Η παράσταση του Εγωιστή Γίγαντα άρχιζε με θέατρο σκιών που το έπαιζαν τα παιδιά. Τα ίδια έφτιαξαν και τις δικές τους φιγούρες από χαρτόνι για το θέατρο.
Τρεις από αυτές είναι οι ακόλουθες:
ο άνεμος
ένα δένδρο και ένα παιδί
Κατηγορία: “ΕΡΓΑ & ΗΜΕΡΕΣ” ΜΑΣ Σελίδα 2 από 5
Φέτος για τα Χριστούγεννα ανεβάσαμε την παράσταση “Ο Εγωιστής Γίγαντας” πάνω στο γνωστό παραμύθι του Όσκαρ Ουάιλντ.
Το παραμύθι διασκευάστηκε για να αποφευχθούν οι μεταφυσικές παραδοχές του. Έτσι στο δικό μας μύθο, το παιδί που μπαίνει στον κήπο, είναι ένα παιδί που ήταν απομονωμένο από την ομάδα των συνομηλίκων.
Επίσης επιλέξαμε ο μύθος να τελειώνει με την αλλαγή του χαρακτήρα του γίγαντα και όχι με το φυσικό του τέλος, γιατί ο θάνατος είναι μία δύσκολη συναισθηματικά και νοητικά έννοια, η οποία θέλει ιδιαίτερη δουλειά για να προσεγγιστεί στο νηπιαγωγείο.
Ειδικά για την παράσταση γράφτηκαν στίχοι, πάνω σε μουσική του Μάνου Χατζιδάκι. Ένα δείγμα των στίχων είναι το ακόλουθο:
Μπήκανε τότε τα παιδιά στον έρημο τον κήπο
κι όλοι μαζί γκρεμίσανε του γίγαντα τον τοίχο
Η πινακίδα έγραφε ‘ο κήπος των θαυμάτων’
των ξένων, των ανήμπορων κι όλων των αδυνάτων
Εδώ τελειώνει ο μύθος μας, δεν ξέρω αν είναι αλήθεια
ζήσανε όλοι τους καλά που λεν τα παραμύθια
κι έμεινα μόνος να γυρνώ στου κόσμου την αρένα
τα τείχη που χωρίζουνε, να ρίχνω ένα ένα
(στίχοι: Μ.Π.)
Όποια/ος συνάδελφος επιθυμεί να έχει πρόσβαση στη διασκευή και τους στίχους, είναι αναρτημένα στην προσωπική μου σελίδα, εδώ.
Σύνδεσμοι:
Ενδεικτικές Εκδόσεις: 1, 2, 3, 4
Το παραμύθι εκδόθηκε για πρώτη φορά στη συλλογή “Ο Ευτυχισμένος Πρίγκιπας και άλλοι μύθοι” (The Happy Prince and Other Tales). Περισσότερα στοιχεία για τη συλλογή μπορείτε να βρείτε εδώ
Σημείωση:
Οι ζωγραφιές που συνοδεύουν το άρθρο μας είναι της αγαπημένης μας εικονογράφου Lisbeth Zwerger, από μία παλιά έκδοση (1984) του παραμυθιού των εκδόσεων Άμμος, που δυστυχώς είναι εξαντλημένη.
Σχετικό άρθρο:
Αγαπητοί μου μικροί και μεγάλοι φίλοι. Δυστυχώς για τις δύο επόμενες χρονιές δε θα έχω το χρόνο να γράφω στη σελίδα μας. Η αιτία είναι ότι άρχισα ένα μεταπτυχιακό (ΤΠΕ στην Εκπαίδευση).
Τα παιδιά μας είναι όπως πάντα καταπληκτικά. Ζωγραφίζουν, κατασκευάζουν, δημιουργούν, παίζουν, έχουν απορίες, παρατηρούν, αναζητούν, τραγουδάνε, μιλάνε, γελάνε.
Είναι κρίμα που δε θα προλαβαίνω να αναρτήσω τα έργα τους, τις συζητήσεις, τα δρώμενα μας. Καμιά χρονιά δεν είναι ίδια με την προηγούμενη. Η διαφορά του ανθρώπινου δυναμικού είναι το στοιχείο που κάνει τόσο ενδιαφέρουσα τη δουλειά μας. Ποτέ δεν είναι ίδια. Κάθε χρονιά γνωρίζουμε ένα νέο κόσμο, κάθε χρονιά φτιάχνουμε μαζί τον κόσμο μας.
Ελπίζω λοιπόν να οργανώσω λίγο καλύτερα το χρόνο μου, για να επικοινωνούμε και πάλι.
Μέχρι τότε. καλή συνέχεια.
Μ.Π.
Φτιάξτε τις σαγιονάρες σας. Μια έξυπνη ιδέα που την πήρα από τη σελίδα: activityvillage.co.uk/flip_flops_craft.htm
Μπορείτε να φτιάξετε τις σαγιονάρες σας με χαρτόνι από κάποια συσκευασία τροφίμου ή οποιουδήποτε άλλου προϊόντος. Τα χαρτόνια αυτά είναι πιο χοντρά και πιο ανθεκτικά από τα κανσόν του εμπορίου. Έτσι θα έχετε πιο γερές σαγιονάρες και θα κάνετε και ανακύκλωση.
Υλικά:
Χαρτόνι, ύφασμα, υφασμάτινη κορδέλα, χρώματα, δυνατή κόλλα, ψαλίδι, διάφορα υλικά για διακόσμηση.
Τρόπος κατασκευής:
Παίρνουμε ένα χαρτόνι και το τοποθετούμε στο πάτωμα. Βάζουμε επάνω την κάθε πατούσα μας και ζωγραφίζουμε το περίγραμμα.
Ενώ έχουμε την πατούσα στο χαρτόνι, βάζουμε τρία σημάδια: Ένα μεταξύ του μεγάλου και του δεύτερου δαχτύλου μας, και δύο σημάδια δεξιά και αριστερά από την πατούσα, περίπου εκεί που αρχίζει η φτέρνα (βλέπε εικόνα). Είναι τα σημεία από οποία θα περνάει η κορδέλα.
