Το έργο τους δεν είναι πάντα εύκολο. Σε µία από τις πρώτες τους αποστολές ένα παιδί είχε βάλει κάποιον εξωσχολικό να σπάσει τη µύτη ενός συµµαθητή του. Από το νοσοκοµείο, εκείνος απειλούσε ότι θα έστελνε φίλους του και ο καβγάς θα συνεχιζόταν πέρα από τα κάγκελα του γυµνασίου. Σε ένα άλλο περιστατικό µια καθηγήτρια έσπασε το πόδι της προσπαθώντας να χωρίσει δύο αγόρια.
Χρειάστηκαν τέσσερις ώρες διαλόγου, η παρέµβαση τεσσάρων συµµαθητών τους και µιας ψυχολόγου (από τον ∆εκέµβριο έχει σταµατήσει τις επισκέψεις στο σχολείο αφού έληξε η σύµβασή της µε τον δήµο) για να δεσµευτούν τα δύο παιδιά ότι δεν θα χτυπηθούν ξανά. Εκτοτε, τήρησαν τον λόγο τους. «Κάποια παιδιά προσπαθούν να επιβληθούν στους άλλους επειδή καταπιέζονται στη ζωή τους. Μέσα από εµάς όµως µαθαίνουν την ισότητα», λέει ο Θανάσης Τουρκοδηµήτρης, µέλος της οµάδας.
Οι διαµεσολαβητές δεν είναι πάντα οι πιο σκληροτράχηλοι του σχολείου. Πρώην νταήδες που έχουν κερδίσει την προσοχή των συµµαθητών τους εµπνέοντας φόβο. Ανάµεσά τους βρίσκονται και παιδιά λιγοµίλητα, µαζεµένα. Κάποιοι έχουν χαµηλούς βαθµούς. Αλλοι υψηλές επιδόσεις. Παιδιά Ελλήνων και µεταναστών. Στην πλειονότητά τους από οικονοµικά ασθενέστερες οικογένειες. Τα περισσότερα µένουν στα Νεόκτιστα, µια συνοικία στην πλάτη των διυλιστηρίων των Ελληνικών Πετρελαίων. Ξυπνούν µε θέα τα φουγάρα. Μυρίζουν την ανάσα τους. Ζουν σε σπίτια που στις αυλές τους βυθίζονται τα πόδια πυλώνων της ∆ΕΗ. Μεγαλώνουν σε ένα µέρος όπου, όπως έχουν πει στους καθηγητές τους, το βράδυ είναι «απαγορευµένη ζώνη».
«Η βία είναι στη ζωή τους. Αλλά µέσα από τη λειτουργία της οµάδας µαθαίνουν την αυτοσυγκράτηση», λέει η διευθύντρια του σχολείου Αγγελική Γιαννάτου. ∆ιδάσκει εκεί από το 1983. Φοράει γυαλιά, έχει κοντά µαλλιά και γλυκιά φωνή µε διδακτική χροιά. Με δική της πρωτοβουλία, πριν από έξι χρόνια, άρχισε να λειτουργεί η οµάδα των διαµεσολαβητών στο πλαίσιο του ευρωπαϊκού προγράµµατος Comenius, σε συνεργασία µε σχολεία του εξωτερικού όπου εφαρµοζόταν ήδη. Σήµερα, το πρόγραµµα αγωγής υγείας έχει ολοκληρώσει τον κύκλο του.
η ΟΜΑΔΑ ΦΙΛΙΑΣ όµως συνεχίζει τη δράση της. «Εχουν σταµατήσει οι καβγάδες εκτός σχολείου. Τα παιδιά αποδεικνύονται πολύ ώριµα αν τα εµπιστευτείς», υποστηρίζει η Αγγελική Γιαννάτου. Ο Βίκτωρας Μάνεβ, ένα από τα µέλη των διαµεσολαβητών, επιβεβαιώνει τα λόγια της. Την ώρα της γυµναστικής ιδρώνει στην τσιµεντένια αυλή. Ψηλός, µε ανάκατα µαλλιά, ουρίτσα στον σβέρκο και λόγια µετρηµένα. «Εχω µάθει να συγκρατώ τα νεύρα µου», λέει και εκτονώνει την ενέργειά του κλοτσώντας
Οι «διαµεσολαβητές» προλαµβάνουν τη βία µεταξύ των µαθητών πριν επέµβουν οι καθηγητές
την µπάλα στο τέρµα.
