Σεμινάριο για κάποιες από τις τεχνικές της Παιδαγωγικής Φρενέ πραγματοποιήθηκε στο 19ο Δημοτικό Σχολείο Πατρών. Οι εκπαιδευτικοί ΠΕ 70 κκ Κωστοπούλου Χρυσαυγή και Βαγενά Βασιλική, που είχαν υπηρετήσει στο σχολείο μας, παρουσίασαν στους  εκπαιδευτικούς του σχολείου μια εισαγωγή στην παιδαγωγική Φρενέ και δύο από τις τεχνικές του συγκεκριμένα την τεχνική “Τι νέα;” και τα “Ελεύθερα Κείμενα”.

Οι εκπαιδευτικοί ενημερώθηκαν για τις τεχνικές, τις χρησιμοποίησαν στο βιωματικό κομμάτι του σεμιναρίου και θα τις χρησιμοποιήσουν στις τάξεις τους.

Η παιδαγωγική Φρενέ (Freinet) αποσκοπεί σε ένα ελεύθερο, ανοιχτό και συνεργατικό σχολείο. Ο Σελεστάν Φρενέ (15 Οκτωβρίου 1896 – 8 Οκτωβρίου 1966) ήταν διακεκριμένος Γάλλος παιδαγωγός και εκπαιδευτικός μεταρρυθμιστής. Η παιδαγωγική του εφαρμόζεται μέχρι και σήμερα, κυρίως μέσω του κινήματος του Μοντέρνου Σχολείου. Στην Ελλάδα, έχει συγκροτηθεί από το 2012 μία παιδαγωγική ομάδα με την ονομασία «Το ΣΚΑΣΙΑΡΧΕΙΟ – Πειραματικοί ψηλαφισμοί για ένα σχολείο της Κοινότητας». Σκοπός της είναι η προώθηση της κριτικής και θεσμικής παιδαγωγικής μέσω της αξιοποίησης των τεχνικών του Freinet.

Οι θεμελιακές αρχές της Παιδαγωγικής Φρενέ είναι:

-συνεργασία και πολιτειότητα

-ελεύθερη έκφραση και επικοινωνία

-«φυσική» μέθοδος μάθησης

-έρευνα – πειραματικός ψηλαφισμός

-σύνδεση του σχολείου με την κοινότητα-κοινωνία

-σεβασμός στο παιδί και στα δικαιώματά του

Ο Φρενέ προκειμένου να εφαρμόσει τις αρχές αυτές εισήγαγε παιδαγωγικές καινοτομίες και εκπαιδευτικές τεχνικές που άλλαξαν τον τρόπο λειτουργίας και την φιλοσοφία του παραδοσιακού σχολείου και διατηρούν στο ακέραιο, ακόμη και τώρα, την αξία τους.

Τεχνικές Φρενέ:

Εφημερίδα

Μικρά βιβλία

Ελεύθερα κείμενα

Τι νέα;

Έρευνες

Σχέδια εργασίας

Κινηματογράφος

Ραδιόφωνο

Αλληλογραφία

Συμβούλια

Σχολικοί συνεταιρισμοί

Έξοδος στην κοινότητα

Εργαστήρια τέχνης

Η Παιδαγωγική Φρενέ στην τάξη μας

Παρακάτω παρουσιάζονται πιο αναλυτικά οι τεχνικές που αξιοποίησε φέτος το ΣΤ2 και χάρη στις οποίες είχε μια ιδιαίτερα δημιουργική χρονιά. Η εμπειρία ήταν ξεχωριστή και ο αντίκτυπος από αυτήν ήταν μόνο θετικός τόσο για τους μαθητές και τις μαθήτριες όσο και την εκπαιδευτικό της τάξης.

Τι νέα;  (Έρευνες)

Στην τεχνική «Τι νέα;» (Quoi de neuf?) τα παιδιά εκφράζονται ελεύθερα είτε με το να φέρνουν τις δικές τους ανακοινώσεις και παρουσιάσεις είτε με το να ρωτούν και να μαθαίνουν περισσότερα για τα νέα των συμμαθητών/τριών τους. Περιμένουν τη σειρά τους και σέβονται τον/την συνομιλητή/τρια τους.

Το Στ2 δημιούργησε την πιο θεσμική μορφή τους ορίζοντας αρμοδιότητες στην διαδικασία και καθιερώθηκε να γίνεται κάθε Τετάρτη, στο πρώτο μισάωρο της 1^ης  ώρας. Μέσα από αυτή τη διαδικασία προέκυψαν έρευνες των παιδιών και στη συνέχεια τα κείμενα για την εφημερίδα «τοίχου» και την έντυπη.

