους. Τι δουλειά έχει ο ρουμάνικος νεορεαλισμός σε αυτή την λίστα; Έχει.

THE EXTERNAL WORLD (2010) του Ντέιβιντ Ο’ Ράιλι
Όλα τα pixels της μελαγχολίας σε σουρεάλ, τρισδιάστατο animation.

ESCAPE FROM PLANET TAR (2014) του Λουίτζι Κάμπι
Ψυχαναλυτικό, εκπαιδευτικό ντοκιμαντέρ επιστημονικης φαντασίας για το τι σημαίνει χωρισμός.

ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΣ ΒΟΥΛΓΑΡΗΣ
5 υποψηφιότητες για την ταινία «Winona», μεταξύ των οποίων Καλύτερης Ταινίας και Σκηνοθεσίας

2001: Η ΟΔΥΣΣΕΙΑ ΤΟΥ ΔΙΑΣΤΉΜΑΤΟΣ (2001: A Space Odyssey, 1968) του Στάνλεϊ Κούμπρικ
ΝΑΣΒΙΛ (Nashville, 1975) του Ρόμπερτ Όλτμαν
Η ΛΕΩΦΟΡΟΣ ΤΗΣ ΔΥΣΗΣ (Sunset Boulevard, 1950) του Μπίλι Γουάιλντερ
Ο ΕΝΟΙΚΟΣ (The Tenant, 1976) του Ρόμαν Πολάνσκι
CRASH (1996) του Ντέιβιντ Κρόνενμπεργκ
ΔΕΣΜΩΤΗΣ ΤΟΥ ΙΛΙΓΓΟΥ (Vertigo, 1958) του Άλφρεντ Χίτσκοκ
ΜΠΛΕ ΒΕΛΟΥΔΟ (Blue Velvet, 1986) του Ντέιβιντ Λιντς
ΚΑΖΙΝΟ (Casino, 1995) του Μάρτιν Σκορσέζε
DISTANT VOICES, STILL LIVES  (1988) του Τέρενς Ντέιβις
Ο ΝΟΤΟΣ (EL SUR, 1983) του Βίκτορ Ερίθε
Ο ΨΑΛΙΔΟΧΕΡΗΣ (Edward Scissorhands, 1990) του Τιμ Μπέρτον

CRASH (1996) του Ντέιβιντ Κρόνενμπεργκ

ΓΙΩΡΓΟΣ ΓΕΩΡΓΟΠΟΥΛΟΣ
3 υποψηφιότητες για την ταινία «Δεν Θέλω να Γίνω Δυσάρεστος, Αλλά Πρέπει να Μιλήσουμε για Κάτι Πολύ Σοβαρό», μεταξύ των οποίων Καλύτερης Ταινίας και Σεναρίου

Γενικά νομίζω πως ο χρόνος ομορφαίνει τις καλές ταινίες οπότε επέλεξα μόνο κλασικές. Ήταν πολύ δύσκολη η επιλογή πάντως.

ΚΛΕΦΤΗΣ ΠΟΔΗΛΑΤΩΝ (Ladri di Biciclette, 1948) και Ο,ΤΙ ΜΟΥ ΑΡΝΗΘΗΚΑΝ ΟΙ ΑΝΘΡΩΠΟΙ (Umberto D., 1952) του Βιτόριο ντε Σίκα
Είναι δύσκολο το σινεμά να αποτινάξει τα μπουρζουάδικη καταγωγή του. Ο Ντε Σίκα με αυτές τις δύο ταινίες το καταφέρνει. Κινηματογράφος που μπορεί να κάνει τη διαφορά στον κόσμο και ο λόγος να θέλει κάποιος να ασχοληθεί με το σινεμά.

Η ΛΕΩΦΟΡΟΣ ΤΗΣ ΔΥΣΗΣ (Sunset Boulevard, 1950) του Μπίλι Γουάιλντερ
Είναι μία ταινία που λατρεύω να βλέπω σε θερινό σινεμά. Αν μπορούσα θα την έβλεπα κάθε χρόνο.

ΤΟΚΥΟ STORY (1953) του Γιασουχίρο Όζου
Δύσκολο να καταλάβει κανείς πως κατάφερε ο Όζου να αφορούν όλον τον κόσμο τα προβλήματα της οικογένειας Hirayama. Έχει μία αφοπλιστική απλότητα αυτή η ταινία.

ΟΥΓΚΕΤΣΟΥ ΜΟΝΟΓΚΑΤΑΡΙ (Ugetsu Monogatari, 1953) του Κέντζι Μιζογκούτσι
Έπρεπε οπωσδήποτε να υπάρχει μία ταινία του Μιζογκούτσι στη λίστα. Επέλεξα αυτή στην οποία επιστρέφω συχνότερα. Μοναδική αισθητική.

ΤΟ ΜΕΡΟΚΑΜΑΤΟ ΤΟΥ ΤΡΟΜΟΥ (Le Salaire de la Peur, 1953) του Ανρί-Ζορζ Κλουζό
Ο ορισμός της περιπέτειας. Λατρέυω και τη διασκευή του Φρίντκιν αλλά στη λίστα έπρεπε να μπει το πρωτότυπο.

ΤΟ ΤΡΑΓΟΥΔΙ ΤΟΥ ΔΡΟΜΟΥ (Pather Panchali, 1955) του Σατιαζίτ Ρέι
Θα ήθελα να βάλω ολόκληρη την τριλογία του Apu αλλά δεν χωρούσε. Επέλεξα την πρώτη ταινία της τριλόγίας. Ο Ρέι είναι για εμένα ο Βιτόριο ντε Σίκα της Ασίας.

Η ΝΥΧΤΑ (La Notte, 1961) του Μικελάντζελο Αντονιόνι
Έλεγα πιο πάνω για τη μπουρζουάδικη καταγωγή του σινεμά. Αυτή η ταινία αγκαλιάζει αυτή την καταγωγή με μοναδικό τρόπο. Πολύ αγαπημένη.

O ΚΟΛΥΜΒΗΤΗΣ (The Swimmer, 1968) του Φρανκ Πέρι
Μου μοιάζει σαν ταινία πολύ μπροστά από την εποχή της. Και για το θέμα της αλλά και για τη δομή της (την σεναριακή κυρίως). Με εξιτάρει επίσης και η ιστορία πίσω από την ταινία. Μεγάλη περιπέτεια. Λέγεται ότι την τελείωσε uncredited ο Σίντνεϊ Πόλακ τελικά. Υπάρχει και ένα ντοκιμαντέρ για το θέμα, για όποιον  ενδιαφέρεται «The Story of Swimmer» (2014).

ΜΙΑ ΓΥΝΑΙΚΑ ΕΞΟΜΟΛΟΓΕΙΤΑΙ (A Woman Under the Influence, 1974) του Τζον Κασαβέτη 
Έχω μία εμμονή με τις ταινίες που έχουν ως θέμα τις εξαρτήσεις. Αυτή και το «Le Feu Follet» του Λουί Μαλ οι δύο είναι οι κορυφαίες κατά τη γνώμη μου. Χωρούσε όμως μόνο μία στη λίστα.

Ο ΤΑΞΙΤΖΗΣ (Taxi Driver, 1976) του Μάρτιν Σκορσέζε
Παλιότερα έκανα βόλτες με το αυτοκίνητο, νύχτα στην Αθήνα, ακούγοντας το soundtrack του Ταξιτζή (χωρίς να θέλω να σκοτώσω κάποιον ευτυχώς).

Ειδική μνεία για το Η ΜΑΧΗ ΤΟΥ ΑΛΓΕΡΙΟΥ (The Battle of Algiers, 1966) του Τζίλο Ποντεκόρβο που δε χώρεσε στη λίστα. Δε χώρεσαν επίσης πολύ αγαπημένοι δημιουργοί. Sidney Lumet, William Friedkin, Samuel Fuller, Sam Peckinpah κ.α.

ΜΙΑ ΓΥΝΑΙΚΑ ΕΞΟΜΟΛΟΓΕΙΤΑΙ (A Woman Under the Influence, 1974) του Τζον Κασαβέτη

ΓΙΩΡΓΟΣ ΓΚΟΤΖΟΣ
Υποψήφιος για Ίρις μικρού μήκους τεκμηρίωσης με την ταινία «Σκοπελίτης ή Το Πλοίο»

Φτιάξαμε αυτή τη λίστα από κοινού, Ρωμανός και Γιώργος Γκότζος, με 10 αγαπημένα και για τους δύο ντοκιμαντέρ. Ο Ρωμανός είναι συνδημιουργός και συμπαραγωγός της ταινίας «Σκοπελίτης ή το Πλοίο». Ευχαριστούμε για την ευκαιρία, είναι πάντα πολύ ωραία διαδικασία να συλλέγεις αγαπημένες σου ταινίες και να τις μοιράζεσαι.

Η ΧΩΡΑ ΤΗΣ ΣΙΩΠΗΣ ΚΑΙ ΤΟΥ ΣΚΟΤΟΥΣ (Land of Silence and Darkness, 1971) του  Βέρνερ Χέρτζογκ
Ταινία που δεν αναρωτιέται απλώς για τα όρια του κινηματογράφου (να μην βλέπεις, να μην ακούς). Πέρα από κάθε κινηματογραφικό ήρωα, να προσέξουμε το θάρρος της κυριας Φίνι Στραουμπίνγκερ.

TALKING HEADS (1981) του Κριστόφ Κισλόφσκι
Γίνεται άραγε να υπάρξει ντοκιμαντέρ χωρίς συνέντευξη;  Η σχέση των τηλεοπτικών προγραμμάτων με τη φόρμα των «talking heads» είναι γνωστή. Εδώ όμως, παρουσιάζεται και ένας ορίζοντας για τη σχέση του κινηματογράφου με τη συνέντευξη και τις ομιλούσες κεφαλές. Με τα σημερινά δεδομένα, το να βλέπεις ένα κεφάλι απλώς να μιλάει στη κάμερα είναι κάτι που «δεν έχει δράση», κάτι που είναι βαρετό, κάτι που είναι προς αποφυγή. Αλλά δεν χρειάζεται να είναι έτσι.

IN THE DARK (2004) του Σεργκέι Ντβορτσεβόι
Ένας γερασμένος, τυφλός άνδρας κατοικεί σε μια γκρίζα συνοικία της Μόσχας με την παμπόνηρη γάτα του. Ο άνδρας πλέκει υφασμάτινες τσάντες τις οποίες κανείς δεν θέλει, ακόμα και όταν τις προσφέρει σε περαστικούς δωρεάν. Η δουλειά του έχει γίνει πια περιττή. Ο χρόνος κυλάει. Γεμίζει τις μέρες του βρίζοντας την γάτα, η οποία συνεχώς ανακατεύει το διαμέρισμά του και ψάχνοντας τα κουβάρια που χρησιμοποιεί για τη δουλειά του. Υπομονετικά ξοδεύει ώρες να ξεμπλέκει το νήμα που του ανακάτεψε η γάτα. Εκ πρώτης όψεως, αυτό το ντοκιμαντέρ παρατήρησης είναι απλά αυτό.

ANYTHING CAN HAPPEN (1995) του Μαρσέλ Λοζίνσκι
Το ντοκιμαντέρ είναι χαρά! Είναι ομορφιά! Είναι απόλαυση! Είναι επινόηση.

ΑΓΕΛΑΣΤΟΣ ΠΕΤΡΑ (Mourning Rock, 2000) του Φίλιππου Κουτσαφτή
Ο Κουτσαφτής περνά 10 χρόνια να επισκέπτεται την Ελευσίνα με την κάμερα του. Από αυτά προκύπτει μια ταινία μιάμισης ώρας. Η αφιέρωση και το θέμα της είναι ο κάθε κάτοικος της Ελευσίνας ξεχωριστά και διαχρονικά.

