ΚΑΛΗ ΠΡΩΤΟΜΑΓΙΑ ΣΕ ΟΛΟΥΣ
Οι δύο όψεις της Πρωτομαγιάς
Την Πρωτομαγιά, την πρώτη ημέρα του Μαΐου γιορτάζουμε δυο γεγονότα.
Πρώτα απ΄ όλα είναι μια ημέρα αφιερωμένη στους αγώνες των εργατών για αξιοπρεπή εργασία. Αυτό δεν είναι καθόλου αυτονόητο, παιδιά. Όσα χρόνια κι αν περάσουν, οι αγώνες αυτοί είναι πάντα επίκαιροι και ζωντανοί.
Γιορτάζουμε λοιπόν τη μέρα των εργατών και είναι αφιερωμένη στην εξέγερση των εργατών στις Η.Π.Α το 1886, η οποία έχει καθιερωθεί επίσημα πλέον σαν Ημέρα της Εργασίας και των Εργαζομένων .Οι εργάτες τιμούν την εξέγερση των εργατών του Σικάγου, της «μητέρας» των μαχών της εργατικής τάξης, γι΄αυτό η μέρα αυτή δεν θεωρείται αργία….. είναι απεργία και γιορτάζεται με συγκεντρώσεις, πορείες & συνθήματα.
Γιορτάζουμε επίσης τη μέρα των λουλουδιών και της Άνοιξης, μια αρχαία εορτή, την οποία τιμούμε και σήμερα φτιάχνοντας στεφάνια.
Μια φορά την Πρωτομαγιά!
Πατήστε στην παρακάτω εικόνα για να δείτε το ebook της Λίνας Ρόκα
Από την αρχαία Ελλάδα στο Βυζάντιο και ύστερα σε όλη την Ευρώπη, την Πρωτομαγιά λάμβαναν χώρα πλήθος εορταστικών τελετών και εθιμοτυπικών διαδικασιών πολλές εκ των οποίων έχουν παραμείνει ως τις μέρες μας.
Η πρωτομαγιά μέσα από τη ζωγραφική
Απολαύστε ένα όμορφο βίντεο της εκπαιδευτικού Κίτσιου Σωτηρίας
Τραγούδι: Πρωτομαγιά-Παραδοσιακό από την Αρετσού Μικράς Ασίας
Ερμηνεία: Χορωδία του Αιγαίου
Πρωτομαγιά
Πατήστε στην παρακάτω εικόνα για να επισκεφθείτε
ένα Sway της εκπαιδευτικού Γεωργίας Κοκκινάκη
Διαδραστικοί πίνακες με θέμα τον Μάη…!
Οι διαδραστικοί πίνακας περιλαμβάνουν έργα τέχνης διάσημων ζωγράφων και λογοτεχνών, που όλοι τους μιλούν για την άνοιξη!
Οδηγίες: Κάνοντας κλικ επάνω στους μικρούς κύκλους με τον σταυρό, θα ανακαλύψετε εξαιρετικούς πίνακες διάσημων ζωγράφων, που συνοδεύονται από ποιήματα διάσημων λογοτεχνών. Όλοι τους αποτυπώνουν με τον μοναδικό τους τρόπο την άνοιξη.. .
(Δημιουργία διαδραστικού πίνακα: Βασιλική Ξυλά. Επιμέλεια εικόνων: Καλλιόπη Κύρδη)
Πατήστε επάνω στις εικόνες
|
|
 |
Μέρος Α΄- Η Πρώτη μέρα της άνοιξης
Η γιορτή της άνοιξης (εορταστική όψη)
H γιορτή των λουλουδιών και της Άνοιξης, η αρχαία Πρωτομαγιά, πήρε σιγά-σιγά την επίσημη μορφή της. Ο Μάιος είναι ο 5ος μήνας του χρόνου, ο οποίος αντιστοιχεί στον αρχαίο μήνα Θαργηλίωνα που γιορταζόταν με τα περίφημα Ανθεοφόρια ή Ανθεστήρια.
Ήταν η πρώτη επίσημη γιορτή ανθέων των Ελλήνων, η οποία ιδρύθηκε πρώτα στην Αθήνα και στη συνέχεια και σε άλλες πόλεις της Ελλάδας, όπου κατά την τελετή κατευθύνονταν προς τα ιερά πομπές με κανηφόρες, που κουβαλούσαν λουλούδια.
Σύμφωνα με το μύθο, στα Ανθεστήρια «ανασταινόταν» ο… σκοτωμένος θεός Ευάνθης, επίθετο του Διόνυσου, από το χυμένο αίμα του οποίου φύτρωσε η άμπελος.
Ήταν αφιερωμένος στη θεά της γεωργίας Δήμητρα και την κόρη της Περσεφόνη, που τον μήνα αυτόν βγαίνει από τον Άδη κι έρχεται στη γη. Γιορτές γίνονταν και στην αρχαία Ρώμη που τις έλεγαν “ροσύλλια” τις οποίες διατήρησαν και οι Βυζαντινοί αυτοκράτορες . Όταν οι Ρωμαίοι κατάκτησαν την Ελλάδα, η γιορτή της Πρωτομαγιάς, δεν έπαψε να υπάρχει αλλά εμπλουτίστηκε γιατί και οι δύο λαοί πίστευαν, ότι τα λουλούδια αντιπροσωπεύουν την ομορφιά των θεών και φέρνουν δύναμη, δόξα , ευτυχία και υγεία.
Αργότερα, με το πέρασμα των αιώνων, τα έθιμα επιβίωσαν απλώς ως λαϊκές γιορτές στις οποίες συμπεριλαμβάνονται περιφορά δέντρων, πράσινων κλαδιών ή στεφάνων με λουλούδια, χορός γύρω από ένα δέντρο ή ένα στολισμένο κοντάρι-γαϊτανάκι.
Στην αρχαιότητα επίσης τα λουλούδια θεωρούνταν ως η ομορφιά των θεών και ότι φέρνουν δύναμη, ευτυχία και υγεία γι’ αυτό άλλωστε η μέρα αυτή δεν σταμάτησε πότε να γιορτάζεται!
