ΑΝΔΡΙΚΗ ΠΑΡΑΔΟΣΙΑΚΗ ΦΟΡΕΣΙΑ ΜΑΝΗΣ

Βλέπετε την ανΜΑΝΗδρική παραδοσιακή φορεσιά της Μάνης, ένα από τα πιο σημαντικά είδη φορεσιών στην Πελοπόννησο. Αποτελείται από σκούρη μπλε βράκα/σαλβάρι ως το γόνατο (σπανιότερα από φουστανέλα), φαρδύ, λευκό πουκάμισο κεντημένο στα μανίκια, κόκκινο γιλέκο κεντημένο με μαύρο κορδόνι, ριγωτό πολύχρωμο ζωνάρι, φέσι ή μαντήλι/τσεμπεράκι μαύρο, κάλτσες χρώματος μαύρου και τσαρούχια από γουρουνίσιο δέρμα. Μεταξύ των Πελοποννησίων και των Μανιατών υπήρχαν σημαντικές διαφορές στην ενδυμασία τους. Η αμφίεσή των Μανιατών ήταν παρόμοια με τους νησιώτες του Αρχιπελάγους, επειδή οι συναλλαγές τους γίνονταν από τη θάλασσα και όχι από τη στεριά…

 

Διαβάστε περισσότερα…

Επίσης, η φορεσιά καθιερώθηκε σύμφωνα με τις συνθήκες που επικρατούσαν στην κοινωνία τους. Οι Μανιάτες ζούσαν σε μία κατεξοχήν πολεμική κοινωνία, ιεραρχικά συγκροτημένη, που βρισκόταν συνέχεια με ένα όπλο στο χέρι για την προάσπιση της ελευθερίας της˙ μία κοινωνία όπου ήταν εμφανής η υπεροχή των ανδρών έναντι των γυναικών, που όμως η προστασία τους θεωρούνταν ιερό καθήκον από τους άνδρες. Τα ρούχα τους ήταν όλα υφαντά, κεντημένα και χειροποίητα. Μάλιστα, σε πολλά σημεία η φορεσιά τους είναι επηρεασμένη από την πειρατική ενδυμασία, καθώς οι Μανιάτες από τη βυζαντινή ακόμα εποχή έρχονταν συχνά αντιμέτωποι με πειρατές ή συμμετείχαν και οι ίδιοι σε πειρατικά πληρώματα. Για παράδειγμα, η βράκα τους δεν είναι πολύ μακριά ούτε πολύ σφιχτή στο γόνατο, για να αφήνει ελεύθερη την κίνηση του γόνατος την ώρα της μάχης.

Η Μάνη, μία από τις σπουδαιότερες και μαχητικότερες περιοχές της Πελοποννήσου, υπήρξε κοιτίδα εξέγερσης και ξεσηκωμού των Ελλήνων τις μέρες της Επανάστασης. Ο επαναστατικός αναβρασμός της περιόδου δεν ήταν δυνατό να μην θορυβήσει τους γενναίους και πάντοτε ετοιμοπόλεμους Μανιάτες. Η περιοχή έχαιρε ιδιαίτερης μεταχείρισης από την Υψηλή Πύλη, ούσα υπό ένα ιδιότυπο καθεστώς, απολαμβάνοντας σειρά προνομίων, όπως το δικαίωμα της οπλοκατοχής. Οι Μανιάτες, λοιπόν, όχι απλώς συμμετείχαν, αλλά πρωταγωνίστησαν στα πολεμικά γεγονότα της εποχής. Στην πραγματικότητα, πρόκειται για μία από τις πρώτες επαναστατικές εστίες στην Πελοπόννησο. Μάλιστα, πριν από την επίσημη κήρυξη της Επανάστασης στην Πελοπόννησο, στις 17 Μαρτίου 1821, οι οπλαρχηγοί, οι αγωνιστές και οι ιερείς, κατόπιν παρότρυνσης του Πετρόμπεη Μαυρομιχάλη, συναντήθηκαν στην Τσίμοβα (σημερινή Αρεόπολη) και αποφάσισαν την κήρυξη του αγώνα κατά του τουρκικού ζυγού. Οι Μανιάτες, όλο ενθουσιασμό και γεμάτοι δίψα για τη λευτεριά, ξεσηκώθηκαν, έδωσαν έναν όρκο αφοσίωσης και ανδρείας, αιτούμενοι τη νίκη ή τον θάνατο. Το λάβαρο της επαναστάσεως είχε υψωθεί στον ουρανό και οι Μανιάτες θα αγωνίζονταν αποφασιστικά και θα θυσιάζονταν ανιδιοτελώς για χάρη του κοινού ιδανικού, της αποτίναξης του ζυγού και της έλευσης της ελευθερίας.

Πηγές:

Γ. (2009). Παραδοσιακή οικιακή οικονομία στην Ανατολική Μάνη (Αδημοσίευτη πτυχιακή εργασία).  Αθήνα: Χαροκόπειο Πανεπιστήμιο.

https://www.offlinepost.gr/2021/03/02/i-ekriksi-tis-epanastasis-sti-mani-kai-oi-protes-kiniseis-ton-maniaton/ (γράφει ο Γιώργος Δαλακούρας)

Πηγές: https://el.wikipedia.org/wiki

https://oimaniateseinaipantou.blogspot.com/p/blog-page_26.html

https://messinia.mobi/el/article/customs-and-traditions/i-maniatiki-foresia/675

https://ellas2.wordpress.com/2020/11/12/η-παραδοσιακή-φορεσιά-της-Μάνης

https://omorfimani.blogspot.com/2020/09/blog-post_59.html#mores

 