ΑΘΗΝΑΙ (Athene, 1995) της Εύα Στεφανή
Λίγες ταινίες σε αγγίζουν τόσο, όσο οι ταινίες της Εύας Στεφανή. Θα παρακινδυνεύαμε να πούμε (λόγω και των ημερών) πως το έργο της Εύας μοιάζει με αγκαλιά;

Ο ΑΝΘΡΩΠΟΣ ΠΟΥ ΕΝΟΧΛΗΣΕ ΤΟ ΣΥΜΠΑΝ (The Man Who Disturbed the Universe, 2000) του Σταύρου Ψυλλάκη 
Άνθρωποι με ψυχιατρική εμπειρία έρχονται σε επαφή με τον Σταύρο Ψυλλάκη και το συνεργείο του, δανείζονται μερικές φορές τα εργαλεία του και αναπτύσσουν τις σκέψεις τους για τη ζωή.

PIGEONS IN THE SQUARE (1982) του Ζαν Πενλεβέ
Η τελευταία ταινία του θρυλικού Ζαν Πενλεβέ μετά από περισσότερες από 200 ταινίες επιστήμης και φύσης! Μας διδάσκει επιστημονικά και ευαίσθητα να παρατηρούμε πιο προσεκτικά αυτό ακριβώς που συμβαίνει δίπλα μας.

WORKERS LEAVING THE FACTORY (1995) του Χαρούν Φαρόκι
Τελειώνοντας την δουλειά, από κάπου πρέπει να βγεις. Ένα ντοκιμαντέρ δοκίμιο για την σχέση του κόσμου της εργασίας με τον κινηματογράφο.

Η ΚΟΜΜΟΥΝΑ (La Commune, 2000) του Πίτερ Γουάτκινς
Άνθρωποι μαζεύονται και μιλάνε, επινοούν, αναπαριστούν, με αφορμή την κομμούνα του Παρισιού το 1871, ένα κάπως παραγνωρισμένο ιστορικό γεγονός, καταφέρνουν να χτίσουν ξανά σχέσεις μεταξύ τους, εντός του σινεμά, εντός και εκτός της ταινίας αυτής, η οποία και εμπεριέχει όλους τους στόχους του ντοκιμαντέρ γενικότερα.

ΑΓΕΛΑΣΤΟΣ ΠΕΤΡΑ (Mourning Rock, 2000) του Φίλιππου Κουτσαφτή

ΓΙΩΡΓΟΣ ΓΟΥΣΗΣ
Υποψήφιος για Ίρις μικρού μήκους τεκμηρίωσης με την ταινία «Ο Χειροπαλαιστής»

ΣΕΜΝΩΝ ΘΕΩΝ (1987) του Φίλιππου Κουτσαφτή 
Το ντεμπούτο του Κουτσαφτή. Μικρού μήκους ντοκιμαντέρ με αφορμή τα ευρήματα αρχαίου νεκροταφείου στα έργα κατασκευής της υπόγειας διάβασης στην οδό Λένορμαν. Σε αυτό το φιλμ ανακαλύπτει τα αφηγηματικά εργαλεία που θα τον οδηγήσουν στην Αγέλαστο Πέτρα δεκατρία χρόνια αργότερα.

H ΠΡΑΞΗ ΤΟΥ ΦΟΝΟΥ (Act of Killing, 2012) του Τζόσουα Οπενχάιμερ
Πρώην εκτελεστές της ινδονησιακής χούντας, καλούνται να αναπαραστήσουν τις μαζικές τους δολοφονίες σε όποια κινηματογραφικά είδη επιθυμούν, από τα Χολυγουντιανά γκανγκστερικά έως και μιούζικαλ. Ένα ντοκιμαντέρ που λειτουργεί σαν μαθηματική απόδειξη ότι η αλήθεια και η πραγματικότητα είναι εντελώς σχετικές.

BURDEN OF DREAMS (1982) του Λε Μπλανκ
Χάος στα γυρίσματα του Φιτζκαράλντο. Ο εμμονικός Βέρνερ Χέρτζογκ, στην προσπάθεια του να γυρίσει μια ταινία για τον εμμονικό ήρωα του, Φιτζέραλντ, που θέλει να χτίσει μια όπερα μέσα στη ζούγκλα του Αμαζονίου. Ο τίτλος, το Βάρος των Ονείρων, λέει πολλά για το θέμα του φιλμ.

Ο ΓΙΩΡΓΟΣ ΑΠΟ ΤΑ ΣΩΤΗΡΙΑΝΙΚΑ (1978) του Λευτέρη Ξανθόπουλου
Με κεντρικό πρόσωπο έναν επιτυχημένο μαγαζάτορα, Έλληνα μετανάστη της Χαϊδελβέργης, ο οποίος εμφανίζεται λίγο, αλλά κυριαρχεί στις αφηγήσεις πολλών άλλων μεταναστών, ο Ξανθόπουλος μας παρουσιάζει μια μελέτη πάνω στους Έλληνες μετανάστες και την αγωνία τους για να συνθέσουν την νέα τους ταυτότητα.

ΜΕΓΑΛΟΥΠΟΛΕΙΣ (Megacities, 1998) του Μίκαελ Γκλάβογκερ
Μια ματιά στους ανθρώπους που ζουν επισφαλώς, αλλά με ένα ασυνήθιστο επίπεδο επινοητικότητας και φαντασίας, σε τέσσερις μητροπόλεις του κόσμου. Φοβερά ενδιαφέρον το λεπτό όριο μεταξύ σκηνών που έχουν καταγραφεί αυθόρμητα και άλλων που έχουν σχεδόν στηθεί επί τούτου.

KAT’ ΟΙΚΟΝ ΕΡΓΑΣΙΑ (Homework, 1989) του Αμπάς Κιαροστάμι
Ο Κιαροστάμι μας παρουσιάζει την Ιρανική κοινωνία και τις παθογένειές της, μέσα από τις απαντήσεις μαθητών ενός δημοτικού σχολείου, σχετικά με το πως διαβάζουν και λύνουν τις ασκήσεις που έχουν για την επόμενη μέρα, στο σπίτι τους. Τόσο απλά.

ΑΘΗΝΑΙ (Athene, 1995) της Εύα Στεφανή
Ένα από τα πιο αγαπημένα μου έργα της Εύας Στεφανή, όχι μόνο για το τι καταγράφει με την κάμερά της αλλά και για το πώς. Καταφέρνει μια πολύ ενδιαφέρουσα παρουσίαση της νυχτερινής Αθήνας, βγαλμένη από τον κόσμο μιας νουάρ αισθητικής

Ο ΜΙΚΡΟΣ ΝΤΙΤΕΡ ΘΕΛΕΙ ΝΑ ΠΕΤΑΞΕΙ (Little Dieter Needs to Fly, 1997) του Βέρνερ Χέρτζογκ
Πολύ ενδιαφέρουσα σχέση μεταξύ παρατηρητή και του αντικειμένου της παρατήρησης, ενός ντοκιμαντέρ. Ο Χέρζογκ, ακολουθεί τον γερμανοαμερικανό Dieter Dengler, που υπηρέτησε ως ναυτικός πιλότος των ΗΠΑ, στον πόλεμο του Βιετνάμ και πρόλαβε να κάνει μόλις μια πτήση, αφού τον κατέρριψαν αμέσως και τον έπιασαν αιχμάλωτο. Ο Dieter επισκέπτεται ξανά τα σημεία της σύλληψης και της φυλάκισης του απο τους Βιετ Κόνγκ, ενώ αναπαριστά μπροστά στην κάμερα, πολλά αμφιλεγόμενα γεγονότα, όπως αυτό της ηρωικής απόδρασής του.

TOKYO-GA (Tokyo-Ga, 1985) του Βιμ Βέντερς
«Μακάρι να γινόταν να κινηματογραφούσα, με τον ίδιο τρόπο που ανοίγω τα μάτια μου και κοιτάω απλά, έξω από ένα παράθυρο, χωρίς να θέλω να αποδείξω τίποτα». O Bιμ Βέντερς ταξιδεύει στο Τόκυο, με σκοπό να ανακαλύψει οτιδήποτε είχε μείνει ζωντανό από τον κόσμο του αγαπημένου του σκηνοθέτη Γιασουτζίρο Όζου.

ΖΗΤΩ ΟΙ ΑΝΤΙΠΟΔΕΣ (Vivan las Antipodas, 2011) του Βίκτορ Κοσακόφσκι
Τι μπορεί να συμβαίνει στο διαμετρικά αντίθετο σημείο της γης από αυτό που είμαστε τώρα, τι μπορεί να μας περιμένει εκεί; Γοητευμένος από αυτή την ερώτηση, ο Kossakovsky διεξήγαγε ένα πείραμα. Επισκέφθηκε τέσσερις χώρες και τους αντίποδες τους, Αργεντινή – Κίνα, Ισπανία – Νέα Ζηλανδία, Χιλή – Ρωσία και Μποτσουάνα – Χαβάη, καταγράφει μαγικές εικόνες και με μαεστρία, μας παρουσιάζει την επιφάνεια της γης, λες και κάμπτεται, ακριβώς μπροστά στα μάτια μας.

ΡΗΝΙΩ ΔΡΑΓΑΣΑΚΗ
4 υποψηφιότητες για την ταινία «Cosmic Candy», μεταξύ των οποίων Πρωτοεμφανιζόμενης Σκηνοθέτη

2001: Η ΟΔΥΣΣΕΙΑ ΤΟΥ ΔΙΑΣΤΗΜΑΤΟΣ (2001:A Space Odyssey, 1968) του Στάνλεϊ Κιούμπρικ
Η πιο φιλόδοξη, η πιο άρτια, η πάντα επίκαιρη.

ΤΟ ΜΩΡΟ ΤΗΣ ΡΟΖΜΑΡΙ (Rosemary’s Baby, 1968) του Ρόμαν Πολάνσκι
Τα λόγια είναι περιττά.

ALICE (1990) του Γούντι Άλεν
Μερικές φορές μόνο ένα μαγικό βότανο από έναν Ασιάτη γιατρό μπορεί να σε κάνει να καταλάβεις ότι δεν ζεις την ζωή που θα ήθελες. Μια ταινία για την ψυχοσύνθεση της γυναίκας προ #me too εποχής.

THE GOONIES (1985) του Ρίτσαρντ Ντόνερ
Απλά θα ήθελα να είμαι κι εγώ μια Goonie, αυτό και τίποτα παραπάνω.

ΤΡΕΙΣ ΓΥΝΑΙΚΕΣ (3 Women, 1977) του Ρόμπερτ Όλτμαν
Η Shelley Duvall σε έναν από τους πιο feel bad γυναικείους χαρακτήρες. Κατά τα άλλα η ταινία είναι ένα οπτικό κομψοτέχνημα.

ΟΤΑΝ ΞΕΣΠΑΣΕ Η ΒΙΑ (Deliverance, 1972) του Τζον Μπούρμαν
Φύση vs Άνθρωπος 1 – 0

ΣΙΩΠΗΛΟΣ ΜΑΡΤΥΣ (Rear Window, 1954) του Άλφρεντ Χίτσκοκ
Πόσα πράγματα μπορείς να κάνεις όντας καθηλωμένος στο σπίτι σου (επίκαιρο)

Η ΣΥΝΟΜΙΛΙΑ (The Conversation, 1974) του Φράνσις Φορντ Κόπολα
Το πολιτικό σινεμά που αγαπήσαμε (μαζί και ο Λιούμετ που δεν χωρεσε στους δέκα πρώτους)

ΜΑΚΑΒΡΙΑ ΕΙΣΒΟΛΗ (Invasion of The Body Snatchers, 1978) του Φίλιπ Κάουφμαν
They get you while you are sleeping

ΣΑΝ ΑΔΕΣΠΟΤΟ ΣΚΥΛΙ (My life as a dog, 1985) του Λάσε Χάλστρομ
Η πρώτη ταινία που είδα δυο φορές στο σινεμά χωρίς να βγω από την αίθουσα. Τότε μπορούσες να το κάνεις αυτό.