Η διαµεσολάβηση γίνεται στη βιβλιοθήκη του σχολείου. Σε δύο αντικρυστά θρανία κάθονται τα παιδιά που έχουν τσακωθεί και οι συµφιλιωτές τους. Στην αίθουσα δεν υπάρχει µεγάλος. Αφού κάθε πλευρά µιλήσει για το περιστατικό, αναζητούν κοινή λύση. Αποφασίζουν να δώσουν τέλος στην παρεξήγηση και υπογράφουν έπειτα µια συµφωνία που πρέπει να τηρήσουν. «Με την τιµωρία το πρόβληµα θα συνέχιζε εκτός σχολείου. Η υπογραφή τούς δεσµεύει απέναντι στους συνοµηλίκους τους. ∆ίνουν τον λόγο τους», λέει η γυµνάστρια Μαρία Αθανασοπούλου, µία από τους τέσσερις εκπαιδευτικούς που επιβλέπουν το πρόγραµµα. Πέρσι η οµάδα παρενέβη σε 18 περιστατικά. Φέτος σε έξι.
Στα πρώτα στάδια εφαρµογής οι διαµεσολαβητές αντιµετωπίστηκαν µε δυσπιστία. «Στην αρχή δεν µας έπαιρναν στα σοβαρά τα παιδιά. “Εσείς θα αλλάξετε το σχολείο;” µας έλεγαν», θυµάται η Μαρία Πετρίδη, ένα από τα πρώτα µέλη των διαµεσολαβητών πριν από έξι χρόνια, η οποία σήµερα σπουδάζει στο Οικονοµικό Πανεπιστήµιο Αθηνών.
∆ύσπιστοι όµως παραµένουν ακόµη και ορισµένοι καθηγητές. ∆εν ικανοποιούνται αν δεν επιβληθεί τιµωρία. Θεωρούν ότι ακυρώνεται ο παιδαγωγικός τους ρόλος. Οτι η οµάδα τούς παρακάµπτει. Ο 14χρονος Αλέξανδρος Χάσα διαφωνεί. Μπήκε στην οµάδα για να σταµατήσει ο κύκλος ενός τσακωµού, ο οποίος διαρκούσε τέσσερις µέρες έξω από το σχολείο.
Τα κατάφερε. Τώρα θέλει να συµφιλιώσει και άλλους. «Εµείς προσεγγίζουµε αλλιώς τα παιδιά. Μαθαίνουµε να τους ακούµε. Και στο τέλος οι χειρότεροι εχθροί γίνονται φίλοι», λέει. 63%
των µαθητών Δηµοτικού, 51% των µαθητών Γυµνασίου και 36% των µαθητών Λυκείου στην Ελλάδα δηλώνουν ότι υπάρχουν συµµαθητές που τους συµπεριφέρονται άσχηµα.
89%
των διαπληκτισµών στο προαύλιο αφορούν ύβρεις και 47,7% ταπείνωση του άλλου. Πιο συχνά
είναι τα βίαια περιστατικά ανάµεσα στους µαθητές του Γυµνασίου από τους µαθητές του Λυκείου.
55%
των παιδιών στο Δηµοτικό αναφέρουν ότι κάποιος συµµαθητής τους τα έχει κοροϊδέψει ή βρίσει ενώ 37% δηλώνουν ότι έχουν χτυπηθεί από άλλα παιδιά.
Πηγή: Ειδική Επιτροπή Μελέτης των οµάδων Ενδοσχολικής Βίας της Εθνικής Επιτροπής Δικαιωµάτων του ανθρώπου
΄ LINKS:
n Συνήγορος του Παιδιού: http://www.0-18. gr/ n Εταιρεία Ψυχοκοινωνικής υγείας του Παιδιού και του Εφήβου: http://www.epsype.gr ΄ ΧΡΗΣΙΜΑ ΤΗΛΕΦΩΝΑ:
n Γραµµή στήριξης παιδιών και εφήβων:
116-111 n Γραµµή για παιδιά στον Συνήγορο του Παιδιού: 800-11-32000
«Το σχολείο δεν ακούει»
ΜΟΝΗ ΔΙΕΞΟΔΟΣ ήταν να φύγει.
Είχαν περάσει µήνες που ζητούσε βοήθεια από τους καθηγητές της. «Ξέχνα το», της είπαν. Αλλά το γκρουπ στο facebook που είχαν φτιάξει συµµαθητές της για να την προσβάλλουν παρέµενε ενεργό. Με το όνοµά της, τις φωτογραφίες της, τα σχόλιά τους. Αλλαξε σχολείο. Οι παλιοί καθηγητές της δεν ήξεραν πού πήγε ή τι απέγινε. Οπως συµβαίνει συχνά σε περιπτώσεις σχολικού εκφοβισµού, οι εκπαιδευτικοί δεν άκουσαν. Το σχολείο της δεν την προστάτεψε. Αυτό είναι ένα από τα περιστατικά που φτάνουν κάθε χρόνο στο γραφείο του Συνηγόρου του Παιδιού Γιώργου Μόσχου.
