Μήνας: Φεβρουάριος 2015

Μετά τη χθεσινή πρώτη γνωριμία με τον Αλέξη Ακριθάκη, τα παιδιά έμειναν να αναρωτιούνται ποιος είναι και πώς μπήκε στην αίθουσά μας. Αποφασίσαμε λοιπόν να ψάξουμε καλύτερα τη βαλίτσα, μήπως βρούμε κάτι που θα μας βοηθήσει να απαντήσουμε στα ερωτήματά μας.

Και να, μέσα στη βαλίτσα βρήκαμε κρυμμένο ένα δεύτερο γράμμα που έγραφε:

“Αγαπημένα μου παιδιά. Σας έχω φέρει ακόμη κάτι, αλλά για να το βρείτε πρέπει να λύσετε τρεις γρίφους.

ΓΡΙΦΟΣ 1ος

Όχι μεγάλο, ούτε μικρό
από ένα ξύλο είναι φτιαχτό
Πολλά τετράγωνα έχει γραμμένα
Εξήντα τέσσερα συγκεκριμένα
Τι είναι;

Εκεί σας έχω αφήσει κάτι! Τα λέμε σε λίγο
Αλέξης”

Τα παιδιά έλυσαν τον 1ο γρίφο και βρήκαν κάτω από τη σκακιέρα ένα κομμάτι ενός παλιού χάρτη (ζωγράφισα το χάρτη αυτό ειδικά για το πρόγραμμα και είναι η κάτοψη της αίθουσάς μας). Πίσω από το χάρτη έγραφε:

“ΓΡΙΦΟΣ 2ος

Είναι μικρό και στρογγυλό
Ύφασμα έχει πιο μαλακό
Ανοίγει, κλείνει σαν το κουτί
Μοιάζει καπέλο, ποιος θα το βρει;

Καλή επιτυχία! Αλέξης”

Τα παιδιά έλυσαν και το 2ο γρίφο και βρήκαν κάτω από ένα διακοσμητικό κουτί σε σχήμα καπέλου, το δεύτερο κομμάτι που χάρτη. Πίσω από 2ο κομμάτι έγραφε:

“ΓΡΙΦΟΣ 3ος και τελευταίος!

Είναι μεγάλο, πολύ σκληρό
λευκό σαν χιόνι και παγερό
Δυο μέτρα μπόι, δυο πόρτες έχει
όχι, δεν τρώει και ούτε τρέχει

Αν λύσετε και τον 3ο γρίφο, θα βρείτε το 3ο κομμάτι του χάρτη, βάσει του οποίου θα βρείτε αυτό που σας άφησα.
Αλέξης”

Λύνοντας και τον 3ο γρίφο τα παιδιά βρήκαν μέσα στο ψυγείο μας το 3ο κομμάτι του χάρτη. Ένωσαν τα 3 κομμάτια και ακολουθώντας τα σημάδια, βρήκαν έναν εξωτερικό σκληρό δίσκο, κάτω από τον καναπέ μας.
Ο σκληρός δίσκος είχε ένα αρχείο με όλα τα έργα του Ακριθάκη. Αλλά αυτά θα τα περιγράψουμε σε ένα επόμενο άρθρο.

Σημείωση:

Τα παιδιά αναρωτιούνται ακόμη εάν πράγματι υπάρχει ο Δράκος που είναι ζωγραφισμένος στο χάρτη, και εάν υπάρχει πού είναι κρυμμένος – βάσει του χάρτη θα ήταν κάπου κοντά στο κόκκινο χαλί μας.

Κάπου στην αίθουσα έχει τοποθετηθεί μια βαλίτσα. Πέφτοντας επάνω της, αρχίζω να αφηγούμαι την ακόλουθη ιστορία που γράφτηκε ειδικά για το πρόγραμμα.

