Ερωτόκριτος

Νοέ 202517

Για τούτο οπού ‘ναι φρόνιμος , μηδέ χαθή στα πάθη
Το ρόδο κι όμορφος αθός γεννάται μες στ’ αγκάθι.

Και κάθα είς που εδιάβασεν εδά κι ας το κατέχη :
Μη χάνεται στον κίνδυνο, μα πάντα ελπίδα άς έχη.

Επισκόπηση των τελευταίων εξελίξεων στη αντιμετώπιση του AIDS

Νοέ 20251

Εισαγωγή

Οι πρόσφατες θεραπείες για το AIDS περιλαμβάνουν σημαντικές εξελίξεις που βελτιώνουν την αντιμετώπιση και διαχείριση της νόσου. Πρωτοπoριακό φάρμακο αποτελεί το ενέσιμο lenacapavir, το οποίο χορηγείται δύο φορές το χρόνο και έχει εγκριθεί από τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας (ΠΟΥ) και τον FDA. Το lenacapavir ανήκει σε μια νέα κατηγορία αντιρετροϊκών φαρμάκων, προσφέροντας πιο απλοποιημένη και αποτελεσματική θεραπεία σε σύγκριση με τα κλασικά καθημερινά χάπια.

Παράλληλα, εξελίσσονται καινοτόμες θεραπείες όπως η χρήση μονοκλωνικών αντισωμάτων, κυτταρικών θεραπειών CAR-T (Chimeric Antigen Receptor T λεμπφοκυττάρων) , γονιδιακών παρεμβάσεων με CRISPR, και τεχνικών mRNA που στοχεύουν στην εξάλειψη του ιού μέσα από το σώμα ή στη μακροχρόνια καταστολή του χωρίς καθημερινή χρήση φαρμάκων. Στόχος είναι η μετατροπή του HIV από θανατηφόρο νόσημα σε χρόνια, ελεγχόμενη κατάσταση με καλύτερη ποιότητα ζωής.

Στην Ελλάδα, το 2023, το 72% των ατόμων που ζουν με HIV λαμβάνει αντιρετροϊκή αγωγή και το 95% όσων λαμβάνουν θεραπεία έχουν πετύχει ιολογική καταστολή. Παρόλα αυτά, η ανάγκη για έγκαιρη διάγνωση, πρόσβαση σε νεότερα φάρμακα και πρόληψη παραμένει κρίσιμη στην προσπάθεια εξάλειψης της επιδημίας έως το 2030 σύμφωνα και με τους παγκόσμιους στόχους του UNAIDS.

Ταυτόχρονα, γίνονται προσπάθειες για την ανάπτυξη εμβολίων και θεραπευτικών εμβολίων που θα προσφέρουν πιο οριστικές λύσεις στο μέλλον.

​Θεραπευτική προσέγγιση

Η θεραπεία που χορηγείται σε άτομο που έχει μολυνθεί από τον ιό HIV είναι η συνδυαστική αντιρετροϊκή θεραπεία (cART), η οποία περιλαμβάνει συνδυασμό αντιρετροϊκών φαρμάκων. Αυτή η θεραπεία στοχεύει στην καταστολή της ιικής αντιγραφής, μειώνοντας το ιικό φορτίο στο αίμα σε μη ανιχνεύσιμα επίπεδα και αποτρέποντας την εξέλιξη σε AIDS. Τα φάρμακα λειτουργούν αναστέλλοντας τα ζωτικά ένζυμα του ιού όπως η αντίστροφη μεταγραφάση, η ιντεγκράση και η πρωτεάση. Η αγωγή αυτή δεν θεραπεύει οριστικά τη λοίμωξη, καθώς δεν εξαλείφει τα λανθάνοντα μολυσμένα κύτταρα, αλλά επιτρέπει στα άτομα να ζουν φυσιολογική ζωή εφόσον  τηρούν τη θεραπεία.

Στις περιπτώσεις άμεσης έκθεσης στον ιό HIV, χορηγείται η προφύλαξη μετά την έκθεση (PEP), που είναι ένα κοκτέιλ αντιρετροϊκών φαρμάκων το οποίο πρέπει να ξεκινήσει μέσα σε 72 ώρες από την πιθανή μόλυνση και να συνεχιστεί για 1 μήνα, με στόχο να αποτραπεί η εγκατάσταση της λοίμωξης.

Η θεραπεία είναι εξατομικευμένη και καθορίζεται από τον γιατρό βάσει της κλινικής εικόνας και της ανοσολογικής κατάστασης του ασθενούς.

Θεραπευτικά εργαλεία

Η θεραπεία για άτομα με λοίμωξη HIV βασίζεται σε συνδυασμό τριών ή περισσότερων αντιρετροϊκών φαρμάκων από διαφορετικές κατηγορίες για να αποτρέψει την ανάπτυξη ανθεκτικότητας. Οι βασικές κατηγορίες φαρμάκων που χρησιμοποιούνται είναι:

  • Αναστολείς αντίστροφης μεταγραφάσης (NRTIs και NNRTIs): π.χ. tenofovir, emtricitabine, efavirenz, rilpivirine. Αναστέλλουν το ένζυμο που μεταγράφει το ιικό RNA σε DNA.
  • Αναστολείς πρωτεάσης (PIs): π.χ. darunavir, atazanavir. Μπλοκάρουν το ένζυμο που επεξεργάζεται τις ιικές πρωτεΐνες για να σχηματίσει λοιμογόνα σωματίδια.
  • Αναστολείς ιντεγκράσης (INSTIs): όπως το dolutegravir, bictegravir. Αναστέλλουν την ενσωμάτωση του ιικού DNA στο κυτταρικό γονιδίωμα.
  • Αναστολείς κάψας (capsid inhibitors): όπως η lenacapavir, που αναστέλλουν πολλαπλά στάδια του ιικού κύκλου.