Κόβουμε το κάθε περίγραμμα, λίγο μεγαλύτερο από το αποτύπωμα που ζωγραφίσαμε. Αν έχουμε χρησιμοποιήσει χαρτόνι ανακύκλωσης και έχει τη φίρμα του προϊόντος τυπωμένη από τη μία πλευρά, κολλάμε δύο χαρτόνια μεταξύ τους έτσι ώστε η τυπωμένη πλευρά να μείνει εσωτερικά.Ανοίγουμε τρύπες στα τρία σημεία που μαρκάραμε.
Ζωγραφίζουμε τα χαρτόνια, αφήνοντας ελεύθερη τη φαντασία μας. Μερικές ιδέες: Λουλούδια, έντομα, ψάρια, πουλιά, σύννεφα, ήλιοι, φεγγάρια, αστέρια, ομπρέλες, καράβια, αφηρημένα σχέδια, ρίγες, καρό, γραμμές ή σχήματα – μονόχρωμα, δίχρωμα, τρίχρωμα, πολύχρωμα.
Αντί για ζωγραφική μπορούμε να κολλήσουμε ύφασμα επάνω στο χαρτόνι και μάλιστα μπορούμε να βάλουμε ενδιάμεσα λίγο βαμβάκι για να είναι οι σαγιονάρες μας πιο μαλακές.
Παίρνουμε τις κορδέλες μας και τις περνάμε από τις τρύπες που ανοίξαμε, δοκιμάζοντας ταυτόχρονα τις σαγιονάρες, για να μετρήσουμε το μήκος της κορδέλας έτσι ώστε να αγκαλιάζει το κουντεπιέ (να μην είναι ούτε στενή, ούτε φαρδιά).
Κόβουμε τις κορδέλες έτσι ώστε να περισσεύει από κάτω ένα τμήμα τριών εκατοστών. Αυτό το περίσσευμα το κολλάμε στην κάτω πλευρά, δηλαδή στη ‘σόλα’ της σαγιονάρας, με γερή κόλλα. Μπορούμε να κολλήσουμε κι ένα συμπληρωματικό κομμάτι χαρτόνι πάνω από τις κορδέλες για να μην ξεκολλήσουν εύκολα.
Αν θέλουμε διακοσμούμε τις κορδέλες με χάντρες ή σχέδια που φτιάχνουμε από χαρτόνι. Επίσης, για να φοράμε τις σαγιονάρες πιο εύκολα, μπορούμε να ενώσουμε τα δύο κομμάτια κορδέλας στο σημείο που μπαίνουν τα δάχτυλα με ένα σελοτέιπ ή να τα κυκλώσουμε με ένα τρίτο κομμάτι κορδέλας ή και κλωστές.
Οι σαγιονάρες μας είναι έτοιμες.
Προσοχή στα νερά! Οι σαγιονάρες μας είναι αποκλειστικά και μόνο εσωτερικού χώρου και μισούν την υγρασία και την ταλαιπωρία. Θα μου πείτε, τι τις θέλω τις σαγιονάρες εάν δεν τις φοράω στη θάλασσα; Ε, είπαμε πως θα φτιάξουμε σαγιονάρες αλλά δεν θα πάρουμε και τη δουλειά του υποδηματοποιού!
Ερώτηση: Γιατί οι σαγιονάρες μας μισούν το νερό και την ταλαιπωρία; Τι θα συμβεί εάν τις βρέξουμε ή περπατήσουμε με αυτές πάνω σε χώματα και πέτρες; Πόσο μας προστατεύουν από κομμάτια γυαλιού ή καρφιά που μπορεί να υπάρχουν στο έδαφος;
σαγιονάρα: (ετυμολογία: από την ιαπωνική λέξη σαγιονάρα – sayonara, που σημαίνει αντίο) ανοιχτό καλοκαιρινό παπούτσι με επίπεδη σόλα και λουράκι σε σχήμα Υ ανάμεσα στα δάχτυλα.
depositphotos
Καλημέρα παιδιά μου! Μπορεί το σχολείο να έχει κλείσει για το καλοκαίρι, αλλά αυτό δε σημαίνει πως δεν μπορούμε να επικοινωνούμε μέσα από τη σελίδα μας.
Τι ζέστη είναι αυτή που έπιασε ξαφνικά! Καύσωνας. Ελπίζω να μπορείτε να πάτε σε κάποια παραλία. Αλλά κι αν δεν μπορείτε δεν πειράζει, ούτε κι εγώ μπορώ. Για όλους εμάς που δεν μπορούμε να πάμε στη θάλασσα υπάρχει πάντα η εναλλακτική λύση: η μπανιέρα. Γεμίστε λοιπόν με νερό τη μπανιέρα σας και κάντε όσες βουτιές θέλετε. Κι όσοι δεν έχετε μπανιέρα, μπορείτε να γεμίσετε τη σκάφη.
Έργο του Γάλλου ζωγράφου Εντγκάρ Ντεγκά (Edgar Degas), «Γυναίκα στο μπάνιο», 1886.
Αν πάλι φύγετε για τις διακοπές, μην ξεχάσετε να πάρετε μαζί σας τα απαραίτητα. Και ποια είναι αυτά;
Δεν είναι απαραίτητο να πάρετε μαζί σας παιχνίδια. Εσείς παίζετε με ένα ξύλο, ένα κουκουνάρι, πετρούλες, χώμα και νερό. Η φύση σας δίνει τα πιο όμορφα και ενδιαφέροντα παιχνίδια. Είναι το εργαστήριό σας για να πειραματιστείτε και να ανακαλύψετε. Ποιο πλαστικό εμπόρευμα μπορεί να συγκριθεί μαζί της;
Λίγο χώμα, λίγο νερό και κάποια παλιά κατσαρολικά είναι τα καλύτερα παιχνίδια μας. Πηγή: http://rhythmofthehome.com/archives/summer-2010/mud-pie-kitchen/
Δεν είναι απαραίτητο να πάρετε καινούρια ρούχα και μαγιό. Και τα παλιά είναι μια χαρά. Η ομορφιά ενός ρούχου δεν χάνεται στο χρόνο. Άλλωστε δεν είναι όμορφα τα ρούχα, αλλά οι άνθρωποι που τα φοράνε. Κανένα ρούχο δεν είναι ικανό να ντύσει με ομορφιά τις άσχημες σκέψεις ενός ανθρώπου. Αντιθέτως τα δικά σας ρούχα είναι τα πιο όμορφα που έχω δει στη ζωή μου, γιατί αντανακλούν την ομορφιά των σκέψεών σας.