Το μαγιάτικο στεφάνι, σύμβολο νίκης της φύσης
Η βασική ιδέα και ο κεντρικός πυρήνας του εορτασμού της Πρωτομαγιάς σε όλους τους πολιτισμούς ήταν η ανθρώπινη χαρά για την άνοιξη, η αυθόρμητη λατρεία της βλάστησης και της φύσης. Γι΄αυτό ο χώρος εορτασμού ήταν επί χιλιετίες η εξοχή, όπου ο άνθρωπος έρχεται κοντά στο περιβάλλον. Κάθε λαός γιόρταζε με τον δικό του τρόπο την πρώτη ημέρα του μήνα, που καθόριζε το αποκορύφωμα της εποχής της άνοιξης, όπως το πλύσιμο του προσώπου με νερό από φυσικές πηγές και ποτάμια με έντονη βλάστηση στις όχθες τους (γνωστό και ως μαγιάτικη δροσιά), το χάιδεμα του σώματος με λουλούδια, το χτύπημα του σώματος με χλωρά κλαριά, ενώ η δημιουργία ενός μπουκέτου με λουλούδια αλλά και του μαγιάτικου στεφανιού, δηλαδή ενός στεφανιού από λουλούδια και φυτά, φαίνεται να αποτελεί κοινό χαρακτηριστικό σε πολλούς λαούς.
Μικροί και μεγάλοι κάθε Πρωτομαγιά σπεύδουν να γιορτάσουν στη φύση την αναγέννησή της, καθώς η πρώτη μέρα του Μαΐου ουσιαστικά θεωρείται η πρώτη μέρα της άνοιξης. Είναι μέρα που μεταφέρει το μήνυμα δύναμης, της νίκης, της επικράτησής της. Κάθε Πρωτομαγιά η φύση δίνει τη δική της μάχη και τελικά την κερδίζει.
Όπως εξηγεί η λαογράφος του «Μουσείου Λαϊκής Τέχνης και Παράδοσης Αγγελική Χατζημιχάλη» Σταυρούλα Πισιμίση, «είναι μια ημέρα νίκης του καλοκαιριού κατά του χειμώνα. Του καλοκαιριού όμως με την έννοια του καλού καιρού, της βλάστησης της γης και κατ’ επέκταση νίκης της ζωής κατά του θανάτου. Υπάρχει η δοξασία ότι ο Μάιος τα κάνει όλα νέα, μια νέα ζωή αρχίζει για τον άνθρωπο και τη φύση. Είναι ο μήνας με μαγικές ιδιότητες θα λέγαμε».
πατώντας στην παρακάτω εικόνα
Η πρωτομαγιά στους λαούς της Ευρώπης
Πρωτομαγιά ονομάζεται η πρώτη μέρα του Μαΐου και αποτελεί ημέρα εορτασμού της άνοιξης για πολλές χώρες του βόρειου ημισφαιρίου. Ο εορτασμός της έχει τις ρίζες του στις παγανιστικές εορτές του παρελθόντος, με πολλά από τα αρχαία έθιμα να επιβιώνουν μέχρι και σήμερα. Η σημασία της ημέρας της Πρωτομαγιάς για τους αρχαίους λαούς οφείλεται στο γεγονός πως ημερολογιακά (για το βόρειο ημισφαίριο) η πρώτη ημέρα του Μαΐου βρίσκεται ανάμεσα στην εαρινή ισημερία και το θερινό ηλιοστάσιο, τοποθετείται δηλαδή στην αρχή της άνοιξης.
Ο μήνας Μάιος, σύμφωνα με την παράδοση, πήρε το όνομά του από την ρωμαϊκή θεότητα «Maja» (Μάγια) της οποίας το όνομα προήλθε με τη σειρά του από την ελληνική λέξη «Μαία», που σημαίνει σημαίνει μητέρα και τροφός.
Η Μάγια ταυτίζεται και με την Ατλαντίδα νύμφη Μαία, μητέρα του Ερμή στον οποίο και αφιερώθηκε ο μήνας. Ήδη από τους ρωμαϊκά χρόνια, η αρχή του μήνα Μαΐου ξεκινούσε με τον εορτασμό της Αγαθής Θεάς, ενώ σε όλη τη διάρκεια του μήνα ως τις αρχές του καλοκαιριού διεξάγονταν θρησκευτικές τελετές και γιορτές σχετικές με την ευφορία των αγρών.Ο μήνας Μαϊος ήταν αφιερωμένος και στη θεά της γεωργίας Δήμητρα καθώς και στην κόρη της Περσεφόνη, αφού τον Μάιο έφευγε από τον Άδη και ερχόταν στη γη.
Η επικράτηση της λαϊκής γιορτής κάθε 1η Μαΐου, όπως την γνωρίζουμε σήμερα, σύμφωνα με τους ιστορικούς, τοποθετείται ανάμεσα στον 12ο και 15ο αιώνα. Δηλαδή, την περίοδο επίδρασης των Φράγκων, οπότε ουσιαστικά γίνεται η μεταφορά του εορτασμού της άνοιξης από την 1η Μαρτίου στην πρώτη μέρα του Μαΐου καθώς στην βόρεια και την κεντρική Ευρώπη – σε αντίθεση με την νότια Ευρώπη – τον Μάρτιο συχνά έχει χιόνια, έντονο κρύο ή βροχές και η φύση ακόμα δεν έχει αποκτήσει την ανοιξιάτικη μορφή της. Αντιθέτως, τον Μάιο σε όλο το βόρειο ημισφαίριο η άνοιξη έχει μεταμορφώσει την φύση με πολύχρωμα λουλούδια και έντονη καταπράσινη βλάστηση.Βέβαια, για τη χώρα μας είναι πιο λογική η ημερομηνία της 1ης Μαρτίου, διότι στην Ελλάδα έρχεται πολύ νωρίτερα η άνοιξη απ’ ό,τι στις βόρειες χώρες» υπογραμμίζει η κ. Πισιμίση.
Σύμφωνα με τους ιστορικούς, σε πολλές προ-χριστιανικές παγανιστικές κοινωνίες της Ευρώπης η Πρωτομαγιά εορταζόταν ως η πρώτη ημέρα του καλοκαιριού!
Οι πρώτες αναφορές για τους εορτασμούς του Μαΐου συνδέονται με τα Φλοράλια προς τιμήν της ρωμαϊκής θεότητας των λουλουδιών και της άνοιξης Φλόρα (στην ελληνική μυθολογία ταυτιζόταν με τη Χλωρίδα). Κάθε χρόνο, από τις 28 Απριλίου ως τις 3 Μαΐου, γίνονταν προς τιμή της αυτή η γιορτή που συμβόλιζε την ανανέωση του κύκλου της ζωής και συνδύαζε τον χορό, την μουσική, το γέλιο και τα τραγούδια με το πότισμα των λουλουδιών.