Τα θεραπευτικά σχήματα συνήθως περιλαμβάνουν συνδυασμούς των παραπάνω φαρμάκων και θεραπεία ξεκινά όσο το δυνατόν νωρίτερα μετά τη διάγνωση.

Επιπλέον, για ορισμένους ασθενείς με ανθεκτικούς ή πολύπλοκους ιούς ή δυσκολίες στη τήρηση της θεραπευτικής αγωγής , παρέχονται μακράς δράσης ενέσιμες θεραπείες όπως το Lenacapavir (ένεση κάθε 6 μήνες) και το Cabenuva (κάθε 1-2 μήνες).

Η θεραπεία προσαρμόζεται επίσης ανάλογα με την κατάσταση των ασθενών, τυχόν συνοδά νοσήματα και την πιθανότητα ανεπιθύμητων ενεργειών, πάντα υπό στενή ιατρική παρακολούθηση.

Αποτελεσματικότητα θεραπείας

Η συνδυαστική αντιρετροϊκή θεραπεία (cART) για τον HIV έχει ποσοστά επιτυχίας που υπερβαίνουν το 90% όσον αφορά την επίτευξη και διατήρηση της ιικής καταστολής σε μη ανιχνεύσιμα επίπεδα, όταν η θεραπεία τηρείται τακτικά. Συγκεκριμένα:

  • Περίπου 90-95% των ασθενών που ξεκινούν και ακολουθούν σωστά τη θεραπεία πετυχαίνουν ιικό φορτίο μη ανιχνεύσιμο μέσα σε λίγους μήνες.
  • Η μακροχρόνια ιολογική καταστολή μειώνει δραστικά την εξέλιξη σε AIDS και τις σχετιζόμενες θνησιμότητες.
  • Με τις νέες μακράς δράσης θεραπείες όπως η lenacapavir, τα ποσοστά συμμόρφωσης στην θεραπέια αυξάνονται, γεγονός που επιτείνει την επιτυχία και τη σταθερότητα στη θεραπεία.
  • Ωστόσο, η επιτυχία εξαρτάται από την τήρηση της αγωγής, την έγκαιρη έναρξη και την εξατομικευμένη παρακολούθηση.

Γενικά, οι σύγχρονες θεραπείες επιτρέπουν στους περισσότερους ανθρώπους με HIV να ζήσουν φυσιολογική και παραγωγική ζωή με ελάχιστο κίνδυνο μετάδοσης.

Η δράση της lenacapavir

Η lenacapavir  είναι ένα επαναστατικό φάρμακο που χορηγείται με ένεση δύο φορές το χρόνο. Είναι εγκεκριμένο για τη θεραπεία ασθενών με HIV που έχουν ανθεκτικότητα σε άλλες θεραπείες και χρησιμοποιείται επίσης ως προφύλαξη πριν την έκθεση στον ιό (PrEP). Η lenacapavir είναι ο πρώτος αναστολέας κάψας του HIV και έχει δείξει εξαιρετική αποτελεσματικότητα στη διατήρηση της καταστολής του ιού και στην πρόληψη της μόλυνσης.

Ο μηχανισμός δράσης της λενακαπαβίρης (lenacapavir) είναι πρωτοποριακός και βασίζεται στην αναστολή του πρωτεϊνικού καψιδίου (capsid) του ιού HIV-1. Η λενακαπαβίρη δεσμεύεται εκλεκτικά στη διεπιφάνεια μεταξύ των υπομονάδων του καψιδίου, παρεμποδίζοντας πολλαπλά στάδια του κύκλου ζωής του ιού. Συγκεκριμένα, αναστέλλει τη μεταφορά του ιικού DNA στο πυρήνα του κυττάρου, εμποδίζει τη σωστή συναρμολόγηση του καψιδίου και την παραγωγή των υπομονάδων του, καθώς και τον σχηματισμό του κανονικού καψιδίου, οδηγώντας σε μη φυσιολογικά, μη λοιμογόνα ιικά σωματίδια.

Αυτή η πολυδιάστατη αναστολή καθιστά τη λενακαπαβίρη εξαιρετικά αποτελεσματική ακόμη και στα πρώτα στάδια της ιογενούς αντιγραφής, και της επιτρέπει να παραμείνει δραστική με μια μόνο υποδόρια ένεση που χορηγείται μέχρι και δύο φορές το χρόνο. Επιπλέον, λόγω του ότι στοχεύει το καψίδιο και όχι ένζυμα, παρακάμπτει αντοχές που αναπτύσσονται σε άλλους τύπους αντιρετροϊκών φαρμάκων.

Αυτή η καινοτόμος προσέγγιση ανοίγει νέους δρόμους στην αντιμετώπιση του HIV με πολύ μειωμένη συχνότητα χορήγησης και βελτιωμένη συμμόρφωση ασθενών.

