Μια πλούσια εβδομάδα σε δραστηριότητες ήταν σε εξέλιξη στο σχολείο μετά το τριήμερο της τελευταίας Κυριακής της Αποκριάς και της Καθαράς Δευτέρας. Είχαμε αλλαγή εποχής, μήνα και ημερολογίου, την έναρξη της Σαρακοστής, συζήτηση και εργασίες για το χαρταετό και τις εμπειρίες μας από το πέταγμα του χαρταετού. Συζητήσαμε πώς βιώσαμε την έναρξη της νηστείας την ημέρα της Καθαράς Δευτέρας και μέσα από το παιδαγωγικό υλικό της τάξης μας φτιάξαμε την αγαπημένη των παιδιών Κυρά Σαρακοστή με πολλούς τρόπους (με μαρκαδόρους σε χαρτί, με πλαστελίνη, με ξύλινες κουτάλες). Η Κυρά Σαρακοστή είναι ένα παλιό ελληνικό έθιμο, που πλέον έχει εκλείψει στις μέρες μας. Αποτελεί ένα αυτοσχέδιο ημερολόγιο, φτιαγμένο άλλοτε από ζυμάρι και άλλοτε από χαρτί, που χρησιμοποιούσαν οι παλιότεροι για να μετρούν τις εβδομάδες, από την Καθαρά Δευτέρα μέχρι την Κυριακή του Πάσχα.
Ας μάθουμε κάποιες πληροφίες για τη Σαρακοστή ή Μεγάλη Τεσσαρακοστή:
Σαρακοστή
Η Μεγάλη Τεσσαρακοστή ή αλλιώς η Σαρακοστήπου σημαίνει «Μεγάλες 40 Ημέρες», είναι η σημαντικότατη περίοδος νηστείας στο εκκλησιαστικό ημερολόγιο των Ορθοδόξων Χριστιανών, η οποία προετοιμάζει τους Χριστιανούς για τη μεγαλύτερη εορτή του εκκλησιαστικού ημερολογίου, το Πάσχα. Είναι η αρχαιότερη από τις μεγάλες νηστείες της Ορθόδοξης Εκκλησίας. Καθιερώθηκε τον 4ο αιώνα. Αρχικά διαρκούσε έξι εβδομάδες ενώ αργότερα, έγιναν 7.
Μετά την Τσικνοπέμπτη στην οποία τρώμε κρέας και γενικότερα της Αποκριάτικης περιόδου(να σημειωθεί πως η αποχή από κρέας ξεκινά τη Δευτέρα της Τυρινής, δηλαδή μια εβδομάδα πριν την καθαρά Δευτέρα), ακολουθεί η Καθαρά Δευτέρα, η πρώτη ημέρα της Μεγάλης Σαρακοστής που σηματοδοτεί την έναρξη της νηστείας, η (Σαρακοστή ή αλλιώς κούλουμα). Η οποία διαρκεί μέχρι το Μεγάλο Σάββατο.