Στην Ευρώπη οι πρώτοι εορτασμοί της Πρωτομαγιάς ξεκίνησαν στην προ-χριστιανική Ευρώπη με γιορτές όπως τοκέλτικο Μπελτέινκαι την εωσφορική γιορτή της Νύχτας του Walpurgis στην κεντρική και βόρεια Ευρώπη και γίνονται μέχρι σήμερα. . Με τον εκχριστιανισμό όμως της Ευρώπης, πολλές από αυτές τις γιορτές είτε απαγορεύτηκαν, είτε έλαβαν χριστιανικό χαρακτήρα. Ειδικά μετά τον 18ο αιώνα συνδέθηκαν με την λατρεία της Παναγίας στην Καθολική Εκκλησία και με ειδικές εορταστικές τελετές προς τιμήν της Παναγίας ως «η Βασίλισσα του Μαΐου». Αυτές οι τελετές διεξάγονται μέσα στις εκκλησίες αλλά και σε ανοιχτούς χώρους σύμφωνα με το παραδοσιακό Ρωμαιοκαθολικό τελετουργικό.
Σήμερα, σε πολλές περιοχές της Ευρώπης επιβιώνουν έθιμα αυτής της προ-χριστιανικής εποχής, όπως ο χορός γύρω από κύκλους με λουλούδια, και ο χορός γύρω από το Γαϊτανάκι.
Σήμερα πρόκειται για μια από τις ελάχιστες γιορτές χωρίς θρησκευτικό περιεχόμενο που έχουν διατηρηθεί ως τις μέρες μας με εκδηλώσεις στον λαϊκό πολιτισμό πολλών ευρωπαϊκών λαών,ενώ στην Ελλάδα εορτάζεται εθιμοτυπικά με τη δημιουργία στεφανιών από λουλούδια.
Μέρος Β (Ο εορτασμός της Εργατικής πρωτομαγιάς)
Η εργατική Πρωτομαγιά (αγωνιστική όψη).
Εξαιτίας ιστορικών συγκυριών η Πρωτομαγιά απέκτησε μια πτυχή επαναστατική και συνδεδεμένη με το εργατικό κίνημα. Οι αγώνες των εργατών για την κατοχύρωση των δικαιωμάτων τους σε μια περιληπτική ιστορική αναδρομή:
Όλα ξεκίνησαν το 1886 μετά την ολοκλήρωση του συνεδρίου της Ομοσπονδίας Εργασίας των ΗΠΑ όπου αποφασίζεται την 1η Μαΐου να γίνουν απεργιακές κινητοποιήσεις στο Σικάγο. Έτσι, με σύνθημα «Οκτώ ώρες δουλειά, οκτώ ώρες ανάπαυση, οκτώ ώρες ύπνο» οι εργάτες και οι οικογένειές τους αποφάσισαν να διαδηλώσουν στην πλατεία Haymarket.
Οι εργάτες είχαν ξεχυθεί στους δρόμους και τις ισχυρές αστυνομικές δυνάμεις να σημαδεύουν το πλήθος με τα οπλοπολυβόλα.
Όλα μαρτυρούν πως τα πράγματα θα ξεφύγουν σύντομα από τον έλεγχο, περιμένοντας την αφορμή που δεν άργησε να έρθει. Ένας «άγνωστος» έριξε μία βόμβα, που εξερράγη ανάμεσα στους εργάτες. Επικράτησε πανικός και αμέσως αναλαμβάνει δράση κι η αστυνομία. Ξεκινά να πυροβολεί προς το πλήθος σκοτώνοντας τέσσερις εργάτες. Είναι το πρώτο αίμα των οργανωμένων διεκδικήσεων.
Μια ιστορία 133 ετών γραμμένη με αγώνες και αίμα
Από τα τέλη του 19ου αιώνα η Πρωτομαγιά στις περισσότερες χώρες είναι συνώνυμη με την Παγκόσμια Μέρα των Εργατών (γνωστή κι ως Εργατική Πρωτομαγιά), η οποία τιμάται σε 107 χώρες του κόσμου, που αντιπροσωπεύουν τουλάχιστον το 67% του παγκόσμιου πληθυσμού.
Γνωρίζεται όμως πώς καθιερώθηκε η 1η Μαΐου ως παγκόσμια ημέρα των εργατών;
Πριν από δεκάδες χρόνια, οι εργαζόμενοι δούλευαν στα χωράφια, στα εργοστάσια, στα ορυχεία σε πολύ άσχημες συνθήκες, πάρα πολλές ώρες την ημέρα και χωρίς να αμείβονται καλά.
Διαβάστε πατώντας στην επόμενη εικόνα από την Χρωματιστή Τάξη
“Τι είναι η απεργία “
Η πρώτη Μαΐου είναι η μέρα που γιορτάζουν όλοι οι εργαζόμενοι.
Οι άνθρωποι δουλεύουν σκληρά για να ζουν με αξιοπρέπεια.
Πολλές φορές όμως δεν αμείβονται όπως πρέπει ή δουλεύουν κάτω από πολύ δύσκολες συνθήκες.
Άλλοτε χάνουν τα δικαιώματά τους.
Έτσι τότε, διαμαρτύρονται, φωνάζουν, απεργούν όλοι μαζί για να μπορέσουν να ζήσουν αυτοί και οι οικογένειές τους.
Όταν σε αδικούν δεν πρέπει να σιωπάς, δεν πρέπει να φοβάσαι, δεν πρέπει να κρύβεσαι. Πρέπει να ζητάς το δίκιο σου.
Αυτό έκαναν και οι εργάτες στο Σικάγο πριν από 100 περίπου χρόνια.
Δες το βίντεο, για να μάθεις γιατί γιορτάζουμε την πρώτη Μαΐου ως ημέρα των εργαζομένων.
Δες το βίντεο, για να μάθεις γιατί γιορτάζουμε την πρώτη Μαΐου ως ημέρα των εργαζομένων.
Δες ένα ακόμη βίντεο με εντυπωσιακές φωτογραφίες από την εποχή που χτίζονταν οι ουρανοξύστες στην Αμερική.