Screenshot 2025 11 01 090119Η πολυσταδιακή αναστολή του κύκλου ζωής του HIV, όπως αυτή που επιτυγχάνεται με το φάρμακο lenacapavir, έχει σημαντικές κλινικές συνέπειες:

  1. Βελτιωμένος έλεγχος του ιικού φορτίου: Αναστέλλοντας πολλαπλά κρίσιμα στάδια της ιικής αναπαραγωγής (όπως μεταφορά του ιικού DNA στο πυρήνα και σωστή συναρμολόγηση καψιδίου), μειώνεται δραστικά η παραγωγή νέων ιών και διατηρείται χαμηλό ή μη ανιχνεύσιμο ιικό φορτίο, μειώνοντας τη μεταδοτικότητα και την εξέλιξη της νόσου.
  2. Μείωση ανάπτυξης αντοχής: Η δράση σε πολλαπλά στάδια του ιού καθιστά δυσκολότερη την εμφάνιση ανθεκτικών στελεχών, καθώς ο ιός πρέπει να αποκτήσει ταυτόχρονα πολλαπλές μεταλλάξεις για να παρακάμψει τη θεραπεία, γεγονός που βελτιώνει τη μακροπρόθεσμη αποτελεσματικότητα.
  3. Ενίσχυση της θεραπευτικής απάντησης: Η παρεμπόδιση του σχηματισμού κανονικών ιικών σωματιδίων οδηγεί σε ιούς που είναι μη λοιμογόνοι, μειώνοντας τη βλάβη στους ιστούς και το ανοσοποιητικό σύστημα.
  4. Μείωση της ανάγκης για συχνή χορήγηση φαρμάκων: Η ισχυρή και μακρά διάρκεια δράσης επιτρέπει θεραπευτικά σχήματα με λιγότερες δόσεις (π.χ. δύο φορές το χρόνο), αυξάνοντας τη συμμόρφωση των ασθενών και τη σταθερότητα της ιικής καταστολής.
  5. Βελτίωση ποιότητας ζωής: Οι ασθενείς αποφεύγουν τα καθημερινά χάπια, ελαχιστοποιώντας το ψυχολογικό και κοινωνικό βάρος της χρόνιας θεραπείας.

Συνολικά, η πολυσταδιακή αναστολή του HIV συμβάλλει σε πιο αποτελεσματική, ασφαλή και βολική θεραπεία, προωθώντας τους στόχους της λειτουργικής ίασης και μείωσης της διασποράς του ιού.

Παρενέργειες και κίνδυνοι από την θεραπεία

Στις πρόσφατες μελέτες για τα μακράς δράσης φάρμακα HIV, όπως το lenacapavir, οι πιο συχνές παρενέργειες που έχουν αναφερθεί είναι ήπιες και περιλαμβάνουν:

  • Ερυθρότητα ή πόνο στο σημείο της ένεσης
  • Κεφαλαλγία (πονοκέφαλο)
  • Ναυτία
  • Διάρροια
  • Κούραση

Οι κίνδυνοι που πρέπει να παρακολουθούνται είναι σπάνιες αλλεργικές αντιδράσεις, ανάπτυξη ανθεκτικότητας σε αντιρετροϊκά φάρμακα σε περίπτωση μη τακτικής λήψης και αλληλεπιδράσεις με άλλα φάρμακα που λαμβάνει ο ασθενής. Επίσης, ασθενείς με προβλήματα σε νεφρά ή ήπαρ χρειάζονται ιδιαίτερη παρακολούθηση.

Τα νέα αντιρετροϊκά φάρμακα γενιάς είναι πιο ασφαλή από πριν, με λιγότερες σοβαρές παρενέργειες, και οι ειδικοί τονίζουν τη σημασία της τακτικής παρακολούθησης και ενημέρωσης για τυχόν επιπλοκές. Η θεραπεία καθίσταται πλέον πιο απλή, μειώνοντας το φόρτο της καθημερινής φαρμακευτικής αγωγής, με σημαντικά οφέλη για την ποιότητα ζωής των ασθενών.

Εμβόλιο κατά του AIDS;

Μέχρι το 2025, δεν υπάρχει ακόμη εγκεκριμένο εμβόλιο που να θεραπεύει ή να προλαμβάνει πλήρως τη μόλυνση από τον ιό HIV με τον παραδοσιακό τρόπο εμβολιασμού. Ωστόσο, έχει εγκριθεί ένα νέο είδος προληπτικού φαρμάκου, η λενακαπαβίρη (lenacapavir), που χορηγείται με ένεση κάθε εξάμηνο και λειτουργεί ως ένα είδος “εμβολίου” για την πρόληψη του HIV, μειώνοντας δραστικά τον κίνδυνο μόλυνσης σε άτομα υψηλού κινδύνου.

Η lenacapavir, που αναφέθηκε παραπάνω, είναι ένα νέο είδος προληπτικού φαρμάκου που χορηγείται με ένεση κάθε εξάμηνο και λειτουργεί ως ένα είδος “εμβολίου” για την πρόληψη του HIV. ΑΛΛΑ λειτουργεί ως προφύλαξη πριν την έκθεση (PrEP) και όχι ως κλασικό εμβόλιο που διεγείρει το ανοσοποιητικό σύστημα για τη δημιουργία μνήμης κατά του ιού. Η ανάπτυξη ενός πλήρως αποτελεσματικού εμβολίου HIV παραμένει στόχος της έρευνας και η επιστημονική κοινότητα συνεχίζει να εργάζεται προς αυτή την κατεύθυνση.