+ 3 ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ ΓΙΑ ΤΙΣ ΔΥΣΚΟΛΕΣ ΜΕΡΕΣ ΤΗΣ ΠΑΡΑΤΕΤΑΜΕΝΗΣ ΚΑΡΑΝΤΙΝΑΣ

HARVEY (1950) του Χένρι Κόστερ
ΤΡΕΛΟ ΣΑΒΒΑΤΟΚΥΡΙΑΚΟ ΣΤΟΥ ΜΠΕΡΝΙ (Weekend at Bernie’s, 1989) του Τεντ Κότσεφ
LOST SOUL: THE DOOMED JOURNEY OF RICHARD STANLEY’S ISLAND OF DR. MOREAU (2014) του Ντέιβιντ Γκρέγκορι

Αφιερωμενο σε όλους τους σκηνοθέτες του κόσμου (ενωθείτε)!

ΤΟ ΜΩΡΟ ΤΗΣ ΡΟΖΜΑΡΙ (Rosemary’s Baby, 1968) του Ρόμαν Πολάνσκι

ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ ΕΥΑΓΓΕΛΙΔΗΣ
Υποψήφιος για Ίρις Καλύτερου Ντοκιμαντέρ με την ταινία «Ιrving Park» 

Επειδή βρίσκω τα top10 αγαπημένων ταινιών, μυθιστορημάτων ή ό,τι άλλου είδους κάτι πολύ περιοριστικό και «καταναλωτικό» θα παραθέσω απλώς μερικά πολύ αγαπημένα μου ντοκιμαντέρ από τρεις κατηγορίες. Παλιά κλασικά της ιστορίας του κινηματογράφου που με είχαν μαγέψει μικρός όταν τα είχα πρωτοδεί, ανακαλύπτοντας συνολικότερα τον κινηματογράφο, πορτογαλικά ντοκιμαντέρ από σκηνοθέτες που αγαπώ ιδιαίτερα και τέλος ντοκιμαντέρ του Ζαν Ρους. Αγαπώ δεκάδες άλλα εξ ίσου, αλλά δεν μπορώ να βρω τα δέκα αγαπημένα, γιατί απλά δεν χωράνε και κάθε στιγμή είναι άλλα.

Ο ΝΑΝΟΥΚ ΤΟΥ ΒΟΡΡΑ (Nanook of the North, 1922) του Ρόμπερτ Φλάερτι
ΒΕΡΟΛΙΝΟ, ΣΥΜΦΩΝΙΑ ΜΙΑΣ ΜΕΓΑΛΟΥΠΟΛΗΣ (Berlin: Symphony of a Great City, 1927) του Βάλτερ Ρούτμαν
ΒΡΟΧΗ (Rain, 1929) του Γιόρις Ίβενς
Ο ΑΝΘΡΩΠΟΣ ΜΕ ΤΗΝ ΚΑΜΕΡΑ (Man with a Movie Camera, 1929) του Τζίγκα Βερτόφ
COLOSSAL YOUTH (2006) του Πέντρο Κόστα
Ο ΑΓΑΠΗΜΕΝΟΣ ΜΗΝΑΣ ΑΥΓΟΥΣΤΟΣ (Our Beloved Month of August, 2008) του Μιγκέλ Γκόμες
TΑΜΠΟΥ (Tabu, 2012) του Μιγκέλ Γκόμες
ΤΟ ΧΡΟΝΙΚΟ ΕΝΟΣ ΚΑΛΟΚΑΙΡΙΟΥ (Chronicle of a Summer, 1961) των Ζαν Ρους, Εντγκάρ Μορέν
ΕΓΩ Ο ΜΑΥΡΟΣ (I, a Negro, 1958) του Ζαν Ρους
ΤΟ ΚΥΝΗΓΙ ΤΟΥ ΛΙΟΝΤΑΡΙΟΥ ΜΕ ΤΟΞΟ (Hunting the Lion with Bow and Arrow, 1965) του Ζαν Ρους

ΤΟ ΧΡΟΝΙΚΟ ΕΝΟΣ ΚΑΛΟΚΑΙΡΙΟΥ (Chronicle of a Summer, 1961) των Ζαν Ρους, Εντγκάρ Μορέν

ΒΑΣΙΛΗΣ ΚΕΚΑΤΟΣ
Υποψήφιος για Ίρις μικρού μήκους με την ταινία «Η Απόσταση Ανάμεσα στον Ουρανό κι Εμάς»

LA JETÉE (The Pier, 1962) του Κρις Μαρκέρ
ΕΝΑ ΕΡΩΤΙΚΟ ΑΣΜΑ (Song of Love, 1950) του Ζαν Ζενέ
GASMAN (1998) της Λιν Ράμσεϊ
ΣΦΗΚΑ (Wasp, 2003) της Άντρεα Άρνολντ
MY JOSEPHINE (2003) του Μπάρι Τζένκινς
IN THE YEAR OF MONKEY (2016) του Ρέγας Μπανουτέχα
Ο ΔΡΟΜΟΣ ΤΟΥ ΚΕΡΑΥΝΟΥ (Thunder Road, 2016) του Τζιμ Κάμινγκς
LUNAR ORBIT RENDEZ-VOUS (2018) της Μελανί Σαρμπονό
MOBILE MEN (2008) του Απιτσατπόνγκ Βερασεθακούλ
ΧΑΜΟΜΗΛΙ (Chamomile, 2012) του Νεριτάν Ζιντζιρία

ΝΙΚΟΛΑΣ ΚΟΛΟΒΟΣ
Υποψήφιος για Ίρις μικρού μήκους με την ταινία «Index»

WORLD OF GLORY (1991) του Ρόι Άντερσον
SOMETHING HAPPENED (1987) του Ρόι Άντερσον
WIND (1996) του Μαρσέλ Ιβάνι
CASUS BELLI (2010) του Γιώργου Ζώη
INCIDENT BY A BANK (2009) του Ρούμπεν Έστλουντ
THE IMMIGRANT (1917) του Τσάρλι Τσάπλιν
WASP (2003) της Άντρεα Άρνολντ
COFFEE AND CIGARETTES (2003) του Τζιμ Τζάρμους
DOODLEBUG (1997) του Κρίστοφερ Νόλαν
TRAFFIC (2004) του Καταλίν Μιτουλέσκου

CASUS BELLI (2010) του Γιώργου Ζώη

ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΑ ΚΟΤΖΑΜΑΝΗ
Υποψήφια για Ίρις μικρού μήκους με την ταινία «Electric Swan»

US GO HOME (1993) της Κλερ Ντενί
Γιατί η αρχή πάντα είναι δύσκολη

SWAN LAKE (1981) του Κίμιο Γιαμπούκι
Γιατί έκλαψα πιο πολύ από όλες τις φορές στην ζωή μου

CAT’S CRADLE (1959) του Σταν Μπράκετζ
Γιατί η μαύρη γάτα ακόμη γρατζουνάει το κεφάλι μας

SNOW CANON (2011) της Μάτι Ντιοπ
Σκοτεινό, τρυφερό, αυθαίρετο, σέξι

Η ΘΕΙΑ (1991) του Γιάννη Ακονίδη
Ιδιοφυές και παραλληρηματικό, σαν το πιο κρυστάλλινο LSD που παίρνεις με την θεία σου

TWIN PEAKS (Επεισόδιο 2 «Beyond Life and Death», 1991) του Ντέιβιντ Λιντς
Είδα αυτό το επεισόδιο πρώτη φορά στα 7 μου χρόνια στην ΕΡΤ1 . Το είδα σαν μικρού μήκους γιατί οι γονείς μου δεν με άφησαν να δω ποτέ τη συνέχεια. Ήταν αρκετό όμως για να να μην μπορώ να κοιμηθώ για καιρό και να τσιρίζω οτι τελικά υπάρχει μαγεία. Χρειάστηκε να περιμένω πολλά χρόνια για να δω ολόκληρη τη σειρά.

THE MESSAGE IS LOVE THE MESSAGE IS DEATH (2017) του Άρθουρ Τζαφά
Γιατί… τι κάνουμε με όλες αυτές τις εικόνες στο youtube?

THIS SIDE OF PARADISE (1999) του Γιόνας Μέκας
Γιατί «όχι οτι ξέρω τί κάνω… ξέρω και δεν ξέρω… αυτό που ξέρω στα αλήθεια είναι που πρέπει να σταματώ», Γ.Μ.

BLUE (2018) του Απιτσατπόνγκ Βερασεθακούλ
Γιατί η φωτιά είναι μπλε.

THE GIRL CHEWING GUM (1976) του Τζον Σμιθ
Γιατί μοιάζει με άσκηση κλίμακας στο πιάνο, το χέρι πάει από μόνο του και από πάνω σκέφτεσαι άλλα.

SWAN LAKE (1981) του Κίμιο Γιαμπούκι

ΓΙΩΡΓΟΣ ΚΥΒΕΡΝΗΤΗΣ
Υποψήφιος για Ίρις μικρού μήκους τεκμηρίωσης με την ταινία «Τα Καναρίνια»

Πολύ ωραία ιδέα αλλά ταλαιπωρήθηκα πολύ να βγάλω Top10! Ακολουθεί η λίστα με τις ταινίες σε τυχαία σειρά.

LEVIATHAN (2012) των Λουσιέν Καστένγκ-Τέιλορ και Βερίνα Πάραβελ
ANIMUS ANIMALIS (2019) της Αΐστε Ζεγκουλίτε
SLEEP FURIOUSLY (2008) του Γκίντεον Κόπελ
ΕΧOTICA, EROTICA, ETC (2015) της Ευαγγελίας Κρανιώτη
Η ΤΕΛΕΥΤΑΙΑ ΠΑΡΑΛΙΑ (L’ultima spiaggia, 2016) των Θάνου Αναστόπουλου και Νταβίντε Ντελ Ντέγκαν
Η ΟΨΗ ΤΗΣ ΣΙΩΠΗΣ (The Look of Silence, 2014) του Τζόσουα Οπενχάιμερ
STORIES WE TELL (2013) της Σάρα Πόλεϊ
FIVE BROKEN CAMERAS (2011) των Εμάντ Μπουρνάτ, Γκι Νταβίντι
ΑΘΗΝΑΙ (Athene, 1995) της Εύα Στεφανή
GRIZZLY MAN (2005) του Βέρνερ Χέρτζογκ

* Ο ΚΑΙΣΑΡΑΣ ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΠΕΘΑΝΕΙ (Caesar Must Die, 2012) των Πάολο και Βιτόριο Ταβιάνι

Η ΟΨΗ ΤΗΣ ΣΙΩΠΗΣ (The Look of Silence, 2014) του Τζόσουα Οπενχάιμερ

ΒΑΡΔΗΣ ΜΑΡΙΝΑΚΗΣ
2 υποψηφιότητες για την ταινία «Ζίζοτεκ», Φωτογραφίας και Ήχου

Αυτές είναι οι ιστορίες μου με ηλέκτρισαν τα τελευταία χρόνια. Δεν αναφέρομαι στο πιο μακρινό παρελθόν γιατί τώρα στα 48 μου χρόνια είμαι ένας τελείως διαφορετικός άνθρωπος από τον εαυτό μου στα 18, τότε που ανακάλυπτα τους κλασικούς μεγάλους δημιουργούς.