Η Μέρι Κασάτ (Mary Cassatt, αμερικανίδα ζωγράφος, 1845 – 1927) ζωγραφίζει δυο κορίτσια και μας μαθαίνει να βλέπουμε. Παρατηρήστε με πόση λεπτομέρεια ζωγραφίζει τα πρόσωπά τους και πόσο σχηματικά ζωγραφίζει τα ρούχα τους. Και τι μας νοιάζει τι ρούχα φοράνε; Σημαντικά είναι τα πρόσωπα και όχι τα ρούχα.
Ποια είναι λοιπόν τα απαραίτητα για τις διακοπές;
Τα βιβλία. Πείτε στους φίλους μας τους όρνιθες ότι δεν τους ζηλεύουμε γιατί εάν εκείνοι πετάνε σε αυτόν τον έναν ουρανό, εμείς, μέσα από τα βιβλία μας, πετάμε στους ουρανούς της γνώσης, της σκέψης και της φαντασίας μας.
Τα χρώματα. Μόνο τα χρώματα αρκούν; Ναι, γιατί εάν έχω τα χρώματα ζωγραφίζω παντού. Το εσωτερικό μέρος της χάρτινης συσκευασίας των μακαρονιών είναι ιδανικό για να φτιάξω έναν πίνακα. Το χάρτινο τραπεζομάντιλο σε μία ταβέρνα, οι χαρτοσακούλες των φρούτων, οι χαρτοπετσέτες, το παλιό σεντόνι της γιαγιάς που θέλει να το πετάξει γιατί σκίστηκε, η πίσω πλευρά των ψηφοδελτίων που δεν έριξε στην κάλπη. Το βότσαλο, το κεραμίδι, το μάρμαρο, η πέτρα, το ξύλο: παντού μπορώ να ζωγραφίσω τον κόσμο που ονειρεύομαι.
Δε θα σας πω να πάρετε μαζί σας τη σκέψη και την κρίση σας, γιατί, ευτυχώς, το μυαλό μας το κουβαλάμε πάντα μαζί μας, δεν είναι καπέλο να το ξεχάσουμε στο σπίτι!
Ευτυχώς η σκέψη δεν είναι καπέλο να το ξεχάσουμε, αλλά ούτε ‘καπελώνεται’ (δεν μπαίνει ποτέ σε καλούπια) - από τον Αρκά.
Βάλτε λοιπόν στο σακίδιό σας τα απαραίτητα και … Καλές Διακοπές!
Μα πότε πρόλαβε η γάτα και τρύπωσε στη σακούλα των διακοπών;
Η αντίστροφη μέτρηση άρχισε.
Σήμερα κι άλλες έξι μέρες, για να πετάξουμε με τους Όρνιθες…
Και μετά τη Ρώμη τι; Το τέλος της Ρωμαϊκής αυτοκρατορίας (της ενιαίας δυτικής και ανατολικής), ορίζει και το τέλος του αρχαίου κόσμου. Όμως στην ιστορία δεν υπάρχει τέλος. Η ιστορική εξέλιξη είναι μια συνεχής πορεία και όχι μια διαδοχή ασυνεχών σταδίων. Οι διακρίσεις είναι σημαντικές γιατί μόνο διακρίνοντας και κατηγοριοποιώντας γνωρίζουμε, αλλά θα πρέπει να ξέρουμε ότι δεν είναι απόλυτες.
Η περίοδος λοιπόν που ακολούθησε την αρχαιότητα και κράτησε περίπου χίλια χρόνια, ονομάστηκε από τους ιστορικούς Μεσαίωνας, ως ο μεσαίος αιώνας, η μεσαία δηλαδή περίοδος μεταξύ Αρχαιότητας και Αναγέννησης. Ο Μεσαίωνας αρχίζει από την κατάλυση του Δυτικού Ρωμαϊκού κράτους (476 μ.Χ.) και τελειώνει με την κατάλυση του Ανατολικού ρωμαϊκού κράτους, την κατάληψη δηλαδή της Κωνσταντινούπολης από τους Οθωμανούς (1453 μ.Χ.), όπως και την εφεύρεση της τυπογραφίας και την ανακάλυψη της Αμερικής (1492 μ.Χ.) από τον Κολόμβο.
Το Ρωμαϊκό κράτος χωρίστηκε σε Δυτικό (με επίσημη γλώσσα τα λατινικά) και Ανατολικό (με επίσημη γλώσσα από τον 7ο αιώνα, τα ελληνικά), μέχρι που το Δυτικό ρωμαϊκό κράτος καταλύθηκε από διάφορα φύλα. Το Ανατολικό Ρωμαϊκό κράτος (αυτοκρατορία), το μόνο δηλαδή Ρωμαϊκό κράτος την περίοδο του Μεσαίωνα, με πρωτεύουσα την Κωνσταντινούπολη, μετονομάστηκε πολύ αργότερα σε Βυζάντιο (τον 16ο αιώνα από Φράγκους).
Όπως αναφέραμε και αλλού εμείς κάνουμε αυτό το ταξίδι για να δούμε πώς εξελίχθηκε ο πολιτισμός στο πέρασμα των αιώνων, και πάντα υπό το πρίσμα του Διαφωτισμού. Ακόμη και αν λάβουμε υπ’ όψιν τα στοιχεία που φέρνουν στο φως οι σύγχρονες μελέτες για το Μεσαίωνα (ότι δηλαδή η Αναγέννηση έχει τις ρίζες της στον ύστερο Μεσαίωνα), δεν παύει να είναι σκοτεινή περίοδος, υπό το πρίσμα της ανόδου του μυστικισμού και της ανελευθερίας της σκέψης, του λόγου, της αναζήτησης και της αμφισβήτησης.
Μπήκαμε λοιπόν στη χρονομηχανή και πληκτρολογήσαμε στα προσωπικά μας λαπ τοπ τη λέξη ΜΕΣΑΙΩΝΑΣ. Πώς γράφεται άραγε; Ο Σπύρος αυτοπροτάθηκε για να γράψει τη λέξη στον τοίχο, σε ένα χαρτί. Όλα τα παιδιά αναζήτησαν τους φθόγγους της λέξης και του υπαγόρευσαν τα γράμματα. Αφού έγραψε τη λέξη ΜΕΣΕΟΝΑΣ, αναζητήσαμε την ετυμολογία της, για να βρούμε και την ορθογραφία.