 

Πηγές:

Rajesh T. Gandhi et al. Antiretroviral Drugs for Treatment and Prevention of HIV in Adults: 2024 Recommendations of the International Antiviral Society–USA Panel. JAMA 2025;333;(7):609-628

Poonam Mundlia et . From antiretrovirals to curative therapies: Current developments in HIV treatment and prevention. Eur J Med Chem 2025 Dec

Epidimiologikes_Ekseleikseis_AIDS

Θέματα Βιολογίας Πανελληνίων 2025

Ιούν 20252

Διαβαθμισμένης δυσκολίας τα θέματα για τους καλά προετοιμασμένους μαθητές

them_biol_gel_250602

Θέματα Πανελληνίων στη Βιολογία Κατ/νσης από το 2001 έως το 2025

Ιούν 20252

Προσανατολισμού 2025

Προσανατολισμού 2024

Προσανατολισμού 2023

Προσανατολισμού 2022

Προσανατολισμού 2021

Προσανατολισμού 2020 νέο σύστημα

Προσανατολισμού 2020 παλαιό σύστημα

Προσανατολισμού 2019

Προσανατολισμού 2018

Προσανατολισμού 2017

Προσανατολισμού 2016

Θετική 2015

Θετική 2014

Θετική 2013

Θετική 2012

Θετική 2011

Θετική 2010

Θετική 2009

Θετική 2008

Θετική 2007

Θετική 2006

Θετική 2005

Θετική 2004

Θετική 2003

Θετική 2002

Θετική 2001

ομογενών κατευθυνση 2021

ομογενών κατευθυνση 2020 νεο

ομογενών κατευθυνση 2020 παλιο

ομογενών κατευθυνση 2019

ομογενών κατευθυνση 2018

ομογενών κατευθυνση 2017

ομογενών κατευθυνση 2016

ομογενών κατευθυνση 2015

ομογενών κατευθυνση 2014

ομογενών κατευθυνση 2013

ομογενών κατευθυνση 2012

ομογενών κατευθυνση 2011

ομογενών κατευθυνση 2010

ομογενών κατευθυνση 2009

ομογενών κατευθυνση 2008

ομογενών κατευθυνση 2007

ομογενών κατευθυνση 2006

ομογενών κατευθυνση 2005

ομογενών κατευθυνση 2004

ομογενών κατευθυνση 2003

ομογενών κατευθυνση 2002

ομογενών κατευθυνση 2001

επαναληπτικές 2021

επαναληπτικές κατεύθυνση 2020 παλιό

επαναληπτικές κατεύθυνση 2020 νέο

επαναληπτικες κατευθυνση 2019

επαναληπτικες κατευθυνση 2018

επαναληπτικες κατευθυνση 2017

επαναληπτικες κατευθυνση 2016

επαναληπτικες κατευθυνση 2015

επαναληπτικες κατευθυνση 2014

επαναληπτικες κατευθυνση 2013

επαναληπτικες κατευθυνση 2012

επαναληπτικες κατευθυνση 2011

επαναληπτικες κατευθυνση 2010

επαναληπτικες κατευθυνση 2009

επαναληπτικες κατευθυνση 2008

επαναληπτικες κατευθυνση 2007

επαναληπτικες κατευθυνση 2006

επαναληπτικες κατευθυνση 2005

επαναληπτικες κατευθυνση 2004

επαναληπτικες κατευθυνση 2003

επαναληπτικες κατευθυνση 2001

Απίστευτα ζώα …

Ιούν 202320

Απαντήσεις θεμάτων Βιολογίας Προσανατολισμού Πανελληνίων 2023

Ιούν 202318

Απαντήσεις Πανελληνίων Βιολογίας 2023

Υποθαλάσσια λιβάδια Ποσειδωνίας: Ένας απρόσμενος σύμμαχος κατά της κλιματικής αλλαγής

Απρ 20239

Η Posidonia oceanica, είναι ένα φανερόγαμο φυτό που ζει στο θαλάσσιο περιβάλλον και είναι ενδημικό στη Μεσόγειο Θάλασσα. Επίσης, γνωστό ως Γρασίδι του Ποσειδώνα, είναι ένα από τα πιο συνηθισμένα είδη θαλάσσιων φυτών στη Μεσόγειο, μαζί με την Cymodocea nodosa και τη Zostera marina. Το μήκος των φύλλων του μπορεί να φτάσει μέχρι 1,2 μέτρα και η πυκνότητα  αυτών φτάνει τα 10.000 ανά τετραγωνικό μέτρο. Βρίσκεται στην υποπαλιρροιακή ζώνη σε βάθη έως 40 μέτρα. Αυτό το θαλάσσιο φυτό εντοπίζεται σε βραχώδεις έως αμμώδεις βυθούς, όπου μπορεί να ριζώσει. Στην Ελλάδα, μπορεί να παρατηρηθεί κατά μήκος της πλειονότητας των ηπειρωτικών ακτών και των ελληνικών νησιών. Τα λιβάδια Ποσειδωνίας θεωρούνται ένας από τους  σημαντικότερους τύπους θαλάσσιων οικοτόπων της Μεσογείου Θάλασσας, παρέχοντας πλήθος οικοσυστημικών υπηρεσιών. Λειτουργούν ως νηπιοτροφία για νεαρά άτομα και χώροι διαβίωσης για μεγάλο αριθμό ειδών, αφού παρέχουν τροφή και κυνηγετικά πεδία στα πλούσια σε θρεπτικά συστατικά και οξυγόνο νερά τους…

Συνεχίστε την ανάγνωση στην ιστοσελίδα της εταιρίας iSea REPOSIDONIA – iSea

Ραδιόφωνο από όλη τη Γη!

Φεβ 20232

Ταξιδεύοντας με τις ραδιοσυχνότητες σε όλη την Υδρόγειο…

Η εφαρμογή Radio Garden σας επιτρέπει να ακούτε ζωντανά χιλιάδες ραδιοφωνικούς σταθμούς παγκοσμίως περιστρέφοντας την υδρόγειο. Από την νήσο της Αγίας Ελένης στον Ατλαντικό μέχρι το Κιριμπάτι στον Ειρηνικό και από το Φαίρμπανκς στην Αλάσκα μέχρι το Κέιπ Τάουν της Νότιας Αφρικής.

Κάθε πράσινη κουκκίδα αντιπροσωπεύει μια πόλη ή μια κωμόπολη. Εστιάστε επάνω της για να συντονιστείτε στους ραδιοφωνικούς σταθμούς που εκπέμπουν από εκεί.