ΚΑΤΩ ΑΠΟ ΤΟ ΔΕΡΜΑ (Under the Skin, 2013) του Τζόναθαν Γκλέιζερ
FOXCATCHER (2014) του Μπένετ Μίλερ
THE MASTER (2012) του Πολ Τόμας Άντερσον
ΤΟ ΠΟΡΤΡΕΤΟ ΜΙΑΣ ΓΥΝΑΙΚΑΣ ΠΟΥ ΦΛΕΓΕΤΑΙ (Portrait of a Lady on Fire, 2019) της Σελίν Σιαμά
ΤΣΕΡΝΟΜΠΙΛ (Chernobyl, 2019) του Γιόχαν Ρενκ
STRANGER THINGS (Season 1, 2016) των αδελφών Ντάφερ
WESTWORLD (Season 1, 2016) των Τζόναθαν Νόλαν, Λίζα Τζόι
INCEPTION (2010) του Κρίστοφερ Νόλαν
ΟΙ ΩΡΕΣ (The Hours, 2002) του Στίβεν Ντάλντρι
ΛΕΒΙΑΘΑΝ (Leviathan, 2014) Αντρέι Ζβιάγκιντσεφ

THE MASTER (2012) του Πολ Τόμας Άντερσον

ΒΙΒΗ ΜΑΡΚΑΤΟΥ
Υποψήφια για Ίρις μικρού μήκους κινουμένων σχεδίων & εμψύχωσης με την ταινία «The White Wings»

Top 10 ταινίες κινουμένων σχεδίων:

Ο ΠΡΙΓΚΙΠΑΣ ΤΗΣ ΑΙΓΥΠΤΟΥ (The Prince of Egypt, 1998) των Μπρέντα Τσάπμαν, Στιβ Χίκνερ, Σάιμον Γουέλς
Για το βραβευμένο με Όσκαρ Τραγουδιού «When you Believe» σε ερμηνεία Μαραϊα Κάρεϊ και Γουίτνεϊ Χιούστον…

ΤΟΣΟΔΟΥΛΑ (Thumbelina, 1994) του Ντον Μπλουθ και Γκάρι Γκολντμαν
«Θα δεις πως ο,τι θες το μπορείς αν ακούς την καρδιά»… Η Τοσοδούλα είναι βασισμένη στο ομώνυμο παραμύθι του Χανς Κρίστιαν Άντερσεν. Μια κοπέλα «μικρή» σε έναν μεγάλο κόσμο όπου όλοι προσπαθούν να της επιβληθούν… Καταφέρνει να δραπετεύσει και να ανακαλύψει την Νεραϊδοχώρα… O Ντον Μπλουθ είναι για μένα ένας επαναστάτης από την σχολή της Ντίσνεϊ που κατάφερε και ίδρυσε το δικό του στούντιο, έφτιαξε ταινίες υψηλού βελινεκούς (An American Tale -1986) και είχε το θάρρος να προβάλει τις ταινίες του την ίδια περίοδο που η Ντίσνεϊ έβγαζε τις δικές της… Για μένα είναι ένα δυνατό παράδειγμα ενός ανεξάρτητου σχεδιαστή και σκηνοθέτη που κατάφερε να αφήσει εποχή. Σε ηλικία μόλις 13 χρόνων «ερωτευμένη από την δουλειά του» έστειλα σχέδια μου σε εκείνον και του είπα το όνειρο μου και μου απάντησε «πως αν το αγαπάω και βάλω τα δυνατά μου θα τα καταφέρω…»

ΣΤΑΧΤΟΠΟΥΤΑ (Cinderella, 1950) των Κλάιντ Τζερόνιμι, Ουίλφρεντ Τζάκσον, Χάμιλτον Λάσκε
Γιατί η αδερφή μου με παρομοιάζει με την «Έλλα»… Που τραγουδάει τα πουλιά, έχει φίλους της τα ζώα, και τους δίνει όνομα. Η αλήθεια είναι ότι μεγάλωσα στην επαρχία είχα για παρέα μου πολλά ζωάκια έκανα από μικρή μεγάλα όνειρα…Μπορεί να μην έχω γυάλινα γοβάκια ή άμαξα… Είμαι όμως πολύ ονειροπόλα!

(ΠΕΝΤΑΜΟΡΦΗ ΚΑΙ ΤΟ ΤΕΡΑΣ, Beauty and the Beast, 1991) των Γκάρι Τράουσντεϊλ, Κερκ Γουάις
Eρωτευμένη με την ερμηνεία της Celine Dion και Peabo Bryson «Τales as old as time»… Όντας μεγαλωμένη στην επαρχία μιλώντας για παιδικούς ήρωες, βιβλία, παραμύθια και κινούμενα σχέδια, ήμουν κάπως η «Μπελ» του χωριού. Χαίρομαι που τα παλαιά χάσματα αρχίζουν σιγά-σιγά να ξεθωριάζουν και νέες γενιές να είναι πιο ανοιχτές στην δημιουργία και στα νέα επαγγέλματα.

TO ΚΙΝΟΥΜΕΝΟ ΚΑΣΤΡΟ (Howl’s Moving Castle, 2005) του Χαγιάο Μιγιαζάκι
Η Σόφι θα ξεχάσει την συνηθισμένη της ζωή όταν μια μάγισσα θα ρίξει πάνω της ένα ξόρκι… Η ζωή της θα αλλάξει όταν αποφασίζει να μείνει στου μάγου Χοουλ το ‘’κινουμενο κάστρο’’ όπου μια μυστηριώδης συνθήκη τον δένει με τον δαίμονα Κάλσιφερ και που μόνο η Σόφι μπορεί να τον απελευθερώσει… Η ταινία με συναρπάζει και ιδιαίτερα ο Μιγιαζάκι, που χειρίζεται τόσο εύστροφα δυτικές ιστορίες και μύθους… Μαζί με την ιαπωνική κουλτούρα δημιουργεί ένα μοναδικό αμάλγαμα… Η μουσική, η σκληρή δουλειά, η προσωπική γραφή…

ΤΑΞΙΔΙ ΣΤΗ ΧΩΡΑ ΤΩΝ ΘΑΥΜΑΤΩΝ (Spirited Away, 2003) του Χαγιάο Μιγιαζάκι
Tο είδα στον κινηματογράφο όταν ήμουν 14 χρόνων και μόλις έναν χρόνο πριν είχα ανακοινώσει στους γονείς μου ότι ήθελα να ασχοληθώ με τα κινούμενα σχέδια… Οι επιρροές που πήρα από αυτήν την ταινία ήταν αναρίθμητες… Οι χρωματικές παλέτες, η πλοκή… Θα έλεγα μία νέα «Αλίκη στην Χώρα των θαυμάτων»…

PORCO ROSSO (1992) του Χαγιάο Μιγιαζάκι
Εάν είχα καλύτερη όραση και δεν ήμουν μικροκαμωμένη θα γινομουν πιλότος… Χαχαχα… Πλέον καταφέρνω με τους ήρωες μου να πετάω στα ουράνια και να ταξιδεύω… Ο Πορκο Ροσο μου άρεσε γιατί μου έβγαζε αυτό το συναίσθημα της νηνεμίας και Γαλήνης, αυτό το παραμυθένιο συναίσθημα του μικρού Πρίγκιπα του Antoine de Saint-Exupéry. Και οι δύο σε μια ατμόσφαιρα που μυρίζει μπαρούτι… Ο πόλεμος στέκεται στην πόρτα. Αλλά και πάλι… Πότε εν καιρώ ειρήνης δεν ήταν κάπου κάποτε κάποιος πόλεμος να παραφυλάγει… Προσωπικός, επαγγελματικός, ιδεολογικός… Ο Πορκο Ροσο είναι ένας αγέρωχος θρύλος του ουρανού και της θάλασσας, ένας μαχητής και υπερασπιστής της Ειρήνης… δεν είναι όμως τέλειος! Ο πόλεμος και το τίμημα του, του άφησε ένα στίγμα που «άλλαξε» το πρόσωπο του μέχρι να το μεταμορφώσει και πάλι η αγάπη…

Ο ΔΡΟΜΟΣ ΓΙΑ ΤΟ ΕΛ ΝΤΟΡΑΝΤΟ (The Road to El Dorado, 2000) των Μπίμπο Μπερζερόν, Ντον Πολ
Δύο τυχοδιώκτες, στην Ισπανία του Κορτέζ, αφού πιάνονται και δραπετεύουν από το ίδιο το πλοίο του Κορτέζ, μην έχοντας κάτι να χάσουν βρίσκουν τον δρόμο για την μυθική πόλη του «Ελ Ντοράντο» και κει συμβαίνουν πολλά, που βοηθούν τους χαρακτήρες να ωριμάσουν, να γειωθούν αφού πρώτα αναχθούν στο φάσμα των «Θεών»… Μου θύμισε αρκετές Αριστοφανικές θεματικές, ήρωες που θα μπορούσαν να ήταν άνετα πρόσωπα αρχαίας Ελληνικής Κωμωδίας (Πεισθέτερος-Ευελπίδης)… Η ιστορία ξεκινάει in medias res, χωρίς να μας δίνονται πολλά στοιχεία για το παρελθόν των δύο ηρώων. Πέρα από αυτά αυτή η ταινία έγινε ιστορική για πολλούς λόγους… Ένας από αυτούς είναι ότι μετά το εξαιρετικό «Lion King» (1994) Ντίσνεϊ, o Τim Rice και ο Elton John συνεργάζονται και πάλι και φυσικά ο εξαιρετικός Hans Zimmer για την μουσική της ταινιας.

ΗΛΙΟΓΕΝΝΗΤΗ (Rainbowbrite and the Star Stealer, 1985) των Μπέρνάρ Ντεϊρί, Κίμιο Γιαμπούκι
Μικρή μάζευα βιντεοκασέτες και τις έβλεπα… Είχα συλλογή με τα περισσότερα καρτουνς που είχαν τα βιντεοκλαμπς της γειτονιάς μας… Ήξερα να ξεχωρίζω Ασιατικές από Αμερικανικές ή Ευρωπαϊκές παραγωγές και ήμουν πολύ μικρή (μικρότερη από 8 και αυτό το θυμάμαι γιατί στα 8 χρόνια μετακομίσαμε στην επαρχία και κει είχα περιορισμένο υλικό!) Η Ηλιογέννητη μου άρεσε γιατί είχε ένα μαγικό άλογο, το οποίο δεν ήταν ούτε μονόκερος, ούτε Πήγασος, αλλά είχε ουράνιο τόξο για μαλλιά. Η Ηλιογεννητη μάζευε άστρο ρανίδες και έφτιαχνε ένα μαγικό μονοπάτι από ουράνιο τόξο και ταξίδευε. Έχει επιρροές από βόρειο-ευρωπαϊκή μυθολογία και το ενδιαφέρον είναι ότι πολλές παραγωγές, όπως και αυτή – εκείνης της εποχής -, ήταν αποτέλεσμα μιας διεθνούς συνεργασίας, πολλών ανθρώπων και διαφορετικών στούντιο από διαφορετικές κουλτούρες και αυτό πραγματικά είναι αξιοθαύμαστο! Τα κινούμενα σχέδια, το θέατρο, ο κινηματογράφος… Οι τέχνες… Πώς μπορούν να μιλούν σε όλους, σε μια γλώσσα που δεν έχει σύνορα;