Πριν από έναν αιώνα περίπου Αμερικανοί εργάτες δούλεψαν σκληρά και με μικρούς μισθούς για να χτιστούν οι ουρανοξύστες.
Πολλοί από αυτούς έχασαν ακόμη και τη ζωή τους.
Βλέποντας αυτές τις εντυπωσιακές φωτογραφίες γεμίζουμε με δέος αλλά και βαθιές σκέψεις.
Ο κόσμος μας γίνεται όμορφος γιατί απλοί άνθρωποι που ποτέ δε μάθουμε τα ονόματά τους, δουλεύουν σκληρά γι’ αυτό.
Οι απαρχές – Η ιστορία
Σύμφωνα με τους σύγχρονους ιστορικούς, τον Μάϊο του 1886 τα εργατικά συνδικάτα στο Σικάγο ξεσηκώθηκαν για να διεκδικήσουν ανθρώπινες συνθήκες εργασίες, ένα σταθερό ωράριο εργασίας (8 ωρών) και το δικαίωμα στην αργία την Κυριακή, προκειμένου να ασκήσουν τα θρησκευτικά τους καθήκοντα, να περάσουν χρόνο με τις οικογένειές τους αλλά και να ξεκουραστούν. Είχαν προηγηθεί οι επιτυχημένες διεκδικήσεις των εργατών στον Καναδά το 1872.
Το βασικό σύνθημα ήταν «Οχτώ ώρες δουλειά, οχτώ ώρες ανάπαυση, οχτώ ώρες ύπνο». Στις μεγαλύτερες πόλεις των ΗΠΑ περισσότεροι από 400.000 εργάτες εγκαταλείπουν τα εργοστάσιά τους και συμμετέχουν στις απεργίες που γίνονταν σε όλη την χώρα. Ανάμεσά τους και 80.000 εργαζόμενοι στο Σικάγο.
Οι διαδηλώσεις κράτησαν μερικές μέρες, ωστόσο στις 4 Μαΐου, κατά τη διάρκεια μίας πορείας στην πλατεία Χάιμαρκετ στο Σικάγο, είχαν παραταχθεί αστυνομικές δυνάμεις αποτελούμενες από 1350 ενστόλους οπλισμένους ακόμα και με οπλοπολυβόλα. Η συγκέντρωση ήταν ειρηνική ενώ ήταν παρών και ο δήμαρχος της πόλης Χάρισον, ο οποίος είχε δώσει την άδεια να πραγματοποιηθεί.
Όπως αναφέρουν εφημερίδες της εποχής στην διάρκεια των ομιλιών μέσα από το πλήθος (εργαζόμενοι, οικογένειες και παιδιά) μέσα από ένα αυτοκίνητο άγνωστος πέταξε μια χειροβομβίδα (κατά άλλες πηγές έναν αναμμένο δυναμίτη) προς το μέρος που είχαν παραταχθεί οι αστυνομικές δυνάμεις που ήταν παρατεταγμένες γύρω από την πορεία. Από την έκρηξη τραυματίστηκαν 66 αστυνομικοί, από τους οποίους οι 7 πέθαναν αργότερα.
Αυτή η ενέργεια έδωσε την αφορμή στους αστυνομικούς να ανοίξουν πυρ αδιακρίτως, με αποτέλεσμα να σκοτωθούν επιτόπου 4 διαδηλωτές και να τραυματιστούν άλλοι 200. Από τις μετέπειτα συγκρούσεις με την αστυνομία υπήρξαν επίσης περισσότεροι από 70 τραυματίες ενώ παραμένει ακόμα άγνωστος ο τελικός αριθμός των θυμάτων αφού πολλοί τραυματισμένοι διαδηλωτές κατέληξαν τις επόμενες ημέρες στα νοσοκομεία της πόλης. Αυτό το γεγονός έμεινε γνωστό ως η αιματοβαμμένη εξέγερση των εργατών του Σικάγο.
Στη συνέχεια, οκτώ συλληφθέντες διαδηλωτές δικάστηκαν (τέσσερις καταδικάστηκαν σε θάνατο και άλλος ένας αφαίρεσε μόνος του τη ζωή του στην φυλακή) σε μια δίκη, που έλαβε διεθνή δημοσιότητα και προσέδωσε παγκόσμιες διαστάσεις στις εργατικές εξεγέρσεις. (Αποκαθίστανται όμως από τη δικαιοσύνη το 1893)
Η προβολή της δίκης δημιούργησε .
Η παγκόσμια προβολή αυτής της δίκης δημιούργησε τις προϋποθέσεις για την θεμελίωση της Εργατικής Πρωτομαγιάς ως Εργατικής Γιορτής σε διεθνές επίπεδο μέσα στα επόμενα χρόνια.
Η Πρωτομαγιά, ως εργατική γιορτή, καθιερώθηκε στις 20 Ιουλίου 1889, κατά τη διάρκεια του ιδρυτικού συνεδρίου της Δεύτερης Διεθνούς (Σοσιαλιστικής Διεθνούς) στο Παρίσι, σε ανάμνηση του ξεσηκωμού των εργατών του Σικάγου την 1η Μαΐου 1886.
Η μέρα έχει θεσπιστεί ως εργατική απεργία και όλες οι υπηρεσίες και οι επιχειρήσεις παραμένουν κλειστές.
Ας παρακολουθήσουμε το παρακάτω βίντεο: Η εργατική πρωτομαγιά για παιδιά του Δημοτικού Σχολείου. Πώς άρχισαν όλα στο Σικάγο των ΗΠΑ το 1886 και πώς καθιερώθηκε η 1η Μαΐου ως παγκόσμια ημέρα των εργατών.
Εκπαιδευτικός: Κίτσιου Σωτηρία
ΔΙΑΔΡΑΣΤΙΚΗ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑ από Κίτσιου Σωτηρία
Οι παρακάτω δραστηριότητες στοχεύουν στο να αντιληφθούν τα παιδιά την Πρωτομαγιά εκτός από την μέρα της Άνοιξης και των λουλουδιών και από την άλλη της πλευρά, ως την Παγκόσμια Ημέρα των Εργατών. Δίνουν μια ευκαιρία στους μαθητές και τις μαθήτριες να αναστοχαστούν την ιστορική σημασία αυτής της ημέρας.