Καλές μουσικές διαδρομές…

Radio Garden

Clear Water At Kiritimati IslandJamestown, St HelenaAerial view of Fairbanks Alaska skyline (Quintin Soloviev).jpgThe ultimate guide to Cape Town

Πανελλήνιος Διαγωνισμός Βιολογίας 2022-2023

Ιαν 202313

προκήρυξη διαγωνισμού βιολογίας 22_23

 

 

Οι πανδημίες στην τέχνη

Νοέ 202217

Το Κ.Ε.ΠΕ.Α. (Κ.Π.Ε.) Μεσολογγίου στο πλαίσιο προγραμματισμού των δράσεων του για το σχολικό έτος 2022-2023, προχώρησε στη δημιουργία και δημοσίευση νέου εκπαιδευτικού υλικού σε ψηφιακή μορφή (e-book) με τίτλο Οι πανδημίες στην τέχνη, προκειμένου να πλαισιώσει το εκπαιδευτικό πρόγραμμα “Πανδημία: να το δούμε ως ευκαιρία” που υλοποιεί με μαθητές και εκπαιδευτικούς των σχολικών μονάδων δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης της Επικράτειας, αλλά και να το εμπλουτίσει με μία καινοτόμο εκπαιδευτική προσέγγιση, την εκπαίδευση μέσω της τέχνης.
Η έκδοση παρουσιάζει τη διαχρονική πάλη του ανθρώπου με τα μεταδοτικά νοσήματα και κύριος σκοπός της είναι να αποτυπωθεί πως η ιστορία επαναλαμβάνεται. Η τέχνη, αντανακλώντας αυτή την πραγματικότητα, μπορεί να μας βοηθήσει να την κατανοήσουμε και να τη διαχειριστούμε.

Για να κάνετε λήψη του ψηφιακού βιβλίου πατήστε τον σύνδεσμο:
https://drive.google.com/file/d/1bpfQjw8k-p-fY_uZt4cr6DdDrdMB0s6p/view?usp=sharing

Για να δείτε το ψηφιακό βιβλίο σε μορφή OnLine Flipbook
πατήστε τον σύνδεσμο:
https://heyzine.com/flip-book/4f0ea71741.html

Βαρρόα: ένα απειλητικό παράσιτο για τις μέλισσες-επικονιαστές

Αυγ 20222

Περιγραφή του προβλήματος

Η Βαρρόα είναι ένα μικροσκοπικό, παρασιτικό αρθρόποδο που συγκαταλέγεται στα ακάρεα. Παρατηρήθηκε πρώτα το 1904 σε Ασιατικές αποικίες μελισσών στο είδος Varroa jacobsoni και μόλις το 2000 διαχωρίστηκε ως ξεχωριστό το πιο καταστροφικό είδος Varroa destructor (καταστροφέας) που πλήττει και τις Ευρωπαϊκές (Δυτικές) μέλισσες.

Varroa destructor πάνω σε μέλισσα

Varroa destructor πάνω σε μέλισσα. (ARS/USDA)

Το ακάρι αυτό, ζει εξαρτώμενο παρασιτικά από τις μέλισσες και χρειάζεται το μελίσσι για την ολοκλήρωση του κύκλου ζωής του. Αναπαράγεται μέσα στα κελιά του γόνου των μελισσών, με αξιοσημείωτη προτίμηση (10 προς 1) στα κηφηνοκέλια λόγο της μεγαλύτερης περιόδου εκκόλαψης και του άπλετου χώρου. Η θηλυκή Βαρρόα ξεχωρίζει με την οσμή τα κελιά του κηφήνα και μπορεί να προσκολληθεί σε μία εργάτρια μέχρι να οσμιστεί γόνο κηφήνα και να τρυπώσει στο κελί του για να γεννήσει. Αφού αρχικά κρυφτεί χαμηλά στην τροφή του κελιού, όταν το κελί έχει πλέον σφραγιστεί από τις εργάτριες η Βαρρόα ξεκινάει να γεννά τα αυγά της, από τα οποία συνήθως εκκολάπτονται θηλυκά άτομα και ένα αρσενικό. Μόλις εκκολαφτεί η μέλισσα ξενιστής τους, βγαίνουν μαζί της στην κυψέλη και απλώνονται. Τρέφονται προσκολλώντας σε προνύμφες, νύμφες, και ενήλικα άτομα της κυψέλης, απομυζώντας την αιμολέμφο τους και αφήνοντας ανοιχτές πληγές.

Με προσεκτική παρατήρηση μπορεί να εντοπιστεί στον θώρακα προσβεβλημένων μελισσών, ως μικροσκοπικά, σφαιροειδή ξένα σώματα καφέ-κόκκινου χρώματος.

pastedimage0

Συνέπειες

Η Βαρρόα έχει συνδεθεί με την μετάδοση στις μέλισσες του Ιού Παραμόρφωσης Πτερών (DWV), καθώς και άλλων ιών στην κυψέλη όπως ο Ιός Οξείας Παράλυσης Μελισσών (ABPV). Η μετάδοση ιών, σε συνδυασμό με την παρασιτική δράση της Βαρροάτοσης εξαντλούν τη κυψέλη. Αυτό μπορεί να προκαλέσει ανοσολογική ανεπάρκεια στον πληθυσμό του μελισσιού μας, κάνοντάς τον ευάλωτο σε διάφορες εξωτερικές παθογόνους. Αυτός ο συνδυασμός πιστεύεται ακόμη πως συντελεί στο σύνδρομο CCD (Διαταραχή Κατάρρευσης Αποικίας).