Last but not least…

ΠΟΙΟΣ ΠΑΓΙΔΕΨΕ ΤΟΝ ΡΟΤΖΕΡ ΡΑΜΠΙΤ (Who framed Roger Rabbit, 1988) του Ρόμπερτ Ζεμέκις
Μια ταινία που συνδυάζει toons και live action. Μια ταινία όπου τα toons επιβάλλονται/εισβάλλουν στις οθόνες μας, συνομιλούν με τον πρωταγωνιστή, παίζουν μαζί του. Ίσως είναι και μια από τις πιο εντυπωσιακές ταινίες όπου πολλοί διάσημοι χαρακτήρες από διαφορετικές εταιρείες παραγωγής εμφανίζονται (cross over)στην ίδια ταινία. Αυτό που μου άρεσε πιο πολύ είναι οι τεχνικές του animation, και η προσωπική γραφή. Στο πρόσωπο του Ρότζερ Ράμπιτ είναι σαν να βλέπω τον Ρίτσαρντ Γουιλιαμς. Το ίδιο και στο «Thief and the Gobbler» (1993), έβλεπα στο πρόσωπο του ρακένδυτου κλέφτη τον μεγάλο αυτόν δάσκαλο να παλεύει με τα «τέρατα του μέσου», τις τεχνικές, τις εξεζητημένες προοπτικές (που τις εκτελεί άψογα). Να προσπαθεί να αφήσει πίσω του μία παρακαταθήκη, ένα έργο, παραμένοντας «φτωχός και ταπεινός». Ένας δάσκαλος τόσο μετριόφρων που με το βιβλίο του «Τhe Αnimator’s Survival Kit» πλούτισε τόσους πολλούς με αυτή την υπεράνθρωπη προσπάθειά του να καταγράψει και να αφηγηθεί το ταξίδι στον χαώδη κόσμο των κινουμένων σχεδίων.

ΤΑΞΙΔΙ ΣΤΗ ΧΩΡΑ ΤΩΝ ΘΑΥΜΑΤΩΝ (Spirited Away, 2003) του Χαγιάο Μιγιαζάκι

ΖΑΧΑΡΙΑΣ ΜΑΥΡΟΕΙΔΗΣ
5 υποψηφιότητες για την ταινία «Απόστρατος», μεταξύ των οποίων Καλύτερης Ταινίας και Σεναρίου

Οι ταινίες που αγαπώ αλλάζουν στο πέρασμα του χρόνου όπως αλλάζει και η σχέση μου με το σινεμά. Γι’ αυτό, δεν τα πάω πολύ καλά με τις λίστες. Οπότε επέλεξα δέκα ταινίες χωρίς να τις βάλω σε σειρά τις οποίες είδα σε διαφορετικές φάσεις της ζωής μου και με συγκίνησαν πολύ, για διαφορετικούς λόγους η καθεμιά.

SILENT LIGHT (2007) του Κάρλος Ρεϊγάδας
ΑΜΑΡΤΩΛΕΣ ΚΑΛΟΓΡΙΕΣ (Dark Habits, 1983) του Πέδρο Αλμοδόβαρ
ΤΡΑΓΟΥΔΙΑ ΑΠΟ ΤΟΝ ΔΕΥΤΕΡΟ ΟΡΟΦΟ  (Songs from the Second Floor, 2000) του Ρόι Άντερσον
FLOATING WEEDS (1959) του Γιασουχίρο Όζου
PLAN B (2009) του Μάρκο Μπέργκερ
ΔΙΟΡΘΩΣΗ (Correction, 2007) του Θάνου Αναστόπουλου
ΑΝΤΙΟ ΠΑΛΛΑΚΙΔΑ ΜΟΥ (Farewell To My Concubine, 1993) του Τσεν Κάιγκε
Ο ΠΑΤΕΡΑΣ (Father, 1966) του Ίστβαν Σάμπο
FARGO (Fargo, 1996) των Ίθαν Κοέν, Τζόελ Κοέν
ΣΑΛΟ, 120 ΜΕΡΕΣ ΣΤΑ ΣΟΔΟΜΑ (Salo, 1975) του  Πιέρ Πάολο Παζολίνι

ΑΜΑΡΤΩΛΕΣ ΚΑΛΟΓΡΙΕΣ (Dark Habits, 1983) του Πέδρο Αλμοδόβαρ

ΠΗΝΕΛΟΠΗ ΜΠΕΚΙΑΡΗ
Υποψήφια για Ίρις μικρού μήκους κινουμένων σχεδίων & εμψύχωσης με την ταινία «The White Wings»

ΟΙ ΑΡΙΣΤΟΓΑΤΕΣ (The AristoCats, 1970) του Γούλφγκανγκ Ράιδερμαν – «κλασική αξία»: πολύ δύσκολο να ξεχωρίσω ποια από τη Disney είναι τα αγαπημένα μου, ωστόσο θα πω αυτή για το τζαζ στοιχείο της. Συνεχίζω με το ΝΕΚΡΗ ΝΥΦΗ (Corpse Bride, 2005) των Τιμ Μπέρτον, Μάικ Τζόνσον, σε μουσική του θρυλικού Ντάνι Έλφμαν –αγαπημένο μου!

Το ΨΗΛΑ ΣΤΟΝ ΟΥΡΑΝΟ (Up, 2009) των Πιτ Ντόκτερ και Μπομπ Πίτερσον με Όσκαρ καλύτερης μουσικής του Μάικλ Τζακίνο. Ιδιαίτερο βρήκα και αγάπησα το ΑΖΟΥΡ ΚΑΙ ΑΣΜΑΡ (Azur And Asmar, 2006), του  Μισέλ Οσελό και ΤΟ ΤΡΙΟ ΤΗΣ ΜΠΕΛΒΙΛ (The Triplets of Belleville, 2003) του Σιλβέν Σομέ, εξαιρετικής αισθητικής αφήγησης.

ΤΟ ΤΑΞΙΔΙ ΣΤΗ ΧΩΡΑ ΤΩΝ ΘΑΥΜΑΤΩΝ (Spirited Away, 2001) του Χαγιάο Μιγιαζάκι, σε μουσικη του Μαμόρου Φουτζισάβα, φυσικα το PERSEPOLIS (2007) της Μαριάν Σατραπί, σε μουσική του Ολιβιέ Μπερνέ και το Η ΑΠΑΣΧΟΛΗΣΗ (El Empleo, 2008) του Σαντιάγο Μπόου Γκράσο.

Θα κλείσω με το πιο-πιο αγαπημένο μου που είναι Ο ΘΑΥΜΑΤΟΠΟΙΟΣ (The Ιllusionist, 2010) του Σιλβέν Σομέ και με το ENOUGH (2017) της Άννας Μάντζαρη, που με εξέπληξε ευχάριστα.

Ο ΘΑΥΜΑΤΟΠΟΙΟΣ (The Ιllusionist, 2010) του Σιλβέν Σομέ

ΜΙΝΩΣ ΝΙΚΟΛΑΚΑΚΗΣ
3 υποψηφιότητες για την ταινία «Άλυτη», μεταξύ των οποίων Πρωτοεμφανιζόμενου Σκηνοθέτη

Οι ταινίες αυτές δεν είναι απαραίτητα το Top 10 ταινιών μου, ήταν όμως επιδραστικές στο είδος κινηματογράφου που με γοήτευσε και στην «Άλυτη» κατά την σύλληψη και πραγματοποίησή της. Βρήκα τον εαυτό μου να τις επανεξετάζει.

2001: Η ΟΔΥΣΣΕΙΑ ΤΟΥ ΔΙΑΣΤΉΜΑΤΟΣ (2001: A Space Odyssey, 1968) του Στάνλεϊ Κούμπρικ
Επειδή σπάει τη φόρμα της αφήγησης.
ΓΥΝΑΙΚΑ ΣΤΟΥΣ ΑΜΜΟΛΟΦΟΥΣ (Woman in the Dunes, 1967) του Χιρόσι Τεσιγκαχάρα
Για την ποιητική κινηματογράφηση σε συνθήκη εγκλεισμού.
Ο ΕΝΟΙΚΟΣ (The Tenant, 1976) του Ρόμαν Πολάνσκι
Για την καφκική/αστική ατμόσφαιρα σε μια ιστορία δίχως εξηγήσεις.
Η ΩΡΑ ΤΟΥ ΛΥΚΟΥ (Hour of the Wolf, 1968) του Ίνγκμαρ Μπέργκμαν
Ό,τι πιο κοντά σε ταινία τρόμου έχει κάνει ο γνωστός δημιουργός.
ΑΝΑΠΑΡΑΣΤΑΣΗ (1970) του Θόδωρου Αγγελόπουλου
Μια πρώτη δουλειά που συνδυάζει στοιχεία είδους με ένα προσωπικό στυλ αφήγησης.
HOLY MOTORS (2012) του Λεός Καράξ
Για το σουρεαλιστικό της concept.
ΟΙ ΠΕΡΙΠΕΤΕΙΕΣ ΤΟΥ ΒΑΡΟΝΟΥ ΜΙΝΧΑΟΥΖΕΝ (The Adventures of Baron Munchausen, 1988) του Τέρι Γκίλιαμ
Η πρώτη ταινία φανταστικού που με μάγεψε ως πιτσιρίκι.
THE INNOCENTS (1961) του Τζακ Κλέιτον
Σαν υπόδειγμα διασκευής από νουβέλα.
Η ΣΥΝΕΚΔΟΧΗ ΤΗΣ ΝΕΑΣ ΥΟΡΚΗΣ (Synecdoche, New York, 2008) του Τσάρλι Κάουφμαν
Για το ιδιόρρυθμο χιούμορ της και για το «αναρχικό» σενάριο.
THE ΒOTHERSOME ΜAN (2006) του Τζενς Λίεν
Μια γοητευτική και καλοφτιαγμένη ταινία που πάντα τη ζηλεύω, έτσι απλά.

Επιλογές που, λόγω covid19 διάθεσης, έπεσαν κάτω από τη 10άδα τα: («Onibaba» – K. Shindo, «The Wicker Man» – R. Hardy, «The Phantom of Liberty» – L. Bunuel, «The Blues Brothers» – J.Landis)

ΑΝΤΩΝΗΣ ΝΤΟΥΣΙΑΣ
Υποψήφιος για Ίρις μικρού μήκους κινουμένων σχεδίων & εμψύχωσης με την ταινία «Βίαιη Εξίσωση»

Παρέλειψα πολλά αριστουργήματα, αλλά άφησα το υποσυνείδητο να πάρει τα ηνία και αυτές είναι οι δέκα ταινίες (εννιά συν μια σειρά, πιο σωστά) που μου ήρθαν πρώτες.

ΤΑΞΙΔΙ ΣΤΗ ΧΩΡΑ ΤΩΝ ΘΑΥΜΑΤΩΝ (Spirited Away, 2001) του Χαγιάο Μιγιαζάκι
ΤΟ ΚΙΝΟΥΜΕΝΟ ΚΑΣΤΡΟ (Howl’s Moving Castle, 2004) του Χαγιάο Μιγιαζάκι
Λατρεύω τον Miyazaki, έβαλα αυτές τις δύο ενδεικτικά.

RUBEN BRANDT, COLLECTOR (2018) του Μίλοραντ Κριστίτς
Η ΑΛΙΚΗ ΣΤΗ ΧΩΡΑ ΤΩΝ ΘΑΥΜΑΤΩΝ (Alice in Wonderland, 1951) των Κλάιντ Τζερόνιμι, Γουίλφρεντ Τζάκσον, Χάμιλτον Λάσκε
Ενδεικτικά κι αυτό, από τα παλιά αριστουργήματα του Disney, πολύ μπροστά από την εποχή του. Σκέφτηκα να βάλω το «Destino» ως την πιο πρωτοποριακή δουλειά του, αλλά είναι πολύ μικρού μήκους.

