Αποκαθήλωση

Αποκαθήλωση, πίνακας του Ρόσο Φιορεντίνο (1521)

Η Αποκαθήλωση στη χριστιανική λειτουργική λέγεται η σκηνή της καταβίβασης του σώματος του Ιησού, από τον Σταυρό που ακολούθησε μετά τη Σταύρωσή του, προκειμένου στη συνέχεια να ενταφιαστεί.

Η Αποκαθήλωση απεικονίζεται συχνά στην τέχνη. Έγινε δημοφιλές θέμα στη Βυζαντινή τέχνη από το 9ο αιώνα, ενώ στη Δύση από το 10ο.

Η Αποκαθήλωση έγινε με πρωτοβουλία του Ιωσήφ από την Αριμαθαία και του Νικόδημου, που ήταν σύμφωνα με τις διηγήσεις τον ευαγγελιστών Ιουδαίοι άρχοντες και κρυφοί μαθητές του Χριστού. Ο Ιωσήφ ζήτησε από τον Πιλάτο το σώμα του Ιησού για να το κηδέψει. Ο Πιλάτος του έδωσε την άδεια και στη συνέχεια μαζί με τον Ιωσήφ κατέβασαν το σώμα του Ιησού από τον Σταυρό, το τύλιξαν με «σινδόνη καθαρά» και το απόθεσαν στο κενό μνημείο που διατηρούσε υπό την κατοχή του ο Ιωσήφ.

Άλλα πρόσωπα που δεν αναφέρονται στα ευαγγέλια, αλλά περιλαμβάνονται συχνά σε απεικονίσεις της Αποκαθήλωσης είναι ο Ιωάννης ο Ευαγγελιστής, ο οποίος ορισμένες φορές εικονίζεται να στηρίζει μία μισολιπόθυμη Παναγία, όπως για παράδειγμα στην πίνακα «Αποκαθήλωση» του Ροζιέ βαν ντερ Βάιντεν, αλλά και η Μαρία η Μαγδαληνή.

«Αποκαθήλωση» του Ροζιέ βαν ντερ Βάιντεν

Στα Ευαγγέλια αναφέρεται ένας αδιευκρίνιστος αριθμός γυναικών που παρακολούθησαν τη Σταύρωση, στον οποίο περιλαμβάνονται οι Τρεις Μαρίες και η Σαλώμη, ενώ αναφέρουν επίσης ότι η Παναγία αλλά και η Μαρία η Μαγδαληνή ήταν παρούσες στην Ταφή του Ιησού.  Αυτές, αλλά και κάποιες άλλες γυναίκες καθώς και κάποιοι ανώνυμοι άντρες που βοηθούν στην Αποκαθήλωση, εμφανίζονται συχνά στα διάφορα έργα τέχνης.

Στην Ορθόδοξη Εκκλησία η σκηνή αυτή αποτελεί και το κεντρικό σημείο της εκκλησιαστικής «τελετής της Αποκαθήλωσης» που ανάγεται στον εσπερινό της Μεγάλης Παρασκευής και που τελείται το πρωί της ίδιας ημέρας, μέσα στο γενικότερο πλαίσιο της τελεστικής ανάμνησης των Παθών του Ιησού Χριστού.

Ορθόδοξη εικόνας της «Αποκαθήλωσης» (1358)

Βικιπαίδεια