 |
|
O άνθρωπος είχε την δυνατότητα να παρατηρεί χημικά φαινόμενα από τις πρωϊμες περιόδους της ύπαρξης του. Το «μαύρισμα» ενός δέντρου που κεραυνοβολείται απο την «θεϊκή» φωτιά –τον κεραυνό–, η δυσοσμία του φάγητου έπειτα από παραμονή ημερών στον ήλιο είναι κάποια από αυτά. Αυτές οι μεταβολές της ύλης παρατηρήθηκαν απο τους πρώτους ανθρώπους και συνέβαιναν, βέβαια, δίχως την παρέμβαση τους.
Η αρχική περιοδος χρήσης των μετάλλων δεν είναι γνωστή. Πιθανολογείται οτι τα πρώτα μέταλλα που ανακαλύφθηκαν ήταν ψήγματα χρυσού και χαλκού. Όμως, η σπανιότητα των συγκεκριμένων μετάλλων δεν επέτρεπε τη συστηματική χρήση τους. Αυτή επήλθε όταν ο άνθρωπος παρατήρησε ότι, θερμαίνοντας κάποιους τύπους πέτρας στην φωτιά, θα μπορούσε να λάβει διάφορα μέταλλα. Τα πρώτα στοιχεία αυτής της ανακάλυψης εμφανίζονται περίπου στο 4000 π.Χ. στην περιοχή που βρίσκεται το σημερινό Ιράν. Το 2000 π.Χ. ένα κράμα χαλκού, η παραγωγή του οποίου έγινε κατά τύχη, έπειτα από τη θέρμανση χαλκού και κασσίτερου, χρησιμοποιήθηκε για οπλισμό. Αυτό το κράμα έδωσε και το όνομα του στην εποχή του ορείχαλκου. Το 1500 π.Χ. οι Χετταίοι είχαν ανακαλύψει τον τρόπο εξαγωγής του σιδήρου απο τα μεταλλεύματά του, μια διαδικασία που απαιτούσε πολύ υψηλότερες θερμοκρασίες απο τον χαλκό ή τον κασσίτερο. Οι επιστολές ενός Χετταίου βασιλιά στον αντιβασιλέα, που χρονολογούνται το 1280 π.Χ, σε μια ορεινή περιοχή πλούσια σε σίδηρο, κάνουν σαφείς αναφορές στην παραγωγή του σιδήρου. Ο σίδηρος δεν είναι απο μόνο του ένα ισχυρό μέταλλο, αλλά, κατά την παραγωγή του, συλλέγει άνθρακα και δημιουργεί σε αξιόλογη ποσότητα ατσάλι, ένα πολύ πιο δυνατό μέταλλο που σφυρηλατείται πιο εύκολα και που μπορεί να δημιουργήσει ισχυρότερα όπλα και πιο αιχμηρές λεπίδες. Έτσι, ξεκίνησε η εποχή του σιδήρου. Το 900 π.Χ πολλές αυτοκρατορίες που αναπτύχθηκαν στηρίχθηκαν στην ισχύ του σιδήρου. Σύμφωνα με μια θεωρία, η λέξη Χημεία, προέρχεται απο την ελληνική λέξη χυμός, υποδηλώνοντας έτσι την τέχνη του να παραλαμβάνει κανείς χυμούς ή να παραλαμβάνει υγρό μέταλλο από την πέτρα και έτσι, κατά μια έννοια, μπορεί να υποδηλώνει και την «τέχνη της μεταλλουργίας»… …Μια γραφή είναι η “χυμεία” (Αλέξανδρος ο Αφροδισεύς, 2ος αι. μ.Χ.) που τη συνδέει με το ουσιαστικό “χυμός” και το ρήμα “χέω”. Μια άλλη γραφή ήταν η “χημία” που βρέθηκε στο έργο “Χημεύ” του Ερμητικού φιλοσόφου Ζώσιμου του Πανοπολίτη (4ος αι. μ.Χ.) ενώ ακριβώς την ίδια γραφή την συναντάμε ακόμη παλαιότερα με τον όρο “χημία” και στον Πλούταρχο (46 – 120 μ.Χ.)… Επιμέλεια κειμένου: Περδικάρης Σταμάτης 09.01.08 Πρωτότυπο κείμενο : Paul Charlesworth, Chemistry Department, Michigan http://chemistry.mtu.edu/~pcharles/SCIHISTORY/ |
Οι πρώτες εκούσιες αλλαγές της ύλης απο τον άνθρωπο έγιναν με την ανακάλυψη της φωτιάς. Εκει μπορούμε να τοποθετήσουμε τις απαρχές της εφαρμογής της χημείας απο τον άνθρωπο. Το φαγητό άλλαζε υφή και οσμή κατά την «ανάμιξή» του με τη φωτιά. Η λάσπη, θερμαινόμενη στη φωτιά, άλλαζε υφή και σκλήραινε. Έτσι, ο άνθρωπος σκέφτηκε να σχηματοποίησει την λάσπη, η οποία, κατά την επαφή της με τη φωτιά και μετά από την παρέμβαση του, δημιουργούσε σκεύη για την τοποθέτηση της τροφής. Αυτή η διεργασία ήταν η πρώτη επαφή με τα κεραμικά υλικά ή και ακόμη με τις πρωϊμες μορφές γυαλιού. 