ΟΙ ΠΕΡΙΠΕΤΕΙΕΣ ΤΟΥ ΤΕΝ ΤΕΝ: ΤΟ ΜΥΣΤΙΚΟ ΤΟΥ ΜΟΝΟΚΕΡΟΥ (The Adventures of Tintin: The Secret of the Unicorn, 2011) του Στίβεν Σπίλμπεργκ
Εντυπωσιακό σε όλα τα επίπεδα, μάλλον υποτιμημένο.

THE OLD MAN AND THE SEA (1999) του Αλέξαντρ Πετρόφ
Πάλι ενδεικτικά, λατρεύω τον Πετρόφ και όλες του τις ταινίες. Απλά, συγκλονιστική και φοβερά δύσκολη τεχνική.

ΟΙ ΚΟΤΕΣ ΤΟ ‘ΣΚΑΣΑΝ (Chicken Run, 2000) των Νικ Παρκ, Πίτερ Λορντ
Τότε που το είδα, μου άλλαξε τη γνώμη για το animation με πλαστελίνες. Προς το καλύτερο φυσικά.

ΣΡΕΚ (Shrek, 2001) των Άντριου Άνταμσον, Βίκι Τζένσον
Ένα από τα καλύτερα δείγματα εμπορικού animation, όπως το «Ψάχνοντας τον Νέμο», το «Πολικό Εξπρές» και πολλά άλλα. Αντιπροσωπευτικό της σύγχρονης καλής Χολιγουντιανής σχολής.

Και για το τέλος, δύο συλλογές SF από animation μικρού μήκους:
THE ANIMATRIX (2003) των Σινιτσίρο Γουτανάμπε, Πίτερ Τσανγκ, Γιοσιάκι Καουατζίρι, Κότζι Μοριμότο, Τακέσι Κόικε, Μαχίρο Μαέντα, Άντριου Τζόουνς
LOVE, DEATH & ROBOTS (2019) βασισμένο σε χαρακτήρες των Ρίτσαρντ Κόρμπεν, Άνγκους Μσκι, Νταν Ο’ Μπάνον, Τόμας Οβαρκεντιν, Μπέρνι Ουράιτσον

RUBEN BRANDT, COLLECTOR (2018) του Μίλοραντ Κριστίτς

ΦΩΚΙΩΝ ΞΕΝΟΣ
Υποψήφιος για Ίρις μικρού μήκους κινουμένων σχεδίων & εμψύχωσης με την ταινία «Heatwave»

Το animation είναι ένας επίπονος και χρονοβόρος τρόπος για να κάνεις σινεμά. Οι «καλοί» animators βγάζουν περίπου 5 δευτερόλεπτα ωφέλιμου κίνησης την ημέρα, ανεξάρτητα της τεχνικής τους. Αυτός ο παράγοντας δεν αλλάζει είτε μιλάμε για μεγάλου ή μικρού μήκους Παραγωγές.

Εκτός όμως από την κλίμακα της παραγωγής, η διάρκεια έχει μεγάλη σημασία δημιουργικά στο animation filmmaking.

Σε αντίθεση με το live action, όπου οι μικρού μήκους ταινίες είναι συνήθως το σκαλοπάτι για κάτι μεγαλύτερο, τα animation μικρού μήκους είναι επιλογή. Πολλές φορές η μόνη επιλογή για να αφηγηθείς μια ιστορία με τον εικαστικό τρόπο που θέλεις ως δημιουργός. Αυτός ο αυτοπεριορισμός είναι θεωρώ όμορφος εφόσον σε αναγκάζει να είσαι λακωνικός με την αφήγηση σου και δημιουργικός με τις λύσεις σου.

Οι ταινίες αυτές είναι προσωπικά έργα ανθρώπων που δουλεύουν ευλαβικά σε μικρές ομάδες ή και μονάχοι αμέτρητες ώρες. Συνήθως σε καλλιτεχνική αυτοαπομόνωση, οι animators δοκιμάζουν τα προσωπικά και καλλιτεχνικά τους όρια κάνοντας σινεμά ένα καρέ την φορά.

Έτσι η λίστα μου περιέχει τα Top 10 Animated Shorts films (χωρίς κάποια σειρά προτεραιότητας) καθώς είναι ο κινηματογράφος animation που αγαπώ περισσότερο. (και επειδή μπορείτε να τα δείτε εδώ και τώρα!)

UN JOUR (1995) της Μαρί Πάκου 
«Μια γυναίκα ξυπνά μια μέρα με έναν άντρα περασμένο μέσα από τον κορμό της.» Είναι φοβερό πόση ανθρωπιά μπορεί να κρύβεται σε 5 λεπτά και πόσο μεράκι μέσα στο Άσπρο / μαύρο.

THE VILLAGE (1993) του Μαρκ Μπέικερ
«Σε ένα θρησκόληπτο χωριό όλοι οι κάτοικοι κατασκοπεύουν τις αμαρτίες των γειτόνων τους.» Πριν φτιάξει την Peppa Pig ο Mark Baker έκανε ταινίες που σκιαγραφούν τις ανθρώπινες κοινωνίες καλύτερα από οποιοδήποτε άλλον, χωρίς να ακουστεί λέξη!

MANOMAN (2015) του Σάιμον Κάρτραϊτ
«Ένας αγχώδης άνδρας αντιμετωπίζει τον πρωτόγονο εαυτό του σε μια κλινική αυτοθεραπείας.» Μια ιστορία στα όρια μεταξύ animation και του κουκλοθέατρου με περίσσιο μαύρο χιούμορ για όλους.

NEGATIVE SPACE (2017) των Μαξ Πόρτερ και Ρου Κουγουαχάτα
«Ένα παιδί αναπολεί τον πατέρα του και πως γεμίζετε σωστά μία βαλίτσα ταξιδιού.» Αψεγάδιαστο art direction εμπνευσμένο απόλυτα από την ιστορία. Γλυκόπικρο και ειλικρινές.

IVAN’S NEED (2016) της Βερόνικα Μοντάνιο
«Ένας μικρός φούρναρης ερωτεύεται την πληθωρική γειτόνισσα του τελευταίου ορόφου». Ένα σουρεαλιστικό ταινιάκι για την ενηλικίωση και την φαντασία. Ο αξιολάτρευτα αφελής χαρακτήρας περιγραφεί άψογα τις πρώτες επαφές των αγοριών με την σεξουαλικότητα.

WEDNESDAY WITH GODDARD (2016) του Νίκολας Μενάρντ
«Ο άνθρωπος που ψάχνει παντού τον Θεό. Υπάρχει; και αν Ναι που βρίσκεται;» Ένα μινιμαλιστικής αισθητικής ταινιάκι για την απεγνωσμένη διαχρονική αναζήτηση. Αψεγάδιαστο παράδειγμα πως το μαύρο χιούμορ μπορεί να συνδυαστεί με ειλικρινές συναίσθημα.

LOST & FOUND (2018) των Άντριου Γκόλντσμιθ, Μπράντλεϊ Σλέιμπ
«Δυο λούτρινοι ήρωες αντιμέτωποι με τις πιο δύσκολες συνθήκες». Υπέρτατης αγωνίας και υψηλής τεχνικής stop motion. Μην σας ξεγέλα η χαριτωμένη όψη των χαρακτήρων, το ταινιάκι είναι για γερά νεύρα!

THE WORLD OF INTERIORS (2003) της Μπάνι Σέντλερ
«Ένας άντρας θέλει να βγει από το διαμέρισμα του. Όχι όμως πριν κανονίσει αυτή την τελευταία εκκρεμότητα …» Μία ταινία για όλους όσους είναι αναβλητικοί και αφηρημένοι. Βρίσκω φοβερό πως η ταινία καταφέρνει να επικοινωνήσει αυτές τις ιδιαίτερες προσωπικές στιγμές τόσο καλά. Μοναδική στο είδος της.

ASTIGMATISMO (2013) του Νικολάι Τροσίνσκι
«Ένα αγόρι με αστιγματισμό που χάνει τα γυαλιά του αρχίζει και βλέπει τον κόσμο διαφορετικά.» Μια ταινία με φανταστικό ρυθμό και εφευρετική τεχνική. Αξίζει να δείτε τα behind the scenes.

THE MAN WITH THE BEAUTIFUL EYES (2011) του Τζόναθαν Χότζσον
«Μία ομάδα παιδιών που παίζει στην αυλή ενός φαινομενικά εγκαταλελειμμένου σπιτιού γνωρίζει τον μποέμ ιδιοκτήτη του.» Αγαπημένο ποίημα του Charles Bukowski για τα ελεύθερα πνεύματα και τις κλειστές κοινωνίες. Το animation με υψηλή αισθητική που εξυψώνει το κείμενο σε διαισθητικό σινεμά.

ΜΑΡΙΑΝΝΑ ΟΙΚΟΝΟΜΟΥ
Υποψήφια για Ίρις Καλύτερου Ντοκιμαντέρ με την ταινία «Oταν ο Βάγκνερ Γνώρισε τις Ντομάτες»

10 ντοκιμαντέρ που με στιγμάτισαν και που υπάρχουν πλέον στην ζωή μου, μέσα μου. Ζω με τις ιστορίες και τους ήρωες τους, τις εικόνες τους, τις σιωπές τους, τη φωνή τους και τις εκπλήξεις τους. Το καθένα με μάγεψε με διαφορετικό τρόπο και για διαφορετικό λόγο, αλλά όλα με συγκίνησαν βαθιά, με επηρέασαν, με ενέπνευσαν και μου ενέτειναν το πάθος μου για το ντοκιμαντέρ.

SVYATO (Palindrome Trilogy, 2005) του Βίκτορ Κοσακόβσκι
THE 3 ROOMS OF MELANCHOLIA (2004) της Πίριο Χονκασάλο
GREY GARDENS (1975) των αδελφών Μέιλς
ΝΟΣΤΑΛΓΩΝΤΑΣ ΤΟ ΦΩΣ (Nostalgia de la Luz, 2010) του Πατρίσιο Γκουσμάν
THE DISTANT BARKING OF DOGS (2017) του Σάιμον Λέρενγκ Γουίλμοντ
BROTHERS (2015) του Βόιτσεκ Στάρον
DREAMCATCHER (2015) της Κιμ Λονγκινόττο
THE MONASTERY: MR. VIG AND THE NUN (2006) της Περνίλε Ρόζε Γκρονκγιέρ
STEAM OF LIFE (2010) των Γιούνας Μπεργκάλ και Μίκα Χοτακάινεν
ΣΤΗ ΓΗ ΤΟΥ ΑΓΡΙΟΥ ΜΕΛΙΟΥ (Honeyland, 2019) των Τάμαρα Κοτέφσκα, Λιούμπομιρ Στεφάνοφ

ΣΤΑΥΡΟΣ ΠΑΜΠΑΛΛΗΣ
Υποψήφιος για Ίρις Πρωτοεμφανιζόμενου Σκηνοθέτη με την ταινία «Πολιορκία στην Οδό Λιπέρτη»

Οι ταινίες (και το τι μου έμαθε ή κάθε μία):

Ο ΤΑΞΙΤΖΗΣ (Taxi Driver, 1976) του Μάρτιν Σκορσέζε
Μου δίδαξε: Πως όσα λένε οι κανόνες σεναριογραφίας για τους πρωταγωνιστές μιας ταινίας είναι μπούρδες.