Συζητήσαμε με τα παιδιά για την ελευθερία των ιδεών, της σκέψης και του λόγου. Έχει κάποιος δικαίωμα να μου απαγορεύσει να σκέφτομαι και να εκφράζω τις σκέψεις και τις ιδέες μου, ακόμη κι αν οι ιδέες μου είναι διαφορετικές από τις ιδέες των άλλων;
Πώς κρίνουμε και βάσει ποιων κριτηρίων αποδεχόμαστε κάτι; Αποδεχόμαστε χωρίς κριτήρια τη θέση της αυθεντίας ή αποδεχόμαστε μόνο τις θέσεις τις οποίες κρίνουμε με τη λογική και την εμπειρία μας (τις αισθήσεις μας);
1η Δράση, ‘αμφισβήτηση της αυθεντίας’:
Είπα στα παιδιά ότι έξω από την τάξη μας υπάρχει ένα Λαμπαλίκι (κάπως αλλιώς το ονόμασα, αλλά τώρα δεν θυμάμαι). Ο διάλογός μας ήταν ο ακόλουθος:
«Τι είναι το Λαμπαλίκι;»
«Είναι ένα τεράστιο, γιγάντιο έντομο που μοιάζει με κατσαβίδι»
«Μα δεν υπήρχε όταν ήρθαμε»
«Ήρθε αργότερα»
«Ούτε όταν βγήκαμε για την τουαλέτα»
«Ήρθε πριν από λίγο. Μάλιστα μίλησε με την κυρία Τζένη, τη φύλακα, που το καλωσόρισε.»
«Μα εμείς δεν έχουμε δει ποτέ ένα Λαμπαλίκι»
«Δεν έτυχε, αλλά υπάρχει»
«Δεν το είδαμε ούτε στα βιβλία, ούτε σε φωτογραφίες»
«Δεν έτυχε, αλλά υπάρχει στα βιβλία»
«Αν υπάρχει να μας το δείξεις.»
Σημείωση: Τα παιδιά κατάλαβαν αμέσως ότι αυτό που τους έλεγα ήταν στα πλαίσια ενός παιχνιδιού. Πέρα από το λεκτικό υπάρχει και το εξωλεκτικό πλαίσιο επικοινωνίας (η έκφραση του προσώπου, η χροιά της φωνής, οι κινήσεις) και τα παιδιά αποκωδικοποιούν άριστα τους κώδικες αυτού του πλαισίου. Κατάλαβαν ακόμη ότι οι όροι του παιχνιδιού ήταν να αμφισβητήσουν με επιχειρήματα αυτό που τους έλεγα ως δεδομένο.
2η Δράση:
Είμαι ένας αρχαιολόγος, για την ακρίβεια ο πρώτος αρχαιολόγος που ανακάλυψε οστά (κόκκαλα) δεινοσαύρων. Πηγαίνω στην κοινότητα των επιστημόνων (τα παιδιά) και τους λέω ότι ανακάλυψα οστά ενός όντος που δεν γνωρίζαμε μέχρι σήμερα ότι υπήρχε.
«Πού τα ανακάλυψες;»
«Πολύ μακριά από εδώ»
«Ωραία, πάμε να μας τα δείξεις ή φέρ’ τα εδώ να τα εξετάσουμε»
«Γιατί να τα εξετάσετε;»
«Για να επιβεβαιώσουμε ότι είναι αληθινά. Μπορεί να είναι κόκκαλα από ένα ζώο που ήδη γνωρίζουμε ότι υπάρχει ή υπήρχε. Μπορεί να μοιάζουν με κόκκαλα αλλά να είναι κάτι άλλο. Μπορεί να είναι πλαστικά.»
Ο αρχαιολόγος φέρνει τα οστά, οι επιστήμονες τα εξετάζουν και συμφωνούν ότι μόλις ανακαλύφθηκαν τα οστά ενός περίεργου, τεράστιου όντος, που ζούσε εκατομμύρια χρόνια πριν. Ο αρχαιολόγος λοιπόν, πείθει τους επιστήμονες μέσω αποδείξεων (μέσω των οστών). Συνθέτουν τα κόκκαλα και αποφασίζουν να ονομάσουν αυτό το ον δεινόσαυρο. Όλοι μαζί, με τα ίδια κριτήρια, με τα μόνα κριτήρια που έχουμε οι άνθρωποι, αυτά της λογικής και της εμπειρίας μας, συμφώνησαν ότι τα οστά είναι μια αδιαμφισβήτητη μέχρι σήμερα απόδειξη ότι υπήρχαν δεινόσαυροι. Μέχρι σήμερα. Εάν αύριο γίνει μια νέα ανακάλυψη, τότε είμαστε έτοιμοι να τη δεχθούμε.
3η Δράση :
Έρχεται ένας επιστήμονας και μας λέει ότι βάσει των υπολογισμών του η γη είναι πυραμιδοειδής. Τι του απαντάμε;
Έρχεται ένας επιστήμονας και μας λέει ότι βάσει των υπολογισμών του τα αντικείμενα πέφτουν προς τα επάνω. Τι του απαντάμε;
Στόχοι των ανωτέρω δράσεων:
Να καταλάβουν τα παιδιά ότι κάθε άνθρωπος έχει δικαίωμα και υποχρέωση απέναντι στον εαυτό του να σκέφτεται, να κρίνει και να αποφασίζει ελεύθερα, ακόμη κι αν οι σκέψεις και οι ιδέες του διαφέρουν από τις ιδέες των άλλων.
Εάν κάποιος άνθρωπος θέλει να συμφωνήσουμε με την άποψη ή τις ιδέες του, θα πρέπει να μας πείσει μέσω επιχειρημάτων (λογική) και μέσω αποδείξεων (εμπειρία).
Κανένας δεν έχει το δικαίωμα να επιβάλει την άποψη και τις ιδέες του στους άλλους.
Κανένας δεν έχει το δικαίωμα να μας απαγορεύσει να αμφισβητήσουμε, μέσω επιχειρημάτων και αποδείξεων, την άποψη ή την ιδέα του.