Αναλυτικότερα, τα φύλλα εργασίας περιλαμβάνουν τις εξής δραστηριότητες:
- την κατασκευή ενός χάρτη με τα βασικά ιστορικά γεγονότα της Εργατικής Πρωτομαγιάς(έχω βάλει κι ένα έτοιμο σχεδιάγραμμα με αυτά για διευκόλυνση των μαθητών και των γονιών),
- την δημιουργία μιας συνοδευτικής αφίσας για το σύνθημα των εργατών,
- δραστηριότητες γραπτού λόγου: στην 1η οι μαθητές καλούνται να μπούνε στη θέση ενός απεργού εργάτη και να απαντήσουν στις ερωτήσεις ενός δημοσιογράφου από τη δική του σκοπιά(θα μπορούσε να συνοδευτεί και από δραματοποίηση) και στην 2η να γράψουν λίγα λόγια για τα επαγγέλματα που θαυμάζουν, καθώς και να ετοιμάσουν μια ευχαριστήρια κάρτα στους εργαζομένους σε ένα από αυτά. Εδώ θα μπορούσαμε να εστιάσουμε και στα επαγγέλματα εκείνα που πρωταγωνιστούν στις ζωές μας αυτό το δύσκολο διάστημα που διανύουμε.
(Πηγή από: Ιωάννα Γεωργοβίτσα)
Η Πρωτομαγιά στην Ελλάδα
Η πρώτη απεργία στον υπό οθωμανική κατοχή Ελλάδα έγινε την Πρωτομαγιά του 1888 στην πόλη της Δράμας από τους καπνεργάτες, με κύριο αίτημα τις… 10 ώρες εργασίας, αφού εκείνη την εποχή εργάζονταν 12-13 ώρες ημερησίως καθ όλη την διάρκεια της εβδομάδας
Στην ελεύθερη Ελλάδα η πρώτη συγκέντρωση της Πρωτομαγιάς έγινε το 1892 από το Σοσιαλιστικό Σύλλογο του Καλλέργη αλλά με μικρή συμμετοχή λόγω του πολιτικού χαρακτήρα της. Ουσιαστικά, η Πρώτη «Εργατική Πρωτομαγιά» στην Ελλάδα με διαδήλωση έγινε την Κυριακή 2 Μαΐου 1893 όταν περίπου 2.000 άνθρωποι συγκεντρώθηκαν στην Αθήνα, στο Παναθηναϊκό Στάδιο και σε ψήφισμά του ζητά 8 ώρες εργασία, αργία και ανάπαυση την Κυριακή και τέλος κρατική μέριμνα κι ασφάλιση στα θύματα εργατικών ατυχημάτων. Αποφασίζεται το ψήφισμα να επιδοθεί στον πρόεδρο της Βουλής επτά μήνες αργότερα, την 1η Δεκεμβρίου 1893. Η καθυστέρηση όμως του προέδρου να εκφωνήσει το ψήφισμα προκαλεί τις διαμαρτυρίες του Σταύρου Καλλέργη, ο οποίος κατόπιν εντολής του προέδρου συλλαμβάνεται, οδηγείται στη δικαστική αίθουσα όπου καταδικάζεται σε δέκα μέρες φυλάκισης.
Δεκαεπτά χρόνια αργότερα, το 1911 πρωταγωνιστεί η Θεσσαλονίκη στη γιορτή της Πρωτομαγιάς. Συγκεκριμένα, η Φεντερασιόν (Σοσιαλιστική Εργατική Ομοσπονδία Θεσσαλονίκης) με ιδρυτή και ηγέτη τον σοσιαλιστή Αβραάμ Μπεναρόγια και μέλη σοσιαλιστές εργάτες, προερχόμενους κυρίως από την προοδευτική εβραϊκή κοινότητα της Θεσσαλονίκης και διάφορους διανοούμενους, αναλαμβάνει τη διοργάνωση της εργατικής Πρωτομαγιάς στην πόλη. Οι αστυνομικές δυνάμεις επεμβαίνουν και συλλαμβάνουν τους πρωτεργάτες, ανάμεσα σ΄αυτούς τον Μπεναρόγια, ο οποίος εξορίζεται στη Σερβία.
Το 1936 γράφονται οι μαύρες σελίδες στην ιστορία της Πρωτομαγιάς. Της ματωμένης Πρωτομαγιάς, όπως χαρακτηρίστηκε, όταν καπνεργάτες της Θεσσαλονίκης αποφασίζουν να κατέβουν σε απεργία για τη διεκδίκηση των δικαιωμάτων τους. Από την 1η και έως τις 8 Μαΐου, οι απεργίες και οι κινητοποιήσεις επεκτείνονται και σε Σέρρες, Δράμα, Ξάνθη, Βόλο.
Στις 9 Μαΐου ξεκινά γενική απεργία στη Θεσσαλονίκη, στην οποία συμμετέχουν και άλλοι κλάδοι σε ένδειξη συμπαράστασης στους καπνεργάτες. Οργανώνονται συλλαλητήρια και πορείες, ενώ άνδρες της Χωροφυλακής προσπαθούν να εμποδίσουν τους διαδηλωτές να κατευθυνθούν προς το Διοικητήριο. Με πυροβολισμούς προσπαθούν να διαλύσουν και άλλες συγκεντρώσεις σε διάφορα σημεία της πόλης. Στη συγκέντρωση στη διασταύρωση Εγνατίας και Βενιζέλου, χωροφύλακες πυροβολούν και σκοτώνουν 8 εργάτες. Σ’ αυτό το σημείο έχει στηθεί το Μνημείο του Καπνεργάτη. Συνολικά οι νεκροί φτάνουν τους 12 και οι τραυματίες τα 300 άτομα. Ο θρήνος της μητέρας πάνω από τον νεκρό γιο της, που απαθανατίστηκε από τον φωτογραφικό φακό, ενέπνευσε τον ποιητή Γιάννη Ρίτσο, στο έργο «Επιτάφιος».
Το 1937 καθιερώθηκε η Πρωτομαγιά ως «Ημέρα Εορτασμού της Εργασίας», ενώ η Πρωτομαγιά του 1944 ήταν η ημέρα που επιλέχθηκε από τους Γερμανούς κατακτητές για την εκτέλεση 200 φυλακισμένων κομμουνιστών, εξόριστων από την εποχή του Μεταξά στην Ακροναυπλία και αλλού. Η ομαδική εκτέλεση ήταν αντίποινα για τον θάνατο Γερμανού στρατηγού και τριών συνοδών του στις 27 Απριλίου του 1944, σε τοποθεσία κοντά στους Μολάους Λακωνίας. Οι 200 της Καισαριανής μεταφέρθηκαν απ’ το στρατόπεδο Χαϊδαρίου, όπου ήταν κρατούμενοι, στο σκοπευτήριο της Καισαριανής και εκεί εκτελέστηκαν από τις γερμανικές δυνάμεις κατοχής. Μια χρονιά μετά, το 1945 η Πρωτομαγιά γιορτάστηκε στο Παναθηναϊκό Στάδιο, όπως και το 1946 που ήταν μια ανοιχτή συγκέντρωση- η τελευταία πριν ξεσπάσει ο Εμφύλιος. Το 1975 έγινε η πρώτη συγκέντρωση μετά τη δικτατορία, στην Πλατεία Κοτζιά όπου γιορτάστηκε η εργατική Πρωτομαγιά και ακολούθησε πορεία στο Πολυτεχνείο, ενώ η Πρωτομαγιά του 1976 σημαδεύτηκε από τη δολοφονία του Αλέκου Παναγούλη.
Γιορτές και διαδηλώσεις
Η Εργατική Πρωτομαγιά τιμάται σε 107 χώρες του κόσμου, που αντιπροσωπεύουν τουλάχιστον το 67% του παγκόσμιου πληθυσμού.Στις περισσότερες χώρες την ημέρα αυτή συνδικάτα και κόμματα διοργανώνουν διαδηλώσεις και εορταστικές συγκεντρώσεις.
Η Ολλανδία, το Ισραήλ και οι χώρες της αραβικής χερσονήσου είναι από τις ελάχιστες χώρες που δεν διαθέτουν μια ημέρα γιορτής για την εργασία και τους εργαζόμενους. Η Σρι Λάνκα γιορτάζει την ημέρα αυτή στις 7 Μαΐου και το Ηνωμένο Βασίλειο την πρώτη Δευτέρα του Μαΐου (στις 7 Μαΐου το 2018), η Νέα Ζηλανδία την τέταρτη Δευτέρα του Οκτωβρίου. Οι Ηνωμένες Πολιτείες, όπως και ο Καναδάς, τιμούν την ημέρα αυτή την πρώτη Δευτέρα του Σεπτεμβρίου.
Η Ιαπωνία, το Αφγανιστάν, το Ιράν και ορισμένα κρατίδια της Ινδίας αν και γιορτάζουν την Πρωτομαγιά –σε μια πολύ συγκεκριμένη παραλλαγή το Ιράν– είναι ανάμεσα στις ελάχιστες χώρες όπου η ημέρα αυτή δεν είναι αργία.
Στη Λιθουανία, το καθεστώς της είναι αντικείμενο διαπραγμάτευσης και η ημέρα αργίας μπορεί να αμφισβητηθεί.
Στη Φινλανδία, είναι μια ημέρα φοιτητικών γιορτών και οικογενειακών πικνίκ σε ατμόσφαιρα καρναβαλιού. Στην Ιταλία, μια μεγάλη συναυλία πραγματοποιείται κάθε χρόνο τέτοια μέρα στη Ρώμη.
Στη Γαλλία, η Πρωτομαγιά είναι η ευκαιρία για να αγοράσει ο κόσμος άνθη μιγκέ.
Στην Αυστρία, γιορτάζεται το δέντρο του Μάη.
Στη Μιανμάρ, στη Λιβύη και στη Συρία δεν διοργανώνεται καμία δημόσια διαδήλωση.
Στην Τουρκία, στην Ινδονησία και στο Πακιστάν, αν και η μέρα αυτή είναι γιορτή, οι διαδηλώσεις συχνά καταστέλλονται από την κυβέρνηση.
Στην Κωνσταντινούπολη, διαδήλωση πραγματοποιείται κάθε χρόνο στην πλατεία Ταξίμ, αν και από το 2013 απαγορεύονται οι συγκεντρώσεις εκεί.
Όμως το σύμβολο που μοιράζονται στη γιορτή των εργαζομένων οι περισσότερες χώρες στον κόσμο είναι εκείνο που συνδέεται με τον κομμουνισμό, ιδίως το σφυροδρέπανο και γενικότερα το κόκκινο χρώμα. Το βρίσκουμε στο Μπανγκλαντές, στο Πακιστάν, σε πολλές χώρες των Βαλκανίων, στην ΠΓΔΜ ή ακόμη στην Ονδούρα.
Πατήστε στην παρακάτω εικόνα για να δείτε το άρθρο “Έξι τραγούδια για την Εργατική Πρωτομαγιά “από τον ιστότοπο “Γύρω από τη Μουσική”
Το αμίλητο νερό
Σε νησιά του Αιγαίου την Πρωτομαγιά, τα κορίτσια σηκώνονταν την αυγή και έπαιρναν μαζί τους τα λουλούδια, που είχαν μαζέψει από την παραμονή και πήγαιναν στα πηγάδια να φέρουν το «αμίλητο νερό» (αμίλητο γιατί το κουβαλούσαν χωρίς να μιλούν). Όταν το έφερναν στο σπίτι, πλένονταν όλοι με αυτό.
Η Πρωτομαγιά των αγροτών
Οι αγρότες φτιάχνουν το Μάη τους με πρασινάδες, καρπούς, σκόρδο για τη βασκανία και αγκάθι για τον εχθρό.
Στις περιοχές της Σμύρνης, την παραμονή της Πρωτομαγιάς, οι αγρότες πήγαιναν στην εξοχή, για να κόψουν οτιδήποτε είχε καρπό: σιτάρι, κριθάρι, σκόρδα, κρεμμύδια, κλαδιά συκιάς με τα σύκα, κλαδιά αμυγδαλιάς με τα αμύγδαλα, κλαδιά ροδιάς με τα ρόδια.
Στην Αγιάσο της Λέσβου, φτιάχνουν στεφάνια από όλα τα λουλούδια και βάζουν μέσα “δαιμοναριά”, άγριο χόρτο με πλατιά φύλλα και κίτρινα λουλούδια για να δαιμονίζονται οι γαμπροί.
Στη Σέριφο, από το βράδυ της παραμονής, κρεμούν στην πόρτα ένα στεφάνι από λουλούδια τσουκνίδες, κριθάρι και σκόρδο.
Το Μαγιόξυλο
Στην Κέρκυρα, ένα νησί που φημίζεται για τις ξεχωριστές της παραδόσεις και για τους ανθρώπους της που παραμένουν πιστοί σε αυτές, το Μαγιόξυλο έχει την τιμητική του. Οι κάτοικοι περιφέρουν έναν κορμό κυπαρισσιού, σκεπασμένο με κίτρινες μαργαρίτες που γύρω του έχει ένα στεφάνι με χλωρά κλαδιά. Με το μαγιόξυλο αυτό, οι νέοι εργάτες ντυμένοι με κάτασπρα παντελόνια και πουκάμισα και κόκκινα μαντήλια στο λαιμό βγαίνουν στους δρόμους, τραγουδώντας το Μάη.
Το Πήδημα της φωτιάς
Σε πολλές περιοχές της Ελλάδας το πήδημα στη φωτιά είναι μία απ ταραίτητη τελετουργική διαδικασία που θα αποτρέψει τις αρρώστιες εξασφαλίζοντας την καλή υγεία. Νέοι και γυναίκες μεγάλης ηλικίας μαζεύονται την παραμονήης Πρωτομαγιάς, μόλις δύσει ο ήλιος και ανάβουν φωτιές με ξερά κλαδιά που έχουν συγκεντρώσει αρκετές μέρες πριν.
Όσο η φωτιά είναι αναμμένη οι γυναίκες χορεύουν κυκλικούς χορούς γύρω από τη φωτιά και τραγουδούν παραδοσιακά τραγούδια για την Πρωτομαγιά. Τα νέα παιδιά, αφού βρέξουν τα μαλλιά και τα ρούχα τους, πηδούν πάνω από τις φωτιές σαν μία συμβολική πράξη που αποσκοπεί στο να διώξει τον χειμώνα και την αρρώστια. Στην συνέχεια όλοι παίρνουν έναν δαυλό από φωτιά και την πηγαίνουν στο σπίτι τους για να φύγουν όλα τα κακά.
Το Μαγιόπουλο
Τα έθιμα της Πρωτομαγιάς περιλαμβάνουν μιμικές πράξεις για άμεση και παραστατική αναπαράσταση της αναγέννησης της φύσης.Ένα πολύ θεατρικό έθιμο είναι η Ανάσταση του Μαγιόπουλου, που το συναντάμε σε περιοχές όπως ο Βόλος, το Ζαγόρι Ηπείρου, ο Καστανιάς Στυμφαλίας κ.α. Ανά περιοχές μπορεί να το ακούσετε ως Φουσκοδένδρι ή Ζαφείρη. Ένας έφηβος παριστάνει στους αγρούς τον πεθαμένο Διόνυσο.
Χορός από προσωπιδοφόρους τον συνοδεύει τραγουδώντας.
Οι κόρες του χωριού, οι «Ευανθίες», (ως μυροφόρες) του τραγουδούσαν ένα θρηνητικό τραγούδι τον «Κομμό»: το θρήνο και τον οδυρμό, όσο να αναστηθεί και μαζί με αυτόν όλη η φύση.
Κομμός:
«Ποιος σόκοψε τις ρίζες σου και στέγνωσε η κορφή σου.
Τι μόκαμες λεβέντη μου, τι μόκαμες ψυχή μου.
Ξεσφάλισε τα μάτια σου».
Σύμφωνα με τους λαογράφους, το έθιμο αυτό έχει την αρχή του στα Αδώνια των αρχαίων.
«Τον Ζαφείρη τον παρίσταναν και διά μικρού ξύλινου ειδώλου νέου ανδρός, που το επήγαινον εις την εκκλησίαν να λειτουργηθεί.
Έπειτα το μετέφεραν εις το λιβάδι όπου ετελείτο το δρώμενον».
Το έθιμο του Κλήδωνα
Την παραμονή της πρωτομαγιάς τα κορίτσια του χωριού στο δήμο Κόζιακα, μαζεύουν κλήδωνα (είδος λουλουδιού) και άλλα λουλούδια και τα βάζουν μέσα σε μια στάμνα.
Στη συνέχεια, κάνουν το γύρο του χωριού κρατώντας την και τραγουδώντας:
“Συμμαζευτείτε λυγερές να βάλουμε τα κλήδωνα.
Να μπουν ξανθά, να μπουν λαμπρά καλορίζικα…”.
Έπειτα, μαζεύονται στην πλατεία του χωριού και χορεύουν γύρω από την καλύβα, την οποία έφτιαξαν την ίδια ημέρα τα αγόρια του χωριού. Όταν τελειώσουν το χορό, κρύβουν τη στάμνα με τα λουλούδια από τα αγόρια και εκείνα ψάχνουν να τη βρουν. Το επόμενο βράδυ, τα κορίτσια με τη στάμνα γεμάτη λουλούδια γυρίζουν στους δρόμους του χωριού τραγουδώντας αυτήν τη φορά:
“Συμμαζευτείτε λυγερές για να βγάλουμε τα κλήδωνα.
Να βγουν ξανθά, να βγουν λαμπρά καλορίζικα…”.
Τέλος, μαζεύονται στην πλατεία όπου φανερώνουν τη στάμνα και βγάζουν από μέσα τα λουλούδια, ευχόμενες για την καλή τους τύχη. Στη συνέχεια, θα κάψουν την καλύβα και γύρω από αυτή θα στηθεί χορός από τα κορίτσια και τα αγόρια.
Το Πρωτομαγιάτικο έθιμο της “πιπεριάς”
Aπό τα χαράματα της Πρωτομαγιάς, ντύνουν έναν άνθρωπο του χωριού «πιπεριά».
Τον βάζουν σε όλο το σώμα του φτέρες, τόσες πολλές που τον σκεπάζουν ολόκληρο. Του κρεμάνε ένα κουδούνι και αυτός είναι ο «πιπεριάς». Ακολουθεί ένας άλλος συγχωριανός, που βαστάει ένα τσαπί, ακουμπισμένο στην πλάτη του.
Αυτός είναι ο «γεωργός». Πίσω τους ακολουθεί μια μεγάλη ομάδα.
Μπροστά ο «πιπεριάς» με το «γεωργό» και πίσω οι άλλοι,
γυρίζουν από σπίτι σε σπίτι σε όλο το χωριό και τραγουδάνε:
«Πιπεριά γλυκιά ροδιά
γλήγορα στον Αη-Λια
κι Αη-Λιάς στον ουρανό
για να βρέξει θιος νερό
για τα στάρια, για τα κθάρια
για τ’ φτωχού τα παρασπόρια
κάθε στάχυ και πινάκι
και χειρόβολο δεμάτι
Γούρνες γούρνες το κρασί
αυλάκια αυλάκια το νερό
κι ο γιωργός με το τσαπί
να στουμών’ καλά τη γη».
Μόλις λένε το τραγούδι, ο νοικοκύρης του σπιτιού τους ραντίζει με νερό.
Ο «γεωργός» τότε με το τσαπί βαράει δύο τσαπιές στο χώμα έξω από το σπίτι.
Ο νοικοκύρης ύστερα τους φίλευε και φεύγουν. Με τα χρήματα που θα μαζέψουν κάνουν γλέντι το μεσημέρι στην πλατεία του χωριού και μαζεύονται όλοι οι χωριανοί για να φάνε και να πιούνε.
Στις Ροβιές ο «πιπεριάς» φοράει κι αδιάβροχο, γιατί τον καταβρέχουν με τις μάνικες. Εκτός από φτέρες, τον σκεπάζουν με στάρια, κριθάρια και κλωνάρια από φοινικιές. Του φοράνε πολλά κουδούνια και το σχοινί που τα δένουν είναι αρκετά μακρύ, για να τον τραβάνε όσοι τον ακολουθούν. Το τραγούδι που τραγουδούν είναι:
“Πιπεριά πιπεριά
πιπεριά στον Αη-Λια
και ο Αη-Λιάς στον Ουρανό
για να ρίξ’ ο θιός νερό
για τα στάρια, για κθάρια
του θεού τα παραγάδια
κι ο Ψαρός με το τσαπί
να χαλάει την αυλή»
Στην Ιστιαία «πιπεριά» ντύνεται μια γυναίκα λυγερόκορμη.
Το τραγούδι που λένε μοιάζει με του Αρτεμισίου, με τη διαφορά ότι δεν ακούγονται οι στίχοι
«κάθε στάχυ και πινάκι / και χειρόβολο δεμάτι»,
ενώ οι δύο τελευταίοι στίχοι είναι
«πιπερός με το τσαπί / να στομώσει το νερό».
Τα Ξόρκια της Πρωτομαγιάς
Ενήλικες και παιδιά για να προστατεύονται όλο το χρόνο
από τα φίδια, τη Πρωτομαγιά δεν έμπαιναν για δουλειές
στα χωράφια και ευκαιρίας δοθείσας έλεγαν το ξόρκι εναντίον των φιδιών:
Σήμερα Πρωτομαγιά
Βγαίνουν τα φίδια απ΄ τη φωλιά
Ούτε ήλιος να τα δει
Ούτε μπροστά μου να φανεί
Μάγια
Δοξασίες σχετικές με τα μάγια, εξαιτίας της παρετυμολογίας του ονόματός του μήνα, συνδέονταν στην παράδοση του λαού με τον Μάιο και τη βλαπτική του ιδιότητα. Αυτό οφείλεται στο ότι κατά τα ρωμαϊκά χρόνια τελούνταν γιορτές προς τιμήν των νεκρών. Ήταν ο μήνας των νεκρών και οι θνητοί δεν έπρεπε να τους προσβάλλουν. Σε πολλά μέρη δε γίνονται γάμοι το μήνα Μάιο.
Παλιότερα, που η πίστη διατηρούσε στοιχεία δεισιδαιμονίας, μία από τις κουλούρες της Μεγάλης Πέμπτης φυλαγόταν στο εικονοστάσι για να καταναλωθεί την Πρωτομαγιά, για να προστατεύονται τα μέλη της οικογένειας από τα μάγια.
Πολλοί πιστεύουν ακόμη και σήμερα ότι ο Μάιος είναι ο μήνας που πιάνουν τα μάγια και οι μάγισσες. Πιστεύουν ότι τη νύχτα της Πρωτομαγιάς, μπορούν να κλέψουν τη σοδειά, όπως το γάλα των ζώων τους.
πηγή: agelioforos.gr και paidika.gr
Παρακάτω μπορείτε να βρείτε επιπλέον υλικό για την Πρωτομαγιά από το προσωπικό ιστολόγιο της Υπεύθυνης Πολιτιστικλών Θεμάτων Διεύθυνσης Π.Ε. Αν. Θεσνίκης,κ Νταή Αθανασία
Η Πρωτομαγιά είναι μία από τις λίγες αργίες που δεν κρύβουν κάποιο θρησκευτικό λόγο και οι ιστορικές πηγές αποκαλύπτουν ότι είναι ένα έθιμο που εντοπίζεται από τα βάθη των αρχαίων χρόνων.
Είτε πιστεύουμε είτε όχι στις συμβολικές διαστάσεις των εθίμων αυτών, δεν παύουν να αποτελούν ένα σημαντικό κομμάτι της λαογραφικής μας παράδοσης που αν μη τι άλλο μας επιτρέπει να ξεφύγουμε από την καθημερινότητα και να απολαύσουμε τη φύση που βρίσκεται στα καλύτερά της.
Εσείς πού θα πιάσετε τον Μάη φέτος; Είτε βρίσκεστε σε κάποια μεγάλη πόλη είτε στην επαρχία, η Ελλάδα είναι γεμάτη πράσινο και λουλούδια που μας επιτρέπουν, έστω για το καλό, να φτιάξουμε το δικό μας πρωτομαγιάτικο στεφάνι.
Καλό Μήνα!|
Υλικό των Συλλόγων εκπαιδευτικών ΠΕ για την εργατική Πρωτομαγιά. Περιέχει κείμενα από τα παλιά βιβλία της γλώσσας, από λογοτεχνικά βιβλία και πηγές (δημοσιεύματα, ντοκουμέντα, αφιερώματα). Πατήστε εδώ για να μεταβείτε στο υλικό.
Αυτή η εργασία έχει άδεια χρήσης Creative Commons Αναφορά δημιουργού4.0.