Έγραψαν για τα «Ατίθασα πινέλα» οι μαθητές/τριες του Γ3 του 8ου Γυμνασίου Καλαμαριάς Νίκος Καλαϊτζάκης, Κατερίνα Παπαζήση, Χρήστος Σακελλάρης, Σάρα Χίντρη. Υπεύθυνη καθηγήτρια: Ευαγγελία Βελλή

 

ΓΥΝΑΙΚΕΙΑ ΠΑΡΑΔΟΣΙΑΚΗ ΦΟΡΕΣΙΑ ΜΑΝΗΣ

ΜΑΝΗ

Βλέπετε τη γυναικεία παραδοσιακή φορεσιά της Μάνης. Είναι πολύ χαρακτηριστική και την ξεχωρίζουμε ανάμεσα σε πολλές άλλες φορεσιές της Πελοποννήσου. Την αναγνωρίζουμε πολύ εύκολα από την τριχρωμία του βασικού της φορέματος που ονομάζεται «βελέσι» και είναι βαμβακερό, συνήθως σκούρο μπλε. Στο κάτω μέρος του, στο μέσον, έχει ραμμένη μία φαρδιά κατακόκκινη λωρίδα, που ονομάζεται «μπουγάζι».

Διαβάστε περισσότερα…
Το «μπουγάζι» το φορούσαν οι «χαιράμενες», δηλαδή οι γυναίκες εκείνες που δεν βρίσκονταν σε πένθος, αλλά χαίρονταν, παντρεμένες και ανύπαντρες. Αν η γυναίκα χήρευε, πάνω στον τάφο του άντρα της ξήλωνε ένα μέρος του μπουγαζιού, ενώ αν πέθαινε αδελφός της, το ξήλωνε ολόκληρο! Το «βελέσι» που φορούσαν οι Μανιάτισσες αποτελεί μοναδική εξαίρεση σε όλες τις τουρκοκρατούμενες περιοχές, καθώς θυμίζει ευρωπαϊκό φόρεμα (και όχι σαλβάρι ή καβάδι που έχουν άλλες ελληνικές παραδοσιακές φορεσιές). Ίσως αυτό να οφείλεται στις πυκνές εμπορικές σχέσεις των Μανιατών με τη Δύση. Το φόρεμα κατέβαινε χαμηλά στο μπούστο, για να φαίνεται το κλειστό ως τον λαιμό άσπρο πουκάμισο με το κέντημά του.
Η γυναικεία φορεσιά της Μάνης, εκτός από το βελέσι/φόρεμα, αποτελείται από πουκάμισο με μακριά μανίκια κεντημένα στα άκρα, από πάνω «κοντογούνι» (δηλαδή κοντό γιλέκο με μακριά μανίκια, που το λένε επίσης «μπόρκα» ή «καμιγιόλα») υφασμάτινη ζώνη, είτε μονόχρωμη, συνήθως κόκκινη, είτε με ρίγες, όπως η ανδρική, στο κεφάλι «τσεμπέρι ή τσεμπέρα», τυλιγμένο γύρω από το κεφάλι και τον λαιμό όχι σφιχτά αλλά κάποιες φορές αρκετά ψηλά ώστε να καλύπτει και το στόμα. Το χρώμα της τσεμπέρας ήταν ανάλογο της ηλικίας. Οι μικρότερες φορούσαν άσπρη, κίτρινη ή ανοιχτή καφέ που με την ηλικία σκούραινε, ώσπου να γίνει μαύρη στα γεράματα. Κάτω από την τσεμπέρα φορούσαν (όχι πάντα) ένα είδος κεφαλόδεσμου με άλλο μαντήλι, το «κεφαλογιούρι» (κεφάλι και γυρίζω), που το έδεναν σφιχτά γύρω από το κεφάλι, για να συγκρατεί τα μαλλιά τους, τα οποία συνήθιζαν να πλέκουν σε κοτσίδες και να τις γυρίζουν και αυτές γύρω από το κεφάλι. Γενικότερα, το κεφαλογιούρι είναι τρόπος δεσίματος του μαντηλιού που τον συναντάμε ως εσωτερικό κεφαλόδεσμο, πριν από τα εξωτερικά μαντήλια.
Αποτελεί βάση για πολλούς κεφαλόδεσμους, καθώς συγκρατεί και φορμάρει τα μαλλιά, αλλά και δίνει την αίσθηση πυκνών και πλούσιων μαλλιών. Συγκεκριμένα, σε παλιές φωτογραφίες της γυναικείας μανιάτικης φορεσιάς, συναντάμε ένα εντυπωσιακό κεφαλογιούρι που δίνει την αίσθηση στερεού αντικειμένου, σαν κορόνας, και δεν έχουμε πληροφορίες για το πώς ακριβώς είναι κατασκευασμένο.
Οι Μανιάτισσες στα πόδια φορούσαν τσαρούχια. Στους ώμους έριχναν (όχι υποχρεωτικά) την «μπελερίνα», μία πλεχτή, χειροποίητη, συνήθως μαύρη εσάρπα.

Πηγές
https://el.wikipedia.org/wiki
https://oimaniateseinaipantou.blogspot.com/p/blog-page_26.html
https://messinia.mobi/el/article/customs-and-traditions/i-maniatiki-foresia/675
https://ellas2.wordpress.com/2020/11/12/η-παραδοσιακή-φορεσιά-της-Μάνης
https://omorfimani.blogspot.com/2020/09/blog-post_59.html#mores

Έγραψαν για τα «Ατίθασα πινέλα» οι μαθητές/τριες του Γ3 του 8ου Γυμνασίου Καλαμαριάς: Νίκος Καλαϊτζάκης, Σάρα Χίντρη.
Υπεύθυνη Καθηγήτρια: Ευαγγελία Βελλή.