Τίποτε δεν είναι πιο ευχάριστο και όμορφο, από την ελεύθερη δημιουργία των παιδιών.
Σήμερα, κατά τη διάρκεια των ελεύθερων δραστηριοτήτων, μια ομάδα παιδιών, αντί να παίξει στις γωνιές, αποφάσισε να ανοίξει ένα «δημιουργικό εργαστήρι», όπως το ονομάσαμε.
Με δική τους πρωτοβουλία, πήρανε την κούτα της «Ανακύκλωσης» (μέσα στην κούτα αποθηκεύουμε συσκευασίες τροφίμων, ζελατίνες, χαρτιά περιτυλίγματος, αυγοθήκες, ρολά χαρτιού υγείας και γενικά διάφορα ‘άχρηστα υλικά’, για να τα ανακυκλώσουμε, δημιουργώντας με αυτά διάφορες κατασκευές), χρώματα, ψαλίδια, πινέλα, υφάσματα και κόλλες, και φτιάξανε τις δικές τους δημιουργίες.
Η απόλαυση και η χαρά των παιδιών ήταν ζωγραφισμένη στα πρόσωπά τους καθ’ όλη τη διάρκεια των κατασκευών.
Δούλευαν αδιάκοπα, χωρίς να σηκώσουν κεφάλι. Αντάλλασσαν ιδέες, επηρεάζονταν και εμπνέονταν ο ένας από τον άλλον.
Aυτό που έκαναν σήμερα τα παιδιά είναι τέχνη: ελεύθερη δημιουργία που σε γεμίζει χαρά.
Σημείωση: Δεν είχα το χρόνο να τα φωτογραφίσω όλα τα έργα και έτσι παρουσιάζω μόνο ένα δείγμα.
Αλέξανδρος
Υλικά: λευκά χαρτιά Α4, εφημερίδες, μαρκαδόροι, ξυλομπογιές, κόλλα στικ.
Αλίκη
Μικτή τεχνική: κολάζ και ζωγραφική
Άλκης
Τα παιδιά έκοψαν με τα χέρια τους ένα φύλλο εφημερίδας σε κομμάτια (το σκίσιμο είναι πολύ ευχάριστη και απολαυστική πράξη, ακόμη και για μας τους μεγάλους).
Αναστασία
Κόλλησαν τα κομμάτια σε ένα φύλλο λευκού χαρτιού, δημιουργώντας μία ελεύθερη σύνθεση.
Άγγελος
Κάποια παιδιά επέλεξαν να δώσουν και όγκο στη σύνθεση προσθέτοντας λουλούδια που έφτιαξαν από τις εφημερίδες.
Γιώργος .Κ.
Στη συνέχεια κάθε παιδί έβαψε μαύρα τα όρια μεταξύ χαρτιού και εφημερίδας.
Γιώργος Α.
Τέλος έβαψε με διάφορα χρώματα τα επιμέρους λευκά πεδία που όριζαν οι μαύρες γραμμές.
Γρηγόρης
Διονυσία
Τα έργα έχουν αναρτηθεί με αλφαβητική σειρά.
Ιωάννα
Κριστίνα
Λάουρα
Μαλάινα
Μαρία
Μαριάννα
Μυρτώ Κ.Π.
Μυρτώ Σ.
Σπύρος
Χρήστος
Παιδιά, δείτε τα έργα δύο σπουδαίων ζωγράφων του εικοστού αιώνα, του ολλανδού Πητ Μοντριάν και του ρώσου Βασίλι Καντίνσκυ, και εμπνευστείτε για να δημιουργήσετε τα επόμενα έργα σας.
Μοντριάν, "Σύνθεση σε Μπλε, Γκρι και Ροζ"
Καντίνσκυ, "Αυτοσχεδιασμός"
Μαριάννα
Σήμερα τα παιδιά ζωγράφισαν τους όρνιθες για να διακοσμήσουν τις προσκλήσεις τους (για την ακρίβεια δεν ήταν προσκλήσεις, αλλά τα λόγια τους από τη διανομή των ρόλων).
Αλίκη
Εμπνεύστηκαν από την εικονογράφηση της Ζαραμπούκα, η οποία είναι εμπνευσμένη από τα κοστούμια του Τσαρούχη.
Μυρτώ Σ.
Έχετε δει πιο όμορφους όρνιθες;
Άλκης
Γιώργος Α
Διονυσία
Σπύρος
Γρηγόρης
Μαρία
Μυρτώ Κ.
Ιζαμπέλα
Χρήστος
Μαλάινα
Άγγελος
Κριστίνα
Γιώργος Κ.
Σήμερα τα παιδιά έφτιαξαν μάσκες από χαρτόνι, άλλες τραγικές κι άλλες κωμικές.
Στο αρχαίο θέατρο οι υποκριτές (ηθοποιοί) χρησιμοποιούσαν προσωπεία (μάσκες).
Τα προσωπεία είχαν το φυσικό μέγεθος του προσώπου και μεγάλο άνοιγμα στο στόμα για να επιτρέπουν την καθαρή ομιλία.
Τα υλικά της κατασκευής τους ήταν ξύλο, δέρμα, ή ύφασμα και αλευρόπαστα.
ο Θέσπις στο άρμα του, γλυπτό, 1334, Φλωρεντία
Τον 6ο αιώνα π.Χ. ζούσε στην Αθήνα ένας ποιητής ο Θέσπις. Ο Θέσπις είχε ένα άρμα και γυρνούσε στην πόλη απαγγέλλοντας τα ποιήματά του. Κάποια μέρα όμως οι θεατές τον ρώτησαν κάτι και εκείνος διέκοψε την απαγγελία και απάντησε, δηλαδή αποκρίθηκε (υποκρίθηκε). Έτσι λένε ότι γεννήθηκε το αρχαίο θέατρο στην Αθήνα, και ο Θέσπις ήταν ο πρώτος «υποκριτής» (αυτός που απάντησε). Έτσι η λέξη υποκριτής έφτασε σήμερα να σημαίνει ηθοποιός, αλλά και γενικά εκείνος που προσποιείται, όποιος παριστάνει ότι είναι κάτι άλλο από αυτό που είναι, για να ξεγελάσει τους άλλους.