Ελεύθερα Κείμενα

Στην τεχνική «Ελεύθερα Κείμενα» τα παιδιά παράγουν ελεύθερα γραπτό λόγο και στη συνέχεια ακολουθεί μια διαδικασία παρουσίασης τους και ψηφοφορίας.  Κάθε Τρίτη το πρώτο δίωρο ήταν αφιερωμένο σε αυτό. Πολύ γρήγορα οι μαθητές και οι μαθήτριες ήθελαν όλο και περισσότερο να γράφουν, να διαβάζουν, να ψηφίζουν και να αποτυπώνουν στον πίνακα τα κείμενα των συμμαθητών τους. Σε μία δεύτερη φάση, την Πέμπτη συνήθως την 1^η  ώρα, το κείμενο που είχε πάρει τις πιο πολλές ψήφους προβαλλόταν στον προτζέκτορα για επεξεργασία προκειμένου να μπορεί αποτελέσει άρθρο ή κείμενο για την εφημερίδα. Σε αυτό το κείμενο γινόταν γραμματική και συντακτική επεξεργασία και δίνονταν εργασίες για το σπίτι.

Συμβούλιο τάξης

Το Συμβούλιο – η συνέλευση των παιδιών-  αποτελεί ένα πολύ σημαντικό εργαλείο για την διαπαιδαγώγηση των παιδιών στις δημοκρατικές αξίες και στον ρόλο των ενεργών πολιτών. Μέσα από το συμβούλιο μαθαίνουν βιωματικά πώς επιτυγχάνεται η συνεργασία, η συζήτηση, η ακρόαση των άλλων, ο αλληλοσεβασμός, η κατανόηση, η συλλογική λήψη αποφάσεων, η ανάληψη και ο καταμερισμός αρμοδιοτήτων, ευθυνών, η αλληλεγγύη, η κοινή προσπάθεια για τη βελτίωση της σχολικής ζωής. Κάθε Παρασκευή αφιερώναμε την 4^η ώρα στη συνέλευση όπου η εκπαιδευτικός ήταν ισότιμο μέλος της συνέλευσης με δικαίωμα «Βέτο» όταν η συνέλευση αποφάσιζε κάτι που παραβίαζε τα δικαιώματα άλλων παιδιών. Η θεματολογία της συνέλευσης διαμορφωνόταν πριν ή στην αρχή της συνέλευσης καταγράφοντας στον πίνακα την ημερήσια διάταξη. Τα θέματα μπορεί να αφορούσαν στις σχέσεις των μαθητών, στη συνδιαμόρφωση της σχολικής καθημερινότητας (εκδρομές, σχολικές γιορτές κλπ) αλλά και στον συντονισμό του συνόλου των δράσεων της τάξης (συμμετοχές σε διαγωνισμούς, σχολική εφημερίδα, ραδιοφωνικές εκπομπές, φεστιβαλς κλπ).

Σχολική Εφημερίδα

Σκοπός της εφημερίδας ήταν να αποτυπώσει την πραγματικότητα των παιδιών.
Οι μαθητές/τριες έγραψαν άρθρα κάποια ατομικά και κάποια συνεργατικά με θέματα που αφορούσαν τη σχολική ζωή αλλά και ελεύθερα κείμενα με τα δικά τους ενδιαφέροντα. Υλοποίησαν έρευνες, πήραν συνεντεύξεις, ζωγράφισαν. Στο πρώτο τρίμηνο δημιούργησαν με τα κείμενά τους μία εφημερίδα τοίχου και στο τέλος κυκλοφόρησε και ένα οκτασέλιδο φύλλο. Τα κείμενα γράφτηκαν και δαχτυλογραφήθηκαν από τους μαθητές στο σχολείο, στην τάξη τους, με την επίβλεψη της εκπαιδευτικού. Η επιμέλεια και το στήσιμο έγινε από τους εκπαιδευτικούς της ΣΤ’  και τον διευθυντή του σχολείου ο οποίος στήριξε και την έκδοσή της. Ακολουθήστε το λινκ για να την ξεφυλλίσετε: Σχολική εφημερίδα 2023

Ραδιόφωνο

Το ραδιόφωνο αποτελεί ακόμη ένα εργαλείο ενίσχυσης της ελεύθερης έκφρασης των παιδιών ενώ παράλληλα όπως και εφημερίδα δημιουργεί αυθεντική συνθήκη επικοινωνίας, στοιχείο που κινητοποιεί πολύ την ενεργή εμπλοκή των παιδιών. Το Στ2 στα πλαίσια του πολιτιστικού προγράμματος «Ραδιόφωνο, ήχοι, λέξεις, μουσική: αφορμή για δημιουργική γραφή» ασχολήθηκε με τα Δικαιώματα των παιδιών και δημιούργησε ραδιοφωνικά σποτς, τα οποία ακούστηκαν την παγκόσμια ημέρα για τα δικαιώματα του παιδιού στο σχολείο αλλά και αναρτήθηκαν τόσο στην πλατφόρμα του «European School Radio» όσο και στο padlet :  ΣΥΝΕΡΓΑΤΙΚΟ ΡΑΔΙΟΦΩΝΟ ΣΤ2