Η ιστορία μιας βαλίτσας:

Μια όμορφη βροχερή ημέρα, περπατούσα αμέριμνη στο δρόμο και … μπαμ (!), έπεσα πάνω σε μια βαλίτσα.
Πώς βρέθηκε εδώ αυτή η βαλίτσα;
Ποιος την άφησε;
Γιατί την ετοίμασε;
Τι ήθελε να κάνει;
Τι βάζουμε σε μια βαλίτσα;
Γιατί (και από τι) θέλουμε να φύγουμε;
Γιατί θέλουμε να ταξιδέψουμε;
Πού θέλουμε να πάμε;
Τι αναζητάμε;
Πού θα θέλατε να πάμε με αυτή τη βαλίτσα;
Αν βρίσκατε μία βαλίτσα τι θα κάνατε;
Να την ανοίξουμε;
Υποθέστε τι έχει μέσα και αιτιολογήστε γιατί.
Τι δεν θα μπορούσε να έχει μέσα;
Εσείς τι θα θέλατε να έχει;

Κάποτε λοιπόν ζούσε ένας ζωγράφος που αγαπούσε πολύ τις βαλίτσες. Έφτιαχνε βαλίτσες από ό,τι έβρισκε: ξύλα, χαρτόνια, υφάσματα και λαμαρίνες. Βαλίτσες μονόχρωμες και πολύχρωμες, ζωγραφισμένες ή κατασκευασμένες, μεγάλες ή μικρές.
Γιατί λέτε να έφτιαχνε βαλίτσες;
Τι χαρακτήρα θα είχε αυτός ο ζωγράφος; Τι θα του άρεσε να κάνει; Τι θέλει να μας πει μέσα από το θέμα που επέλεξε;
Μα τι βλέπω! Εδώ έχει ένα γράμμα (στη θέση όπου γράφουμε το όνομα του ιδιοκτήτη, έχει ένα διπλωμένο γράμμα – το διαβάζω).
“Αγαπημένα μου παιδιά. Άκουσα ότι κι εσείς αγαπάτε τις βαλίτσες και τα ταξίδια, όπως εγώ. Για αυτό αποφάσισα να σας αφήσω αυτή τη βαλίτσα. Ό,τι έχει μέσα είναι τα δικά μου δώρα για εσάς που με μάθατε πώς να ζωγραφίζω. Με όλη μου την αγάπη. Αλέξης Ακριθάκης”
Τι λέτε λοιπόν να έχει η βαλίτσα;
Να την ανοίξουμε;
Ανοίγουμε τη βαλίτσα. Μέσα έχει 24 βαλίτσες από χοντρό ανακυκλωμένο χαρτόνι χαρτοκιβωτίων.
Μα ποιος είναι ο Αλέξης;
Τον γνωρίζει κάποιος από εσάς;
Πώς και πότε μπήκε στην αίθουσά μας;
Λέτε να είναι αληθινός ή φανταστικός;

Παρατήρηση, ανάλυση των έργων

Δείχνοντας ένα πάουερ πόιντ με τις βαλίτσες του Ακριθάκη, σταματάω στα έργα, προτρέπω τα παιδιά να τα παρατηρήσουν, να τα περιγράψουν, να πουν τι νιώθουν, με τι θα μπορούσαν να τα παρομοιάσουν, να τα κρίνουν λέγοντας τι τους αρέσει και τι όχι και γιατί.
Στο τέλος τους ζητάω να πουν ποια είναι η αγαπημένη τους βαλίτσα και να αιτιολογήσουν γιατί την επιλέγουν.

Ατομική δημιουργία / έκφραση

Μετά την παρατήρηση και συζήτηση πάνω στα έργα, προτείνω στα παιδιά να δημιουργήσουν τη βαλίτσα τους, με όποιο υλικό και τρόπο επιλέξουν (ζωγραφική ή κατασκευή ή μικτή τεχνική), εμπνευσμένοι από το έργο του δημιουργού που τους αρέσει περισσότερο.