Αριστοφάνης
Η δραματική ποίηση, δηλαδή η κωμωδία και η τραγωδία (βλέπε τον ορισμό του Αριστοτέλη εδώ) γεννήθηκαν στην αρχαία αθηναϊκή δημοκρατία, γιατί, όπως είπαμε και σε προηγούμενο άρθρο, μόνο τότε υπήρχε η πολιτική ελευθερία για να γεννηθούν αυτά τα δύο είδη θεάτρου που έκριναν και σατίριζαν την πολιτική και κοινωνική ζωή του τόπου.
Σοφοκλής
Εμείς εστιάσαμε σε δύο συγγραφείς της περιόδου, τον Σοφοκλή για την τραγωδία και τον Αριστοφάνη για την κωμωδία. Στη βιβλιοθήκη του σχολείου έχουμε την «Ειρήνη», τους «Βάτραχους» και τους «Όρνιθες» (σε εικονογράφηση και διασκευή της Σοφίας Ζαραμπούκα, εκδόσεις «κέδρος»). Διαβάζοντας το όνομα της Ζαραμπούκα η Αλίκη θυμήθηκε ότι η ίδια συγγραφέας έχει γράψει και το «Βρωμοχώρι» που είχαμε διαβάσει παλιότερα.
Οι “Όρνιθες” είναι το κωμικότερο έργο του Αριστοφάνη. Θέμα του έργου είναι ο πόθος των ανθρώπων για τη δημιουργία της ιδανικής πολιτείας, ο οποίος παραμένει ένα άπιαστο όνειρο γιατί οι ίδιοι οι άνθρωποι δεν είναι ιδανικά πλάσματα, έχουν πάθη, κακίες, μικρότητες. Τα πουλιά (οι όρνιθες) εμπιστεύονται την τύχη της πόλης τους στον Πεισθέταιρο και, όπως είναι αναμενόμενο, ο Πεισθέταιρος καρπώνεται μόνος του την εξουσία.
σχέδιο κοστουμιού για τους "Όρνιθες" του Γ. Τσαρούχη από την παράσταση του Κ. Κουν
Από τον Σοφοκλή επιλέξαμε την Αντιγόνη. Το ερώτημα που θέτει ο Σοφοκλής είναι το ακόλουθο: Όταν οι νόμοι του τύραννου έρχονται σε αντίθεση με τους ηθικούς νόμους των πολιτών, τότε τι πρέπει να κάνουν οι πολίτες; Να υποταχθούν στον τύραννο ή να παρανομήσουν;
«Γιατί να γράφουμε και να βλέπουμε στενάχωρα έργα; Για να στεναχωριόμαστε περισσότερο;» ρώτησαν τα παιδιά. «Μια μέρα είδα με τη μαμά μου ένα έργο και στο τέλος έκλαιγα και στεναχωρήθηκα», είπε η Μυρτώ Κ.
Γιατί λοιπόν γράφουμε και βλέπουμε στενάχωρα έργα; «Για να ξεπεράσουμε τη στεναχώρια (όταν κρύβεις τη λύπη σου, τότε αυτή γίνεται μεγαλύτερη), να τη μοιραστούμε με άλλους, και να δώσουμε απαντήσεις στα ‘στενάχωρα’ ερωτήματα (θέματα) της ζωής μας». Αυτή είναι τουλάχιστον η απάντηση που έδωσα στα παιδιά.
Τρόπος προσέγγισης:
Ανάγνωση: Διαβάσαμε τους «Όρνιθες», την «Ειρήνη» και τους «Βάτραχους» του Αριστοφάνη.
Δραματοποίηση: Δραματοποιήσαμε τους «Όρνιθες» (Πεισθέταιρος: Γιώργος Α., Ευελπίδης: Αλέξανδρος, Τσαλαπετεινός: Μυρτώ Σ., Χορός: όλα τα παιδιά), με τρομερούς αυτοσχεδιασμούς στο διάλογο και τις κινήσεις από τα παιδιά. Βγήκε τόσο καλό που αποφασίσαμε να το δουλέψουμε περισσότερο και να το παρουσιάσουμε στο κλείσιμο της χρονιάς.
Μουσική – Χορός: Ακούσαμε κάποια από τα τραγούδια που έγραψε ο Μάνος Χατζιδάκις για την παράσταση του θεάτρου Τέχνης του Κάρολου Κουν (μία ιστορική παράσταση που ανέβηκε σε σκηνικά και κοστούμια του Τσαρούχη και μετάφραση Βασίλη Ρώτα), και τα ενσωματώσαμε στη δραματοποίησή μας.
Γλώσσα: Αναζητήσαμε την ετυμολογία των λέξεων:
Ευελπίδης (εύελπις = καλή ελπίδα, ο ελπιδοφόρος)
Πεισθέταιρος (αυτός που πείθει τους άλλους)
Όρνιθες: ο όρνις ήταν στα αρχαία ελληνικά το πουλί, και όχι η σημερινή όρνιθα που είναι η κότα
Κωμωδία (κώμος + ωδή = τραγούδι εύθυμης συντροφιάς)
Τραγωδία (τράγων ωδή, το τραγούδι ομάδας μεταμφιεσμένων σε τράγους)
Αρχιτεκτονική – κουκλοθέατρο: Κατασκευάσαμε με οικοδομικό υλικό (τουβλάκια) ένα αρχαίο θέατρο και τοποθετήσαμε τους θεατές και τους ηθοποιούς στις θέσεις τους. Εντάξαμε το ‘αρχαίο θέατρο’ στη γωνιά του Μικρόκοσμου και κατά τη διάρκεια των ελεύθερων δραστηριοτήτων, όποιο παιδί θέλει, ‘ανεβάζει’ εκεί μία παράσταση με την κουκλίτσα και τις χάρτινες κούκλες που φτιάξαμε.
Κατασκευή – δημιουργία: Θα φτιάξουμε κωμικές και τραγικές μάσκες.
Σύνδεσμος:
Ένα ζεστό πρωινό του Μάη του 438 π.Χ. έχουμε συγκεντρωθεί όλοι στην Πνύκα για να αποφασίσουμε σχετικά με ένα θέμα που μας πρότεινε η ομάδα αρχιτεκτόνων και γλυπτών, την κατασκευή του Παρθενώνα.