Ουσιαστικά η έντονη παρουσία Βαρρόα, εξασθενεί το μελίσσι πράγμα που συνεπάγεται από μείωση της παραγωγής ως και απώλεια του μελισσιού σε περιπτώσεις που δεν παρέμβει ο μελισσοκόμος και τα Βαρρόα προσβάλουν μεγάλο ποσοστό ξενιστών, οδηγώντας τις μέλισσες σε ολοκληρωτική εγκατάλειψη της κυψέλης.

Αντιμετώπιση

Οι τρόποι αντιμετώπισης της Βαρρόα διαχωρίζονται σε χημικούς και τεχνικούς τρόπους. Ολοκληρωτική εξάλειψη της Βαρρόα είναι πρακτικά αδύνατη, αλλά σκοπός των διαφόρων μελισσοκομικών χειρισμών είναι η σημαντική μείωση του πληθυσμού του ακάρεου ώστε να μην επηρεάζει την εύρυθμη λειτουργία της κυψέλης.

Χημική Αντιμετώπιση με Φάρμακα

Η Βαρρόα αναπτύσσει αντίσταση σε κοινά χημικά ακαρεοκτόνα, ενώ η χρήση τους πρέπει να γίνεται με προσοχή και ακολουθώντας πιστά τις οδηγίες των αρμοδίων φορέων και των κτηνιάτρων. Αυτά τα σκευάσματα, ιδιαίτερα αν χρησιμοποιηθούν κοντά σε εποχές παραγωγής μελιού προς ανθρώπινη κατανάλωση, μπορεί να αφήσουν ίχνος δραστικής ουσίας μεγαλύτερο από το “ασφαλές” και νομικά επιτρεπτό όριο στο μέλι καθώς και στην κηρήθρα. Δηλαδή μπορεί να κάνουν μεγαλύτερη ζημιά από ότι καλό, όταν υπάρχει απειρία στον χειρισμό τους.

Στα περισσότερα φάρμακα πρέπει να σταματήσει η εφαρμογή μήνες πριν τον τρύγο του μελιού ενώ εφαρμόζονται γενικά στις αρχές του χειμώνα. Τα γνωστότερα και ποιο διαδεδομένα χημικά σκευάσματα είναι αυτά με τις δραστικές ουσίες fluvalinate, coumaphos, amitraz, και flumethrin. Φάρμακα διατίθενται σε διάφορες μορφές, υγρή, κρυσταλλική, γέλης, σκόνης, ταινίας. Οι οδηγίες προφύλαξης και εφαρμογής διαφέρουν, και προσοχή δεν είναι όλα τα διαθέσιμα σκευάσματα εγκεκριμένα!

Βιολογική Μελισσοκομία

Αν θέλετε να αποφύγετε τα παραπάνω φάρμακα, υπάρχουν σκευάσματα που χρησιμοποιούνται από βιολογικές μελισσοκομικές εγκαταστάσεις. Αυτά είναι τα οργανικά οξέα όπως Φορμικό (Μυρμηκικό) Οξύ, Γαλακτικό Οξύ, Οξαλικό Οξύ, και αιθέρια έλαια όπως η Θυμόλη, η Μενθόλη, η Ευκαλυπτόλη, και η Καμφορά. Πριν από οποιαδήποτε εφαρμογή, βεβαιωθείτε πως ο οργανισμός πιστοποίησης σας επιτρέπει και υπό ποιους όρους την χρήση τους. Χρειάζεται ιδιαίτερη προσοχή στην δοσολογία και την εφαρμογή όπως και στους χρόνους εφαρμογής, γιατί λάθη μπορεί να βλάψουν τον γόνο, τον ενήλικο πληθυσμό, να είναι αναποτελεσματικά, ή ακόμη και να μειώσουν την παραγωγή της κυψέλης.

Τεχνικές κατά της Βαρρόα

Μια ιδιαίτερα διαδεδομένη τεχνική είναι το σκόνισμα των πλαισίων και των μελισσών με ζάχαρη άχνη! Οι λόγοι που αυτή η μέθοδος είναι αποτελεσματική είναι πως η άχνη προσκολλάται στα πόδια της Βαρρόα και αυτή γλιστράει και πέφτει από την μέλισσα. Επίσης, όταν “ασπρίσει” έτσι η κυψέλη, προκαλείται το ένστικτο για προσωπική υγιεινή της μέλισσας. Συνήθως κατά τις εφαρμογές άχνης προτείνεται η χρήση ανοιχτού / διχτυωτού πάτου, ώστε να απομακρύνεται η Βαρρόα που πέφτει εκτός κυψέλης.

Άλλη μέθοδος χωρίς την χρήση φαρμάκων είναι η χρήση πλαισίων κηφηνογόνου (ειδικά πλαίσια με κερί – οδηγό για μεγαλύτερα κελιά, ή χωρίς φύλλο κεριού, ώστε να ενθαρρυνθεί το χτίσιμο κηφηνοκελιών), ως παγίδες για Βαρρόα. Η τακτική είναι η απομάκρυνση και κατάψυξη του πλαισίου με τα κηφηνοκέλια μόλις αυτά σφραγιστούν από της μέλισσες για 48 ώρες. Η Βαρρόα έχει μεγάλη προτίμηση στα κελιά του κηφήνα, και έτσι μπορεί να απομακρυνθεί αρκετή. Αυτή η μέθοδος προκαλεί όμως και τη θανάτωση του κηφηνογόνου. Μετά τη περίοδο ψύξης, το πλαίσιο μπορεί να ξαναμπεί στη κυψέλη και οι μέλισσες θα καθαρίσουν τα κελιά και θα τα ξαναχρησιμοποιήσουν.