Από το 2003 επισκέπτεται κάθε χρόνο 60 σχολεία. Και όπως λέει, οι καθηγητές γνωρίζουν µόνο το 30% των περιπτώσεων.«Η βία στα σχολεία εµφανίζεται σε όλες τις µορφές της: υπόγεια, λεκτική, σωµατική. Οι εκπαιδευτικοί αναζητούν λύσεις. Αλλά ο πρώτος τρόπος που έχουν µάθει να αντιδρούν είναι µε παρατηρήσεις ή ποινές», λέει ο Γιώργος Μόσχος.
Επειτα από εισήγηση του Συνηγόρου του Παιδιού το υπουργείο Παιδείας απέστειλε πρόσφατα στα σχολεία της χώρας εγκύκλιο µε δέκα µέτρα για την πρόληψη φαινοµένων βίας και επιθετικότητας µεταξύ µαθητών. Μεταξύ άλλων το υπουργείο προτείνει την ανάθεση ρόλων συµβούλων σε εκπαιδευτικούς µε ειδικές γνώσεις και δεξιότητες και την παρέµβασή τους ύστερα από την εκδήλωση βίαιων ενεργειών, µε σκοπό τη συµφιλίωση των µαθητών. Παράλληλα αναφέρει ότι θα πρέπει να συµµετέχουν και τα παιδιά στην επίλυση των διαφορών µε τη δηµιουργία οµάδων φιλίας ή διαµεσολάβησης.
Κάποιοι υπήρξαν θύτες. Αλλοι θύµατα ή παρατηρητές.Πλέον παρεµβαίνουν, ακούν, συµφιλιώνουν. Είναι η οµάδα φιλίας του 2ου Γυµνασίου Ασπροπύργου. Παιδιά που µαθαίνουν και διδάσκουν τον σεβασµό µε δικούς τους όρους, χωρίς τη µεσολάβηση και τις τιµωρίες των µεγάλων
Η παρεξήγηση έγινε για ένα σκίρτηµα. Την ώρα του µαθήµατος άφησε το θρανίο του, µπήκε στο διπλανό τµήµα και χτύπησε ένα παιδί. Αδύναµος να ελέγξει τον θυµό του. Μεγαλωµένος στη βία. Σε µια γειτονιά όπου αρκετοί πατεράδες συµβουλεύουν τους γιους να απαντούν στην πρόκληση µε γροθιές. Τους χώρισαν. Τον ηρέµησαν.
∆εν τον απέβαλαν.
Εχουν περάσει αρκετές εβδοµάδες από εκείνο τον καβγά. Ο έφηβος µε τις µαύρες φόρµες και τα δύο σκουλαρίκια στο αριστερό αυτί κάθεται σε έναν κύκλο είκοσι ανθρώπων. Αγουρα πρόσωπα. Αγόρια αµούστακα. Κορίτσια που κοκκινίζουν όταν µιλούν. Αποκαλούνται οµότιµοι διαµεσολαβητές. Είναι µαθητές του 2ου Γυµνασίου Ασπροπύργου, µέλη µιας οµάδας φιλίας που επιλύει συγκρούσεις και προλαµβάνει τη βία µεταξύ των συµµαθητών, πριν χρειαστεί να επέµβουν οι καθηγητές.
Αντίστοιχες οµάδες λειτουργούν σήµερα στην Ελλάδα σε ένα ιδιωτικό και τρία δηµόσια σχολεία. Η πιο παλιά είναι αυτή στο 2ο Γυµνάσιο Ασπροπύργου. Μετρά έξι χρόνια ζωής. Οι διαµεσολαβήσεις γίνονται την ώρα των µαθηµάτων µε άδεια των καθηγητών, ενώ η οµάδα των παιδιών συγκεντρώνεται κάθε ∆ευτέρα, µετά το τελευταίο κουδούνι. Παρουσία καθηγητών συνοµιλούν και συµµετέχουν σε παιχνίδια εµπιστοσύνης. Σε ένα από αυτά, κάποιο παιδί κλείνει τα µάτια και αφήνεται να πέσει προς πίσω. Γύρω του βρίσκονται οι συµµαθητές του που θα το κρατήσουν να µη χτυπήσει. Μαθαίνουν έτσι να βασίζονται ο ένας στον άλλο. «Μειώθηκαν οι ποινές και τα περιστατικά βίας», λέει ο Γιώργος Μόσχος που έχει συναντήσει πολλές φορές τους διαµεσολαβητές του Ασπροπύργου.
«Η παραδοσιακή αντίληψη που θέλει τα παιδιά να µην είναι πρωταγωνιστές στην επίλυση συγκρούσεων ανατρέπεται. Τα παιδιά µαθαίνουν να διαχειρίζονται τις κρίσεις και να επικοινωνούν».
Άρθρα (RSS)
Αφήστε μια απάντηση
Για να σχολιάσετε πρέπει να συνδεθείτε.