Σχεδιασμός και κατασκευή της ζωφόρου, σχέδιο του Μ. Κορρέ
Πρώτη μας πράξη ήταν να ορίσουμε πρόεδρο της συνέλευσης. Ορίσαμε την Αναστασία (αφού η δική μας συνέλευση ήταν υποθετική, υποθέσαμε ότι μπορούσαν να συμμετέχουν όλοι οι πολίτες, γυναίκες και άνδρες). Η Αναστασία έδινε το λόγο σε όποιον ήθελε να μιλήσει και να υπερασπιστεί με επιχειρήματα την κάθε πρόταση. Συζητήσαμε για το χρόνο που θα είχε στη διάθεσή του ο κάθε ομιλητής. Αποφασίσαμε να θέσουμε ένα χρονικό όριο για να προλάβουν να μιλήσουν όσοι θέλουν. Επί τη ευκαιρία αναφερθήκαμε στην κλεψύδρα (= κλέφτης του ύδατος, μια και οι πρώτες κλεψύδρες ήταν με νερό) που είχαν στην εκκλησία του δήμου.
Τα θέματα που ετέθησαν ήταν τα ακόλουθα:
Σε ποιο σημείο της πόλης θα κατασκευάσουμε το έργο;
Θα ξεκινήσουμε να χτίζουμε τον Παρθενώνα και ό,τι βγει ή θα κάνουμε πρώτα σχέδια και μετά θα τον χτίσουμε βασισμένοι στα σχέδια αυτά;
Ποιοι θα κάνουν τα σχέδια;
Θα θέσουμε κάποιον υπεύθυνο για την επίβλεψη του έργου, και εάν ναι, ποιον;
Οι ομιλητές ανέπτυξαν τα επιχειρήματά τους και πρότειναν αρχιτέκτονες και γλύπτες (γνώριζαν από τις προηγούμενες μέρες για τον Ικτίνο, τον Καλλικράτη και τον Φειδία).
Στη συνέχεια η συνέλευση ψήφισε την κάθε πρόταση.
Μιλήσαμε με τα παιδιά για το έργο ενός αρχιτέκτονα. Αναλύσαμε τους όρους:
Πρόσοψη, Πλάγια όψη, Κάτοψη. Αποτυπώσαμε στο χαρτί τις τρεις όψεις διαφόρων αντικειμένων που είχαμε στην αίθουσα: του χελιδονόσπιτου, ενός μικρού κουκλόσπιτου, μια μπάλας και μιας καρέκλας.
Στη συνέχεια μελετήσαμε εικόνες, σχέδια, φωτογραφίες και μακέτες, και επισκεφτήκαμε (μέσω του διαδικτύου) τον Παρθενώνα. Συγκρίναμε τον Παρθενώνα, όπως είναι σήμερα, με τα σχέδια που δείχνουν πώς ήταν στα χρόνια του Περικλή, όταν χτίστηκε. Μετρήσαμε τους κίονες (κολόνες) της πρόσοψης και της πλάγιας όψης. Παρατηρήσαμε τα αετώματα, τη ζωφόρο και τις εναλλαγές από μετόπες και τρίγλυφα.
Διαβάσαμε τους μύθους που αναπαριστούν τα δύο αετώματα του Παρθενώνα:
α) Το ανατολικό αέτωμα είχε ως θέμα τη γέννηση της Αθηνάς από το κεφάλι του Δία. Κεντρική μορφή είναι ο μεγαλοπρεπής Δίας καθισμένος στο θρόνο του. Η Αθηνά πάνοπλη εμπρός από τον Δία, βηματίζει προς τα δεξιά.
β) Το δυτικό αέτωμα είχε ως θέμα την έριδα μεταξύ Αθηνάς και Ποσειδώνα για την Αττική γη. Ο Ποσειδώνας με την τρίαινά του ανοίγει μία πηγή, ενώ η Αθηνά με το δόρυ της εμφανίζει το δέντρο της ιερής ελιάς στη μέση του αετώματος. Ο Ποσειδώνας οπισθοχωρεί, ενώ πίσω από την Αθηνά τα άλογα αφηνιάζουν από το θόρυβο της διαμάχης.
Τέλος, κάθε παιδί σχεδίασε την ανατολική πλευρά του Παρθενώνα.
Σημείωση: Στην ιστορία του Παρθενώνα και την κλοπή των μαρμάρων από τον Έλγιν είχαμε αναφερθεί σε προηγούμενη συζήτηση (βλέπε εδώ)
το χρυσελεφάντινο άγαλμα της Αθηνάς Παρθένου εντός του σηκού
Λεξικό:
Ζωφόρος (η φέρουσα ζωή): όρος της αρχιτεκτονικής που αφορά στο τμήμα (το διάζωμα, τη ζώνη) που βρίσκεται συνήθως στο εξωτερικό μέρος των κτηρίων, περιμετρικά, μεταξύ της οροφής και του κυρίως κτηρίου, και το οποίο φέρει ανάγλυφες παραστάσεις από τη ζωή και προς τούτο ονομάστηκε και ζωφόρος.
Η ζωφόρος του Παρθενώνα περιτρέχει εξωτερικά το σηκό (το κυρίως κτήριο), είναι ιωνικού ρυθμού, και αναπαριστά τα Παναθήναια, τη γιορτή προς τιμήν της Αθηνάς (ο Γιώργος Α. μας είπε ότι τα Παναθήναια θυμίζουν τον Παναθηναϊκό και έτσι βρήκαμε και την ετοιμολογία του Παναθηναϊκού και του Ολυμπιακού).