UNDERGROUNG (1995) του Εμίρ Κουστουρίτσα
Μου δίδαξε: Πως το σινεμά δεν πρέπει να φοβάται να παίρνει πολιτική θέση για τα πράγματα που συμβαίνουν γύρω του, έστω και αν η θέση αυτή είναι σύνθετη, και ανοιχτή σε παρερμηνείες.

Ο ΜΕΓΑΛΟΣ ΛΕΜΠΟΦΣΚΙ (The Big Lebowski, 1998) των Τζόελ & Ίθαν Κοέν
Μου δίδαξε: Πως το χιούμορ μερικές φορές είναι ο καλύτερος τρόπος για να πεις τα πιο σοβαρά πράγματα.

ΤΟ ΜΙΣΟΣ (La Haine, 1995) του Ματιέ Κασσοβίτς
Μου δίδαξε: Πως το πιο σημαντικό εφόδιο για να κάνεις ταινίες δεν είναι τα λεφτά αλλά το πάθος.

ΑΠΟΚΑΛΥΨΗ ΤΩΡΑ (Apocalypse Now, 1979) του Φράνσις Φορντ Κόπολα
Μου δίδαξε: Toν μαξιμαλισμό.

PERSONA (1966) του Ίνγκμαρ Μπέργκμαν
Μου δίδαξε: Tη λιτότητα.

Ο ΠΟΛΕΜΟΣ ΤΩΝ ΑΣΤΡΩΝ (Star Wars, 1977) του Τζορτζ Λούκας
Μου δίδαξε: Τη δύναμη μιας καλής ιστορίας. Είναι ο λόγος που κάνω σινεμά.

ΕΡΩΤΙΚΗ ΕΠΙΘΥΜΙΑ (In the Mood for Love, 2000) του Γουόνγκ Καρ Γουάι
Μου δίδαξε: Τη σημασία του Production Design, τη σημασία του «show, don’t tell» και τόσα άλλα.

Ο ΚΑΟΥΜΠΟΪ ΤΟΥ ΜΕΣΟΝΥΧΤΙΟΥ (Midnight Cowboy, 1969) του Τζον Σλέσινγκερ 
Μου δίδαξε: Πως το σινεμά βασίζεται στους χαρακτήρες, πρώτα, και μετά σε όλα τα υπόλοιπα.

THIS IS SPINAL TAP! (1984) του Ρομπ Ράινερ
Μου δίδαξε: Τίποτα. Απλά είναι η καλύτερη ταινία που υπάρχει για το αγαπημένο μου είδος μουσικής, τη Χέβι Μέταλ.

PERSONA (1966) του Ίνγκμαρ Μπέργκμαν

ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ ΠΟΡΤΟΚΑΛΑΚΗΣ
Σκηνοθέτης της ταινίας «Ανάκριση», υποψηφιότητα Α’ Γυναικείου ρόλου στην Πηνελόπη Τσιλίκα

ΑΝΤΡΕΪ ΡΟΥΜΠΛΙΟΦ (Andrei Rublev, 1966) του Αντρέι Ταρκόφσκι
ΡΑΝ (Ran, 1985) του Ακίρα Κουροσάβα
Ο ΘΙΑΣΟΣ (The Travelling Players, 1975) του Θόδωρου Αγγελόπουλου
ΚΑΤΩ ΑΠΟ ΤΟ ΗΦΑΙΣΤΕΙΟ (Under the Volcano, 1984) του Τζον Χιούστον
ΕΡΩΤΙΚΗ ΕΠΙΘΥΜΙΑ (In the Mood for Love, 2000) του Γουόνγκ Καρ Γουάι
IDA (2013) του Πάβελ Παβλικόφσκι
ΑΓΡΙΑ ΣΥΜΜΟΡΙΑ (The Wild Bunch, 1969) του Σαμ Πέκινπα
ΜAΝΑ ΚΑΙ ΓΙΟΣ (Mother and Son, 1997) του Αλεξάντερ Σοκούροφ
ΤΟ ΣΤΟΙΧΕΙΟ ΤΟΥ ΕΓΚΛΗΜΑΤΟΣ (The Element of Crime, 1984) του Λαρς Φον Τρίερ
ΟΤΑΝ ΠΕΡΝΟΥΝ ΟΙ ΓΕΡΑΝΟΙ (The Cranes Are Flying, 1957) του Μιχαήλ Καλατόζοφ

ΤΟ ΣΤΟΙΧΕΙΟ ΤΟΥ ΕΓΚΛΗΜΑΤΟΣ (The Element of Crime, 1984) του Λαρς Φον Τρίερ

ΕΥΘΥΜΗΣ KOSEMUND ΣΑΝΙΔΗΣ
Υποψήφιος για Ίρις μικρού μήκους με την ταινία «Όλες οι Φωτιές η Φωτιά»

ESTE ES MI REINO (2010) του Κάρλος Ρεϊγάδας
Εδώ, ο Reygadas στήνει ένα πάρτι όπου συμμετέχει και ο ίδιος, κινηματογραφώντας ένα από τα ωραιότερα πορτρέτα έθνους που έχω δει. Χωρίς να τηρώ σειρά προτεραιότητας, ξεκινάω με μία ταινία που κανείς θα μπορούσε να ονομάσει ντοκιμαντέρ, αλλά που παίρνω ως αφορμή για το όλα-είναι-αφήγηση. Ένα top 10 είναι πρακτικά αδύνατο, αλλά αυτές είναι κάποιες από τις ταινίες μικρού μήκους που κουβαλάω μέσα μου.

PUDE VER UN PUMA (2011) του Εντουάρντο Γουίλιαμς
Για τη μπανάλ διάσχιση των τόσο ιδιαίτερων τοπίων, φυσικών και λεκτικών, που συνεχώς μεταμορφώνονται στην αδιάκοπη κίνηση της κάμερας του Williams.

ΜΟΜ (1974) του Μαρκ Ρανς
Ο Μαρκ Ρανς αγαπάει τη μητέρα του στρέφοντας την κάμερα πάνω της και προκαλώντας το δράμα σε μία ιστορία χειραφέτησης που κορυφώνεται σε έναν αριστουργηματικό μονόλογο που ποτέ δεν έχω ξαναδεί έτσι στην μεγάλη οθόνη.

ΑΓΝΑ ΝΙΑΤΑ (2004) του Έκτορα Λυγίζου
Την χρονιά των Ολυμπιακών Αγώνων στην Αθήνα, ένας σβόλος τρόμου αρχίζει να μεγαλώνει σταδιακά μέσα σου και, όσο η ταινία εξελίσσεται, επιβεβαιώνεις το τέλος που έρχεται.

BY THE GRACE OF OF GOD (2009) της Ραλίτζα Πέτροβα
Οποιαδήποτε ιδέα μπορεί να σε παρασύρει αν ερωτευτείς τον φορέα της.

GASMAN (1998) της Λιν Ράμσεϊ
Στην αρχή της ταινίας, η συνονόματη ανιψιά της Lynne Ramsey χοροπηδάει τραγουδώντας παιχνιδιάρικα «There’s no place like home», για να πάρει την απάντηση «What are you talking about?» της μητέρας της και να δει την αθωότητά της να καταρρακώνεται ανεπιστρεπτί κατά τη διάρκεια ενός Χριστουγεννιάτικου παιδικού πάρτι.

CUBA LIBRE (2013) του Άλμπερτ Σέρα
Είδα το Cuba Libre στο περασμένο Φεστιβάλ Θεσσαλονίκης χωρίς να μπορώ να ξεκολλήσω τα μάτια μου ενώ τα τύμπανα των αυτιών μου δεν σταμάταγαν να χτυπούν στο μάντρα το-δράμα-δεν-χρειάζεται-σενάριο που φαινόταν να ξεστομίζει ξανά και ξανά η μελαχρινή φιγούρα που λικνίζονταν στη σκηνή.

A GENTLE NIGHT (2017) του Κιου Γιανγκ
Μία άσκηση δεμένης αφήγησης που σου δένει το στομάχι σε δεκατέσσερα πλάνα που απλώνονται οικονομικά στα δεκαπέντε λεπτά της ταινίας.

LES MAINS NEGATIVES (1978) της Μαργκερίτ Ντιράς
Ο φωτογράφος του Bresson κινηματογραφεί την ομορφιά του Παρισίου στα ίχνη που οι άνθρωποι αφήνουν πίσω τους, σαν μαύρη νύχτα και σαν μπλε θάλασσα που αγκαλιάζει το σ’ αγαπώ που φωνάζει η Duras ψιθυρίζοντας σε όποιον είναι εκεί για να το ακούσει.

ΑΘΗΝΑΙ (Athene, 1995) της Εύας Στεφανή
Θυμάμαι να βλέπω την ταινία χωρίς να ξέρω ποια είναι η Εύα Στεφανή και όσο τη βλέπω, η σκέψη μου να χοροπηδάει συνεχώς από τη συγκίνηση που μου προκαλεί η ίδια η ταινία, στο ερώτημα του τι είδους άνθρωπος μπορεί να την έκανε, να ζηλεύω την ευαισθησία, την επιμονή και την εμπιστοσύνη που κέρδισε. Αργότερα έμαθα πως πέρασε πολλά βράδια στο σταθμό, αφιερώνοντας χρόνο για να γνωρίσει τους θαμώνες του, χωρίς κάμερα, για λίγο έγινε μία από αυτούς. Κουβαλούσα αυτή την σκέψη για πολύ καιρό, έναν ρομαντισμό και ιδεαλισμό για το πως μπορεί να γίνει το σινεμά, που με φουντώνει ακόμα.

LES MAINS NEGATIVES (1978) της Μαργκερίτ Ντιράς

ΣΥΛΛΑΣ ΤΖΟΥΜΕΡΚΑΣ
12 υποψηφιότητες για την ταινία «Το Θαύμα της Θάλασσας των Σαργασσών», μεταξύ των οποίων Καλύτερης Ταινίας, Σκηνοθεσίας και Σεναρίου

Επειδή έχω δώσει αρκετά top10, είπα να πω στο «Θαύμα» να επιλέξει και να φωνάξει τους φίλους και τις φίλες του για ένα δικό του SargassoTop20! Δείτε τα λοιπον back2back2back…, και απολαύστε μια σειρά (πολύ) ζόρικες ταινίες. Αλφαβητικά:

TO ΑΓΓΙΓΜΑ ΤΟΥ ΔΟΛΟΦΟΝΟΥ (Blue Steel, 1990) της Κάθριν Μπίγκελοου 
Τζέιμι + Κάθριν.

ΓΚΛΟΡΙΑ (Gloria, 1980) του Τζον Κασαβέτη
Το αντιπατριαρχικό αριστούργημα του Κασσαβέτη, όπου – έτσι γι’ αλλαγή από τον υπόκωφο κρετινισμό σπουδαίων κατά τ’ άλλα ταινιών – κάθε πατριαρχία (δηλ. κάθε μαφία) δεν είναι καθόλου γοητευτική και τίποτε παραπάνω παρά μια απωθητική συνάθροιση ηλίθιων παλιόγερων έτοιμων για το κακό. Η Τζίνα Ρόουλαντς θα αποπειραθεί να τους ξεφύγει παρέα με το παιδί μιας γειτόνισσας.

ΔΙΑΦΘΟΡΑ (Bad Lieutenant, 1992) του Έιμπελ Φερράρα 
Η καλύτερη αμερικανική ταινία των ΄90s, και το απόγειο των ολόφωτων σκοτεινών τεχνών του Φερράρα. Το έλεος.