Διαδικτυακή Πηγή: Η Βαρρόα στα μελίσσια – Συνέπειες και Αντιμετώπιση – Meliforos

Η αξία των επικονιαστών και της επικονίασης

Αυγ 20222

Apis mellifera Western honey bee

Η αξία  των επικονιαστών και της επικονίασης

1. Η επικονίαση των ζώων διαδραματίζει ζωτικό ρόλο ως ρυθμιστική υπηρεσία οικοσυστήματος (ecosystem service) στη φύση. Παγκοσμίως σχεδόν το 90% των ειδών των άγριων ανθοφόρων φυτών εξαρτώνται, τουλάχιστον εν μέρει, από τη μεταφορά γύρης από ζώα. Αυτά τα φυτά είναι κρίσιμα για τη συνεχή λειτουργία των οικοσυστημάτων καθώς παρέχουν τροφή, αποτελούν ενδιαιτήματα και παρέχουν άλλους πόρους για ένα ευρύ φάσμα άλλων ειδών.

2. Πάνω από τα τρία τέταρτα των σημαντικότερων τύπων καλλιεργειών τροφίμων παγκοσμίως βασίζονται σε κάποιο βαθμό στην επικονίαση των ζώων για την απόδοση ή/και την ποιότητα τους. Οι καλλιέργειες που εξαρτώνται από τους επικονιαστές συμβάλλουν στο 35% της παγκόσμιας παραγωγής καλλιεργειών.

3. Δεδομένου ότι οι καλλιέργειες που εξαρτώνται από την επικονίαση βασίζονται στην επικονίαση των ζώων σε διάφορους βαθμούς, εκτιμάται ότι το 5-8% της τρέχουσας παγκόσμιας φυτικής παραγωγής, με ετήσια αξία εκατοντάδων δισεκατομμυρίων δολαρίων παγκοσμίως, αποδίδεται άμεσα στην επικονίαση των ζώων.

4. Η σημασία της επικονίασης των ζώων ποικίλλει σημαντικά μεταξύ των καλλιεργειών και, ως εκ τούτου, μεταξύ των περιφερειακών αγροτικών οικονομιών. Πολλές από τις σημαντικότερες καλλιέργειες στον κόσμο επωφελούνται από τα ζώα επικονιαστές όσον αφορά την απόδοση και/ή την ποιότητα και αποτελούν κορυφαία εξαγωγικά προϊόντα στις αναπτυσσόμενες χώρες  (π.χ. καφές και κακάο) και ανεπτυγμένες χώρες (π.χ. αμύγδαλα), που παρέχουν απασχόληση και εισόδημα για εκατομμύρια ανθρώπους.

5. Τα τρόφιμα που εξαρτώνται από τους επικονιαστές συμβάλλουν σημαντικά στην υγιεινή διατροφή του ανθρώπου. Τα είδη που εξαρτώνται από τους επικονιαστές περιλαμβάνουν πολλές καλλιέργειες φρούτων, λαχανικών, σπόρων, καρπών με κέλυφος και ελαίων, που παρέχουν σημαντικές ποσότητες μικροθρεπτικών συστατικών, βιταμινών και μετάλλων στην ανθρώπινη διατροφή.

6. Η συντριπτική πλειοψηφία των ειδών επικονιαστών είναι άγρια, συμπεριλαμβανομένων περισσότερων από 20.000 είδη μελισσών, μερικά είδη μυγών, πεταλούδες, σκώρους, σφήκες, σκαθάρια, θρίπες, πουλιά, νυχτερίδες και άλλα σπονδυλωτά. Μερικά είδη μελισσών αξιοποιούνται ευρέως από τον άνθρωπο, συμπεριλαμβανομένης της δυτικής μέλισσας(Apis mellifera), της ανατολικής μέλισσας (Apis cerana), μερικές αγριομέλισσες, κ.ά.. Η μελισσοκομία αποτελεί σημαντική πηγή εισοδήματος για πολλές αγροτικές περιοχές Η δυτική μέλισσα είναι ο πιο διαδεδομένος διαχειριζόμενος επικονιαστής στον κόσμο, και παγκοσμίως υπάρχουν περίπου 81 εκατομμύρια κυψέλες που παράγουν περίπου 1,6 εκατομμύρια τόνους μελιού ετησίως.

7. Τόσο οι άγριοι όσο και οι διαχειριζόμενοι επικονιαστές έχουν παγκοσμίως σημαντικό ρόλο στην επικονίαση των καλλιεργειών, αν και οι σχετικές συνεισφορές τους διαφέρουν ανάλογα με την καλλιέργεια και την τοποθεσία. Η απόδοση της καλλιέργειας ή/και η ποιότητα εξαρτάται τόσο από την αφθονία όσο και από την ποικιλομορφία των επικονιαστών.

8. Οι επικονιαστές αποτελούν πηγή πολλαπλών οφελών για τους ανθρώπους, πέρα από την παροχή τροφίμων, όπως άμεση συμβολή σε φάρμακα, βιοκαύσιμα (π.χ. φοινικέλαιο), ίνες (π.χ. βαμβάκι και λινάρι), οικοδομικά υλικά (ξύλα), μουσικά όργανα, τέχνες και χειροτεχνίες, αναψυχή, δραστηριότητες και ως πηγές έμπνευσης για την τέχνη, τη μουσική, τη λογοτεχνία, τη θρησκεία, τις παραδόσεις, την τεχνολογία και την εκπαίδευση.

Η τρέχουσα κατάσταση και οι τάσεις στους επικονιαστές και την επικονίαση

1Οι άγριοι επικονιαστές έχουν μειωθεί σε εμφάνιση και ποικιλομορφία (και αφθονία για ορισμένα είδη) σε τοπική και περιφερειακή κλίμακα στη Βορειοδυτική Ευρώπη και τη Βόρεια Αμερική.

