Η 28η Οκτωβρίου είναι χρονικά η πρώτη εθνική επέτειος που γιορτάζουμε στο νηπιαγωγείο.

Πώς μπορούμε να προσεγγίσουμε μία εθνική επέτειο σε μία τάξη όπου οι εθνικότητες των παιδιών ποικίλουν; Μας ενδιαφέρει να χτίσουμε μια κυριαρχική, καθαρή, επιθετική και φοβική, μια ηρωοποιημένη εθνική ταυτότητα (ανάλογη της εθνικής ταυτότητας που γέννησε τον 2ο παγκόσμιο πόλεμο), ή να αναζητήσουμε εκείνα τα στοιχεία που συγκροτούν την ταυτότητά μας στην ιστορική πορεία, ως μία ανοιχτή ταυτότητα που αγωνίζεται για την ελευθερία και την ανεξαρτησία;

Ο τρόπος που προσεγγίζουμε εμείς την επέτειο είναι ο ακόλουθος.

Η 28η Οκτωβρίου είναι η πρώτη ευκαιρία να φέρουμε τα παιδιά σε επαφή α) με τον ιστορικό χρόνο (ο χρόνος είναι πολύ δύσκολη έννοια για την ηλικία αυτή), β) με τον επιστημονικό κλάδο της Ιστορίας και γ) να διερευνήσουμε την έννοια της ‘διαφοράς’ και  του ρατσισμού.

1. ΙΣΤΟΡΙΚΟΣ ΧΡΟΝΟΣ

Στη γραμμή του χρόνου όπου έχουμε σημειώσει το έτος μας (2011), και προς τα αριστερά το έτος γέννησης των παιδιών (2006), το έτος γέννησης της νηπιαγωγού, του παππού μας κλπ. σημειώνουμε το 1940 (κάπου εκεί κοντά στον παππού) και ζωγραφίζουμε συμβολικά κάτι για αυτό (πχ ένα αεροπλάνο που ρίχνει βόμβα).

Τα παιδιά βλέπουν οπτικοποιημένα εμπρός τους ότι η γραμμή του χρόνου γεμίζει με ιστορίες (αφηγήσεις) ως προ το παρελθόν, αλλά όχι ως προς το μέλλον. Έτσι έχουν μία πρώτη κατανόηση του ιστορικού χρόνου.

Τοποθετώντας το 1940 κοντά στην γέννηση του παππού, παρατηρούμε ότι ο παππούς ζούσε όταν έγινε το γεγονός αυτό.

παππούς Β Παγκ. Πόλεμος γεν. νηπ/γου γεν παιδιών σημερα
1925 1940 1964   2006 2011

2. ΙΣΤΟΡΙΑ

Διακρίνουμε το παραμύθι από την ιστορία. Χωρίζουμε ένα χαρτί στα δύο. Στη μία στήλη γράφουμε τα χαρακτηριστικά που μας λένε τα παιδιά ότι έχει το παραμύθι και στη δεύτερη εκείνα της ιστορίας. Έτσι διακρίνουν τη φαντασία από την επιστήμη και την έρευνα.

Τα παιδιά πρέπει να μελετούν την ιστορία όπως οι ιστορικοί γιατί καλή μάθηση είναι πάντα η ενεργητική μάθηση. Ζητάμε από τα παιδιά να ρωτήσουν τους γονείς και τους παππούδες τους τι έχουν ζήσει σχετικά με το 1940.

Συγκεντρώνουμε και καταγράφουμε τις μαρτυρίες που μας μεταφέρουν τα παιδιά. Εάν κάποιος παππούς μπορεί επισκέπτεται το σχολείο και μας εξιστορεί την εμπειρία του.

Μέσα από τις μαρτυρίες αλλά και από βιβλία ιστορίας καταγράφουμε τη δική μας έρευνα για το 1940. 

Κυρίαρχες έννοιες: η ελευθερία και η ανεξαρτησία των λαών, το ηχηρό ΟΧΙ και η αντίσταση ενάντια σε όποιον θέλει να μας στερήσει την ελευθερία και την ανεξαρτησία μας.

