Terra Computerata

Η ανάγνωση ενός βιβλίου δεν θα είναι πια ίδια σε μια φορητή οθόνη, θρηνούν μπροστά στην απειλή των ψηφιακών βιβλίων εκείνοι που δεν λένε να ξεχάσουν τη γλυκιά μυρωδιά του χαρτιού. Μα εμείς δεν θα γράψουμε σήμερα για την ανάγνωση, αλλά για εκείνο που έρχεται πριν από αυτήν: τη γραφή. Τα παιδιά μας δεν έχουν στο χέρι τους τίποτα που να θυμίζει τον κάλο που χαϊδεύουμε ακόμη στο μεσαίο μας δάχτυλο και που φύτρωσε με τα χρόνια, εκεί που εμείς ακουμπούσαμε την πένα ή το μολύβι. Δεν μαθαίνουν πια καλλιγραφία, μαθαίνουν πληκτρολόγιο. «Μα αυτό δεν είναι γραφή, είναι επεξεργασία κειμένου» είχε πει ο Τρούμαν Καπότε. (Δυστυχώς, ακόμη κι αυτές εδώ οι φράσεις δεν γράφτηκαν με μια πένα στο χαρτί, αλλά σε ένα λάπτοπ).

Τις ίδιες…
… ακριβώς τύψεις είχε νιώσει κι ο συγγραφέας Μάικλ Ντίρντα, όταν κάθησε τις προάλλες μπροστά στο κομπιούτερ του για να γράψει ένα άρθρο για τη γραφή. Για παρηγοριά χάιδευε όλη την ώρα τέσσερις κούπες του καφέ πάνω στο γραφείο του, που τις έχει γεμάτες με δεκάδες πένες, στυλό και μολύβια. «Αντίθετα με την ιατρική κακογραφία που μπορεί να μας σκοτώσει», γράφει, «η καλλιγραφία είναι τόσο όμορφο πράγμα, που σου δίνει ζωή». Στο βιβλίο «Η άνοδος και η πτώση της γραφής», η Κίτι Μπερνς Φλόρεϊ λέει πως πολλοί συγγραφείς προτιμούν να γράφουν στο χέρι: ο Πολ Όστερ, η Τζ. Κ. Ρόουλινγκ, η Τόνι Μόρισον και άλλοι. Ακόμη και ο Στίβεν Κινγκ, έστω και κατ΄ ανάγκη: ύστερα από ένα τροχαίο το 1999, πονούσε τόσο πολύ να κάθεται μπροστά στο κομπιούτερ, που το εγκατέλειψε κι έπιασε το μολύβι.

Το πληκτρολόγιο…
… σκοτώνει τη γραφή. Ιστορικοί που μελετούν πρωτότυπα έγγραφα λένε πως η παρακμή της γραφής θα αποδυναμώσει το κύρος και την ακρίβεια της μελλοντικής ιστορικής έρευνας. Κάποιοι θρηνούν την απώλεια της γραπτής επικοινωνίας, που χαρακτηρίζεται από την ομορφιά της, την ιδιαιτερότητά της και την αμεσότητά της. Και κάποιοι άλλοι τη θεωρούν μιαν απώλεια φυσιολογική, όπως και τόσες άλλες στη σύγχρονη κοινωνία. Στην Αμερική, μάλιστα, οι δάσκαλοι δεν αφαιρούν βαθμούς από τους κακογράφους μαθητές τους. Όπως όμως γράφει η εφημερίδα «Ουάσιγκτον Ποστ», πολλές έρευνες εκπαιδευτικών έχουν καταλήξει στο συμπέρασμα πως το γράψιμο και η καλλιγραφία μπορούν να βοηθήσουν τα παιδιά να εκφράζουν καλύτερα τις σκέψεις τους.

Η γραφή…
… ίσως κάποτε να μη χρησιμεύει πια ούτε καν για την υπογραφή μας, όταν ακόμη κι αυτή η τελευταία «ταυτότητα» που θα μας έχει απομείνει, θα αντικατασταθεί από κάποιον κωδικό. Μα ελπίζουμε πως ούτε τότε θα έχουν εκλείψει άνθρωποι σαν τον Μάικλ Ντίρντα. Μόλις ξεμπερδέψει με κάτι που γράφει τώρα στο κομπιούτερ, λέει πως θα ξεσκονίσει την αγαπημένη του πένα και θα γράψει κάτι «ρ» και κάτι «χ» με τέτοιες ξεγυριστές ουρίτσες, που θα τις ζήλευε ακόμη κι ο Λουντοβίκο Αρίγκι, αυτός ο αναγεννησιακός μάστορας της καλλιγραφίας.

Τα Νέα

Το άρθρο δημοσιεύτηκε Παρασκευή 27 Μαρτίου 2009 στις 01:49 στην κατηγορία τέχνη. Μπορείς να παρακολουθείς τα σχόλια χρησιμοποιώντας το RSS 2.0 feed. Μπορείς να πας στο τέλος του άθρου και να αφήσεις σχόλιο. Τα pings προσωρινά δεν επιτρέπονται.