2. Ο αριθμός των διαχειριζόμενων κυψελών δυτικών μελισσών έχει αυξηθεί παγκοσμίως τις τελευταίες πέντε δεκαετίες, παρόλο που έχουν καταγραφεί μειώσεις σε ορισμένες ευρωπαϊκές χώρες και στην Βόρεια Αμερική κατά την ίδια περίοδο.

3. Οι αξιολογήσεις της Κόκκινης Λίστας της Διεθνούς Ένωσης για τη Διατήρηση της Φύσης (IUCN) δείχνουν ότι το 16,5% των σπονδυλωτών επικονιαστών απειλούνται με εξαφάνιση (αύξηση 30% για τα νησιωτικά είδη). Δεν υπάρχουν αξιολογήσεις καθολικής κόκκινης λίστας ειδικά για επικονιαστές εντόμων. Ωστόσο, οι περιφερειακές και εθνικές αξιολογήσεις δείχνουν υψηλά επίπεδα απειλής για ορισμένες μέλισσες και πεταλούδες. Στην Ευρώπη, το 9% των ειδών των μελισσών και πεταλούδων απειλούνται και οι πληθυσμοί μειώνονται για το 37% των μελισσών και το 31% των πεταλούδων .

4. Ο όγκος παραγωγής καλλιεργειών που εξαρτώνται από επικονιαστές αυξήθηκε κατά 300% τις τελευταίες πέντε δεκαετίες. Ωστόσο, συνολικά αυτές οι καλλιέργειες έχουν βιώσει χαμηλότερη ανάπτυξη και χαμηλότερη σταθερότητα στην απόδοση τους από τις καλλιέργειες που είναι ανεξάρτητες από επικονιαστές.

Το πρόβλημα… 

Η αφθονία, η ποικιλομορφία και η υγεία των επικονιαστών και η παροχή επικονίασης απειλούνται άμεσα από  παράγοντες που δημιουργούν κινδύνους για τις κοινωνίες και τα οικοσυστήματα. Οι απειλές περιλαμβάνουν την αλλαγή της χρήσης γης, την εντατικοποίηση της γεωργίας και τη χρήση φυτοφαρμάκων, την περιβαλλοντική ρύπανση, την εισβολή χωροκατακτητικών  ξένων ειδών, τα παθογόνα και την κλιματική αλλαγή.

Πηγή: IPBES (2016) Deliverable 3(a): Thematic assessment of pollinators, pollination and food production http://www.ipbes.net/work-programme/pollination

 

Θέματα Βιολογίας Πανελληνίων 2022

Ιούν 20226

Βιολογία Προσανατολισμού 2022

Πρόγραμμα Πανελληνίων 2022

Ιούν 20221

Πρόγραμμα Πανελληνίων 2022

Τριστάν ντα Κούνια: Το πιο απομακρυσμένο κατοικημένο αρχιπέλαγος στον κόσμο

Απρ 202220

Μικρό φωτογραφικό λεύκωμα:

https://photos.app.goo.gl/6GWaTrLEkNLlLaGR2

Αναλυτικές πληροφορίες για το αρχιπέλαγος αλλά και τοπικά νέα από την πλήρως ενημερωμένη τοπική ιστοσελίδα:

Tristan da Cunha Website

« Παλιότερα άρθρα

Αυτός ο κόσμος είναι ομορφιά γεμάτος

Χρόνος άχρονος

Translate

Σαν σήμερα

29/12/1953: Καθιερώνεται στην Ελλάδα το κιλό αντί της οκάς και το μέτρο αντί του πήχη.

Πρόσφατα σχόλια

 

Προσωπικά στοιχείαcat 2684445 1280

Ονομάζομαι Θωμάς-Αμύντας Ιωαννίδης και είμαι Βιολόγος (ΠΕ04.04) απόφοιτος του ΕΚΠΑ. Υπηρετώ 26 χρόνια στην εκπαίδευση. Από το σχολικό έτος 2008-09 έως το 2024-25 δίδαξα Βιολογία στo 11ο ΓΕΛ Ηρακλείου Κρήτης και από το 2025-26 διδάσκω στο 2ο ΓΕΛ Αγίας Παρασκευής. 

Διεύθυνση: Υακίνθου 25, Κοντόπευκο Αγ. Παρασκευής ΤΚ 15343
Τηλέφωνα: 2106081953, 2106016464 
Ε-mail: mail@2lyk-ag-parask.att.sch.gr

Περιεχόμενο

Ο συγκεκριμένος χώρος θα διανθίζεται με υλικό για μελέτη στη Βιολογία αλλά και ενδιαφέροντα ή/και ψυχαγωγικά άρθρα, βίντεο και οτιδήποτε άλλο αφορά στο αντικείμενο της Βιολογίας.

Οδηγίες περιήγησης

Από την Αρχική Σελίδα μπορείτε να επιλέξετε από τις Κατηγορίες (κεντρικά στην αρχική σελίδα) αυτή που σας ενδιαφέρει ή να επισκεφθείτε Χρήσιμους Εξωτερικούς Συνδέσμους-links (κάτω δεξιά στην αρχική σελίδα). Σε κάθε κατηγορία που ανοίγετε μπορείτε να δείτε τα τελευταία αναρτηθέντα άρθρα ή να δείτε παλιότερα άρθρα πατώντας την επιλογή “παλιά” στο κάτω μέρος της σελίδας.



Αλλαγή μεγέθους γραμματοσειράς
Αντίθεση
Μετάβαση σε γραμμή εργαλείων