Τα παιδιά ζωγραφίζουν σκηνές από την ιστορία που καταγράψαμε και φτιάχνουμε το δικό τους βιβλίο ιστορίας. Στην τελευταία σελίδα του βιβλίου καταγράφουμε τις πηγές μας (μαρτυρίες και βιβλία).

3. ΡΑΤΣΙΣΜΟΣ / ΦΑΣΙΣΜΟΣ – ‘ΔΙΑΦΟΡΑ’

Η 28η Οκτωβρίου είναι η καλύτερη ευκαιρία για να μιλήσουμε στα παιδιά, για τη διαφορά, τις διακρίσεις και το ρατσισμό. Ο φασισμός κι ο ναζισμός, οι δύο όψεις της ιδεολογίας που γέννησαν τη θηριωδία του δεύτερου παγκοσμίου πολέμου, αποτελούν ένα ιδιαίτερο θέμα, πέρα από τη διάσταση ενός εθνικού απελευθερωτικού πολέμου. Η ομορφιά και ο πλούτος της διαφοράς, η απανθρωπιά, η καταπίεση και η ασχήμια της ομοιομορφίας είναι έννοιες που μπορούν και πρέπει να δουλευτούν με τα νήπια.

Παρατηρούμε τη φύση: υπάρχει ομοιότητα στη φύση; Πού συναντάμε την ομοιότητα (στις μηχανές);

δεν είμαστε μηχανές

Συγκρίνουμε τον κάθε ένα από εμάς με τους υπόλοιπους. Είναι κάποιος όμοιος με τους άλλους; Είναι η νηπιαγωγός όμοια με κάποιον άλλο άνθρωπο που γνωρίζουν; Έχουμε τις ίδιες ιδέες, τις ίδιες επιλογές, τις ίδιες κλίσεις, τα ίδια ενδιαφέροντα; Μας αρέσουν τα ίδια φαγητά, τα ίδια φρούτα, τα ίδια γλυκά; Ζωγραφίζουμε με τον ίδιο τρόπο, κοιμόμαστε με την ίδια στάση, έχουμε την ίδια φωνή, τρέχουμε το ίδιο γρήγορα, έχουμε το ίδιο γέλιο ή το ίδιο κλάμα, τρώμε το ίδιο αργά ή γρήγορα; Τελικά αυτές οι διαφορές μας κάνουν πιο όμορφη ή πιο ενδιαφέρουσα τη ζωή μας; Πώς θα ήταν η ζωή μας εάν ήμασταν όλοι ίδιοι;

Σταματήστε το Φασισμό

Πώς κρίνουμε και συγκρίνουμε ανθρώπους; Πώς θα νοιώθαμε εάν μας διέκριναν βάσει της εμφάνισής μας (πχ, όσοι έχουν ξανθά μαλλιά δεν θα παίζουν στην αυλή). Πώς θα νοιώθαμε εάν μας διέκριναν βάσει της καταγωγής μας (πχ, όσοι κατάγονται από την Πελοπόννησο δεν θα παίζουν στο κουκλόσπιτο). Είναι δίκαιο να διακρίνουμε τους ανθρώπους ανάλογα με το χρώμα του δέρματος, την καταγωγή, την ευφυΐα, την ομορφιά, το πολιτισμικό επίπεδο, τις γνώσεις …; Είναι δίκαιο να έχουν όλοι οι άνθρωποι ίσα δικαιώματα ή θα έπρεπε κάποιοι να είχαν περισσότερα από άλλους; Ποια πιστεύετε ότι θα έπρεπε να ήταν τα δικαιώματα των ανθρώπων;

Φτιάχνουμε τη δική μας διακήρυξη για τα ανθρώπινα δικαιώματα, Συγκρίνουμε τη διακήρυξή μας με την «Οικουμενική Διακήρυξη για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα» που υιοθετήθηκε από τη Γενική Συνέλευση του Οργανισμού Ηνωμένων Εθνών (10/12/1948).

Απεικόνιση της Διακήρυξης των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου και του Πολίτη το 1789

(Βρείτε την «Οικουμενική Διακήρυξη για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα» στον ακόλουθο σύνδεσμο: http://www.ohchr.org/EN/UDHR/Pages/Language.aspx?LangID=grk)

Σύνδεσμοι: