ΤΟ ΑΡΧΑΙΟ ΘΕΑΤΡΟ ΣΤΟΝ ΚΥΚΛΟ ΤΟΥ ΧΡΟΝΟΥ
27 ΜΑΡΤΙΟΥ- ΠΑΓΚΟΣΜΙΑ ΗΜΕΡΑ ΘΕΑΤΡΟΥ
Από τα βάθη της αρχαιότητας μέχρι και σήμερα το θέατρο κατέχει καίρια θέση στις ζωές μας και πυλώνα του πολιτισμού.
Αν θα ήθελε κανείς να εξετάσει πότε και πώς ξεκίνησε το θέατρο θα έφτανε πολύ πίσω στο παρελθόν, στις πρώτες κοινότητες που τελούσαν θρησκευτικές τελετές.
Όσο η ανθρωπότητα έκανε τα πρώτα βήματα εξέλιξης, αναπτύχθηκε ο χορός, ο οποίος θεωρείται και η πρώτη θεατρική πράξη. Βέβαια, θα μπορούσε να ειπωθεί με σιγουριά ότι ο σημαντικότερος αιώνας για το αρχαίο θέατρο και την συμβολή του στον Πολιτισμό δεν είναι άλλος από τον 5ο αιώνα π.Χ. στην Ελλάδα. Τότε παρατηρείται ότι οι τραγωδίες και οι κωμωδίες πλέον δεν εκτελούνται από ιερείς αλλά από ηθοποιούς. Ο χώρος μετατοπίζεται από χώρους λατρείας σε χώρους μεν ιερούς αλλά όχι ναούς. Όλα αυτά τα έργα και τα ντοκουμέντα που διασώθηκαν από εκείνη την εποχή είχαν σαφώς σημαντική επίδραση όχι μόνο στο Ευρωπαϊκό αλλά και στο Αμερικανικό Θέατρο.
Πατήστε στην παρακάτω εικόνα για να δείτε ένα βίντεο
Το θέατρο που γεννήθηκε μέσα στον 5ο π.Χ. αιώνα στην Αθήνα, υπήρξε ένα δημοφιλές θέαμα και ακρόαμα της αρχαιότητας και εξακολουθεί να είναι έως και σήμερα.
https://blogs.sch.gr/mtsaousid/files/2021/12/αρχαίων-θέατρο.pdf
Θέλετε να μάθετε πώς ήταν τα πρώτα θέατρα; Πού κάθονταν οι θεατές; Υπήρχαν άραγε καμαρίνια για τους ηθοποιούς; Και τι σχέση είχαν τα λιοντάρια με το θέατρο;
Αυτά και άλλα πολλά εξηγεί ο ίδιος ο θεός του Θεάτρου, ο Διόνυσος, στην μικρού μήκους ταινία που ετοίμασε η Εφορεία Αρχαιοτήτων Πειραιώς και Νήσων, με σενάριο της αρχαιολόγου Εύης Πίνη και σκηνοθεσία του Γιώργου Διδυμιώτη.
Η ταινία με το συνοδευτικό της έντυπο αποτελούν μέρος του υλικού που σχεδιάστηκε για την εκπαιδευτική δράση «Από το Μουσείο στο Θέατρο. Ανιχνεύοντας την θεατρική πράξη της αρχαίας τραγωδίας».
ΑΠΌ ΤΟ ΞΎΛΟ ΣΤΗΝ ΠΈΤΡΑ
Η εξέλιξη του θεατρικού οικοδομήματος στην αρχαιότητα
Για να φτάσουμε σιγά σιγά στο σήμερα αξίζει να επισημανθεί ότι το Σύγχρονο Ελληνικό Θέατρο εμφανίζεται το 1821, οπότε και καθιερώνεται ο όρος « Σύγχρονο ελληνικό θέατρο». Το γεγονός ότι η Ελλάδα βρισκόταν σε κατάσταση πολέμου δυσχέρανε σημαντικά την εξέλιξη του θεάτρου και έτσι οι μόνες θεατρικές κινήσεις που υπήρξαν ήταν οι σατυρικές και κωμικές παραστάσεις, που έλαβαν χώρα στα Επτάνησα και στην Κρήτη. Τομή πάντως για το ελληνικό θέατρο αποτελεί ο 20ος αιώνας , όταν με την καθιέρωση της Αθήνας ως πρωτεύουσας, ιδρύονται τα πρώτα θέατρα και αρχίζουν να πραγματοποιούνται οι πρώτες παραστάσεις επηρεασμένες από το ρεπερτόριο που παιζόταν εδώ και χρόνια στο Ευρωπαϊκό Θέατρο.
Μετά την σύντομη αυτή αναδρομή στην ιστορία του Θεάτρου, φτάνουμε στο σήμερα. Παγκόσμια Ημέρα Θεάτρου έχει καθοριστεί από το Διεθνές Ινστιτούτο Θεάτρου –για πρώτη φορά το 1962- η 27η Μαρτίου, μια μέρα εορτασμού του Πολιτισμού στην διεθνή θεατρική κοινότητα.
Και επειδή φυσικά το θέατρο αποτελεί πολιτισμό ,καθώς μορφώνει και εξευγενίζει τον άνθρωπο, είναι σημαντικό να δίνεται η ευκαιρία ενασχόλησης με αυτό. Γιατί το θέατρο είναι η τέχνη που θα ενώνει τους ανθρώπους μεταξύ τους και θα πρέπει να διέπεται από ήθος, αλληλεγγύη, υψηλές αρχές και αξίες ακριβώς όπως την εποχή που γεννήθηκε στη χώρα μας.
Εκπαιδευτικοί και μαθητές όλων των βαθμίδων εκπαίδευσης αλλά και γενικότερα όσοι ενδιαφέρονται για το αρχαίο θέατρο μπορούν να αναζητήσουν πληροφορίες που καλύπτουν διαφορετικές πτυχές του και φωτίζονται από πληθώρα εκθεμάτων από μουσεία της χώρας,στο διαδικτυακό τόπο«Αρχαίο Θέατρο στον κύκλο του χρόνου» που σχεδιάστηκε από τη Διεύθυνση Μουσείων του Υπουργείου Πολιτισμού και Αθλητισμού στο πλαίσιο της Πράξης «Σχεδιασμός και παραγωγή παιδαγωγικών εργαλείων για την ανάδειξη της σημασίας του θεάτρου στην αρχαιότητα και σήμερα».
Στηνψηφιακή βιβλιοθήκη μπορείτε να αναζητήσετε έντυπα για μικρούς και μεγάλους που συνοδεύονται από προτάσεις εκπαιδευτικών δραστηριοτήτων, ενώ με τα διαδραστικά παιχνίδια μπορείτε να διασκεδάσετε, να δοκιμάσετε τις γνώσεις σας και να μάθετε περισσότερα.Καλή περιήγηση!
«Ανακαλύπτουμε το αρχαίο θέατρο»
Στις αρχές Δεκεμβρίου 2015 σε ειδικά διαμορφωμένο χώρο στο Μουσείο Παύλου και Αλεξάνδρας Κανελλοπούλου, στην οδό Θεωρίας 12 στην Πλάκα, ξεκίνησε η λειτουργία της εκπαιδευτικής έκθεσης «Ανακαλύπτουμε το αρχαίο θέατρο».
Υλοποιήθηκε από τη Διεύθυνση Μουσείων του ΥΠΠΟΑ στο πλαίσιο της συγχρηματοδοτούμενης Πράξης «Το θέατρο ως φορέας παιδείας και πολιτειακής αγωγής στην αρχαιότητα και σήμερα», ενταγμένης στο Ε.Π. «Ανάπτυξη Ανθρώπινου Δυναμικού, Εκπαίδευση και Διά Βίου Μάθηση».
Στις αίθουσές του φιλοξενούνται περισσότερα από 6.000 προϊόντα και έργα τέχνης που δωρήθηκαν στο ελληνικό κράτος από το ζεύγος Κανελλοπούλου το 1972.
Τα αντικείμενα της συλλογής καλύπτουν ένα ευρύ χρονικό φάσμα, από την προϊστορική εποχή έως τα νεότερα χρόνια, προσφέροντας τη δυνατότητα στους επισκέπτες να κατανοήσουν τη συνέχεια της ελληνικής τέχνης στο πέρασμα των αιώνων καθώς και τη σημασία του επαναπατρισμού ξενιτεμένων ελληνικών αρχαιοτήτων.
Εικονική περιήγηση στην έκθεση«Ανακαλύπτουμε το αρχαίο θέατρο»
Πατήστε στην παρακάτω εικόνα
Εκπαιδευτικές εφαρμογές
για το αρχαίο ελληνικό θέατρο και όχι μόνο…
ΔΙΑΘΕΜΑΤΙΚΕΣ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ ΓΙΑ ΤΟ ΘΕΑΤΡΟ
(ΔΗΜΙΟΥΡΓΟΣ: κα ΜΑΡΙΑ ΤΣΑΚΙΡΗ)
Στον διαδικτυακό εκπαιδευτικό χώρο του Αρχείου Δημήτρη Ροντήρη, το αρχειακό υλικό αξιοποιείται στην κατεύθυνση της ενίσχυσης της δημιουργικότητας και της απόκτησης νέων γνώσεων, με στόχο να δώσει στους νέους επισκέπτες όχι μόνο μία εικόνα του θεάτρου και της δραστηριότητας γύρω απ’ αυτό
Εκπαιδευτικά βίντεο εδώ
Εκπαιδευτικά παιχνίδια εδώ
«Αντιγόνη»: Το νέο ψηφιακό παιχνίδι του Δημοτικού Θεάτρου Πειραιά για παιδιά και νέους
μια ανεξάρτητη ψηφιακή διαδραστική εφαρμογή για φορητές συσκευές, εύκολη στη χρήση της, η οποία βασίζεται στην πασίγνωστη ηρωίδα της τραγωδίας του Σοφοκλή.
Παίρνετε το ρόλο της Αντιγόνης και ξεκινάτε την περιπλάνησή σας σε έναν τρισδιάστατο χώρο, σε πραγματικό χρόνο. Η ιστορία ξεκινά. Μαζί και το παιχνίδι.
Κλικ στην παρακάτω εικόνα (απαιτεί εγκατάσταση)
Ο Κύκλος των Μουσείων
Στην Ηλεκτρονική Βιβλιοθήκη του Κοινωφελούς Ιδρύματος Ιωάννη Σ. Λάτση βρίσκουμε τον Κύκλο των Μουσείων με τόμους αφιερωμένους σε αρχαιολογικά μουσεία της Ελλάδας.
Σκοπός του Ιδρύματος είναι η δημιουργία μιας σειράς λευκωμάτων που, με την επιστημονική εγκυρότητα και την αισθητική τους προσέγγιση, θα συμβάλουν στη βαθύτερη γνώση και κατανόηση των επιμέρους σελίδων της ιστορίας του ελληνικού πολιτισμού.
Οι τόμοι του εκδοτικού προγράμματος «Ο Κύκλος των Μουσείων», όπως επίσης και οι άλλες εκδόσεις με αντικείμενο τον πολιτισμό, την τέχνη και την ιστορία δε διατίθενται στο εμπόριο, αλλά διανέμονται δωρεάν σε επιλεγμένους αποδέκτες, μεταξύ των οποίων πανεπιστήμια, βιβλιοθήκες, μουσεία, αρχαιολογικές υπηρεσίες και σχολές, ιδρύματα και άλλους φορείς πολιτισμού και έρευνας στην Ελλάδα και το εξωτερικό.
Πηγή: https://www.edweek.gr/
Το μουσείο χώρος δημιουργικής μάθησης
Ο πολιτισμός δε διδάσκεται αλλά βιώνεται μέσα από δημιουργική αναζήτηση των μαθητών με τη βοήθεια του εκπαιδευτικού (Μαρκαντώνης,1994- Πλακίτση, 2005).
Στο πόνημα, που είναι διαθέσιμοεδώ, επιχειρείται η παρουσίαση διδακτικών προσεγγίσεων οι οποίες εδράζονται στη βιωματική μάθηση καθιστώντας έτσι τους μουσειακούς χώρους «οικείους» σε μαθητές και εκπαιδευτικούς. Οι προτεινόμενες πρακτικές δεν αποτελούν «τυποποιημένες συνταγές». Το μόνο που επιδιώκουν είναι να αποτελέσουν το έναυσμα για γόνιμο προβληματισμό πάνω σε θέματα μουσειακής αγωγής.
Πηγή:Αγγελόπουλος Ηρακλής, Msc – Σχολικός Σύμβουλος
https://www.edweek.gr/
Διαδραστική εικόνα
με εποπτικό Μαθησιακό υλικο
Μέσα από την παρακάτω διαδραστική εικόνα θα βρείτε σχέδια μαθημάτων και εκπαιδευτικό υλικό που μπορείτε να αξιοποιήσετε στην κατεύθυνση της ενίσχυσης της δημιουργικότητας , της απόκτησης νέων γνώσεων και κυρίως να διευρύνετε τις αναζητήσεις σας.
ΔΗΜΟΔΩΡΟΣ: Μια μέρα στο αρχαίο θέατρο
Ο «Δημόδωρος», σχεδιάστηκε το 1999 σαν κομμάτι ενός πρότυπου τότε εκπαιδευτικού υλικού, ένα CD-rom (!), που συνδύαζε 12 επεισόδια κινουμένων σχεδίων με 10 διαδραστικά παιχνίδια, που είχε σαν αντικείμενο το θέατρο της αρχαίας Αθήνας. Τα κινούμενα σχέδια αφηγούνται την πρώτη θεατρική εμπειρία ενός 12χρονου Aθηναίου, μια φανταστική ιστορία βασισμένη στο αφήγημα του N. Xουρμουζιάδη «Ένας αθηναίος θεατής στα εν άστει Διονύσια» (στον συλλογικό τόμο: “Mια μέρα…”. Δεκαπέντε ιστορίες καθημερινότητας από τα αρχαία χρόνια ώς την εποχή μας, Aθήνα 1988)· και O Δημόδωρος αποτελεί μια συνολική, πολύπλευρη και αρκετά εκτενή εισαγωγή στο αρχαίο θέατρο, αναδεικνύοντας τις κοινωνικές, θρησκευτικές, πολιτικές, ανθρωπολογικές και καλλιτεχνικές παραμέτρους που συναρτήθηκαν με την άνθησή του στην Aθήνα του 5ου αι. π.X.
Ο Δημόδωρος δημιουργήθηκε στο πλαίσιο του προγράμματος «MIMHΣIΣ: Tο θέατρο ανάμεσα στον Mύθο και το Δράμα», που εκπόνησε το Ίδρυμα «Μελίνα Μερκούρη» με τη συνεργασία του Τμήματος Θεάτρου και φορέων από την Eλλάδα και το εξωτερικό, με χρηματοδότηση του προγράμματος CONNECT της EE, αλλά μέχρι το 2020 παρέμεινε ουσιαστικά αναξιοποίητο.
Ο Δημόδωρος συγκροτείται γύρω από δύο δομικούς άξονες: α) μια φανταστική ιστορία για την πρώτη θεατρική εμπειρία ενός 12χρονου Aθηναίου, η οποία παρουσιάζεται σε μορφή κινουμένων σχεδίων και βασίζεται στο αφήγημα του N. Xουρμουζιάδη «Ένας αθηναίος θεατής στα εν άστει Διονύσια» (στον συλλογικό τόμο: “Mια μέρα…”. Δεκαπέντε ιστορίες καθημερινότητας από τα αρχαία χρόνια ώς την εποχή μας, Aθήνα 1988)· και μια σειρά εκπαιδευτικών διαδραστικών παιχνιδιών, μέσα από τα οποία ο μαθητής ανακαλύπτει πλήθος στοιχεία για το θεάτρο στην Aθήνα του 5ου αι. π.X. και τον πολιτισμό που το γέννησε.
Η μιμητική τέχνη και το θεατρικό παιχνίδι.
Κατά τον Αριστοτέλη τέχνη είναι η δημιουργική απεικόνιση της πραγματικότητας με τη βοήθεια των αισθήσεων. Υποθέτει μάλιστα ότι ο άνθρωπος ωθείται στη μίμηση, είτε επειδή η αναγνώριση της μίμησης είναι ευχάριστη στον ίδιο ως λογικό ον, είτε επειδή η μελωδία και ο ρυθμός είναι ευχάριστα και σύμφυτα με την ανθρώπινη συμπεριφορά.
Η μιμητική ικανότητα ενυπάρχει μέσα σε κάθε άνθρωπο από την γέννησή του. Είναι ο τρόπος με τον οποίο κατανοούμε τον κόσμο γύρω μας και τον αναπαράγουμε, είναι η προσπάθεια να επικοινωνήσουμε και να βρούμε κοινό τόπο έκφρασης, να συντονιστούμε με το περιβάλλον μας, να ενσωματωθούμε σε αυτό.
Η μίμηση προϋποθέτει την παρατήρηση και σε αυτήν συμμετέχουν όλες μας οι αισθήσεις. Το μωρό παρατηρεί με ορθάνοιχτα μάτια την μητέρα του και μιμείται τις κινήσεις του προσώπου της, στη συνέχεια τον ήχο της φωνής της, τον τρόπο που πιάνει τα πράγματα, που περπατά, που τραγουδά. Όλα είναι καινούργια γι’αυτό και μέσω της μίμησης γνωρίζει τον κόσμο γύρω του και τον κατακτά ή αλλιώς…μεγαλώνει.
Η ικανότητα της μιμήσεως είναι για τον άνθρωπο μια φυσική κατάσταση. Αναπτύσσεται και εξελίσσεται όσο εξελισσόμαστε και αναπτυσσόμαστε και εμείς. Τα παιδιά μιμούνται τους γονείς τους, τους φίλους τους, τους δασκάλους τους.
Πώς γίνεται όμως αλήθεια, ενώ η μιμητική ικανότητα ενυπάρχει μέσα μας, να φοβόμαστε να θέσουμε τον εαυτό μας σε κοινή θέα; Και πως μπορεί το θέατρο να βοηθήσει τον άνθρωπο να αντιμετωπίσει αυτή του την ντροπή ή την δυσκολία του να προβάλει τον εαυτό του, ακόμα και σε ένα στενό και συγκεκριμένο σύνολο ανθρώπων;
Δυστυχώς ενώ η μιμητική ικανότητα είναι μια εγγενής ικανότητα του ανθρώπου, ο ίδιος ο άνθρωπος μέσα στα στερεότυπα, τα «μη» και τα «πρέπει» της κοινωνίας και της οικογένειας την περιορίζει σε τέτοιο βαθμό που πολλές φορές την κοιμίζει βαθιά.
Το θεατρικό παιχνίδι – γιατί το θέατρο είναι ένα ατελείωτο παιχνίδι με τον εαυτό μας, με τους άλλους, με το κοινό (υπαρκτό ή δυνητικό) – ξυπνά την ικανότητα εκείνη του ανθρώπου να μιμείται, να μεταλλάσσεται σαν τον χαμαιλέοντα, να επικοινωνεί πρώτα με τα μέσα του και ύστερα με τον κόσμο έξω από αυτόν, να ανακαλύπτει το βαθύτερο εαυτό του, ώστε στη συνέχεια να τον αποδεχθεί και να τον αγαπήσει.
Ένα μεγάλο κεφάλαιο του θεάτρου είναι ότι όλα πραγματώνονται μέσα σε συγκεκριμένο πλαίσιο, χώρο και χρόνο, που βοηθά το άτομο να ελέγχει τον εαυτό του, να πειθαρχεί στην ομάδα, να αισθάνεται ασφάλεια και να έχει εμπιστοσύνη στην ομάδα που επιλέγει να συμμετέχει.
Η δική μου, λοιπόν, προσδοκία είναι μέσα από το θεατρικό παιχνίδι μικροί και μεγάλοι να γνωρίσουν καλύτερα τον εαυτό τους, να τον αποδεχθούν, να τον αγαπήσουν, ώστε να μπορούν να μας μιλήσουν για αυτόν, να εκτεθούν χωρίς να εκτίθενται, να δώσουν το δικό τους προσωπικό στίγμα στην ομάδα, να αφήσουν τον εαυτό τους ελεύθερο να εκφραστεί, να γνωρίσουν τα όρια τους, να μάθουν να συνεργάζονται για το κοινό αρμονικό καλό χωρίς να απαρνούνται τις ιδιαίτερες ικανότητές τους. Και φυσικά κάθε συνάντηση επιδιώκω να είναι ένα ατελείωτο παιχνίδι συναισθημάτων με κυριότερο αυτό της χαράς, να γινόμαστε ανάλαφροι, σαν να φεύγει από πάνω μας ένα μεγάλο μέρος του καθημερινού κάματου. Γιατί η ζωή χωρίς το θέατρο μοιάζει ανιαρή και χωρίς το παιχνίδι πεζή.