(αυτή είναι η βαλίτσα μας: μέσα έχει μείνει η κατάσταση που καταγράψαμε
με πράγματα που υπέθεταν τα παιδιά ότι έχει η βαλίτσα
και το γράμμα του Ακριθάκη)

“Χρειάστηκε να γεράσω για να μάθω να ζωγραφίζω σαν παιδί.”
Joan Miró, 1893-1983, Ισπανός ζωγράφος

Εάν ισχύει αυτό που έγραψε ο Μιρό και θα ασπάζονταν οι περισσότεροι από τους μεγάλους ζωγράφους, εάν τα παιδιά είναι φύσει καλλιτέχνες, τότε ποιος ο λόγος να κάνουμε οποιοδήποτε πρόγραμμα αισθητικής αγωγής στα παιδιά;
Συμφωνώντας με τον Μιρό ο Πικάσσο θα πει “κάθε παιδί είναι καλλιτέχνης” για να προσθέσει όμως αμέσως μετά, “το θέμα είναι πώς θα παραμείνει καλλιτέχνης μεγαλώνοντας”. Με τη ρήση του αυτή ο Πικάσσο αρθρώνει το βασικό σκοπό της Αισθητικής αγωγής στο Νηπιαγωγείο: να ενισχύσει και να αναπτύξει, να δώσει νέα ερεθίσματα και να απελευθερώσει τη δημιουργική ικανότητα που έχουν τα νήπια.

Στα πλαίσια αυτού του σκοπού, αυτές τις ημέρες δουλεύουμε στο νηπιαγωγείο μας  ένα δικό μας Σχέδιο Εργασίας για τον ζωγράφο Αλέξη Ακριθάκη.

Γιατί ο Ακριθάκης

Ο ζωγράφος Αλέξης Ακριθάκης είναι ένας από τους σημαντικότερους έλληνες ζωγράφους του εικοστού αιώνα. Έργα του φιλοξενούνται στην εθνική πινακοθήκη αλλά και σε πολλά μουσεία και πινακοθήκες παγκοσμίως. Είναι σημαντικό λοιπόν για τα νήπια, να έρθουν σε επαφή με το έργο ενός σπουδαίου δημιουργού.

Το έργο του Ακριθάκη διακρίνεται από μία μαγική αφηγηματικότητα και μία παιδική γραφή. Τα στοιχεία αυτά το καθιστούν εύκολα προσεγγίσιμο από τα παιδιά, αφού η προσωπική του εικαστική γλώσσα τους είναι προσφιλής.

Τα έργα του είναι αφηγηματικά και συμβολικά. Αντικατοπτρίζουν την ιδέα της ένωσης της τέχνης με τη ζωή. Τα παιδιά μπορούν να ‘διαβάσουν’ την ιστορία που αφηγείται, να αναγνωρίσουν και να αποκωδικοποιήσουν τα σύμβολα (πχ. βαλίτσα), να γνωρίσουν τη σχέση τέχνης και ζωής, να νιώσουν την τέχνη ως κομμάτι της ζωής τους.

Στα επόμενα άρθρα θα παρουσιάσω κάποιες από τις δραστηριότητες του Σχεδίου Εργασίας που δουλεύουμε. Όλο το σχέδιο μπορείτε να το βρείτε αναρτημένο στην προσωπική μου σελίδα, εδώ .

Σύνδεσμοι:

Για το βιογραφικό του Ακριθάκη από την Εθνική Πινακοθήκη, εδώ.

Δείτε ακόμη ένα πολύ καλό αφιέρωμα του Γιώργου Νομικού στο ‘artic’, εδώ.

Διαβάζοντας τον μικρό πρίγκιπα, αποφασίσαμε να φτιάξουμε τους δικούς μας ήρωες, ανακυκλώνοντας και δημιουργώντας πάνω σε παλιές χαρτόκουτες.

Κάθε παιδί έφτιαξε το δικό του αεροπλάνο του Αντουάν:

Αλλά και το δικό του δέντρο Μπαομπάμπ με μεγάλες ρίζες.

Και φυσικά έφτιαξε το δικό του Μικρό Πρίγκιπα αλλά και το προβατάκι του:

Τέλος, συγκεντρώσαμε κουτιά ζαχαροπλαστείου (οι γονείς βοήθησαν σε αυτό, όπως και σε όσα κάνουμε στοσχολείο μας) και με αυτά κάθε παιδί έφτιαξε τον πλανήτη του πρίγκιπα, στονοποίο έβαλε τους ήρωές του, για να τους πάρει μαζί του στο σπίτι του και να τοσυντροφεύουν κάθε μέρα.

Αυτή την περίοδο αρχίσαμε να διαβάζουμε σε συνέχειες την ιστορία του ‘μικρού πρίγκιπα’.