Τα τρόφιμα που παραδοσιακά απέχουμε είναι το κρέας, τα ψάρια, τα αυγά, τα γαλακτοκομικά προϊόντα, το κρασί και το λάδι. Σύμφωνα με κάποιες παραδόσεις, απέχουν μόνο από το ελαιόλαδο· ενώ σε άλλες, από όλα τα φυτικά έλαια. Αφότου η αυστηρή νηστεία, σύμφωνα με τους κανόνες, απαγορεύεται το Σάββατο (με εξαίρεση το Μεγάλο Σάββατο) και την Κυριακή, το κρασί και το λάδι επιτρέπονται τα Σάββατα και τις Κυριακές(εννοείται ότι το Μέγα Σάββατο ή νηστεία απαγορεύει την κατανάλωση κρασιού και ελαίου, όπως και ολόκληρη τη Μ. Εβδομάδα). Εάν η Μεγάλη Εορτή του Ευαγγελισμού της Θεοτόκου πέφτει κατά τη Μεγάλη Τεσσαρακοστή, τότε το ψάρι, το κρασί και το λάδι, επιτρέπονται εκείνη την ημέρα. Ωστόσο, το κρέας και τα γαλακτοκομικά προϊόντα αποφεύγονται εντελώς, έως ότου σπάσει η νηστεία, την Κυριακή του Πάσχα (Πάσχα). Το της Σαρακοστής τραπέζι γίνεται συχνά στην ύπαιθρο, καθώς οι περισσότεροι γιορτάζουν τα «Κούλουμα» στην εξοχή και δεν υστερεί σε τίποτα από τα γεύματα κρεάτων των Αποκριών. Αντιθέτως, περιλαμβάνει νηστίσιμα πιάτα και εδέσματα: λαγάνα, ταραμάς, τουρσί, ελιές, ντολμαδάκια, θαλασσινά, όσπρια, χαλβάς,…
Ο σκοπός της Μεγάλης Τεσσαρακοστής, είναι να προετοιμάσει τους πιστούς, όχι μόνο να τιμήσουν, αλλά και να εισέλθουν στα Άγια Πάθη και την Ανάσταση του Ιησού. Το σύνολο του Ορθοδόξου βίου επικεντρώνεται γύρω από την Ανάσταση. Η Μεγάλη Τεσσαρακοστή προτίθεται να είναι το «εργαστήρι», όπου ο χαρακτήρας του πιστού ανυψώνεται και εδραιώνεται πνευματικά· όπου η ζωή του επιστρέφει και αφιερώνεται ξανά στη διδασκαλία και τα ιδεώδη του Ευαγγελίου· όπου η νηστεία και η προσευχή κορυφώνονται με τη βαθιά πεποίθηση της ζωής· όπου η απάθεια και η αδιαφορία μετατρέπονται σε έντονες δραστηριότητες πίστης και καλών έργων· όπου κάθε χριστιανός προετοιμάζεται και ο ίδιος για τη δική του Ανάσταση ως αναγέννηση του καινού(= νέου, καινούριου ψυχικά, πνευματικά και σωματικά) Ανθρώπου από τα πάθη του και τις αμαρτίες του.
Ενδεικτικά οι δραστηριότητές μας στην τάξη:
Από το κέντρο δραστηριότητας του μπακάλικου της τάξης μας συγκεντρώσαμε στην παρεούλα σε καλαθάκια προϊόντα και εδέσματα και τα ομαδοποιήσαμε σε νηστήσιμα και αρτύσιμα. Συζητήσαμε για τα αρτύσιμα φαγητά και μάθαμε ότι λέγονται έτσι επειδή προέρχονται από τα ζώα (κρέας, γάλα, αυγά και τα παράγωγά τους), ενώ νηστήσιμα είναι τα θαλασσινά εδέσματα, (οστρακοειδή-μαλάκια), όπως χταπόδι, καλαμάρι, γαρίδες, σουπιές, θράψαλο, τα οστρακοειδή (κυδώνια, μύδια, γυαλιστερές), φρούτα και χυμοί, όσπρια, λαχανικά, ξηροί καρποί, ζυμαρικά, ψωμί, ελιές, σόγια, ταχίνι – χαλβάς, μέλι, μανιτάρια, δημητριακά. Με τα νηστήσιμα φαγητά (παιχνίδια μας) θα δημιουργήσουμε όλοι μαζί το τραπέζι της κυράς Σαρακοστής.
Και το τραπέζι μας έτοιμο στρωμένο !!!Κοπιάστε …
Η κυρά Σαρακοστή ημερολόγιο με πλαστελίνη από μικρούς καλλιτέχνες:
Οι Σαρακοστές μας με ξύλινες κουτάλες που μας ενθουσίασαν:
Η κυρά Σαρακοστή δώρο του Γιώργου Π. στο Νηπιαγωγείο. Μια καταπληκτική, πλεκτή, χειροποίητη δημιουργία της γιαγιάς του:
Και η πρόταση του τμήματος 2 με την χάρτινη Σαρακοστή με τα νηστίσιμα εδέσματα στην ποδιά της !!!
βιντεάκι τι είναι η Σαρακοστή
Νηστίσιμα ή αρτύσιμα σωστό ή λάθος
τραγούδι η Σαρακοστή της γιαγιάς
παιχνίδι: ταξινόμηση νηστήσιμα αρτύσιμα φαγητά