Η ΕΞΑΦΑΝΙΣΗ ΤΗΣ ΚΑΡΕΝ ΣΙΛΚΓΟΥΝΤ (Silkwood, 1983) του Μάικ Νίκολς 
Μαγική fluidity πριν εφευρεθεί ο όρος, και το πιο σέξι menage-à-trois στην ιστορία του σινεμά (Μέριλ Στριπ, Κερτ Ράσελ, Σερ). Και φυσικά, η δύναμη της ζωής, το κέφι, η χάρη ενάντια στην καταστροφή και την corporate μόλυνση.

ΕΞΑΨΗ (Body Heat, 1981) του Λόρενς Κάσνταν 
Τα ιδρωμένα πουκάμισα. Ότι όλα επιτρέπονται, αν πρέπει οπωσδήποτε να φύγεις προς κάποιο εξωτικό μέρος.

Ο ΕΞΟΡΚΙΣΤΗΣ (The Exorcist, 1973) του Γουίλιαμ Φρίντκιν 
Όλα όσα θα θέλατε να ξέρετε για την εικονοποιΐα, το μοντάζ και τον ήχο του τρόμου στο σινεμά. (Δεν είμαι σίγουρος ότι ενδείκνυται για συνθήκη καραντίνας.)

OI ΗΛΙΘΙΟΙ (The Idiots, 1998) του Λαρς φον Τρίερ 
Ελευθερία, Άνοδος και Πτώση. Οι φασίστες του Søllerød (μικρή πόλη της Δανίας). .

O ΙΗΣΟΥΣ ΣΤΟ ΜΟΝΤΡΕΑΛ (Jesus of Montreal, 1989) του Ντενί Αρκάν 
Ο Ιησούς περπάτησε στο Μόντρεαλ. Φρόντισε ο Ντενί Αρκαν.

Ο ΚΑΟΥΜΠΟΪ ΤΩΝ ΠΟΛΕΩΝ (Urban Cowboy, 1980) του Τζέιμς Μπρίτζες 
Λα γκράντε αμερικάνα με νεότατους τους Τζον Τραβόλτα και Ντέμπρα Γουίνγκερ. Iconic.

ΤΟ ΚΑΤΑ ΜΑΤΘΑΙΟΝ ΕΥΑΓΓΕΛΙΟ (Il vangelo secondo Matteo, 1964) του Πιέρ Πάολο Παζολίνι 
Tο σπουδαιότερο Christ-film στην ιστορία του σινεμά.

Η ΚΑΤΑΔΙΩΞΗ (The Chase, 1966) του Άρθουρ Πεν 
Μάρλον Μπράντο εναντίον όλων σε αμερικάνικη κωμόπολη. Η δια χειρός Λίλιαν Χέλμαν αμερικάνικη βερσιόν της αρχαίας τραγωδίας.

ΝΑΣΒΙΛ (Nashville, 1975) του Ρόμπερτ Όλτμαν  
Tο ένα από τα δύο magnum opus του Άλτμαν. Tα ζουμ, τα τραγούδια, ο επικείμενος Μεγάλος Κατακλυσμός, η κοινότητα.

H ΓΕΙΤΟΝΙΑ ΤΩΝ ΚΑΤΑΦΡΟΝΕΜΕΝΩΝ (Dodes’ka-den, 1970) του Ακίρα Κουροσάβα  
Υπάρχει κάτι στη σχέση χρώματος και συντριβής σε αυτή την ταινία που έκανε ο Κουροσάβα πριν την απόπειρα αυτοκτονίας του. Rien ne va plus.

ΤΟ ΟΛΟΚΑΥΤΩΜΑ ΤΩΝ ΚΑΝΙΒΑΛΩΝ (Cannibal Holocaust, 1980) του Ρουτζέρο Ντεοντάτο 
Αδυσώπητη, αδιάφορη, λαμπρή φύση και χωρίς πολλές-πολλές εξηγήσεις ωμότητα, στο found-footage αριστούργημα του Ντεοντάτο. Yπέροχη μουσική του Ριτζ Ορτολάνι. (Προσοχή: για τους πιο έτοιμους για χοντρό gore).

Η ΣΙΩΠΗ ΤΩΝ ΑΜΝΩΝ (The Silence of the Lambs, 1991) του Τζόναθαν Ντέμι
Τα direct κοντινά, το υποσυνειδησιακό ντελίριο, το ωραιότερο κόκκινο σε φως, make-up και production-design στην ιστορία.

Ο ΦΟΒΟΣ (1966) του Κώστα Μανουσάκη 
Διάβασε εδώ αναλυτικά: https://syllastzoumerkas.net/text/la-peur/

LΑ PLAYS ITSELF (1972) του Φρεντ Χάλστεντ  
Το αριστούργημα του Φρεντ Χάλστεντ για τη φύση, την πόλη και το σεξ.

ΜΑΘΗΜΑΤΑ ΣΚΟΤΟΥΣ (Lessons of Darkness, 1992) του Βέρνερ Χέρτζογκ  
Κάτι για τον όγκο στο σινεμά βρίσκεται εδώ σε απόλυτη έκφραση.

THE LOVELESS (1981) των Κάθριν Μπίγκελοου, Μόντυ Μοντγκόμερι 
Ο εικοσάχρονος Νταφόε, τα πέτσινα μπουφάν και αυτό που λέμε no-bullshit filmmaking από την ιέρεια του no-bullshit-filmmaking Μπίγκελοου στην πρώτη της (συν)σκηνοθεσία.

ΞΥΠΝΗΜΑ ΣΤΟΝ ΤΡΟΜΟ (Wake in Fright, 1971) του Τεντ Κότσεφ
H βασική αναφορά που ενεργοποίησε ο μοντέρ Αντρέας Βοντράσκε όταν είδε τα πρώτα υλικά απο το γύρισμα του Sargasso. Ένα σκληρό ποίημα από τον σκηνοθέτη του επίσης αριστουργηματικού Ράμπο – Το Πρώτο Αίμα.

ΑΓΓΕΛΟΣ ΦΡΑΝΤΖΗΣ
13 υποψηφιότητες για την ταινία «Ευτυχία», μεταξύ των οποίων Καλύτερης Ταινίας και Σκηνοθεσίας

Ποτέ δεν μου άρεσαν τα top 10, οι κατατάξεις και οι ιεραρχήσεις στην τέχνη. Όλα είναι σχετικά, ρευστά και μεταβαλλόμενα. Ακόμη και το προσωπικό γούστο είναι κάτι που αλλάζει συνεχώς ανάλογα με την διάθεση. Γι αυτό, η παρακάτω λίστα δεν είναι ιεραρχική. Είναι απλά 10 από τις ταινίες που με έχουν σημαδέψει, επηρεάσει, συγκλονίσει, συγκινήσει, καθορίσει σε διάφορες περιόδους της ζωής μου και παραμένουν για μένα κάτι σαν φάροι στο σκοτάδι της προσωπικής μου ενδοσκόπησης και δημιουργίας.

ΣΑΤΥΡΙΚΟΝ (Felini Satyricon, 1969) του Φεντερίκο Φελίνι
ΣΤΟΝ ΑΣΗΜΕΝΙΟ ΠΛΑΝΗΤΗ (On the Silver Globe, 1988) του Αντρέι Ζουλάφσκι
ΑΓΚΙΡΕ, Η ΜΑΣΤΙΓΑ ΤΟΥ ΘΕΟΥ (Aguirre, der Zorn Gottes, 1972) του Βέρνερ Χέρτζογκ
ΧΑΜΕΝΗ ΛΕΩΦΟΡΟΣ (Lost Highway, 1997) του Ντέιβιντ Λιντς
ΟΝΟΜΑ: ΚΑΡΜΕΝ (Prenom Carmen, 1983) του Ζαν Λικ Γκοντάρ
ΔΕΝ ΘΑ ΤΑ ΠΑΡΕΙΣ ΜΑΖΙ ΣΟΥ (You Can’t Take it With You, 1938) του Φρανκ Κάπρα
ΔΕΣΜΩΤΗΣ ΤΟΥ ΙΛΙΓΓΟΥ (Vertigo, 1958) του Άλφρεντ Χίτσκοκ
ΕΡΩΤΙΚΗ ΤΡΕΛΑ (L’ Amour Braque, 1985) του Αντρέι Ζουλάφσκι
ΒΑΡΙΕΤΕ (Varieté, 1985) του Νίκου Παναγιωτόπουλου
Ο ΘΕΙΟΣ ΜΠΟΥΝΜΙ ΘΥΜΑΤΑΙ ΤΙΣ ΠΡΟΗΓΟΥΜΕΝΕΣ ΖΩΕΣ ΤΟΥ (Uncle Boonmee Who Can Recall his Past Lives, 2010) του Απιτσατπόνγκ Βερασεθακούλ

ΣΤΟΝ ΑΣΗΜΕΝΙΟ ΠΛΑΝΗΤΗ (On the Silver Globe, 1988) του Αντρέι Ζουλάφσκι

ΣΤΑΥΡΟΣ ΨΥΛΛΑΚΗΣ
Υποψήφιος για Ίρις Καλύτερου Ντοκιμαντέρ με την ταινία «ΓΙΑ ΧΩΡΙΣ ΛΟΓΟΥΣ συναντήσεις με τον Γιώργο Μανιάτη»

Αυτά είναι 10 ντοκιμαντέρ που μου άρεσαν πολύ και, το καθενα με τον τρόπο του, κάτι μου άφησε ή κάπως με επηρέασε. Η σειρά δεν είναι αξιολογική (δεν έχει νόημα κάτι τέτοιο για μένα) και είμαι σίγουρος ότι κλείνοντας αυτό το κείμενο θα θυμηθώ άλλα 10 που ξέχασα και θα ήθελα να τα συμπεριλάβω εδώ. Επίσης έχω ακούσει για κάποια σημαντικά ντοκιμαντέρ που δεν κατάφερα να δω. Για λόγους τακτ δεν αναφέρθηκα σε έργα ελλήνων συναδέλφων (ο Μανθούλης είναι διεθνής).

Ο ΝΑΝΟΥΚ ΤΟΥ ΒΟΡΡΑ (Nanook of the North, 1922) του Ρόμπερτ Φλάερτι
LES MAÎTRES FOUS (1954) του Ζαν Ρους
ΤΟ ΧΡΟΝΙΚΟ ΕΝΟΣ ΚΑΛΟΚΑΙΡΙΟΥ (Chronicle of a Summer, 1961) των Ζαν Ρους, Εντγκάρ Μορέν
ΑΝΕΒΑΙΝΟΝΤΑΣ ΤΟΝ ΜΙΣΙΣΙΠΗ (1953) του Ροβήρου Μανθούλη
SHOAH (1985) του Κλοντ Λανζμάν
ΝΟΣΤΑΛΓΩΝΤΑΣ ΤΟ ΦΩΣ (Nostalgia de la Luz, 2010) του Πατρίσιο Γκουσμάν
FORGET ME NOT (Vergiss Mein Nicht, 2012) του Ντέιβιντ Ζίβεκινγκ
Ο ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΑΣ ΜΟΥ (My Architect, 2003) του Ναθάνιελ Καν
URGENCES (1987) του Ρέιμοντ Ντεπαρντόν
ΟΙ ΤΣΙΓΓΑΝΟΙ:  ΟΙ ΠΑΡΙΕΣ ΤΗΣ ΟΥΓΓΑΡΙΑΣ και ΟΙ ΤΣΙΓΓΑΝΟΙ: ΟΙ ΝΕΟΙ ΚΑΣΤΙΛΛΙΑΝΟΙ (1989) του Ροβήρου Μανθούλη

Ο ΝΑΝΟΥΚ ΤΟΥ ΒΟΡΡΑ (Nanook of the North, 1922) του Ρόμπερτ Φλάερτι