τμήμα της ανατολικής ζωφόρου
Δείτε τη ζωφόρο του Παρθενώνα εδώ – Παίξτε με τη ζωφόρο εδώ
Δείτε τη νότια ζωφόρο εδώ, την ανατολική εδώ, τη βόρεια εδώ και τη δυτική εδώ
Μετόπη (αρχ. ελλ. ενδιάμεσο κενό): είναι στοιχείο της αρχαίας ελληνικής αρχιτεκτονικής που διακοσμεί με ανάγλυφα περιμετρικά το διάζωμα του κτηρίου. Πλαισιώνεται πάντα από τρίγλυφα, δεξιά και αριστερά, σχηματίζοντας εν σειρά τη ζωφόρο. Οι μετόπες είναι κατασκευασμένες ως αυτόνομα οικοδομικά υλικά σε σχήμα τετράγωνο ή ορθογώνιο. Στον Παρθενώνα υπήρχε το εξωτερικό διάζωμα (δωρικού ρυθμού) με 92 μετόπες και τρίγλυφα, και η ζωφόρος (στο εξωτερικό τμήμα του σηκού). Οι μετόπες διακοσμήθηκαν με ανάγλυφες μυθολογικές παραστάσεις από σπουδαίους γλύπτες της εποχής και εικονίζουν: στην ανατολική πλευρά την Γιγαντομαχία, στη δυτική την Αμαζονομαχία, στη νότια την Κενταυρομαχία, και στη βόρεια σκηνές από τον Τρωικό πόλεμο.
Δείτε τις μετόπες του Παρθενώνα εδώ
μετόπες και τρίγλυφα δυτικού διαζώματος
Τρίγλυφο (ή τρίγλυφος, πληθ. τρίγλυφα): είναι στοιχείο της αρχαίας ελληνικής αρχιτεκτονικής. Ονομάζεται τρίγλυφο από την χαρακτηριστική του εμφάνιση, η οποία επιτυγχάνεται όταν επάνω στην τετράπλευρη πλάκα ή επιφάνεια σκαλιστούν δύο μεσαία αυλάκια, που ονομάζονται γλυφές, και δύο λεπτότερα ακραία αυλάκια, οι ημιγλυφές. Όταν έχουμε τις δύο γλυφές, λείπουν όμως οι ημιγλυφές, τότε το ίδιο σχέδιο ονομάζεται δίγλυφο.
Αέτωμα: η αρχιτεκτονική κατασκευή στις ακραίες πλευρές των αρχαίων ελληνικών ναών, που ονομαζόταν και ‘αετός’ λόγω της ομοιότητάς της με τον αετό όταν έχει ανοιχτά τα φτερά του (τα παιδιά βρήκαν μόνα τους την ετυμολογία της λέξης). Είναι το ισοσκελές τριγωνικό τμήμα που βρίσκεται πάνω από το διάζωμα. Κύριος λόγος της κατασκευής αυτής ήταν η αποστράγγιση του νερού της βροχής (όμβρια ύδατα) από τις στέγες των ναών, για αυτό και ήταν αμφικλινής (είχε κλίση και προς τις δύο πλευρές). Οι αρχαιότεροι ναοί είχαν μία μόνο πρόσοψη, συνεπώς και ένα μόνο αέτωμα. Όταν οι ναοί έγιναν ‘περίπτεροι’ (όπως ο Παρθενώνας), διαμορφώθηκε και στην άλλη στενή πλευρά ομοιόμορφη προς τη πρώτη πρόσοψη με δεύτερο αέτωμα.
Δείτε τα δύο αετώματα του Παρθενώνα εδώ
Σηκός: ο κύριος, εσωτερικός χώρος στους αρχαίους ελληνικούς ναούς. Εκεί φυλάσσονταν το άγαλμα της θεάς ή του θεού και ήταν κλειστός για το κοινό.
Περίπτερος ναός: είναι τύπος αρχιτεκτονικής ναών στην αρχαία Ελλάδα. Χαρακτηριστικό του είναι ότι ο σηκός περικλείεται από μια σειρά κίονες (κολόνες).
«Ο Φειδίας δείχνει τη ζωφόρο του Παρθενώνα στους φίλους του», πίνακας του ολλανδού ζωγράφου Λώρενς Άλμα-Ταντέμα (Lawrence Alma – Tadema), 1868
Σύνδεσμοι:
Διαδικτυακός τόπος για τον Παρθενώνα από το Υπουργείο Πολιτισμού: http://www.parthenonfrieze.gr/#/read
Αρχαιολογία της πόλης των Αθηνών: http://www.eie.gr/archaeologia/gr/02_DELTIA/Parthenon.aspx
Μιλώντας για τα χελιδόνια, αναλύσαμε τη λέξη αποδημία – αποδημητικά πουλιά (τώρα που μιλάμε για τη δημοκρατία και το δήμο των Αθηναίων, ήταν εύκολο να βρουν τα παιδιά την ετυμολογία της λέξης) και φτιάξαμε χελιδονόσπιτα για να στεγάσουμε τους μετανάστες των πουλιών, τα χελιδόνια.
Χθες (Πέμπτη) ανοίξαμε στο σχολείο ένα εργαστήριο αγγειοπλαστικής. Επειδή δεν είχαμε πηλό, χρησιμοποιήσαμε ζυμάρι.
Η διαδικασία είναι περίπου η ίδια: ο πηλός αποτελείται από χώμα (συγκεκριμένης ποιότητας) και νερό, ενώ το ζυμάρι, από αλεύρι και νερό (στο ζυμάρι μας προσθέσαμε και λίγο αλάτι γιατί το κάνει πιο ανθεκτικό).
Η διαδικασία που ακολουθήσαμε για να φτιάξουμε το ζυμάρι είναι η ίδια που περιγράψαμε στα κουλουράκια. Έδειξα στα παιδιά πώς να φτιάξουν ένα αγγείο με την τεχνική που ακολουθούν πολλοί αγγειοπλάστες μέχρι σήμερα, το ‘μακαρόνι’ (με την τεχνική αυτή φτιάχνουν τα μεγάλα πιθάρια γιατί δεν μπορούν να γίνουν στον τροχό), φτιάχνοντας ένα μικρό αγγείο ως δείγμα.
Κατόπιν, κάθε παιδί έφτιαξε το δικό του αγγείο.
Σήμερα παρατηρήσαμε την εικόνα ενός ερυθρόμορφου αγγείου και στη συνέχεια κάθε παιδί ζωγράφισε το ψημένο αγγείο του με μαύρο και κόκκινο χρώμα.
Το μικρό μέγεθος των αγγείων απαιτούσε πολύ λεπτά πινέλα για τη διακόσμηση (που δεν είχαμε) και εξαιρετική δεξιοτεχνία.
Παρά τις τεχνικές δυσκολίες, τα παιδιά κατάφεραν να κάνουν πολύ όμορφα έργα.