Ο Μικρός Πρίγκιπας είναι βιβλίο του Γάλλου συγγραφέα Αντουάν ντε Σαιντ Εξυπερύ. Η ιστορία του βιβλίου είναι η ακόλουθη: ο αφηγητής  (ο ίδιος ο Αντουάν) πέφτει με το αεροπλάνο του -που έχει πάθει βλάβη- στην έρημο. Εκεί συναντά ένα ασυνήθιστο παιδί (το μικρό πρίγκιπα), γνωρίζονται και γίνονται φίλοι. Ο μικρός πρίγκιπας διηγείται στον Αντουάν το ταξίδι του στους πλανήτες και τους ανθρώπους που συνάντησε εκεί και του περιγράφει τον πλανήτη του, τα μπαομπάμπ και το μικρό του λουλούδι.

Τα ακόλουθα λόγια της αλεπούς προς το μικρό πρίγκιπα είναι χαρακτηριστικά της γλυκύτητας και της ομορφιάς του βιβλίου:

“Είσαι υπεύθυνος για πάντα, γι’ αυτό που έχεις εξημερώσει.”

“Ο χρόνος που πέρασες με το τριαντάφυλλό σου είναι αυτό που το κάνει ξεχωριστό για σένα.”

Το έργο είναι δημοφιλές και κυκλοφορεί σε πολλές εκδόσεις (Πατάκης, Ψυχογιός, Ζαχαρόπουλος). Εγώ το γνώρισα από τις εκδόσεις Ηριδανός, με Πρόλογο και Μετάφραση του Στρατή Τσίρκα. Στη συγκεκριμένη έκδοση αναφέρονται τα ακόλουθα:

“Γραμμένο το 1940, στις Η.Π.Α. όπου είχε καταφύγει ο Αντουάν ντε Σαιντ-Εξυπερύ όταν κατάρρευσε η Γαλλία, το μικρό αυτό αριστούργημα πρωτοεκδόθηκε γαλλικά στη Νέα Υόρκη κι αμέσως ακολούθησε η μετάφραση του στ’ αγγλικά. Κι ενώ διαρκούσε ακόμη ο δεύτερος παγκόσμιος πόλεμος, αλλεπάλληλες εκδόσεις του “Μικρού πρίγκιπα” κυκλοφορούσαν γαλλικά στην Ελβετία, τη Λατινική Αμερική, τη Β. Αφρική και το Λίβανο, αλλά και μεταφράσεις του σε πολλές γλώσσες. Ένα χρόνο αργότερα, την 31 Ιουλίου 1944, παραμονή ακριβώς της απελευθέρωσης της Γαλλίας, ο Σαιντ-Εξυπερύ, που εκτελούσε την έννατη πολεμική του αποστολή, ξέρει καλά, ενώ εξαφανίζεται με το αεροπλάνο του στ’ ανοιχτά της Κορσικής, κυνηγώντας γερμανικά καταδιωχτικά, πως ο μικρός του πρίγκηπας έγινε ήδη ένα σύμβολο, ένα φωτεινό σημείο. Έγινε ένα αστέρι συναντίληψης κι επικοινωνίας, όλων εκείνων, που πάνω από τον όλεθρο του πολέμου και τις χιτλερικές θηριωδίες, δεν έπαψαν να μένουν πιστοί στις αξίες του ανθρώπου, στο απαραβίαστο του εσωτερικού του κόσμου, στο δικαίωμα του ν’ αγωνίζεται για να δώσει ένα νόημα στη ζωή, και για την ευτυχία του.”

Ακολούθως μπορείτε να δείτε ένα ανιμέισον του μικρού πρίγκιπα, που είχε προβληθεί από την τηλεόραση της βουλής.

https://www.youtube.com/watch?v=icIrzbxADys

Πηγές / Σύνδεσμοι:

Ανάλυση του έργου εδώ

Πληροφορίες Βικιπαίδεια

Θεατρική Παράσταση:

Το βιβλίο έχει διασκευαστεί σε θεατρικό έργο και έχει ανέβει σε διάφορες παραστάσεις. Φέτος βρήκαμε μία παράσταση – για πληροφορίες  εδώ και εδώ.